در پاسخ به این پرسش به نکات ذیل توجه نمایید : 1- روایت مذکور از روایات مشهور است و چند طریق و در منابع مختلفی مانند کافی و وسائل الشیعه و بصائر الدرجات نقل شده است و ظاهرا مشکل سندی ندارد . 2- این حدیث درکافی از حضرت صادق –ع- چنین نقل شده است : مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ مَالِکِ بْنِ عَطِیَّةَ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّ قَوْماً أَتَوْا رَسُولَ اللَّهِ ص فَقَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّا رَأَیْنَا أُنَاساً یَسْجُدُ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَوْ أَمَرْتُ أَحَداً أَنْ یَسْجُدَ لِأَحَدٍ لَأَمَرْتُ الْمَرْأَةَ أَنْ تَسْجُدَ لِزَوْجِهَا ، گروهی به نزد پیامبر –ص- آمدند و گفتند : ای رسول خدا ! ما مردمی را دیدیم که برخی از آنها در برابر برخی دیگر سجده می کرد . آن حضرت فرمود : اگر قرار بود که من به کسی دستور دهم برای دیگری سجده کند به زن دستور می دادم برای شوهرش سجده کند . الکافی 5 507 باب حق الزوج علی المرأة 3- سجده نهایت تذلل و خشوع بنده در برابر خداوند است و منظور این روایت این است که زن باید اوج تواضع و انقیاد و تواضع را در برابر شوهر خود داشته باشد و از این اوج تواضع و تسلیم به سجده تعبیر شده است . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 2/100116176)
در پاسخ به این پرسش به نکات ذیل توجه نمایید :
1- روایت مذکور از روایات مشهور است و چند طریق و در منابع مختلفی مانند کافی و وسائل الشیعه و بصائر الدرجات نقل شده است و ظاهرا مشکل سندی ندارد .
2- این حدیث درکافی از حضرت صادق –ع- چنین نقل شده است : مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ مَالِکِ بْنِ عَطِیَّةَ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّ قَوْماً أَتَوْا رَسُولَ اللَّهِ ص فَقَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّا رَأَیْنَا أُنَاساً یَسْجُدُ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَوْ أَمَرْتُ أَحَداً أَنْ یَسْجُدَ لِأَحَدٍ لَأَمَرْتُ الْمَرْأَةَ أَنْ تَسْجُدَ لِزَوْجِهَا ،
گروهی به نزد پیامبر –ص- آمدند و گفتند : ای رسول خدا ! ما مردمی را دیدیم که برخی از آنها در برابر برخی دیگر سجده می کرد . آن حضرت فرمود : اگر قرار بود که من به کسی دستور دهم برای دیگری سجده کند به زن دستور می دادم برای شوهرش سجده کند .
الکافی 5 507 باب حق الزوج علی المرأة
3- سجده نهایت تذلل و خشوع بنده در برابر خداوند است و منظور این روایت این است که زن باید اوج تواضع و انقیاد و تواضع را در برابر شوهر خود داشته باشد و از این اوج تواضع و تسلیم به سجده تعبیر شده است . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 2/100116176)
- [سایر] منظور حدیث نبوی از سجده زن بر مرد چیست؟
- [سایر] پیامبر اکرم(ص) میفرماید: (اگر سجده جز بر خدا حرام نبود میگفتم زن به مردش سجده کند). میتوان این حدیث را کنار آیه شریفه (إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ) بگذارید و یک نتیجه درست بگیرید که چرا چنین است؟ مگر مرد چه مزیتی دارد که زن آنقدر باید مطیعش باشد؟ مگر زن آدم و اشرف مخلوقات نیست؟
- [سایر] آیا زن حائض میتواند سجده کند (مثلاً سجده شکر)؟
- [آیت الله خامنه ای] رقص محلی مرد برای مرد و زن برای زن و یا مرد در بین زنان و زن در بین مردان، چه حکمی دارد؟
- [سایر] آیا سلام کردن مرد به زن نامحرم و زن به مرد نامحرم، جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر برای مرد، نماز میت زن و برای زن، نماز میت مرد خوانده شود، وظیفه چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] تغییر جنسیت مرد به زن و زن به مرد با عمل جراحی چه حکمی دارد ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] بازی کردن مرد درنقش زن و زن درنقش مرد چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] رقص زن برای زن و یا مرد برای مرد و زن برای شوهر خود، چه صورت دارد؟
- [سایر] آیا سلام کردن مرد به زن نامحرم و زن به مرد نامحرم، جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] بنابر احتیاط واجب باید زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجده او از جای ایستادن مرد کمی عقب تر باشد.
- [آیت الله بروجردی] بنا بر احتیاط واجب باید زن عقبتر از مرد بایستد و جای سجده او از جای ایستادن مرد کمی عقبتر باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] بنابر احتیاط مستحب باید زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجدة او از جای ایستادن مرد کمی عقب تر باشد .
- [امام خمینی] بنابر احتیاط مستحب، باید زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجده او ازجای ایستادن کمی عقب تر باشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر مأموم یک مرد باشد، مستحب است طرف راست امام بایستد، و اگر یک زن باشد، باز هم مستحب است که در طرف راست امام بایستد، ولی باید از او عقبتر بایستد، لااقل به مقداری که جای سجده او مساوی جای دو زانوی امام در حال سجده باشد، و اگر یک مرد و یک زن، یا یک مرد و چند زن باشند، مستحب است مرد طرف راست امام بایستد، و یک زن یا چند زن پشت سر امام بایستند، و اگر چند مرد و یک یا چند زن باشند، مستحب است مردها عقب امام و زنها پشت مردها بایستند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در نماز، زن باید عقب تر از مرد بایستد و بهتر است جای سجده زن از جای ایستادن مرد کمی عقب تر باشد، بنابراین اگر زن جلوتر یا مساوی مرد بایستد نماز باطل است و در این حکم بین محرم و نامحرم یا زن و شوهر تفاوتی ندارند، و همینطور بین نماز واجب و مستحب فرق ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] احتیاط واجب آن است که اگر مأموم یک مرد باشد، طرف راست امام بایستد، و اگر زن باشد، در طرف راست امام طوری بایستد که جای سجده اش مساوی زانو یا قدم امام باشد، و اگر یک مرد و یک زن و یا یک مرد و چند زن باشند مرد طرف راست امام و باقی پشت سر امام بایستند، و اگر چند مرد و چند زن باشند مردها عقب امام و زنها پشت مردها بایستند.
- [آیت الله مظاهری] ذکر رکوع و سجده و تشهّد و سلام و قنوت را در همه نمازها مرد و زن میتوانند بلند یا آهسته بخوانند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] باید در نماز، زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجده او از جای سجده مرد کمی عقب تر باشد و الاّ نماز باطل است و در این حکم محرم و غیر محرم تفاوتی ندارند، ولی اگر میان مرد و زن دیوار یا پرده و مانند آن باشد، یا به اندازه ده ذراع (تقریباً 5 متر) فاصله باشد اشکال ندارد، و در مکانهای شلوغ که اجرای این حکم مشقّت دارد رعایت آن لازم نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مکروه است زن در نماز جلوتر از مرد یا محاذی با او بایستد و بهتر است طوری بایستد که جای سجده او کمی از جای ایستادن مرد عقب تر باشد.