راهکارهای محبوب شدن میان مردم چیست؟ چه کنیم تا در اجتماع، محبوب مردم باشیم؟
کارها و اخلاقی که محبویت انسان را در جامعه افزایش دهد زیاد است از جمله:
1. مهمترین کار این است که انسان بکوشد تا خود را محبوب خدای تعالی قرار دهد در اثر این رشد و تعالی خداوند او را محبوب آفریدگانش می کند. هم از این رو فرمود: (ان الذین آمنوا و عملوا الصالحات سیجعل لهم الرحمن ودا به درستی کسانی که ایمان آورده و کارهای نیکو انجام دهند خداوند آنها را محبوب قرار می دهد)(1)
2. امام صادق (ع) فرمودند: (سه چیز محبت را به دنبال می آورد: دین داری، فروتنی و دست و دل باز بودن)(2)
دین داری همان مورد اول است که با ایمان و عمل صالح تحقق می یابد. اما فروتنی در معاشرت با مردم عامل دیگری است که موجب جلب محبت می شود و در مقابل کبر سبب ایجاد نفرت و کینه در دلها می گردد. باید مراقب باشیم که مبادا عبادت ها و ایمان و عمل صالح در ما کبر و عجب پدید آورد و دیگران را با دیده تحقیر نگاه کنیم، زیرا این کار هم اعمال را ضایع می کند هم ایمان را می زداید و به جای جلب قلب ها به دفع دوستان نیز می انجامد.
3. عامل سوم دست و دل باز بودن است افراد بخیل مورد نفرت مردم هستند. البته دست دل بازی هم حد و حدودی دارد. قرآن کریم در وصف بندگان خدا می فرماید: (کسانی هستند که وقتی بذل و بخشش می کنند زیاده روی و کوتاهی نمی ورزند و راه محکم و میانه روی را پیش می گیرند)(3)
4. از امام علی (ع) روایت شده است که فرمودند: (سه چیز موجب محبت است: اخلاق خوب، همراهی و رفاقت نیکو و فروتنی)(4)
کسی که در مواجه با مردم روی گشاده و لبخند را به آنها هدیه می کند مستقیما به قلب آنها وارد می شود. اخلاق نیکو بهترین و پرفایده ترین سرمایه در روابط اجتماعی است که سود آن محبت و دوستی مردم است. خداوند، رسول اکرم (ص) را با ویژگی خلق عظیم می ستاید و می فرماید اگر تند خو بودی مردم را جلب نکرده بلکه آنها از تو می گریختند(5)
5. مورد پنجم همراهی نیکو با مردم است. در دوستی ها و رفاقت ها سزاوار است که انسان در غم و شادی دوستش با او همراهی کند و در مشکلات پشتیبان و یاور او باشد و در برخوردها و ناسازگاری، گذشت و بخشش داشته باشد. اینها سبب می شود که پس از مدتی محبت شخص چنان در دل دوستانش بنشیند که حاضر باشند همه چیز خود را برای چنین دوستی فدا کنند. هم از این رو امام علی (ع) فرمودند: (در تنگناها و گرفتاری ها دوستی های خوب آشکار می شود)(6)
6. شخصی از رسول خدا (ص) پرسید: (چه چیز باعث محبوبیت بین مردم می شود؟ فرمودند: ازهد فیما عند الناس یحبک الناس هیچ چشم داشتی به آنچه مردم دارند نداشته باش تا محبوب مردم شوی)(7)
مرم کسی را که چشم داشتی به دارایی آنها ندارد و خالصانه و صمیمانه دوستی می کند، دوست دارند.
7. یکی از تأثیرگذارترین عوامل محبت انگیزی در مردم ابراز محبت به آنهاست. در روایات آمده که اگر کسی را دوست دارید به او بگویید و یا هدیه بدهید. بنابراین آشکار کردن محبت که در زبان عربی (مودت) گفته می شد، در جلب دلها و مهر و محبت بسیار نافذ است.
امام علی (ع) در این باره فرموده اند: (بالتودد تکون المحبه با آشکار کردن مهربانی، محبت شکل گرفته و پدید می آید)(8)
بهترین روش رفتار با دیگران و جلب محبت را می‌توان از کلام رسول اکرم (ص) آموخت که فرمود: هیچ یک از شما مؤمن نیست مگر اینکه برای دیگری آن را بخواهد که برای خود می‌خواهد) و یا در جای دیگر فرمود: (دست خود را بر سر هر کس که می‌خواهی بگذار و برای آن بخواه که برای خود می‌خواهی)(9)
بنابراین اگر روشی را دوست دارید که مردم آنگونه با شما رفتار کنند، به همان روش با دیگران برخورد کنید. هر چه را برای دیگران پیشنهاد می‌کنید همان بهترین روش است و شما نیز بر اساس آن با آنان رفتار کنید. زیرا انسان جز انتظار خوش رفتاری از مردم ندارد، کمترین اهانتی را از سوی آنان نمی‌پذیرد راضی نیست که کسی به او تهمت زند، و نمی‌پسندد که کسی از معایب او پیش دیگران سخن بگوید هر چند آن عیوب را واقعا داشته باشد.
در اینجا ما به بعضی از فنون اساسی در رفتار با دیگران اشاره می کنیم:
1. اگر خواستید شخصی را نسبت به موضوعی متقاعد سازید سعی نکنید پیرامون آنچه شما می‌خواهید با او به جر و بحث بپردازید بلکه اول از خواسته خود کوتاه بیایید و خواسته او را در نظر بگیرید آنگاه نظر خودتان را مطرح کنید.
2. در روابط اجتماعی با دیگران سعی کنید از انتقاد، سرزنش و گلایه خودداری کنید.
3. سعی کنید نکات مثبت در رفتار و شخصیت دیگران را شناسایی کرده و آنها را به خاطر آن ویژگی ها و رفتارها، تحسین صادقانه داشته باشید نه آنکه روی نکات منفی وی انگشت گذاشته او را مذمت کنید.
4. سعی کنید شنونده خوبی برای دیگران باشید و دیگران را تشویق کنید درباره خود با شما حرف بزنند.
5. به دیگران احترام بگذارید و کاری کنید که احساس کنند مهم و با ارزش هستند و این کار را صمیمانه انجام دهید.
6. در برخورد با دیگران با چهره‌ای گشاده و لبخند سخن را آغاز کنید.
7. به جای اینکه مستقیما به دیگران دستور دهید کاری برای شما انجام دهند، خواسته خویش را به شکل سؤال طرح کنید و به طور غیرمستقیم از آنها بخواهید خواسته تان را عملی کنند.
8. اگر دیگران کاری برای شما انجام دادند، آنها را به هر طریقی که ممکن است خوشحال کنید و از آنها تشکر و قدردانی کنید. ضمنا لازم است از حقوق دینی و اخلاقی اجتماعی ای که دیگران بر انسان دارند شناخت بیشتری پیدا نمود تا در اداء آن حقوق تلاش کرد.
طبیعی است گاهی (دیگران) والدین یا برادران و خواهران فرد است گاهی، اقوام و فامیل‌اند، گاهی نیز همسایگان و گاهی اساتید و معلمان و یا سایر افراد و... می‌باشند که هر گروه و صنفی ویژگیها و حقوق خاص خود را دارند که در این زمینه باید با مطالعه بیشتر شناخت خویش را تعمیق وگسترش دهید بنابراین توجه شما را به مطالعه کتب زیر جلب می کنیم:
- آئین دوست‌یابی، دیل‌کارنگی.
- دوستی و دوستان، سیدهادی مدرسی، ترجمه حمیدرضا شیخی، حمیدرضا آژیر، انتشارات آستان قدس رضوی.
- اخلاق معاشرت، علی قاسمی.
- اخلاق اسلامی، محمدی گیلانی.
پی نوشت ها :
(1) (مریم، آیه 96).
(2) (میزان الحکمه، ح 3045).
(3) (فرقان، آیه 67).
(4) (میزان الحکمه، ح 3046).
(5) (آل عمران، آیه 159).
(6) (میزان الحکمه، ح 3080).
(7) (میزان الحکمه، ح 3047).
(8) (میزان الحکمه، ح 3051).
(9) (بحارالانوار، ج 71، ص 234)
