درهستی شناسی قرآن کریم از دو حقیقت نام برده شده است یکی به نام کرسی و دیگری به نام عرش در این گفتار می خواهیم این اصطلاح قرآنی را مورد بحث و بررسی قرار دهیم ابتدا از کلمه کرسی شروع می کنیم. کلمه کرسی از ریشه کرس بروزن ارث که به معنای اصل و اساس است گرفته شده است گاهی نیز به چیزی که اجزای آن به یکدیگر پیوسته باشد هم کرسی میگویند به همین مناسبت به تختهایی که دارای پایه های کوتاهی می باشند کرسی می گویند همچنین از آنجا که معلمان مدرسه به هنگام تدریس بر کرسی می نشینند این لفظ به کنایه در مورد حکومت و فرمانروایی به کار رفته است این اصطلاح یکی دو بار در قرآن کریم آمده است: وسع کرسیه السموات و الارض. کرسی او گنجایش آسمان و زمین را دارد. در تفسیر این کلمه مفسران چند نظر ارائه داده اند که به یکایک آنها اشاره می کنیم . 1- جمعی از مفسران کرسی و حتی عرش را از تشبیهات دانسته اند و معتقدند که مراد از آنها بیان و بزرگی پروردگار است. زمخشری میگوید : این جز تصویر عظمت الهی و تخییل (به خیال افکندن ) نیست و گرنه آنجا نه کرسی هست و نه نشستی و نه نشسته ای ) نیشابوری می گوید که مقصود از این سخن تصویر عظمت الهی و بزرگی اوست و گرنه آنجا نه کرسی هست و نه نشستنی و نه نشیننده ای ) بیضاوی هم میگوید که کرسی تصویری از عظمت الهی است و تنها یک تمثیل می باشد. 2- یکی از معانی کرسی علم است یعنی قلمرو و نفوذ علم خداوند کرسی نامیده شده است اینکه قرآن میگوید وسعت کرسی خداوند آسمان و زمین است منظور از آن احاطه علمی خداوند به تمام موجودات ارضی و سماوی است به گونه ای که هیچ چیز در آسمانها و زمین از قلمرو نفوذ علم او بیرون نمی باشد. دومین معنی کرسی سلطنت و قدرت الهی است یعنی خداوند بر همه آسمانها و زمین حکومت می کند و منطقه نفوذ قدرت او همه جا را فراگرفته است و هیچ چیز در عالم آفرینش نیست که از سیطره قدرت و نفوذ او بیرون باشد سومین معنایی که برای کرسی ذکر شده است عبارتست از: موجودی که بزرگتر و وسیعتر از جمع آسمانها و زمین است به طوریکه آسمانها و زمین در آن جای گرفته اند کرسی درتورات به این صورت آمده که ( یهوه ) در عالم لاهوت بر کرسی خود نشسته و فرشتگان گردا گرد او قرار دارند. منابع: 1- تفسیرالمیزان، سید محمد حسین طباطبایی. 2- تفسیر نمونه، آیت الله العظمی مکارم شیرازی. 3- مبانی جهان شناسی در قرآن عبدالله نصری. به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 83/400008)
نامگذاری آیه الکرسی چگونه صورت گرفته است؟
درهستی شناسی قرآن کریم از دو حقیقت نام برده شده است یکی به نام کرسی و دیگری به نام عرش در این گفتار می خواهیم این اصطلاح قرآنی را مورد بحث و بررسی قرار دهیم ابتدا از کلمه کرسی شروع می کنیم.
کلمه کرسی از ریشه کرس بروزن ارث که به معنای اصل و اساس است گرفته شده است گاهی نیز به چیزی که اجزای آن به یکدیگر پیوسته باشد هم کرسی میگویند به همین مناسبت به تختهایی که دارای پایه های کوتاهی می باشند کرسی می گویند همچنین از آنجا که معلمان مدرسه به هنگام تدریس بر کرسی می نشینند این لفظ به کنایه در مورد حکومت و فرمانروایی به کار رفته است این اصطلاح یکی دو بار در قرآن کریم آمده است: وسع کرسیه السموات و الارض. کرسی او گنجایش آسمان و زمین را دارد.
در تفسیر این کلمه مفسران چند نظر ارائه داده اند که به یکایک آنها اشاره می کنیم .
1- جمعی از مفسران کرسی و حتی عرش را از تشبیهات دانسته اند و معتقدند که مراد از آنها بیان و بزرگی پروردگار است.
زمخشری میگوید : این جز تصویر عظمت الهی و تخییل (به خیال افکندن ) نیست و گرنه آنجا نه کرسی هست و نه نشستی و نه نشسته ای ) نیشابوری می گوید که مقصود از این سخن تصویر عظمت الهی و بزرگی اوست و گرنه آنجا نه کرسی هست و نه نشستنی و نه نشیننده ای ) بیضاوی هم میگوید که کرسی تصویری از عظمت الهی است و تنها یک تمثیل می باشد.
2- یکی از معانی کرسی علم است یعنی قلمرو و نفوذ علم خداوند کرسی نامیده شده است اینکه قرآن میگوید وسعت کرسی خداوند آسمان و زمین است منظور از آن احاطه علمی خداوند به تمام موجودات ارضی و سماوی است به گونه ای که هیچ چیز در آسمانها و زمین از قلمرو نفوذ علم او بیرون نمی باشد.
دومین معنی کرسی سلطنت و قدرت الهی است یعنی خداوند بر همه آسمانها و زمین حکومت می کند و منطقه نفوذ قدرت او همه جا را فراگرفته است و هیچ چیز در عالم آفرینش نیست که از سیطره قدرت و نفوذ او بیرون باشد سومین معنایی که برای کرسی ذکر شده است عبارتست از: موجودی که بزرگتر و وسیعتر از جمع آسمانها و زمین است به طوریکه آسمانها و زمین در آن جای گرفته اند کرسی درتورات به این صورت آمده که ( یهوه ) در عالم لاهوت بر کرسی خود نشسته و فرشتگان گردا گرد او قرار دارند.
منابع:
1- تفسیرالمیزان، سید محمد حسین طباطبایی.
2- تفسیر نمونه، آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
3- مبانی جهان شناسی در قرآن عبدالله نصری.
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 83/400008)
- [سایر] آیة الکرسی چه خواصی دارد؟
- [سایر] خواندن آیه الکرسی چه ثوابی دارد؟
- [سایر] برکات آیه الکرسی را بیان کنید؟
- [سایر] آیه الکرسی فقط آیه 255 سوره بقره است یا آیات 255 تا 257 سوره بقره است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در نماز وحشت قرائت آیه اوّل آیة الکرسی کفایت می کند؟
- [سایر] آیة الکرسی بر چه کسی نازل شده است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیة الکرسی در نماز وحشت تا کجا خوانده شود؟
- [سایر] تفسیر آیة الکرسی همراه با معنای واضح چیست؟
- [سایر] آیه الکرسی کدام آیات را شامل می شود؟
- [آیت الله سبحانی] آیا آیة الکرسی فقط شامل آیه 255 بقره است و یا دو آیه بعد را نیز شامل می شود؟
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است که بر بالین محتضر سوره مبارکه یس و صافات و احزاب و ایه الکرسی و ایه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه ایه اخر سوره بقره بلکه هر چه از قران ممکن است بخوانند
- [آیت الله نوری همدانی] مستحب است برای راحت شدن محتضر بر بالین او سوره مبارکة یس و الصافات و آیه الکرسی و آیه پنجاه و چهارم ازو سورة اعراف و سه آیه آخر سوره بقره بلکه هر چه ازو قرآن ممکن بخوانند .
- [آیت الله مکارم شیرازی] شایسته است برای راحت شدن محتضر بر بالین او سوره مبارکه (یس) و (صافات) و (احزاب) و (آیة الکرسی) و هرچه از قرآن ممکن است بخوانند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است برای راحت شدن محتضر بر بالین او سورههای مبارکه (یس) و (صافات) و (احزاب) و (آیة الکرسی) و دو آیه بعد آن تا (هُم فِیها خالِدون) و آیه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه آیه آخر سوره بقره را بلکه هر چه از قرآن ممکن است بخوانند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مستحب است برای راحت شدن محتضر بر بالین او سوره مبارکه یس، و الصافات و احزاب و آیة الکرسی و آیه پنجاه و چهارم از سوره اعراف یعنی آیه اِنَّ رَبَّکُمُ اللهُ الَّذی خَلَقَ السَّماواتِ... و سه آیه آخر سوره بقره بلکه هرچه از قرآن ممکن است بخوانند.
- [آیت الله مظاهری] مستحب است برای راحت شدن محتضر بر بالین او سوره مبارکه یس و الصافات و احزاب و آیة الکرسی و آیه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه آیه آخر سوره بقره بلکه هر چه از قرآن ممکن است بخوانند.
- [آیت الله سبحانی] مستحب است برای راحت شدن محتضر بر بالین او سوره مبارکه یس و الصافات و احزاب و آیة الکرسی و آیه پنجاه و چهارم از سوره اعراف (إنَّ ربَّکُمُ اللهُ الّذی خَلَقَ السموات و الارض) تا آخر، و سه آیه آخر سوره بقره بلکه هرچه از قرآن ممکن است بخوانند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مستحب است برای راحت شدن محتضر بر بالین او، سوره مبارکه یس و الصافات و احزاب و آیة الکرسی و آیه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه آیه آخر سوره بقره، بلکه هر چه از قرآن ممکن است بخوانند.
- [آیت الله سیستانی] مستحب است برای راحت شدن محتضر ، در بالین او سوره مبارکه یس ، و صافّات ، و احزاب ، و آیة الکرسی ، و آیه پنجاه و چهارم از سوره اعراف ، و سه آیه آخر سوره بقره ، بلکه هر چه از قرآن ممکن است بخوانند .
- [امام خمینی] مستحب است برای راحت شدن محتضر بر بالین او سوره مبارکه "یس" و"الصافات" و " احزاب" و "آیة الکرسی" و آیه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه آیه آخر سوره بقره، بلکه هر چه از قرآن ممکن است بخوانند.