پای درس اخلاق مرحوم آیتالله حقشناس روایتی از پیغمبر اکرم (ص) برای تشویق شما بخوانم: (خمسة تنور القلب)؛ پنج چیز است که قلب و دل را روشن و منور میکند: اول قرائت قرآن است که حجابها و زنگها را از روی قلب برمیدارد؛ خصوصا اگر انسان با تدبر بخواند، این همه تفسیر نوشتهاند، شما تفاسیر را مطالعه کنید و ببینید کدام یک با ذوق شما موافقت میکند، همان را انتخاب کنید و مطالعه کنید. تفسیر حضرت علامه طباطبایی(ره) به درد نوع شما نمیخورد، آن تفسیر برای اشخاص درس خوانده و منتهی است، شما از همین کلاس اول شروع کنید، مثلاً تفسیر ملافتحالله را که هم ملخص است و هم مفصل بگیرید و مطالعه کنید، (أَفْضَلُ عِبادَةِ اُمََّتی قِرَاءَةُ القُرآنِ)؛ البته (مع التدبیر) افضل اعمال امت من این است که قرآن را با تدبیر بخوانند. *کمخوردن مخصوصاً در شب برای تهجد دومی قلت أکل یعنی کم خوردن است، مخصوصاً در شب که اگر انسان معدهاش را مانند مترفین پر کند، خیلی محرومیت میآورد. وامصیبتا که مردم راههای دنیا را بسیار بهتر از آخرت یاد گرفتهاند! در برنامه سلام صبح بخیر مدام میگویند ورزش کنید! ورزش لازم است. بسیار خوب است، سالم بودن و سلامت داشتن، به چه دردی میخورد؟ بر فرض که من خودم را سلامت کردم و با ورزش مثل یک شاخه شمشاد سروقد شدم، خوب! حالا از این سلامتی باید چه بهرهای ببرم؟ این را دیگر به مردم نمیگویند و به کسی آموزش نمیدهند. مؤمن همان غذایی که میخورد، همان اندازه که حالا یا ورزش میکند و یا تفریح میکند، غایتش این است که نیمه شب برخیزد و به درگاه قاضی الحاجات بندگی کند! چون (لانجاة الا بالطاعة)؛ سلامتی برای بندگی به درد میخورد و گرنه دنبال مادیت رفتن که مشکلی را حل نمیکند، همه چیز که همین چند روز دنیا نیست! متأسفانه از این جهات هیچ خبری نیست! *همنشینی با علما و اطلاع یافتن بر عیوب خویش سوم (ومجالسة العلماء)؛ همنشینی با دانشمندان و رهبران دین قلب را نورانی میکند، با عالم نشست و برخاست کنید که نفس نشست و برخاست با عالم مؤثر است، درباره مجالست فرمودهاند: (مُجالَسَةُ الأَشرارِ تورِثُ سوءَ الظَّنِّ بِالأَخیارِ)، معاشرت کردن با اشرار باعث میشود که انسان نسبت به اخیار و نیکان سوءظن پیدا کند، اما وقتی کسی با دانشمندان واقعی معاشرت کند، اگر خللی در او وجود داشته باشد، آن علما به او تذکر میدهند و همین مسأله هم از اسباب نورانی شدن قلب است و قلب انسان را روشن میکند. *نمازشب و تردد در مساجد چهارم (و الصلاة فی الیل)، نماز در شب، قلب را منور میکند، قسمت پنجمی هم (والمشی فی المساجد) است که إنشاءالله شما هم دارید، وقتی که شما در مساجد پروردگار ایاب و ذهاب کنید، خداوند علی اعلا از آن علوم حقیقی نصیب شما میکند، با رفتن به مسجد، پروردگار عزیز ابتدا شما را موفق به مرحله اول، یعنی ترک محرمات و فعل واجبات میکند، شما را موفق میکند که کمکم در معرض رحمت خودش قرار گیرد، وقتی شما به مساجد پروردگار میآیید، بر او حق پیدا میکنید، (وَ حَقُّ عَلَی الْمَزُورِ أنْ یُکْرِمَ الزَّائِرَ)، برای همین است که پروردگار، این چیزها را به شما مرحمت خواهد کرد.
پای درس اخلاق مرحوم آیتالله حقشناس
روایتی از پیغمبر اکرم (ص) برای تشویق شما بخوانم: (خمسة تنور القلب)؛ پنج چیز است که قلب و دل را روشن و منور میکند: اول قرائت قرآن است که حجابها و زنگها را از روی قلب برمیدارد؛ خصوصا اگر انسان با تدبر بخواند، این همه تفسیر نوشتهاند، شما تفاسیر را مطالعه کنید و ببینید کدام یک با ذوق شما موافقت میکند، همان را انتخاب کنید و مطالعه کنید. تفسیر حضرت علامه طباطبایی(ره) به درد نوع شما نمیخورد، آن تفسیر برای اشخاص درس خوانده و منتهی است، شما از همین کلاس اول شروع کنید، مثلاً تفسیر ملافتحالله را که هم ملخص است و هم مفصل بگیرید و مطالعه کنید، (أَفْضَلُ عِبادَةِ اُمََّتی قِرَاءَةُ القُرآنِ)؛ البته (مع التدبیر) افضل اعمال امت من این است که قرآن را با تدبیر بخوانند.
*کمخوردن مخصوصاً در شب برای تهجد
دومی قلت أکل یعنی کم خوردن است، مخصوصاً در شب که اگر انسان معدهاش را مانند مترفین پر کند، خیلی محرومیت میآورد. وامصیبتا که مردم راههای دنیا را بسیار بهتر از آخرت یاد گرفتهاند! در برنامه سلام صبح بخیر مدام میگویند ورزش کنید! ورزش لازم است. بسیار خوب است، سالم بودن و سلامت داشتن، به چه دردی میخورد؟ بر فرض که من خودم را سلامت کردم و با ورزش مثل یک شاخه شمشاد سروقد شدم، خوب! حالا از این سلامتی باید چه بهرهای ببرم؟ این را دیگر به مردم نمیگویند و به کسی آموزش نمیدهند.
مؤمن همان غذایی که میخورد، همان اندازه که حالا یا ورزش میکند و یا تفریح میکند، غایتش این است که نیمه شب برخیزد و به درگاه قاضی الحاجات بندگی کند! چون (لانجاة الا بالطاعة)؛ سلامتی برای بندگی به درد میخورد و گرنه دنبال مادیت رفتن که مشکلی را حل نمیکند، همه چیز که همین چند روز دنیا نیست! متأسفانه از این جهات هیچ خبری نیست!
*همنشینی با علما و اطلاع یافتن بر عیوب خویش
سوم (ومجالسة العلماء)؛ همنشینی با دانشمندان و رهبران دین قلب را نورانی میکند، با عالم نشست و برخاست کنید که نفس نشست و برخاست با عالم مؤثر است، درباره مجالست فرمودهاند: (مُجالَسَةُ الأَشرارِ تورِثُ سوءَ الظَّنِّ بِالأَخیارِ)، معاشرت کردن با اشرار باعث میشود که انسان نسبت به اخیار و نیکان سوءظن پیدا کند، اما وقتی کسی با دانشمندان واقعی معاشرت کند، اگر خللی در او وجود داشته باشد، آن علما به او تذکر میدهند و همین مسأله هم از اسباب نورانی شدن قلب است و قلب انسان را روشن میکند.
*نمازشب و تردد در مساجد
چهارم (و الصلاة فی الیل)، نماز در شب، قلب را منور میکند، قسمت پنجمی هم (والمشی فی المساجد) است که إنشاءالله شما هم دارید، وقتی که شما در مساجد پروردگار ایاب و ذهاب کنید، خداوند علی اعلا از آن علوم حقیقی نصیب شما میکند، با رفتن به مسجد، پروردگار عزیز ابتدا شما را موفق به مرحله اول، یعنی ترک محرمات و فعل واجبات میکند، شما را موفق میکند که کمکم در معرض رحمت خودش قرار گیرد، وقتی شما به مساجد پروردگار میآیید، بر او حق پیدا میکنید، (وَ حَقُّ عَلَی الْمَزُورِ أنْ یُکْرِمَ الزَّائِرَ)، برای همین است که پروردگار، این چیزها را به شما مرحمت خواهد کرد.
- [سایر] عوامل توکل برخدا کدامند؟
- [سایر] عوامل و اسباب ورود به بهشت کدامند؟
- [سایر] عوامل کاهش آسیب به مشارکت عمومی کدامند؟
- [سایر] عوامل تأثیرگذار در تشدید جوّ شبهات مهدویت کدامند و شرایط پاسخگویی به آنها چیست؟
- [سایر] عوامل اصلیِ موجد اختلاف و بیاعتمادی ایرانیها به ایالات متحدهی آمریکا کدامند؟
- [سایر] مصادیق، عوامل و مضرات وسواس فکری چیست و راهکارهای درمان آن کدامند؟
- [سایر] راه های نورانی کردن دلها چیست؟
- [سایر] شمه ای از سیمای چهره نورانی حضرت مهدی (عج) را بیان کنید؟
- [آیت الله مظاهری] چگونه می توان از شر شیاطین راحت شد؟ می گویند راس همه خطاها و گناهان حب دنیاست. این واقعاً در مورد هرگناهی صدق می کند؟ آیا واقعاً اگر انسان زاهد شود قلب او نورانی می شود و از گناهان دورمی ماند؟
- [سایر] امام مهدی علیه السلام وجود جسمانی دارند یا نورانی؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] لازم نیست انسان نیّت روزه را به زبان آورد یا از قلب خود بگذراند؛ مثلاً در قلب خود بگوید: فردا را روزه میگیرم قربةً الی اللَّه، بلکه همین قدر که با قصد برای خداوند متعال از اذان صبح تا مغرب کاری که روزه را باطل میکند انجام ندهد کافیست
- [آیت الله سیستانی] مراد از میت در مسائل یاد شده کسی است که ریهها و قلب او کاملاً متوقف باشند و بازگشتی نداشته باشد. و اما کسی از نظر مغزی مرده است در حالی که قلب و ریه او هرچند به کمک دستگاه وظیفه خود را انجام میدهند میت شمرده نمیشود و قطع اعضای او برای الحاق به زنده به هیچوجه جایز نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] لازم نیست نیت وضو را به زبان بگوید یا از قلب خود بگذراند بلکه اگر تمام افعال وضو را به داعی الهی به جا اورد کفایت می کند
- [آیت الله اردبیلی] عبارت (برای خدا) به هر زبان که باشد، باید در صیغه نذر گفته شود و اگر در قلب آن را نیّت کند، کافی نیست و نذر واقع نمیشود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] لازم نیست نیت را به زبان بگوید یا از قلب خود بگذراند، همین اندازه کافی است که اگر از او بپرسند چه می کنی؟ بداند وضو می گیرد.
- [آیت الله بهجت] انسان باید نماز را به نیّت قُربت، یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم بهجا آورد و لازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند یا مثلاً به زبان بگوید که (چهار رکعت نماز ظهر میخوانم قُربةًالیاللّه)، بلکه همینقدر که انگیز? انسان از این کار، نماز خواندن برای خدا باشد در تحقّق نیّت کافی است. ولی بهتر و افضل این است که نیّت نماز را از قلب خود بگذراند، مگر اینکه نزدیک به حدّ وسوسه برسد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] انسان باید نماز را به نیت قربت یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم بجا آورد، و لازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند یا مثلاً به زبان بگوید که چهار رکعت نماز ظهر می خوانم قربة الی الله.
- [آیت الله مظاهری] کسی که لال است یا زبان او مرضی دارد که نمیتواند نماز را درست بگوید باید به هر طور که میتواند بگوید و اگر هیچ نمیتواند بگوید باید در قلب خود بگذراند.
- [آیت الله سبحانی] انسان باید نماز را به نیت قربت، یعنی برای انجام فرمان خداوندعالم به جا آورد و لازم نیست نیت را از قلب خود بگذراند یا مثلا به زبان بگوید که چهار رکعت نماز ظهر می خوانم قربةً الی اللّه.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] انسان باید نماز را به نیت قربت؛ یعنی برای انجام دادن فرمان خداوند عالم به جا آورد و لازم نیست نیت را از قلب خود بگذراند یا مثلا به زبان بگوید: چهار رکعت نماز ظهر می خوانم قربه الی اللّه.