اختلال خلقی فصلی چیست؟
اختلال خلقی فصلی چیست؟ اختلال خلقی فصلی تغییر فصلی خلق که در طی فصل زمستان بروز کرده و با آمدن بهار برطرف می‌گردد. علایم این عارضه معمولاً در ماه شهریور که روزها شروع به کوتاه شدن می ‌کنند آغاز شده، در طی زمستان تا ماه اسفند که روزها دوباره شروع به بلند شدن می‌کنند ادامه می یابد. روشنایی نقش مهمی در ایجاد و نیز درمان این اختلال دارد. این عارضه هم در بزرگسالان و هم در کودکان بروز کرده و در خانم ‌ها شایعتر است. در موارد نادر، این اختلال فصلی خلق در ماه‌های تابستان بروز کرده و ممکن است ناشی از عدم تحمل گرما باشد. نکته مهم اینست که تشخیص این اختلال ممکن است مشکل باشد زیرا سایر انواع افسردگی نیز ممکن است همین علایم را داشته باشند. آزمایش‌ های خون برای رد سایر اختلالات طبی احتمالی ممکن است انجام شود. تشخیص این اختلال معمولاً نیاز به یک بررسی سه‌ساله تغییرات خلقی دارد چنانچه این تغییرات خلقی در پاییز شروع شده و با آمدن بهار فروکش نمایند این تشخیص تأیید می ‌گردد. علایم شایع 1. سستی و تنبلی 2. افسردگی 3. افزایش اشتها (به ‌خصوص نسبت به کربوهیدرات‌ها) 4. احساس شادی کمتر 5. افزایش وزن 6. خستگی 7. تحریک ‌پذیری 8. نیاز بیشتر به خواب 9. تمایل کمتر برای شرکت در فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری های اجتماعی اختلال در تطبیق دادن خود با زندگی در اثر تغییرات فوق علل غده پینه ‌آل (یکی از اعضای تنظیم‌گر بدن) در مغز، هورمونی به‌نام ملاتونین ترشح می‌کند که می ‌تواند اثر منفی بر روی خلق داشته باشد. در محیط روشن (در طی روز) میزان ترشح ملاتونین بسیار اندک است حداکثر میزان ترشح آن در شب و بین ساعت‌های 3- 2 صبح است. در فصل زمستان که طول مدت شب در آن طولانی ‌تر است ترشح ملاتونین افزایش یافته و بنابراین سطح آن در بدن نیز افزایش می ‌یابد. روشن بودن چراغ در حد معمول شب‌ها در منزل یا دفتر کار برای خنثی کردن یا اثر فصل زمستان ناکافی است. درمان علایم خفیف ممکن است با اقدامات ساده زیر قابل برطرف شدن باشند : 1. پرده‌های اتاق را کنار بزنید در کنار پنجره بنشینید و به‌ طور مکرر به بیرون نگاه کنید. 2. در روزهای ابری از چراغ ‌های پرنور استفاده کنید. 3. تغییرات خلقی خود را به‌ طور روزانه ثبت کنید تا هرگونه تغییر خلقی یا الگوی خلقی بعداً قابل ارزیابی باشد. 4. خود را منزوی نکنید (به ملاقات دوستان رفته، از نمایشگاه ‌ها دیدن کنید و...). 5. در حد توان و انرژی خود به فعالیت های گوناگون در زمان ابتلا به این بیماری بپردازید. فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری فیزیکی تقریباً همیشه برای اختلالات خلقی اثر درمانی دارد. 6. تا آنجا که ممکن است در محیط باز به‌ خصوص در روشنایی اول صبح قرار گیرید. 7. در فصل زمستان به مناطق گرمسیر مسافرت نمایید. *** سایر درمان‌ها در این زمینه هنوز مراحل تکاملی خود را طی می ‌کنند، ولی اساس آنها را معمولاً طولانی کردن روز به‌ طور مصنوعی با روش ‌های مختلف یا نوردرمانی تشکیل می‌ دهد. مدت و شدت درمان ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و تعیین آن باید با همفکری شما و تیم پزشکی شما صورت گیرد. اگرچه این منابع روشنایی به ‌صورت تجاری در دسترس قرار دارند، توصیه می ‌شود که بدون دستور پزشک از آنها استفاده نشود. نمونه ‌هایی از این درمان‌ها به‌ شرح زیر است : 1. روزی یک ساعت صبح و عصر زیر یک چراغ بسیار پرنور (معادل لامپ‌های 10100 وات یا بیشتر) بنشینید. واژه لوکس (LUX) که معادل لاتین واژه روشنایی (light) در انگلیسی است، واحد اندازه‌ گیری برای نوردرمانی است. 2. از یک کلاه آفتاب‌گردان دارای چراغ‌های کوچک روشن‌شونده با باتری که روشنایی را مستقیماً بر روی چشم‌ها می‌ اندازد استفاده کنید. 3. در برخی بیماران نوردرمانی مؤثر نبوده و ممکن است انواع دیگر درمان نظیر دارودرمانی یا روان‌درمانی لازم گردد. داروهای ضدافسردگی در بیمارانی که به سایر درمان‌ها پاسخ نمی ‌دهند ممکن است تجویز گردد. نویسنده : گروه روانشناسی و مشاوره پرسمان
عنوان سوال:

اختلال خلقی فصلی چیست؟


پاسخ:

اختلال خلقی فصلی چیست؟

اختلال خلقی فصلی تغییر فصلی خلق که در طی فصل زمستان بروز کرده و با آمدن بهار برطرف می‌گردد. علایم این عارضه معمولاً در ماه شهریور که روزها شروع به کوتاه شدن می ‌کنند آغاز شده، در طی زمستان تا ماه اسفند که روزها دوباره شروع به بلند شدن می‌کنند ادامه می یابد. روشنایی نقش مهمی در ایجاد و نیز درمان این اختلال دارد. این عارضه هم در بزرگسالان و هم در کودکان بروز کرده و در خانم ‌ها شایعتر است. در موارد نادر، این اختلال فصلی خلق در ماه‌های تابستان بروز کرده و ممکن است ناشی از عدم تحمل گرما باشد. نکته مهم اینست که تشخیص این اختلال ممکن است مشکل باشد زیرا سایر انواع افسردگی نیز ممکن است همین علایم را داشته باشند. آزمایش‌ های خون برای رد سایر اختلالات طبی احتمالی ممکن است انجام شود. تشخیص این اختلال معمولاً نیاز به یک بررسی سه‌ساله تغییرات خلقی دارد چنانچه این تغییرات خلقی در پاییز شروع شده و با آمدن بهار فروکش نمایند این تشخیص تأیید می ‌گردد.

علایم شایع
1. سستی و تنبلی
2. افسردگی
3. افزایش اشتها (به ‌خصوص نسبت به کربوهیدرات‌ها)
4. احساس شادی کمتر
5. افزایش وزن
6. خستگی
7. تحریک ‌پذیری
8. نیاز بیشتر به خواب
9. تمایل کمتر برای شرکت در فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری های اجتماعی اختلال در تطبیق دادن خود با زندگی در اثر تغییرات فوق

علل
غده پینه ‌آل (یکی از اعضای تنظیم‌گر بدن) در مغز، هورمونی به‌نام ملاتونین ترشح می‌کند که می ‌تواند اثر منفی بر روی خلق داشته باشد. در محیط روشن (در طی روز) میزان ترشح ملاتونین بسیار اندک است حداکثر میزان ترشح آن در شب و بین ساعت‌های 3- 2 صبح است. در فصل زمستان که طول مدت شب در آن طولانی ‌تر است ترشح ملاتونین افزایش یافته و بنابراین سطح آن در بدن نیز افزایش می ‌یابد. روشن بودن چراغ در حد معمول شب‌ها در منزل یا دفتر کار برای خنثی کردن یا اثر فصل زمستان ناکافی است.

درمان
علایم خفیف ممکن است با اقدامات ساده زیر قابل برطرف شدن باشند :
1. پرده‌های اتاق را کنار بزنید در کنار پنجره بنشینید و به‌ طور مکرر به بیرون نگاه کنید.
2. در روزهای ابری از چراغ ‌های پرنور استفاده کنید.
3. تغییرات خلقی خود را به‌ طور روزانه ثبت کنید تا هرگونه تغییر خلقی یا الگوی خلقی بعداً قابل ارزیابی باشد.
4. خود را منزوی نکنید (به ملاقات دوستان رفته، از نمایشگاه ‌ها دیدن کنید و...).
5. در حد توان و انرژی خود به فعالیت های گوناگون در زمان ابتلا به این بیماری بپردازید. فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری فیزیکی تقریباً همیشه برای اختلالات خلقی اثر درمانی دارد.
6. تا آنجا که ممکن است در محیط باز به‌ خصوص در روشنایی اول صبح قرار گیرید.
7. در فصل زمستان به مناطق گرمسیر مسافرت نمایید.
*** سایر درمان‌ها در این زمینه هنوز مراحل تکاملی خود را طی می ‌کنند، ولی اساس آنها را معمولاً طولانی کردن روز به‌ طور مصنوعی با روش ‌های مختلف یا نوردرمانی تشکیل می‌ دهد. مدت و شدت درمان ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و تعیین آن باید با همفکری شما و تیم پزشکی شما صورت گیرد. اگرچه این منابع روشنایی به ‌صورت تجاری در دسترس قرار دارند، توصیه می ‌شود که بدون دستور پزشک از آنها استفاده نشود. نمونه ‌هایی از این درمان‌ها به‌ شرح زیر است :
1. روزی یک ساعت صبح و عصر زیر یک چراغ بسیار پرنور (معادل لامپ‌های 10100 وات یا بیشتر) بنشینید. واژه لوکس (LUX) که معادل لاتین واژه روشنایی (light) در انگلیسی است، واحد اندازه‌ گیری برای نوردرمانی است.
2. از یک کلاه آفتاب‌گردان دارای چراغ‌های کوچک روشن‌شونده با باتری که روشنایی را مستقیماً بر روی چشم‌ها می‌ اندازد استفاده کنید.
3. در برخی بیماران نوردرمانی مؤثر نبوده و ممکن است انواع دیگر درمان نظیر دارودرمانی یا روان‌درمانی لازم گردد. داروهای ضدافسردگی در بیمارانی که به سایر درمان‌ها پاسخ نمی ‌دهند ممکن است تجویز گردد.
نویسنده : گروه روانشناسی و مشاوره پرسمان





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین