تلاوت قرآن یا خواندن ترجمه فارسی آن؟! ...
آشنایی با قرآن و ترجمه آن، آشنایی با کلمات خدا و برنامه زندگی انسان است. بدیهی است خواندن ترجمه نیز دارای آثار و فواید فراوان است؛ اما ثابت شده هر متن اصلی که ترجمه شود رسایی و زیبایی محتوایی و لفظی آن ریزش می کند به همین دلیل اگرچه خواندن ترجمه قرآن نیز خوب و مفید است اما خواندن آیات قرآن به زبان اصلی دارای فواید و برکات فراوانی است که به برخی اشاره می شود: 1 هرچند خواندن ترجمه قرآن و ادعیه مأثوره از معصومین علیهم السلام نیز بنفسه ثواب دارد، اما هرگز نمی‌تواند جایگزین متن آن شود؛ زیرا قرآن کلمات و الفاظی است که از جانب خدا و به زبان عربی بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده است و همین طور ادعیه مأثوره، سخنانی است که از زبان مبارک معصومین(ع) جاری شده است و بهتر است کسانی که توانایی خواندن عربی آن را دارند، این ادعیه را به همان زبان عربی بخوانند تا ثواب بیشتری ببرند. تردیدی نیست که خواندن قرآن و ادعیه با توجه به معانی آن تأثیر بسزایی در نفس و جان انسان دارد و این تأثیر خاص بدون آن حاصل نمی شود ولی به هر حال خواندن آنها بدون توجه به معانی آن نیز ثواب و ارزش خاص خود را دارد و عنایت داشته باشید که بعضی مفاهیم بلند قرآنی قابل ترجمه شدن به فارسی یا زبان دیگر نیست. 2. بدون شک ترجمه قرآن که کلام غیر خداست با متن عربی قرآن که کلام خدا ست تفاوت بسیار دارد ویکسان نیست .حتی احکام آنها هم باهم متفاوت است چرا که لمس متن عربی قرآن بدون وضو جایز نیست در حالی که لمس ترجمه قرآن اگر عین کلمات قرآن در آن نباشدبدون وضو اشکال ندارد(همه مراجع: مس ترجمه قرآن به هر زبانی که باشد اشکال ندارد.( همان، م 317. 3. تلاوت قرآن به عربی، دلایل متعددی دارد؛ از جمله: 1. ایجاد زبانی مشترک در میان همه پیروان و در واقع فراهم ساختن نوعی وحدت و پیوند بین‌الملل دینی، باعث تأکید بر قرائت و حفظ زبان عربی شده است. 2. روح و محتوای هر پیام و سخنی در قالب زبان خاص خود، عمیق‌تر درک می‌شود تا زمانی که به زبان‌های دیگر برگردانده شود و قرآن که دارای مضامین بسیار بلند و عالی است، هرگز قابل ترجمه دقیق و کامل به هیچ زبانی نیست. ترجمه‌های قرآن معمولاً نارسا و در مواردی دارای غلط است. کافی است اندکی در مباحث مربوط به زبان‌شناسی، فن ترجمه و تئوری‌های مربوط به آن و نقد ترجمه‌های قرآن مطالعه شود، آن‌گاه روشن می‌گردد که فرق بین قرآن و ترجمه‌هایش، همان فرق بین کتاب الهی و بشری است. 3. قرآن علاوه بر محتوای مطالب، از لطافت زیبایی و نکات ادبی عجیبی برخوردار است که خود یکی از وجوه اعجاز قرآن می‌باشد و در قالب هیچ ترجمه‌ای بیان شدنی نیست.1 تردیدی نیست که نمی‌توان تمام معانی و مقاصد قرآن را به زبان دیگر برگرداند. از این رو (تحدی) قرآن در اثبات ناتوانی انسان‌ها در تهیه متنی همانند قرآن، شامل مجموعه امتیازات لفظی و معانی والای قرآن است.2 4. تشویق و ترغیب بر استفاده از همان الفاظی که جبرئیل بر پیامبر اکرم‌(صلی الله علیه وآله) نازل فرموده، یکی از شیوه‌های حفظ قرآن از تحریف است؛ چنان که وقتی مطلبی نزد همگان با یک قرائت معین به اثبات رسیده باشد، تحریف آن مشخص خواهد شد. از این رو در تاریخ اسلام وقایعی نقل شده است که مسلمانان حتی نسبت به جا به جایی یا حذف یک (واو)، حساسیت نشان می‌دادند. 5. گفتنی است حتی ترجمه قرآن به زبان عربی، موجب اختلاف در میان مسلمانان شد تا آنجا که برخی تا مرز تکفیر یکدیگر پیش رفتند. بدین جهت در دوره عثمان (سال 25 ه.ق) صحابه پیامبر اکرم‌(صلی الله علیه وآله) - و از جمله حضرت علی‌(علیه‌السلام) - بر ضرورت وجود قرآن رسمی (غیر ترجمه‌ای) به توافق رسیدند. 6. زبان عربی بنا به آنچه در روایات آمده است برترین و بهترین زبان‌ها است و همین که آخرین دین و کامل‌ترین دین به زبان عربی نازل شده و تنها کتاب معجز الهی که الفاظ آن دارای اعجاز است به این زبان نازل شده در برتر بودن آن کافی است. هم‌چنین از امیرالمؤمنان علی‌(علیه‌السلام) در خطبه‌ای که در مورد انتقال نور پیامبر(صلی الله علیه وآله) در اصلاب آباء طاهرین آن حضرت است، خطاب به خداوند این‌گونه آمده است... سپس آن نور را اختصاص دادی به اسماعیل و نه دیگر فرزندان ابراهیم و زبان او را به عربی گشودی که آن را بر دیگر زبان‌ها برتری دادی...).3 7. در پایان گفتنی است، از آنجا که برخی کلمات عربی در ادبیات فارسی نیز رایج و قابل فهم برای فارسی زبانان است و برخی کلمات عربی ناآشنا است، سعی شود آیات قران تلاوت شود و برخی آیات و کلمات مشکل را به ترجمه مراجعه کنیم تا رفته رفته خزانه لغات ما تقویت شود و تلاوت قرآن لذت بخش و قابل فهم شود. --------------------- پی نوشت ها: 1 برای آگاهی بیشتر ر.ک: مجله بینات و مجله مترجم (ویژه نامه قرآن). 2 ر.ک: محمود رامیار، تاریخ قرآن، ص 649. 3 بحارالانوار، ج 25، ص 29.
عنوان سوال:

تلاوت قرآن یا خواندن ترجمه فارسی آن؟! ...


پاسخ:

آشنایی با قرآن و ترجمه آن، آشنایی با کلمات خدا و برنامه زندگی انسان است. بدیهی است خواندن ترجمه نیز دارای آثار و فواید فراوان است؛ اما ثابت شده هر متن اصلی که ترجمه شود رسایی و زیبایی محتوایی و لفظی آن ریزش می کند به همین دلیل اگرچه خواندن ترجمه قرآن نیز خوب و مفید است اما خواندن آیات قرآن به زبان اصلی دارای فواید و برکات فراوانی است که به برخی اشاره می شود:
1 هرچند خواندن ترجمه قرآن و ادعیه مأثوره از معصومین علیهم السلام نیز بنفسه ثواب دارد، اما هرگز نمی‌تواند جایگزین متن آن شود؛ زیرا قرآن کلمات و الفاظی است که از جانب خدا و به زبان عربی بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده است و همین طور ادعیه مأثوره، سخنانی است که از زبان مبارک معصومین(ع) جاری شده است و بهتر است کسانی که توانایی خواندن عربی آن را دارند، این ادعیه را به همان زبان عربی بخوانند تا ثواب بیشتری ببرند. تردیدی نیست که خواندن قرآن و ادعیه با توجه به معانی آن تأثیر بسزایی در نفس و جان انسان دارد و این تأثیر خاص بدون آن حاصل نمی شود ولی به هر حال خواندن آنها بدون توجه به معانی آن نیز ثواب و ارزش خاص خود را دارد و عنایت داشته باشید که بعضی مفاهیم بلند قرآنی قابل ترجمه شدن به فارسی یا زبان دیگر نیست.
2. بدون شک ترجمه قرآن که کلام غیر خداست با متن عربی قرآن که کلام خدا ست تفاوت بسیار دارد ویکسان نیست .حتی احکام آنها هم باهم متفاوت است چرا که لمس متن عربی قرآن بدون وضو جایز نیست در حالی که لمس ترجمه قرآن اگر عین کلمات قرآن در آن نباشدبدون وضو اشکال ندارد(همه مراجع: مس ترجمه قرآن به هر زبانی که باشد اشکال ندارد.( همان، م 317.
3. تلاوت قرآن به عربی، دلایل متعددی دارد؛ از جمله:
1. ایجاد زبانی مشترک در میان همه پیروان و در واقع فراهم ساختن نوعی وحدت و پیوند بین‌الملل دینی، باعث تأکید بر قرائت و حفظ زبان عربی شده است.
2. روح و محتوای هر پیام و سخنی در قالب زبان خاص خود، عمیق‌تر درک می‌شود تا زمانی که به زبان‌های دیگر برگردانده شود و قرآن که دارای مضامین بسیار بلند و عالی است، هرگز قابل ترجمه دقیق و کامل به هیچ زبانی نیست. ترجمه‌های قرآن معمولاً نارسا و در مواردی دارای غلط است. کافی است اندکی در مباحث مربوط به زبان‌شناسی، فن ترجمه و تئوری‌های مربوط به آن و نقد ترجمه‌های قرآن مطالعه شود، آن‌گاه روشن می‌گردد که فرق بین قرآن و ترجمه‌هایش، همان فرق بین کتاب الهی و بشری است.
3. قرآن علاوه بر محتوای مطالب، از لطافت زیبایی و نکات ادبی عجیبی برخوردار است که خود یکی از وجوه اعجاز قرآن می‌باشد و در قالب هیچ ترجمه‌ای بیان شدنی نیست.1
تردیدی نیست که نمی‌توان تمام معانی و مقاصد قرآن را به زبان دیگر برگرداند. از این رو (تحدی) قرآن در اثبات ناتوانی انسان‌ها در تهیه متنی همانند قرآن، شامل مجموعه امتیازات لفظی و معانی والای قرآن است.2
4. تشویق و ترغیب بر استفاده از همان الفاظی که جبرئیل بر پیامبر اکرم‌(صلی الله علیه وآله) نازل فرموده، یکی از شیوه‌های حفظ قرآن از تحریف است؛ چنان که وقتی مطلبی نزد همگان با یک قرائت معین به اثبات رسیده باشد، تحریف آن مشخص خواهد شد. از این رو در تاریخ اسلام وقایعی نقل شده است که مسلمانان حتی نسبت به جا به جایی یا حذف یک (واو)، حساسیت نشان می‌دادند.
5. گفتنی است حتی ترجمه قرآن به زبان عربی، موجب اختلاف در میان مسلمانان شد تا آنجا که برخی تا مرز تکفیر یکدیگر پیش رفتند. بدین جهت در دوره عثمان (سال 25 ه.ق) صحابه پیامبر اکرم‌(صلی الله علیه وآله) - و از جمله حضرت علی‌(علیه‌السلام) - بر ضرورت وجود قرآن رسمی (غیر ترجمه‌ای) به توافق رسیدند.
6. زبان عربی بنا به آنچه در روایات آمده است برترین و بهترین زبان‌ها است و همین که آخرین دین و کامل‌ترین دین به زبان عربی نازل شده و تنها کتاب معجز الهی که الفاظ آن دارای اعجاز است به این زبان نازل شده در برتر بودن آن کافی است.
هم‌چنین از امیرالمؤمنان علی‌(علیه‌السلام) در خطبه‌ای که در مورد انتقال نور پیامبر(صلی الله علیه وآله) در اصلاب آباء طاهرین آن حضرت است، خطاب به خداوند این‌گونه آمده است... سپس آن نور را اختصاص دادی به اسماعیل و نه دیگر فرزندان ابراهیم و زبان او را به عربی گشودی که آن را بر دیگر زبان‌ها برتری دادی...).3
7. در پایان گفتنی است، از آنجا که برخی کلمات عربی در ادبیات فارسی نیز رایج و قابل فهم برای فارسی زبانان است و برخی کلمات عربی ناآشنا است، سعی شود آیات قران تلاوت شود و برخی آیات و کلمات مشکل را به ترجمه مراجعه کنیم تا رفته رفته خزانه لغات ما تقویت شود و تلاوت قرآن لذت بخش و قابل فهم شود.
---------------------
پی نوشت ها:
1 برای آگاهی بیشتر ر.ک: مجله بینات و مجله مترجم (ویژه نامه قرآن).
2 ر.ک: محمود رامیار، تاریخ قرآن، ص 649.
3 بحارالانوار، ج 25، ص 29.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین