آیا داشتن بمب هسته ای بعنوان سلاح بازدارنده اشکالی دارد اگر فرضا کشوری با بمب هسته ای به ما تجاوز کرد نباید مقابله به مثل کنیم؟ به هر حال کشته شدن نامسلمانان بهتر از کشته شدن مسلمانان است ؟

آیا داشتن بمب هسته ای بعنوان سلاح بازدارنده اشکالی دارد اگر فرضا کشوری با بمب هسته ای به ما تجاوز کرد نباید مقابله به مثل کنیم؟ به هر حال کشته شدن نامسلمانان بهتر از کشته شدن مسلمانان است ؟

هر چند در آیات و روایات متعددی بر مشروعیت و حتی در مواردی وجوب مقابله به مثل تاکید شده اما در عین حال باید به این اصل اساسی مهم نیز توجه داشت که این امر تحت شرایط و ضوابط و محدودیتهای متعددی است و در نظام های اصیل الهی که متکی به آموزه های وحیانی اند، به هیچ وجه منافع مادی نمی تواند نقش تعیین کننده و منحصر به فردی در سیاستگذاری داخلی و خارجی نظام دینی داشته باشد و بلکه علاوه بر آن باید اصول و ارزش های الهی و انسانی را در نظر گرفت و به هیچ وجه دستیابی به هدف مجوز استفاده از هر وسیله ای هر چند غیر انسانی نمی شود.
هر چند حفظ نظام اسلامی یکی از واجبات مهم می‌باشد و از سوی دیگرخداوند در قرآن کریم ؛ مسلمانان را امر به قوی شدن در مقابل دشمنان نموده و فرمان داده تا جهت بازدارندگی از هجوم دشمنان به کارآمدترین وسایل دفاعی روز مجهز شوند. اما نگاهی به سایر آموزه های اسلامی و سیره بزرگان اسلام به خوبی مشخص می کنند که منظور از این تجهیز، مجهز شدن به ابزار متعارف دفاعی است و الا آماده نمودن تجهیزات کشتار جمعی، با اهداف انسانی اسلام منافات داشته و از سوی دیگر چهره ای زشت و ناخوشایند از اسلام به جهانیان ارائه می دهد که به هیچ وجه به صلاح اسلام و نظام اسلامی نیست.
نکته اساسی این است که تعالیم و آموزه‌های دین اسلام و اهداف حکومت اسلامی - که همان احترام به حقوق انسان‌ها و تکریم بشریت می‌باشد - با استفاده از روش‌های نامشروع و غیرانسانی برای حفظ حکومت، سازگاری ندارد. دینی که بر اساس فطرت گام برمی‌دارد و به حقانیت خود معتقد است، راه‌های مسالمت‌جویانه را مقدم می‌داند و جز در موارد ضروری، دست به اسلحه نمی‌برد. حضرت علی علیه‌السلام در فرمان خود به مالک اشتر فرمود: (با رحمت و محبت و لطف با مردم روبه‌رو شو؛ آنها یا برادران دینی تو هستند یا همانند تو در خلقتند).( نهج البلاغه ، نامه 53 ) بر این اساس، حتی در موارد ضروری و دفاع مشروع نیز دین مبین اسلام بر رعایت اصول ارزشی تأکید می‌کند. این اصول عبارتند از:
1. اصل وفای به عهد و منع از پیمان شکنی
2. اصل حرمت آغاز جنگ؛ قتل نفس و کشتن انسان‌هایی که همه گرامی داشته شده‌اند، نیاز به مجوز دارد و فقط در چند مورد به حکم عقل و شرع، چنین جوازی وجود دارد. قتل یک انسان، همانند قتل تمام انسان‌هاست؛ (من قتل نفساً بغیر نفس او فساد فی الارض فکانما قتل الناس جمیعا.(مائده(5)، آیه 32.)
3. اصل عدالت و رحمت در جنگ؛ بر این اساس، در مقابل حمله و تجاوز دشمن، می‌توان مقابله به مثل کرد؛ اما نباید از اصل عدالت، خارج و به کشتار غیرنظامیان و تخریب ساختمان‌های غیرنظامی منجر شود. جنگ، برای رفع موانع هدایت، تشریع شده، نه برای ظلم و تصدی و بر این اساس، در تعالیم و آموزه‌های دین اسلام، شکنجه و آزار دشمن، بستن آب بر آنها، کشتار افراد غیرنظامی، کشتار نظامیانی که به اجبار به صحنه نبرد آورده شده‌اند، کشتار اسیران، مجروحان و امان خواهان، مثله کردن دشمن، تخریب و انهدام هدف‌های غیراساسی و غیرنظامی دشمن، کشتن حیوانات اهلی، محاصره اقتصادی غیرنظامیان، نهی شده است.
دین اسلام به رعایت کامل حقوق انسان‌ها و پرهیز از هر گونه ظلم و تعدی، حتی در برابر دشمنان، اهتمام خاص دارد. در جنگ صفین، سپاهیان معاویه زودتر به محل جدال رسیدند، شریعه را در اختیار خویش گرفتند و آب را بر روی سپاهیان امیرالمومنین(ع) بستند. امام(ع) طی عباراتی از ضرورت جهاد و مقابله با سپاه معاویه در جمع اصحاب خویش سخن گفتند و سرانجام با نبرد ، شریعه به دست یاران علی(ع) افتاد. در این هنگام برخی از سرداران سپاه امام دستور دادند که آب باید بر سپاهیان معاویه بسته شود؛ همانگونه که آنها بستند. هنگامی که امیرالمومنین(ع) از این مسئله آگاه شد، به شدت مخالفت کرد و فرمود: (ای مردم! همانا خداوند بزرگ شما را به علت ستمکاری و بدکاری آنان بر ایشان پیروز گردانید؛ به راستی که اگر شما چنین کار زشتی را مرتکب شوید، به مراتب بدتر است از اینکه آنها شما را از آب منع کردند.) حضرت سپس در نامه ای خطاب به معاویه نوشت: ( همانا ما با تو معامله به مثل نمی کنیم. از آب استفاده کن. ما و شما در آن برابریم.)
با توجه به مطالب فوق، از دیدگاه اسلام، در اغلب موارد، حتی در مقابله به مثل وسیله نیز باید مشروع باشد؛ زیرا تفکیک هدف و وسیله از یکدیگر دشوار است؛ از این جهت، نمی‌توان برای انفاق کردن، دزدی کرد؛ زیرا روح شریعت و سیمای کلی آن، ویژگی‌هایی دارد که در صورت توجیه پذیر شدن به وسیله و هدف، چیزی از آن باقی نخواهد ماند؛ ولی این قاعده کلی در همه موارد جاری است. قانون اهم و مهم نیز از اصولی است که مطرح می‌شود. مثلاً دروغ مصلحتی در برخی موارد (مانند حفظ جان و آبرو)، مجاز شمرده شده است؛ چون مسائل مهم‌تری مطرح است که عقل و شرع بر اهم بودن آنها گواهی می‌دهند. تشخیص اهم و مهم، کار ساده‌ای نیست؛ بلکه نیازمند آگاهی بر معیارها و موازین و روح شریعت است و در حقیقت، مسئله‌ای اجتهادی است.
در نظام دفاعی اسلام تاکید ویژه ای بر رعایت حقوق بشر و رفتار انسانی با دشمنان حتی در زمان جنگ شده است و بدین خاطر دست زدن به اعمال مختلفی که منجر به کشتار افراد غیر نظامی دشمن و اسیران جنگی و یا نابودی حیوانات و محیط زیست و ...می شود ممنوع گردیده است.( ر.ک:اسلام و حقوق بین الملل ، محمد رضا ضیایی بیگدلی ، تهران : گنج دانش ، 1375 ، صص 146-153 )
در مورد استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی، مانند سلاح‌های هسته ای ، میکروبی، شیمیایی و... برای حفظ نظام اسلامی نیز مطالب فوق قابل ملاحظه می‌باشد؛ زیرا در اسلام، استفاده از سموم برای نابودی دشمنان - از آن جا که موجب انهدام جمعی می‌شود و آسیب‌های غیرلازم به وجود می‌آورد - ممنوع شده است. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از این که در سرزمین مشرکان سم پاشیده شود، نهی می‌کرد؛ به این خاطر که موجب کشته شدن کودکان، زنان و پیران می‌شود). (نجفی، جواهرالکلام، ج 21، ص 68.)
و بر این اساس در دکترین دفاعی نظام مقدس جمهوری اسلامی بر اساس آموزه‌های اسلامی و اصول اخلاقی، از ابتدا با تولید، تکثیر و به کارگیری سلاح‌های کشتار جمعی مخالف بوده ، ضمن پیوستن به قراردادهای بین‌المللی، حتی در سخت‌ترین شرایط، مانند بمباران شیمیایی شهرهای کشور توسط رژیم عراق، تعهد خود را مبنی بر عدم استفاده از این سلاح‌ها، به اثبات رسانده است.
مقام معظم رهبری در این زمینه می فرمایند: (جمهوری اسلامی و ملت ایران بر اساس منطق اسلام به دنبال بمب اتمی نبوده و نیستند اما استفاده از دانش و فناوری هسته ای را حق مسلم خود می دانند و دانشمندان پر توان ایران همراه با دولت و ملت به عنوان وظیفه ای ملی این هدف را دنبال خواهند کرد)( کیهان، 1/4/83 (سخنرانی مقام معظم رهبری در دیدار با دست اندرکاران جهاد دانشگاهی).
و همچنین می فرمایند ؛ (نه، ما اعتقاد به بمب اتم نداریم، به سلاح اتمی نداریم؛ دنبالش هم نخواهیم رفت. برطبق مبانی اعتقادی ما، مبانی دینی ما، به کار بردن اینگونه وسائل کشتار جمعی اصلاً ممنوع است، حرام است؛ این، ضایع کردن حرث و نسل است که قرآن آن را ممنوع کرده؛ ما دنبال این نمیرویم. ما دنبال آن چیزی میرویم که قدرتهای سلطه‌گر حقیقتاً از آن باید بترسند، و من اعتقادم این است الان هم از همان میترسند و آن، بیدار کردن روح حماسه و عزت اسلامی است در همه‌ی امت اسلام. ما این کار را خواهیم کرد؛ این را بدانند. )(بیانات در دیدار دست‌اندرکاران ساخت ناوشکن جماران 30/11/1388 ، )
بر این اساس راهبرد ایران در مقابله با موضوع هسته ای کاملاً شفاف بوده و تولید سلاح های کشتار جمعی و یا تهیه آن به هر عنوانی اعم از بازدارندگی , یا مقابله به مثل شرعاً حرام است و هیچ جایگاهی در دکترین نظامی نظام اسلامی ندارد . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/100127843)