تشخیص
تعیین یعنی متمایز کردن چیزى از غیر آن بوسیله خصوصیتی که در او است.
راه تشخیص اعلم چیست؟
راه تشخیص اعلم چیست؟ همه مراجع: مجتهد اعلم را از سه راه می‌توان شناخت: 1. خودش یقین کند ؛ مثل آنکه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد اعلم را بشناسد. 2. دو نفر عالم عادل - که می‌توانند مجتهد اعلم را تشخیص دهند اعلمیت او را تصدیق کنند (به شرط آنکه با گفته دو عالم عادل دیگر، تعارض پیدا نکند ). 3. از گفته عده‌ای از اهل علم - که می‌توانند اعلم را تشخیص دهند یقین یا اطمینان پیدا شود. خامنه‌ای، اجوبة الاستفتاءات، س 25 ؛ توضیح‌المسائل مراجع، م 3 ؛ نوری، توضیح‌المسائل، م 3 و وحید، توضیح‌المسائل، م 3. تبصره 1. آیات عظام سیستانی، تبریزی و وحید: اگر یک نفر عالم خبره و مورد اطمینان هم تصدیق کند، کافی است. تبصره 2. آیةاللَّه بهجت: اگر شخص از هر راهی که اطمینان به اعلمیت کسی پیدا کند، کافی است. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 9/500016)
راه تشخیص اعلم چیست؟ همه مراجع: مجتهد اعلم را از سه راه می‌توان شناخت: 1. خودش یقین کند ؛ مثل آنکه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد اعلم را بشناسد. 2. دو نفر عالم عادل - که می‌توانند مجتهد اعلم را تشخیص دهند اعلمیت او را تصدیق کنند (به شرط آنکه با گفته دو عالم عادل دیگر، تعارض پیدا نکند ). 3. از گفته عده‌ای از اهل علم - که می‌توانند اعلم را تشخیص دهند یقین یا اطمینان پیدا شود. خامنه‌ای، اجوبة الاستفتاءات، س 25 ؛ توضیح‌المسائل مراجع، م 3 ؛ نوری، توضیح‌المسائل، م 3 و وحید، توضیح‌المسائل، م 3. تبصره 1. آیات عظام سیستانی، تبریزی و وحید: اگر یک نفر عالم خبره و مورد اطمینان هم تصدیق کند، کافی است. تبصره 2. آیةاللَّه بهجت: اگر شخص از هر راهی که اطمینان به اعلمیت کسی پیدا کند، کافی است. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 9/500016)
پاسخ:
راه تشخیص اعلم چیست؟
همه مراجع: مجتهد اعلم را از سه راه می‌توان شناخت:
1. خودش یقین کند ؛ مثل آنکه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد اعلم را بشناسد.
2. دو نفر عالم عادل - که می‌توانند مجتهد اعلم را تشخیص دهند اعلمیت او را تصدیق کنند (به شرط آنکه با گفته دو عالم عادل دیگر، تعارض پیدا نکند ).
3. از گفته عده‌ای از اهل علم - که می‌توانند اعلم را تشخیص دهند یقین یا اطمینان پیدا شود. خامنه‌ای، اجوبة الاستفتاءات، س 25 ؛ توضیح‌المسائل مراجع، م 3 ؛ نوری، توضیح‌المسائل، م 3 و وحید، توضیح‌المسائل، م 3.
تبصره 1. آیات عظام سیستانی، تبریزی و وحید: اگر یک نفر عالم خبره و مورد اطمینان هم تصدیق کند، کافی است.
تبصره 2. آیةاللَّه بهجت: اگر شخص از هر راهی که اطمینان به اعلمیت کسی پیدا کند، کافی است. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 9/500016)
- [آیت الله مکارم شیرازی] برای تشخیص اعلم، آیا اهل فن باید مجتهد باشند؟
- [سایر] مرجع اعلم کنونی کیست؟ مراجع اعلم پس از وی چه کسانی هستند؟ چه کسی این مسئله را تشخیص می دهد؟
- [آیت الله بهجت] اگر ندانیم مجتهد زنده اعلم است یا مجتهد میّت، و نتوانیم اعلم را تشخیص دهیم وظیفه چیست؟
- [سایر] آیا اهل خبره - به عنوان مرجع تشخیص اعلم - باید مجتهد باشند؟
- [آیت الله اردبیلی] امروزه ملاک اصلی برای تشخیص مجتهد اعلم، برای عامّه مردم چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی نتواند مجتهد اعلم را با در نظر گرفتن شرایط تشخیص دهد تکلیفش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر انسان بتواند تشخیص دهد که فلان مرجع از نظر مبانی اصولی قویتر است آیا این تشخیص، در اعلم بودن آن مرجع دخیل است؟
- [سایر] اگر عده‌ای از علما به اعلم بودن مجتهدی شهادت بدهند و در مقابل، گروهی شخص دیگری را اعلم بدانند، و ما نتوانیم مجتهد اعلم را تشخیص دهیم، وظیفه چیست؟
- [آیت الله سیستانی] با تحقیقاتی که انجام داده ام ولی هنوز نتوانسته ام مرجع اعلم را تشخیص دهم لطفا مرا راهنمائی بفرمائید ؟
- [آیت الله سبحانی] اگر تشخیص اعلم ممکن نباشد وظیفه چیست؟ و آیا تبعیض در تقلید در صورت تساوی بین مجتهدین جایز است؟
- [آیت الله مظاهری] مجتهد و اعلم را از سه راه می‌توان شناخت: اوّل: خود انسان اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوّم: یک نفر عالم ثقه که میتواند مجتهد و اعلم را تشخیص دهد مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کند. سوّم: عدّهای از اهل علم که می‌توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند و از گفته آنان اطمینان پیدا می‌شود، مجتهد و اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مجتهد و اعلم را از سه راه می توان شناخت: اول آن که خود انسان یقین کند، مثل آن که از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوم آن که دو نفر عالم عادل، که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند بشرط آن که دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند. سوم آن که عده ای از اهل علم که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، و از گفته آنان اطمینان پیدا می شود، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.
- [امام خمینی] مجتهد و اعلم را از سه راه می‌توان شناخت: اول: آن که خود انسان یقین کند، مثل آن که از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوم: آن که دو نفر عالم عادل که می‌توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، به شرط آن که دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند. سوم: آن که عده‌ای از اهل علم که می‌توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، و از گفته آنان اطمینان پیدا می‌شود مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.
- [آیت الله نوری همدانی] مجتهد و اعلم را از سه راه می توان شناخت : اول : آنکه خود انسان یقین کند ، مثل آنکه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد . دوم : آنکه دو نفر عالم عادل ، که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند ، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند ، به شرط آنکه دو نفر عالم عادل دیگر با گفتة آنان مخالفت ننمایند . سوم : آنکه عده ای از اهل علم که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند ، و از گفتة آنان اطمینان پیدا می شود مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند .
- [آیت الله بروجردی] (مجتهد) و (اعلم) را از سه راه می‌توان شناخت:اوّل:آن که خود انسان یقین کند، مثل آن که از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد.دوم:آن که دو نفر عادل که می‌توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، به شرط آن که دو نفر عالم عادل دیگر با گفتهی آنان مخالفت ننمایند.سوم:آن که عدّهای از اهل علم که می‌توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند و از گفتهی آنان اطمینان پیدا می‌شود، مجتهد بودن یا اعلم بودنِ کسی را تصدیق کنند.
- [آیت الله مظاهری] در صورتی که شناخت اعلم مشکل باشد، یا آنکه اهل تشخیص در شناخت اعلم اختلاف داشته باشند اعلم بودن شرط نیست، و اگر چند نفر در نظر او اعلم از دیگران و با یکدیگر مساوی باشند، از هر کدام که بخواهد میتواند تقلید کند، بلکه میتواند در بعضی مسائل از کسی و در بعضی دیگر از دیگری تقلید نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] مجتهد واعلم را از سه راه می‌توان شناخت: اوّل آن که خود انسان یقین کند، مثل آن که از اهل علم باشد وبتواند مجتهد واعلم را بشناسد، دوم آن که دو نفر عالم عادل، که می‌توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، مجتهد یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، به شرط آن که دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند، سوم آن که عده‌ای از اهل علم که می‌توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، و از گفته آنان اطمینان پیدا می‌شود، مجتهد یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، بلکه مطلق شیاعی که مفید علم باشد نیز کافی است.
- [آیت الله بهجت] مجتهد و اعلم را از سه راه می توان شناخت : اول : خود انسان یقین کند، مثل آن که از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوم : آن که دو نفر عالم عادل که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، به شرط آن که دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند. سوم : آن که عده ای از اهل علم که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، و از گفته آنان اطمینان پیدا می شود، مجتهد بودن یااعلم بودن کسی را تصدیق کنند؛ بلکه از هرراهی که انسان اطمینان به اعلم بودن کسی پیدا کند بنا بر اظهر می تواند به همان اکتفا نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] مجتهد و اعلم را از چند راه می توان شناخت اول ان که خود انسان یقین کند مثل ان که در مرتبه ای از علم باشد که بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد دوم ان که دو نفر عالم عادل که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند مجتهد یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند به شرط ان که دو نفر عالم عادل دیگر با گفته انان مخالفت ننمایند و اقوی ثبوت اجتهاد و اعلمیت به گفته ثقه خبیر است در صورتی که ظن بر خلاف گفته او نباشد سوم ان که عده ای از اهل علم که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند و از گفته انان اطمینان پیدا شود مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مجتهد و اعلم را از سه راه می توان شناخت: اول: آنکه خود انسان یقین کند مثل آنکه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوم: آنکه دو نفر عالم و عادل؛ که می توانند مجتهد اعلم را تشخیص دهند؛ مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند به شرط آنکه دو نفر عالم و عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند و در صورت اختلاف؛ خبره بودن هر کدام بیشتر باشد قول او مقدم است بلکه به گفته یک نفر عالم خبره مورد وثوق نیز اجتهاد یا اعلمیت ثابت می شود. سوم: آنکه عده ای از اهل علم که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند و از گفته آنان اطمینان پیدا می شود؛ مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.