اگر دختری، دختر دیگری را بی نهایت دوست داشته باشد، بدون اینکه قصدی داشته باشد، چه کار باید بکند؟ - پرسش و پاسخ

دوست

رفاقت و برقرار کردن ارتباط عاطفی با دیگران را دوستی گویند. دوست خوب گزیدن و دوستان زیاد گرفتن، مستحب، و در روایات بدان تشویق و ترغیب شده است. [۱]

دختر

دختر دو معنا دارد یکی به معنای فرزند مونث است که در مقابل پسر می باشد و دیگری به معنای دوشیزه و باکره است

علی علیه السلام

علی بن ابی طالب (۲۳ قبل از هجرت - ۴۰ق.)، امام اول شیعیان، صحابی، راوی، پسرعمو و داماد پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، کاتب وحی و چهارمین خلیفه از خلفای راشدین نزد اهل سنت است.

استان قدس رضوی

آسْتانِ قُدْسِ رَضَوی؛ حرم امام رضا (ع) و مجموعه مکان‌های وابسته به آن، موقوفات و تشکیلات اداری تابع که بیشترین بخش آن در شهر مشهد واقع شده است. نخستین بنای حرم امام رضا (ع)، به دست مأمون عباسی در زمان زندگانی امام(ع) ساخته شد و بعد از آن، دیگران در دوره‌های مختلف به تکمیل و تجدید بنای آن پرداختند.

مفاتیح الجنان

مَفاتیحُ الجِنان (به معنای کلیدهای بهشت‌ها) نام رایج‌ترین کتاب دعا در بین شیعیان، تألیف شیخ عباس قمی (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) است. این کتاب مجموعه‌ای از دعاها، مناجات‌ها، زیارات، اعمال مخصوص ایام سال و ماه و آداب و رسوم دینی است که از پیامبر اسلام و ائمه شیعیان و علما نقل شده است. مؤلف مفاتیح بخش زیادی از این کتاب را از کتاب‌های پیشین مانند اقبال سید بن طاووس و مصباح کفعمی و زاد المعاد علامه مجلسی گرفته است.

اعتماد به نفس

اعتماد به نفس، اتکا به نیروها و توانایی‌های خود و بهره‌گیری از این نیروهای خدادادی، در مسیر پر پیچ‌وخم زندگی و مشکلات و سختی‌ها می‌باشد. و اینکه بار خود را خویش به دوش کشیم، نه آن‌که دست نیاز به سوی دیگران بگشاییم و چشم به آن‌ها بدوزیم.

دوستی در قران

خطاب‌های قرآنی در قالب جمع، اداء شده است که مردم را به اجتماع فرا می‌خواند و جامعه را مسئول می‌شمارد، در برخورد‌های اجتماعی آداب و سننی را تعلیم می‌دهد که با کرامت انسان هماهنگ بوده و با احسن تقویم بودن بشر مناسب باشد که یکی از آنها برخورد با دیگران می‌باشد.

حقوق والدین

از آنجا که پدر و مادر واسطه فیض الهی به فرزندان هستند، و رضای خدا در رضای ایشان است و احسان به والدین در قرآن در کنار عبادت خدا واجب شمرده شده است، از اینرو لازم است که حقوق آنها را بشناسیم و در برآوردن آن بکوشیم؛ چراکه برآوردن حقوق پدر و مادر جز از طریق آشنایی با حقوق ایشان امکان ندارد.بدلیل آنکه در قرآن و روایات به حقوق مادر و پدر، همه جا در کنار هم اشاره شده است، ما نیز به حقوق آنها به طور کلی اشاره می‌کنیم و بعضی از حقوق را که اختصاص به مادر دارد در کنار آن نقل می‌کنیم.

برنامه ریزی

برنامه‌ریزی، یعنی پیش‌بینی خردمندانه و تنظیم هدفمند فعالیت‌ها و نیازمندی‌ها در مدت‌زمان (شبانه‌روز، هفته، ماه و سال) بر اساس اولویت‌ها و متناسب با توان و خواسته اجرا‌کننده. انسان باید کارها و فعالیت‌های خود را سامان دهد و جایگاه زمانی همه خواسته‌ها و نیازمندی‌های خویش را معین کند.

قران و حدیث

در این مقاله به رابطه قرآن و حدیث می پردازیم.

میانه‌روی

میانه‌روی، برگزیدن راهی میان افراط و تفریط را اعتدال گویند. در فقه از آن به مناسبت در باب‌های طهارت، صلات، صید و ذباحه، حدود و قصاص سخن رفته است.

برگرداندن

رَدّ در معانی بازگرداندن، برگرداندن، نپذیرفتن، باطل کردن، پاسخ دادن، دادن ارثِ مازاد بر سهام مفروض به فرض بران به کار رفته است.از احکام رد به معناى نخست در بابهاى جهاد، تجارت و دیگر ابواب عقود، غصب، قضاء و قصاص سخن گفته‌اند.از رد به معناى دوم در بابهاى تجارت، وصیت و شهادات سخن گفته‌اند.از رد به معناى سوم در ابواب عقود سخن رفته است.احکام رد به معناى چهارم در باب صلات آمده است.از احکام رد به معناى پنجم در باب ارث سخن گفته‌اند.

امام زمان

امام مهدی به دوازدهمین امام معصوم شیعیان اطلاق می‌شود. از آن بزرگوار به مناسبت در باب‌های خمس و حج یاد شده است.

امام صادق

جعفر بن محمد بن علی بن حسین معروف به امام صادق(ع) (۸۳-۱۴۸ق)، امام ششم شیعیان. پدرش امام باقر(ع) و مادرش ام فروه است. امام صادق(ع) در ۳۱ سالگی به امامت رسید و دوران امامتش ۳۴ سال طول کشید. ایشان در دورانی به امامت رسید که حکومت اموی ضعیف شده بود و گروه‌های مختلف دست به قیام می‌زدند؛ اما امام صادق(ع) این گروه‌ها را تایید نمی‌کرد چرا که آنان می‌خواستند خود، حکومت را به دست گیرند، نه آنکه خواهان زدودن بدعت و زنده کردن دین خدا باشند. امام صادق(ع) در آن شرایط، نشر فقه آل محمد(ص) و علوم اهل بیت را مقدّم ‌شمرد تا آن اندازه که امروزه بیشتر احادیث شیعه از امام صادق(ع) است و شیعه به نام جعفریه شناخته می‌شود. امام صادق(ع) علاوه بر مباحث فقهی، مناظرات کلامی نیز با پیروان دیگر فرقه‌ها داشت و به دلیل دانش گسترده‌ای که داشت، جلسات درس وی بسیار پر رونق بود و افرادی با گرایش‌های مختلف در درس وی حضور می‌یافتند تا جایی که تعداد شاگردان وی را ۴۰۰۰ نفر ذکر کرده‌اند.

شبانه روز

یک شب و روز کامل، که معادل ۲۴ ساعت است را یک شبانه روز می‌گویند.

سید هادی

سید هادی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • سید هادی حسینی بجستانی خراسانی، دانشمند فقیه و مجاهد بزرگ• سید هادی خسروشاهی، فرزند آیت‌الله سید مرتضی خسروشاهی، از علما و محققین معاصر• سیدهادی زوین، از فقها و ادبای مجاهد شیعه عراق در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری

حضور قلب

توجه قلبى به خداى متعال حضور قلب گفته می شود که از این عنوان در بابهاى طهارت،صلات،صوم و حج سخن گفته‏اند.

امام علی

نخستین امام شیعیان علی(ع)

دعای عهد

دعای عهد دعایی است که از امام صادق (ع) روایت شده و مشتمل بر تجدید بیعت با امام زمان (عج) است. این دعا از دعاهایی است که تأکید زیادی بر خواندن آن در دوران غیبت امام زمان (عج) شده است. گفته‌شده که هرکس چهل صبح این دعا را بخواند از یاوران حضرت قائم (عج) خواهد بود.

اهل بیت

اهل‌ بیت (عربی: أهلُ الْبَیت)، به معنای اهل یک خانه، خانواده و خاندان که در اصطلاح مسلمانان برای خاندان پیامبر اسلام(ص) به کار برده می‌شود. کلمه اهل بیت در روایات، در چند معنای مختلف به کار رفته است، و در ادبیات شیعی، برای امام علی(ع)، حضرت فاطمه زهرا (س)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) و نُه امام معصوم از فرزندان او استفاده می‌شود. قرآن در آیه تطهیر و آیه مودت تعبیر اهل البیت را به کار برده و بر پاکی و وجوب محبت آن‌ها تصریح کرده است. پیامبر اسلام نیز در احادیثی مانند حدیث سفینه و ثقلین از جایگاه والای اهل بیت در دین اسلام سخن گفته است.

افسردگی

افسردگی عبارت است از هر گونه حالات و رفتار نابهنجار که برای خود فرد و دیگران آزار دهنده باشد .

احساسات

عواطف، گرایش‌ها و احساساتی است که توجّه انسان را از خود به نفع غیر معطوف می‌دارد.عواطف، استعدادی است فطری و از سرمایه‌های مهم آدمی است که در تربیت و کسب فضایل ، نقشی اساسی ایفا می‌کند.

اول وقت

اول وقت: به لحظات آغازین انجام تکالیف با وقت معیّن می گویند. بیشتر احکام آن در باب ‌هاى طهارت و صلاة آمده است .

خودداری

خودداری‌ همان امتناع است. از آن در بابهای مختلفی نظیر طهارت، تجارت، شرکت، ودیعه، کفالت، نکاح، ظهار، ایلاء، لعان و قضاء سخن گفته‌اند.

زیبایی

زیبایی به معنی هيئت نیکو می‌باشد و در باب صلات، نکاح از آن سخن گفته‌اند.

بیکاری

بی‌شغلی و نداشتن کار را بیکاری گویند. از آن به مناسبت در باب زکات و تجارت سخن رفته است.

بیماری

مقابل سلامت و تندرستی را بیماری گویند. از آن در بابهای طهارت، صلات، زکات، صوم، اعتکاف، حج، جهاد، حجر، ضمان، وصیّت، نکاح، طلاق، اطعمه و اشربه، ارث، حدود، قصاص و دیات سخن رفته است.

بیهوده

از جمله رذایل اخلاقی که در قرآن کریم بدان پرداخته شده است سخن یا عمل «لغو» است.

اعتماد

اِسْناد، اصطلاحی‌ در علوم‌ حدیث‌ و آن‌ رسانیدن‌ سخن‌ است‌ به‌ گوینده آن‌ با واسطه شماری‌ از راویان‌، و بر زنجیره تشکیل‌ شده‌ از راویان‌ تا پیامبر (ص‌) یا دیگر بزرگان‌ دین‌ «سلسله اِسناد» اطلاق‌ می‌گردد.

افزایش

زیاده معنای اعمی دارد که هم به معنی نما در فقه وهم غیر آن استعمال شده است.

اندیشه

اندیشیدن را تفکّر گویند و از این عنوان به مناسبت در باب‌های طهارت، صلات، جهاد و امر به معروف و نهی از منکر یاد شده است.

امتحان

واژه امتحان ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • امتحان، آزمایش‌ یا آزمودن، از راه‌هاى شناخت موضوعات در فقه• امتحان (منطق)، بررسى و آزمون و روشن ساختن قدرت مخاطب در حجت و استدلال‌

ازدواج

می‌توانید با اصلاح نحوهٔ ارجاع به منابع بر طبق شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌شیعه کمک کنید.

اجتناب

اجتناب: به معنای دورى گزیدن است.اجتناب از عناوین کلّى است که در همه ی فقه، کاربرد دارد و در این جا، به اجمال، به مباحث آن اشاره مى‌شود.

مراجعه

مراجعه، نقل پرسش و پاسخ صورت گرفته بین گوینده و شخص دیگر، به صورت موجز و جذاب را می‌گویند.

مفاتیح

مفاتیح الجنان کتابی است در ادعیه و زیارات ایام سال ، نوشته حاج شیخ عباس قمی .

مقدمه

از ملازمه شرعی میان مقدمه و ذی المقدمه بحث می‌شود.

قرایت

تلاوت قرآن با رعایت قواعد مخصوص آن، یا دانش مربوط به اصول قرائت و اختلافات قاریان را قرائت قرآن می گویند.

عواطف

عواطف، گرایش‌ها و احساساتی است که توجّه انسان را از خود به نفع غیر معطوف می‌دارد.عواطف، استعدادی است فطری و از سرمایه‌های مهم آدمی است که در تربیت و کسب فضایل ، نقشی اساسی ایفا می‌کند.

فاصله

فاصله یعنی جدایی یا مقدار دوری دو یا چند چیز از هم می‌باشد.

ارامش

آرامش‌ به آرام بودن، عدم حرکت و همچنین به معنی سکون داشتن و طمأنینه است که در باب صلات آمده است.

ماهیت

در اصل ماهويت بوده که ( يا )ي آن نسبت و ( تا )ي آن مصدريه است . ( واو )ان بدل به ( يا)و (يا ) در(يا ) ادغام و( ها ) مکسور گرديده است . برخي نيز گفته اند: ماهيت از ( ما هو )است . و نيز گفته اند: ماهيت , مرکب از(ما ) ي استفهاميه و ( يا ) ي نسبت و (تاي )مصدريه است و همزه زايد بعد از الف به ( ها)تبديل شده است , چنان که برخي اوقات به جاي ماهيت ( مائيت ) گفته مي شود . ماهيت يا چيستي , آن است که در جواب (ما هو )؟ ( آن چيست ؟ ) گفته مي شود ( الماهية ما يقال في جواب ما هو ) مثلا وقتي متحرکي را از دور مي بينيم و درست تشخيص نمي دهيم , مي پرسيم: ( آن چيست که حرکت مي کند ؟ ) کسي که ديد و بينايي قوي دارد مي گويد:(آهو است ) و ماهيت آن را بيان مي کند . (مائي )که از ماهيت سؤال مي کند , ماي حقيقيه است نه ماي شارحه , در فلسفه طرفداران نظريه اصالت وجود، ماهيت را حد وجود و امري اعتباري مي دانند . ماهيت به معناي ديگري هم به کار مي رود و آن (ما به الشي ء هو هو )است , يعني آن چه حقيقت شي ء را تشکيل مي دهد .

احساس

احساس در لغت، به معنی دریافتن، آگاه شدن و درک چیزی با یکی از حواس است.

ابتدا

اِبْتِداء، مصدرِ باب افتعال از ریشۀ بدأ می باشد.

اتفاق

اتفاق ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • بخت، مبحثی در فلسفه اسلامی، به معنای اتفاق• توافق، وحدت نظر دو یا چند نفر بر امری، همچنین هم‌وِفق بودن دو یا چند عدد با یکدیگر• اجماع، اصطلاحی اصولی و یکی از ادلّه اربعه• اتفاق (منطق)، مصاحبت مقدم و تالى بدون بودن از روى لزوم و ضرورت‌

الوده

آلوده یا کثیف به شیئ پلیدى گرفته اطلاق می شود.

ایمان

ایمان به معنای باور قلبی دینی، از مفاهیم کانونی ادیان الهی از جمله اسلام. محور اساسی‌ ایمان‌ در قرآن کریم، الله‌ است‌. قرآن از همه انسان‌ها خواسته‌ است تا به‌ الله‌ ایمان‌ آورند؛ اما در آیات‌ بسیاری‌ ضرورت‌ ایمان‌ آوردن‌ به‌ پیامبران‌ و رسولان‌، کتاب‌های‌ نازل‌ شده‌ از سوی‌ خدا، فرشتگان و آخرت نیز به‌ «ایمان‌ به‌ الله» افزوده‌ شده‌ است‌.

ترتیب

ترتیب به معنای قرار دادن چیزهایی که بین آنها نسبت تقدیم و تأخیر وجود دارد در جای خود است. در فقه اسلامی، رعایت ترتیب در اجزای اعمالی مثل وضو، غسل، نماز و حج واجب است. درباره ترتیب در کتاب‌های فقهی در باب‌های طهارت، نماز، حج، کفّارات، ارث و دیات سخن رفته است.

ادامه

تقلید، اصطلاحی فقهی در اسلام به معنای پیروی شخص مکلَّف از مجتهد در احکام عملی دین است. تقلید در اصول دین جایز نیست و باید خود شخص با تحقیق و بررسی، به اصول دین ایمان آورد؛ ولی در احکام یا باید خودِ شخص مجتهد باشد، یا به احتیاط عمل کند و یا از شخص متخصص در فقه که به او مجتهد جامع الشرایط یا مرجع تقلید می‌گویند، تقلید نماید. به کسی که از مجتهد تقلید می‌کند، «مُقَلِّد» می‌گویند.

حدیثی

حدیث اصطلاحی در فرهنگ اسلامی و علوم دینی است که بیانگر سخنان نقل شده از زبان پیامبر(ص) و دیگر معصومین(ع) یا حاکی از رفتار و سلوک ایشان باشد.

امکان

امکان ، در یکی از کاربردهایش از مواد ثلاث، قسیم وجوب و امتناع ذاتی و به معنای سلب ضرورت وجود و عدم از ماهیت من حیث هی می‌باشد.

امنیت

امنیت به معنی ایمنی داشتن جانی، مالی، عِرضی یا معنوی می باشد. از آن به مناسبت در باب‏های مختلفی مانند طهارت، صلات، حج و جهاد سخن رفته است.

انشاء

انشاء ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • انشا (اصول)، ابراز اعتبار، یا ایجاد معنا به وسیله لفظ در عالم اعتبار• انشاء (فقه)، ایجاد یا ابراز معنا، مقابل اخبار

افراط

زیاده‌روی کردن را افراط می‌گویند که دارای احکام تکلیفی و وضعی است و در ابواب طهارت، صلات، خمس، تجارت، قرض، حجر، شرکت، مزارعه، عاریه، وکالت، اطعمه و اشربه و شهادات آمده است.

اخلال

خلل در نماز اخلال به اجزاء یا شرایط نماز می‌باشد. از این عنوان به تفصیل در باب صلات سخن گفته‏اند.

اراده

اراده به شوق شدید به تحقق فعل اطلاق می‌شود. خواستن و همّت و اراده، آن قدر مهم است که گفته شده، خواستن، توانستن است، یعنی این که اگر کسی علاقمند به انجام کاری باشد در مقابل سختی‌ها و مشقت‌های آن مقاومت می‌کند، پس گویا که از همین الان به مقصد و مقصودش رسیده است. یا در اشعار می‌خوانیم:- همّت بلند دار که مردان روزگار از همّت بلند به جائی رسیده‌اند- همّت اگر سلسله جنبان شود مور تواند که سلیمان شود

اشاره

حرکت سر و دست و مانند آن برای نشان دادن یا فهماندن مطلبی را اشاره گویند. از آن در باب‌های صلات، صوم، حج، تجارت، اجاره، وصیّت، نکاح، طلاق، لعان و قضاء سخن رفته است.

اصلاح

برطرف کردن فساد و تباهی از شیء و ایجاد سلامت و بهبودی در آن را اصلاح گویند. از اصلاح در باب‏هاى زکات، نکاح و قضاء سخن گفته شده است.

بریدن

بریدن به معنای جدا کردن با آلتى برنده همچون چاقو است.از این عنوان در باب هایى نظیر طهارت، حج، جهاد، صلح، صید و ذباحه، حدود، قصاص و دیات سخن رفته است.

زندگی

حیات‌ مقابل ممات است. از آن به مناسبت در بسیاری از ابواب فقه نظیر طهارت، حج، وصیت، نکاح، استیلاد، اطعمه و اشربه، ارث و دیات سخن رفته است.

سیاست

اصلاح و تدبیر (اداره امور) کشور در ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی را سیاست گویند.

دوستی

رفاقت و برقرار کردن ارتباط عاطفی با یکدیگر را دوستی (دوست داشتن، محبّت) گویند. از دوستی به معنای نخست در بابهای حج، اطعمه و اشربه و شهادات سخن گفته‌اند. از دوستی به معنای دوم در بابهای صدقات و نکاح سخن گفته‌اند.

رابطه

رابطه، از اصطلاحات علم منطق بوده و عامل پیوند موضوع و محمول، و مقدم و تالی می‌باشد.

طبیعی

طبیعی، آنچه بر حسب آفرینش ، اکثریت بر آن است.

ظاهری

احکام ظاهری، احکام مستفاد از اماره یا اصل عملی ، یا احکام مستفاد از اصول عملی ، برای مکلّف شاکّ یا جاهل به حکم واقعی را می‌گویند.

عبادت

واژه «عبادت» در اصل به نظر بسيارى از واژه شناسان به معنى «خضوع» طبری در تفسیر «جامع البيان» مى‌گويد: اصل عبودیت « كه به نظر او شامل عبادت نيز مى‌شود » نزد همه عرب به معنى ذلت و خاكسارى است. [۱]قرطبى نيز مى‌گويد: «اصل عبادت خضوع است» [۲] [۳] [۴] [۵]لازم به ذكر است برخى از منابع ياد شده به جاى «خضوع» لفظ «ذلت» آورده‌اند، كه نزديك به خضوع است. يا «نهايت خضوع» است. [۶] [۷] [۸]

علاقه

رفاقت و برقرار کردن ارتباط عاطفی با یکدیگر را دوستی (دوست داشتن، محبّت) گویند. از دوستی به معنای نخست در بابهای حج، اطعمه و اشربه و شهادات سخن گفته‌اند. از دوستی به معنای دوم در بابهای صدقات و نکاح سخن گفته‌اند.

دوران

دوران یکی از طرق کشف علت حکم شرعی در قیاس فقهی است.

پرهیز

اجتناب: به معنای دورى گزیدن است.اجتناب از عناوین کلّى است که در همه ی فقه، کاربرد دارد و در این جا، به اجمال، به مباحث آن اشاره مى‌شود.

پیمان

عهد آن است که انسان با خدا پیمان ببندد كه اگر به حاجت‏ شرعى خود برسد كار خيرى را انجام دهد.

تامین

بیمه (تأمین)، نوعى تعهّد و پیمان میان دو شخص حقیقى یا حقوقى است که به موجب آن یک طرف متعهّد مى‌گردد در ازاى پرداخت مبلغى از سوى طرف دیگر، در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او یا بخشى از آن را جبران نماید.متعهّد را «بیمه‌گر»، طرف تعهّد را «بیمه گذار» و وجه پرداختى از سوى طرف تعهّد به متعهّد را «حقّ بیمه» یا «وجه بیمه» گویند.عنوان بیمه از عناوین جدید است که به فقه راه یافته و ضمن مسائل مستحدثه از آن بحث شده است.

تخلیه

تخلیه به متمکن ساختن طرف عقد از تصرف در مال تعهد شده می گویند.

تدریج

تدریج یعنی انجام دادن کاری مرتبه به مرتبه و درجه به درجه واز آن به مناسبت در بابهای طهارت، صلات، زکات، جهاد، تجارت، نکاح و حدود سخن رفته است.

ترجمه

تَرْجُمه، گردانیدن گفتار یا نوشتاری از زبانی به زبان دیگر؛ یا تحویل و تبدیل بیانی به بیان دیگر برای روشن‌تر کردن مفهوم سخن است.

تردید

تردید ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تردید، حالت نفسانی ناشی از تردید بین دو یا چند طرف، بدون رجحان داشتن هیچ یک از طرفین• تردید (علوم قرآنی)، تکرار لفظ و ایجاد ارتباط معنایی متفاوت، از اسلوب‌های بدیعی قرآن

جوانی

شخصی که زمان زیادی از عمرش نگذشته است را جوان گویند. جوان ‌مقابل پیر است و از احکام آن در بابهای صلات، زکات، صوم، عتق و حدود سخن رفته است.واژه‌ی «جوانی» اشاره به مرحله‌ای از زندگی انسان‌ها دارد که در آن قوای جسمی و روحی بشر در بالا ترین درجه و استعداد خود قرار دارد و به عبارت دیگر، تمامی و استعداد درونی و بیرونی انسان در اوج شکوفائی و ثمردهی است.به کسی که در چنین دوران از زندگی بسر می‌برد در فارسی «جوان» و در عربی «شاب» می‌گویند. آدمی با همه‌ی ابعاد وجودی و استعداد های جسمی، روحی و عاطفی و عقلی خود که علم و تمدن و تکنولوژی پیشرفته‌ی امروزی، تنها نمودی از آن است، امکان تکمیل تدریجی این استعدادها را در جوانی به دست می‌آورد.

تولد

تَوَلُّد، اصطلاحی کلامی، به معنای پدید آمدن فعلی از فعل دیگر است.

تماس

برخورد و ملاقات جسمی با جسمی دیگر را تماس گویند و از آن در بابهای طهارت، نکاح، طلاق و ظهار سخن گفته شده است.

جذبه

جَذْبه، اصطلاحی در تصوف و عرفان، به معنای کشیده شدن بنده به سوی خدا با عنایت الاهی است که سبب می‌شود انسان بی واسطه کوشش و بدون دشواری طیِ منازل، ناگهان، به خداوند نزدیک شود.

دوری

مقابل نزدیکی را دوری گویند و از احکام آن به مناسبت در بابهای صلات، اعتکاف، حج، طلاق و ارث سخن گفته‏اند.

دوست

رفاقت و برقرار کردن ارتباط عاطفی با دیگران را دوستی گویند. دوست خوب گزیدن و دوستان زیاد گرفتن، مستحب، و در روایات بدان تشویق و ترغیب شده است. [۱]

دامن

دامان یعنی دامن که از آن به مناسبت در باب صلات و نکاح نام برده‌ اند.

دختر

دختر دو معنا دارد یکی به معنای فرزند مونث است که در مقابل پسر می باشد و دیگری به معنای دوشیزه و باکره است

حقوق

حقوق، از مهم ‌ترین شاخه های علوم اجتماعی که به مطالعه قواعد حاکم بر روابط میان اشخاص (حقیقی و حقوقی) در عرصه جامعه می‌پردازد.

حضور

حضور مقابل غیبت است. از آن در بابهای طهارت، صلات، حج، جهاد، طلاق، قضاء و حدود سخن گفته‏اند.

خلوت

خلوت‏ در سه معنا استعمال شده است. از احکام خلوت به معنای نخست در باب نکاح و طلاق سخن گفته‏اند.

خاطر

خواطر (جمع‌ خاطر)، اصطلاحی‌ در تصوف ‌ و عرفان ‌، به‌ معنای‌ اندیشه‌ و خطابی‌ که‌ به‌ سرعت‌ بر دلِ سالک ‌ می‌گذرد بدون‌ اینکه‌ خود او اراده ‌ کرده‌ باشد، هرچند قدرت ‌ دفع ‌ آن‌ را از دل ‌ دارد.

خصوص

حکم یا لفظ دارای شمول کمتر در مقایسه با حکم یا لفظ دیگر را خصوص گویند.

عادی

عادی به معنای متجاوز است.

شرکت

به اجتماع حقوق چند مالک در یک‏ چیز به صورت مشاع شرکت گفته می شود .

رضوی

رضوی ممکن است در معانی ذیل یا اسم برای اشخاص ذیل باشد: • کوه رضوی، بنا به قولی، محل زندگی امام مهدی (علیه‌السّلام) در دوران غیبت• سید حسن رضوی قمی‌، فرزند سیدعزیزالله، عالم، فقیه و ادیب امامی است که در سال ۱۲۸۳ ق• سید محمدباقر رضوی کشمیری، فرزند عالم جليل سيدابوالحسن و از احفاد سیدحسین قمی صاحب مزار معروف در کشمیر• سید مرتضی رضوی کشمیری، فرزند سید مهدی شاه، فرزند سید محمد، از علما و عرفای بزرگ شیعه

ذهنی

ذهنی به معنای منسوب به ذهن و مترادف عقلى است و به هر چيزى كه در نحوه عمل يا در مضمون و دلالت پيوندى با ذهن داشته باشد اطلاق مى‏گردد.

ریشه

به اندامهاى گیاهى معمولا زیرزمینى که کار آن جذب آب و مواد غذایى است ریشه می‌گویند که از احکام مرتبط با آن به مناسبت در بابهایى نظیر حج، صلح، مزارعه، مساقات و احیاء موات سخن گفته‏اند.

زهرا

حضرت فاطمه سلام الله علیها، دختر پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و محبوب‌ترین فرد نزد رسول خدا بود. ایشان معصوم سوم و یکی از پنج بانوی قدسی جهان به شمار می‌رود. مشهورترین لقب آن حضرت «زهرا» است. کنیه ایشان ام‌ابیها بوده همچنین آن حضرت، دختر معصوم، همسر معصوم و مادر معصوم نیز هست. و سرانجام رحلت پدر بزرگوار، مظلومیت همسر، از دست رفتن حق، روح و جسم فاطمه را سخت آزرد و به شهادت رسید. بنابر وصیت خویش شبانه و به صورت پنهانی دفن گردید. به طوری‌ که محل قبر شریفش نیز نامعلوم است.

ساعت

ساعت مقدارى از زمان می‌باشد که در دو معنای ساعت عرفی و ساعت نجومی استعمال شده است و در روایات و به مناسبت در کلمات فقها کاربرد دارد.

پاکی

از آن جهت كه دین اسلام يك برنامه كامل براى زندگی بشر بوده و تمام جنبه‌هاى حيات مادی و معنوى او را در نظر دارد و از جهتى بهداشت يكى از ابعاد مهم زندگى بشر است، اسلام عزيز نسبت به مسأله طهارت و بهداشت عنايت شايانى دارد.

پایه

پایه: اساس و بن چیزى است که از آن به مناسبت در باب هاى: حج، صلح و دیات سخن رفته است.

بدین

بُدین (بُدون/ بِدین/ بِدون/ بُدیم، از صورت اسلاویِ بُدین)، در لاتینی و مجاری بُدا، هسته بخشی از بوداپست کنونی در ساحل راست رودخانه دانوب می‌باشد.

ایمن

امنیت به معنی ایمنی داشتن جانی، مالی، عِرضی یا معنوی می باشد. از آن به مناسبت در باب‏های مختلفی مانند طهارت، صلات، حج و جهاد سخن رفته است.

باعث

الباعِث، از نام‌های خداوند است.

امید

انتظار وقوع خیری مسرّت بخش را امید گویند. در فقه از آن به مناسبت در باب‌هایی مانند اجتهاد و تقلید، طهارت، صلات، حج و تفلیس سخن رفته است.

توسل

توسّل از آموزه‌های اعتقادی شیعه و اکثریت مسلمانان، به معنای واسطه قرار دادن شخص یا چیزی نزد خداوند است برای تقرب به او و برآورده شدن حاجت‌ها. توسل با آموزه شفاعت پیوند نزدیکی دارد و این دو آموزه معمولاً همراه یکدیگر ذکر می‌شوند.

بلوغ

بلوغ، در فقه اسلامی به معنای رسیدن انسان به سنی است که مشمول تکلیف دینی می‌شود و باید به دستورهای دینی عمل کند. نشانه‌های بلوغ عبارتند از احتلام، روییدن موی خشن اطراف شرمگاه و سن؛ هر یک از این علائم ظاهر شود، شخص بالغ و مکلّف محسوب می‌گردد.

کافی

الکافی از منابع حدیثی شیعه و مهم‌ترین و معتبرترین منبع از کتب اربعه است. این کتاب نوشته محمد بن یعقوب بن اسحاق مشهور به ثقة الاسلام کُلینی است که عالمان اسلام، وی را با عبارت‌های محکم توثیق کرد‌ه‌اند. الکافی که در سه بخش اصول، فروع و روضه تألیف شده، محل رجوع عالمان شیعه است. اصول کافی مشهور‌ترین بخش الکافی محسوب می‌شود. کلینی بر آن بوده تا احادیث الکافی را بر اساس عدم مخالفت با قرآن و موافقت با اجماع جمع‌آوری کند.

ایین

می‌توان مراسم آیینی را نوع خاصی از گفتار و اعمال منظم دانست که از آموزه‌های دینی و ماورایی سرچشمه گرفته و یا برای بیان احساسات دینی و مذهبی به کار گرفته می‌شود و به دلیل قدمت زیادی که دارند در بیشتر موارد با سنت و تاریخ مردمان یک منطقه پیوند خورده‌اند و جزئی از فرهنگ روزانه و انکارناپذیر مردم شده‌اند.

فطرت

فِطرَت یا سِرِشت به نوع آفرینش انسان گفته می‌شود که خدادادی و مادرزاد بوده و بین همه انسان‌ها مشترک است. فطرت به دو شاخۀ فطرت شناختی و فطرت گرایشی تقسیم می‌شود. بر اساس قرآن و روایات، شناخت خدا و گرایش به توحید از مصادیق فطرت هستند.

سالم

سالم غلام عامر بن مسلم عبدی از شهدای کربلا است. سالم به همراه مولای خود عامر بن مسلم عبدی و یزید بن ثبیط عبدی در ابطح در نزدیکی مکه به امام حسین پیوستند.[۱] و در کربلا به شهادت رسید.[۲] نام او در زیارت الشهدا آمده است.[۳]

مفید

محمد بن محمد بن نُعمان مشهور به شیخ مُفید (۳۳۶یا ۳۳۸- ۴۱۳ق) متکلم، فقیه و تاریخ‌نگار نامدار امامیه در قرن ۴ و ۵ قمری. او را از احیاکنندگان و مروجان فرهنگ شیعی و فقه امامیه دانسته‌اند.

نماز

نماز (واژه‌ای فارسی و معادل کلمه عربی «صَلاة») عملی عبادی است که پنج بار در اوقات معینی از شبانه روز واجب است. در این عبادت، نمازگزار رو به قبله می‌ایستد و ذکرهای ویژه‌ای را خوانده و اعمال ویژه‌ای مانند رکوع و سجده را به جا می‌آورد. نماز به دو شکل فردی (فُرادا) و جماعت خوانده می‌شود.

اسیب

آفت به آسیب و تباهی گفته می شود.

اغاز

آغاز به حالتی در مقابل پایان گفته می شود.

اثار

اثر به معنی باقی مانده از چیزی و نتیجه شی‌ء است. از اثر به مناسبت در باب‌های طهارت، صلات و صید و ذباحه بحث شده است.

ازاد

یکی از مهمترین شرایط وجوب تکلیف بر انسان ، مختار بودن و مجبور نبودن او توسط دیگران یا شرایط خاص می باشد که از آن به آزادی یا حریت تعبیر می شود .

هفته

ایّام هفته:منظوراز آن ،روز شنبه تا جمعه می باشد وازآن به مناسبت در باب‌ هاى طهارت، صلاة، صوم، حج و نکاح سخن رفته است.

ظاهر

ظاهر، مقابل باطن؛ بخش آشکار یا بیرونی از هر چیز یا هر شخص؛ از الفاظ فتوا آنچه بر حسب لغت از لفظ فهمیده می‌شود؛ و همچنین در مقابل نصّ است.

محبت

عشق و محبت، گاهی صادق و حقیقی است و گاهی کاذب و بی‏معنا. یکی از معیارهای اخلاقی حیات‏بخش مکتب اسلام «عشق و محبت‏» است.

نیاز

حاجت‌ در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.

وارد

دلیل وارد به معنی دلیل منتفی کننده موضوع دلیل دیگر است.

فراق

جدا شدن زن و شوهر از یکدیگر را فراق گویند.

منطق

منطق از دو نظر جزء علوم اسلامی محسوب می‌شود: اولاً به دلیل این که مانند ادبیات عرب نسبت به بسیاری از علوم اسلامی جنبه مقدمی دارد. ثانیاً: گرچه منطق ریشه در خارج از حوزه فرهنگ اسلام دارد و قبل از اسلام توسط ارسطا طالیس یونانی پایه‌گذاری و تدوین شده، اما بسیاری از قواعد آن توسط فلاسفه اسلامی طرح و تدوین گردیده و از این رهگذر تکمیل شده است.

گروه

واژه حزب ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • حزب (فقه)، به معنای گروه و دارای کاربرد در فقه اسلامی• حزب (سیاست)، به معنای گروه، گردآورده برای اهداف سیاسی

گناه

گناه به معنای خلاف است و در اسلام هر گونه کاری که برخلاف فرمان خداوند باشد گناه است.

مادر

در قرآن مجید و روایات، در احسان و نیکی کردن به مادر تاکید بیشتری شده و بعضی از آیات، احساسات و عاطفه انسان را نسبت به مادر به شدت تحریک می‌کند و به او تذکر می‌دهد که لزوم شکرگزاری از مادر، این است که او نه ماه سنگینی تو را تحمل کرده است.

ماه

قمر ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • سوره قمر، پنجاه و چهارمین سوره قرآن معروف به سوره اقتربت• شمس و قمر، سیاره آسمانی در حال گردش به دور کره زمین• شق القمر، یکی از معجزات پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله)

عهد

عهد آن است که انسان با خدا پیمان ببندد كه اگر به حاجت‏ شرعى خود برسد كار خيرى را انجام دهد.

قطع

قطع، اعتقاد جازم نسبت به یک چیز است.

قلب

در قرآن کریم از واژه‌هایی مانند قلب، فواد، صدر و روح استفاده شده است و برای هر یک ویژگی‌هایی بیان شده است. در این نوشته به توضیح این واژه ‌ها خواهیم پرداخت.

گرو

رهن وثیقه بدهی است. عنوان رهن بابی مستقل در فقه است که از احکام آن به تفصیل در این باب سخن رفته است.

وقت

آن (دم- وقت)، یکی از مباحث فلسفه می‌باشد.

میل

رغبت در معانی میل و گرایش به چیزى و همچنین گشودن دستها و گرفتن کف آنها به طرف آسمان هنگام دعا به کار رفته است.از رغبت به معناى نخست در بابهاى صلات، جهاد، تجارت و طلاق سخن رفته است.از رغبت به معناى دوم در باب صلات سخن گفته‌اند.

نفس

"ن ف س" در اصل لغت برخروج نسیم دلالت می‌کند و تنفس نیز به همین معنا می‌باشد. واژه نفس در کتابهای لغت، بیشتر به معنی ذات و حقیقت شی آمده است، "قتل فلان نفسه" یعنی ذات و حقیقت خودش را هلاک کرد. [۱] [۲]

عین

 مالی كه وجود خارجی دارد.

عمر

عُمَر بن خَطّاب بن نُفَیل (درگذشت ۲۳ق) از صحابه پیامبر اکرم(ص) و خلیفه دوم (خلافت: ۱۳ - ۲۳ق) که در مکه اسلام آورد. عمر بن خطاب به وصیت مستقیم خلیفه اول، به خلافت رسید، حدود ده سال حکومت کرد و در سال ۲۳ق توسط ابولؤلؤ به قتل رسید.

قدس

بیت المُقَدَّس (به عربی بَیت المَقْدِس) یا اورشلیم یا قُدس، شهری در فلسطین اشغالی که نخستین قبله و سومین شهر مقدس مسلمانان (پس از مکه و مدینه) و مقدس‌ترین شهر جهان نزد یهودیان و مسیحیان است. این شهر، از مراکز زیارتی ادیان ابراهیمی است و هر یک از این ادیان، آثار و ساختمان‌هایی در آن دارند. بیت المقدس هم اکنون در اشغال کامل اسرائیل است و دولت اسرائیل این شهر را پایتخت ابدی خود می‌خواند؛ اما سازمان ملل و بسیاری از کشورهای جهان، این ادعا را به رسمیت نمی‌شناسند.[۱] بیت المقدس و برخی اماکن موجود در آن بنابر روایات شیعه، فضیلت بسیاری دارند چنان که در روایتی از امام حسن عسکری(ع)، نماز گزاردن در مسجدالاقصی در ردیف نماز گزاردن در مسجدالحرام دانسته شده و یک نماز در آن برابر با هزار نماز در دیگر مساجد است.[۲]برخی شیعیان ایرانی در قدیم به ویژه در دوره قاجار و پهلوی، زیارت اماکن مذهبی این شهر را با سفر حج همراه می‌کرده‌اند.[۳]

اصل

اَصل ، اصطلاحی در علم حدیث است. برخی از کسانی که مستقیم و بی‌واسطه از معصومین (ع) روایت شنیده‌اند، متن شنیده شده را به صورت نوشتاری ثبت کرده‌اند. به هر یک از این نوشته‌ها اصل می‌گویند. چهارصد اصل روایی موسوم به اصول اربعمائه ، از مهمترین زیربناهای شکل گیری جوامع حدیثی بعدی است.

دعا

دُعا، طلب و درخواست بندگان از خدا یا آنچه معبود می‌پندارند، برای رسیدن به خواسته‌ها یا دوام داشته‌ها یا رفع ناملایمات، اعم از مادی و معنوی در زندگی دنیایی یا اخروی، چه در وضع عادی و چه در وضع اضطرار.

بدن

بدن به معنای اندام و تن انسان یا حیوان می باشد که در باب هاى طهارت، صلاة، حج، تجارت، نکاح، صید و ذباحه و حدود از آن سخن رفته است.

بدو

بایْدو («بَیدو»، روی سکّه ها: «بَدو») پسر طَرَغای و نوه هلاکو، که از جمادی الاولی تا ذیقعده ۶۹۴ به عنوان ایلخان بر ایران حکومت کرد.

اهل

اهل در معانی همسر و نیز خانواده و همچنین خویشاوندان به کار رفته است.

پاک

از آن جهت كه دین اسلام يك برنامه كامل براى زندگی بشر بوده و تمام جنبه‌هاى حيات مادی و معنوى او را در نظر دارد و از جهتى بهداشت يكى از ابعاد مهم زندگى بشر است، اسلام عزيز نسبت به مسأله طهارت و بهداشت عنايت شايانى دارد.

بیت

بیت ممکن است در معانی ذیل و یا اضافه به معانی ذیل باشد: • خانه، محل سکونت• بیت شعر، از اجزای شعر• بیت الاحزان، به معنای ماتمسرا• بیت‌الحرام، کعبه یا خانه خدا در شهر مکه • بیت الحمد، خانه‌اى كه از هنگام ولادت حضرت مهدی (علیه‌السّلام) چراغى در آن روشن شده• بیت الریس، خاندانی مکی و عهده‌دار منصب اذان‌گویی در مسجدالحرام• بیت المعمور، یکی از مفاهیم قرآنی • بیت العزة، نام مکانی در آسمان دنیا؛ محل نزول دفعی قرآن از لوح محفوظ در شب قدر • بیت‌الغزل، از اصطلاحات ادبی شعر فارسی و عربی • بیت الله، یکی از نام‌های کعبه • بیت الله الحرام، نام دیگر کعبه • بیت المال، به محلّ نگهداری اموال عمومی • بیت المدراس، از مراکز تعلیمی یهود در یثرب • بیت‌المقدس، نخستین قبله و سومین شهر مقدس مسلمانان (پس از مکه و مدینه)، نیز شهری مقدس برای یهودیان و مسیحیان • بیت النار، نام دیگر آتشکده • بیت بلس، نام دیگر شهر بالس • بیت عربایه، نام دیگر ناحیه باعربایا • بیت لحم، از شهر های تاریخی فلسطین

سطح

مرز بیرونى یا برجسته‏ترین مرز هر جسم را سطح گویند. از آن در بابهاى طهارت و صلات سخن گفته‏اند.

ذهن

در لغت به معنى فهم و عقل است.

رنج

دَرد، نوعی واکنش بدن در مقابل صدمات وارده می‌باشد. عنوان یاد شده به مناسبت در باب قسم و حدود به کار رفته است.

روح

روح آفريده‌ای از عالم غیب است که از آن در بابهايی نظير طهارت، صلات، تجارت، صید و ذباحه و دیات سخن گفته‌اند.

رشد

رُشد در دو معنای توانایی حفظ مال و مصرف آن در راه درست و نمو به کار رفته است.از این عنوان در باب حج و به مناسبت در بابهایی نظیر نکاح، وصیت و قضاء سخن گفته‌اند.

ضعف

ضعف به دو معنای ناتوانی جسمی و از حالات حدیث به لحاظ سند ( حدیث ضعیف ) می‌باشد.

صبح

سحرگاه زمان راز و نیاز و نیایش با خالق و هنگام استجابت دعاست.

صحت

صحت ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • سلامتی، به معنای سلامتی از بیماری• صحیح و فاسد، به معنای صحیح در مقابل فاسد و اشتباه

شرع

شَریعت به معنی آنچه خداوند متعال براى بندگان خود وضع و تشریع کرده است، می باشد. به شریعت، شَرع، شریعت الهی، شریعت مُنزِلِه و قانون الهی نیز گفته می شود.

طول

طَوْل به معنای توانایی مالی می‌باشد.

عشق

محبت وقتی که به آن حالت برسد " عشق " نامیده می‌شود، به یک حالتی که زمام فکر و اراده انسان را می گیرد، بر عقل و بر اراده تسلط پیدا می‌کند و لهذا حالتی می‌شود شبه جنون ، یعنی عقل را دیگر در آن جا حکمی نیست: قیاس کردم تدبیر عقل در ره عشق ••• چو شبنمی است که بر بحر می کشد رقمی

عقل

عقل در لغت به معنای امساک و نگاهداری ، بند کردن ، باز ایستادن ، و منع چیزی است .

خلا

خلا به فتح خاء گیاه تازه می‌باشد. این عنوان به مناسبت در باب حج به کار رفته است.

جسم

واژه جسم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • جسم فلسفی، از اقسام‌ موجود بماهو موجود و از آن‌ جهت‌ که‌ دستخوش‌ تغییر می‌شود، موضوع‌ علم‌ طبیعی‌• جسم بسیط عنصری، هر یک از عناصر چهارگانه در حال خلوص و محوضت و عدم اختلاط با یکدیگر• جرم (ماده دارای جسمیت ملموس)، جرم به کسر جیم به معنای مواد دارای جسمیت• جسم تعلیمی، در مقابل جسم طبیعی

جنس

جنس نوعی از انواع است و از احکام آن به مناسبت در باب زکات و تجارت سخن گفته‏اند.

تیم

تَیْم، تیره‌ای از قبیله قریش می‌باشد.

جود

جود صفت نیکو است و در روایات به آن توصیه شده است. این عنوان به مناسبت در باب زکات و صوم به کار رفته است.

ترک

ترک یعنی انجام ندادن، مقابل فعل است.

حد

حدّ یکی از اقسام احکام، در اسلام است.

دل

در قرآن کریم از واژه‌هایی مانند قلب، فواد، صدر و روح استفاده شده است و برای هر یک ویژگی‌هایی بیان شده است. در این نوشته به توضیح این واژه ‌ها خواهیم پرداخت.

شب

شب زمان بین غروب آفتاب تا طلوع فجر صادق و مقابل روز هست؛ و از احکام آن در بابهای زیادی نظیر طهارت، صلات، صوم، اعتکاف، حج، جهاد، نکاح، صید و ذباحه و اطعمه و اشربه سخن گفته‌اند.

سن

مدت عمر انسان یا موجود زنده دیگر را سن می‌گویند.

پر

‌پر همان تن پوش پرندگان است و از آن به مناسبت در بابهاى طهارت، صلات، و حج آمده است.

ری

ری، از شهرهای مذهبی و زیارتی ایران که از دوران باستان تا قرن ششم هجری، جایگاه مذهبی و سیاسی داشته است؛ این شهر پایتخت مذهبی زرتشتیان، پایتخت تابستانی اشکانیان و سرانجام در عصر اسلامی، پایتخت آل بویه و سلجوقیان بوده و پس از آن، به‌تدریج از اهمیت آن کاسته شده است. ری امروزه به دلیل وجود حرم عبدالعظیم حسنی در آن، مورد توجه است. عالمان شیعه، سیاستمداران و چهره‌های ادبی و هنری بسیاری در شهر ری دفن شده‌اند؛ از جمله شیخ صدوق، محمدرضا مهدوی کنی، آیت الله کاشانی، جلال آل احمد و ناصرالدین شاه قاجار.