مباحثه
مباحثه از آداب درسی و یکی از مهم‌ترین روش‌های تحصیلی نظام آموزشی حوزه علمیه است که از دیرباز تا‌کنون در میان طلاب علوم دینی شیعه مرسوم بوده است.
آیا جایز است در اعتکاف، دروس خود را مباحثه کرد؟
آیا جایز است در اعتکاف، دروس خود را مباحثه کرد؟ آیات عظام امام، بهجت، خامنه‌ای، صافی و فاضل: درس خواندن، حل مسائل و مباحثه - به ویژه در امور دینی - بسیار کار پسندیده‌ای است؛ ولی اگر مباحثه و مجادله به منظور غلبه بر دیگری و اظهار فضل باشد، حرام است و بنابر احتیاط واجب اعتکاف را نیز باطل می‌سازد. معیار تشخیص آن، قصد و نیت شخص است امام و فاضل، تعلیقات علی العروة، ج 2، احکام الاعتکاف، م 3 ؛ صافی، هدایةالعباد، ج 1، م 1421 و 1423 و بهجت، وسیلة النجاة، ج 1، م 1208 و 1210.. آیة اللَّه تبریزی: مباحثه - به ویژه در امور دینی - بسیار کار پسندیده‌ای است؛ ولی اگر مباحثه و مجادله به منظور غلبه بر دیگری و اظهار فضل باشد، حرام است؛ ولی اعتکاف را باطل نمی‌سازد. معیار تشخیص آن، قصد و نیت شخص است منهاج‌الصالحین، الاعتکاف، م 1080.. آیات عظام سیستانی، مکارم، نوری و وحید: مباحثه - به ویژه در امور دینی - بسیار کار پسندیده‌ای است؛ ولی اگر مباحثه و مجادله به منظور غلبه بر دیگری و اظهار فضل باشد، حرام است و اعتکاف را نیز باطل می‌سازد. معیار تشخیص آن، قصد و نیت شخص است نوری و مکارم، تعلیقات علی العروة، ج 2، احکام الاعتکاف، م 3 و سیستانی و وحید، منهاج‌الصالحین، الاعتکاف، م 1080. (احکام اعتکاف، سیدمجتبی حسینی، کد: 45/500034)
آیا جایز است در اعتکاف، دروس خود را مباحثه کرد؟ آیات عظام امام، بهجت، خامنه‌ای، صافی و فاضل: درس خواندن، حل مسائل و مباحثه - به ویژه در امور دینی - بسیار کار پسندیده‌ای است؛ ولی اگر مباحثه و مجادله به منظور غلبه بر دیگری و اظهار فضل باشد، حرام است و بنابر احتیاط واجب اعتکاف را نیز باطل می‌سازد. معیار تشخیص آن، قصد و نیت شخص است امام و فاضل، تعلیقات علی العروة، ج 2، احکام الاعتکاف، م 3 ؛ صافی، هدایةالعباد، ج 1، م 1421 و 1423 و بهجت، وسیلة النجاة، ج 1، م 1208 و 1210.. آیة اللَّه تبریزی: مباحثه - به ویژه در امور دینی - بسیار کار پسندیده‌ای است؛ ولی اگر مباحثه و مجادله به منظور غلبه بر دیگری و اظهار فضل باشد، حرام است؛ ولی اعتکاف را باطل نمی‌سازد. معیار تشخیص آن، قصد و نیت شخص است منهاج‌الصالحین، الاعتکاف، م 1080.. آیات عظام سیستانی، مکارم، نوری و وحید: مباحثه - به ویژه در امور دینی - بسیار کار پسندیده‌ای است؛ ولی اگر مباحثه و مجادله به منظور غلبه بر دیگری و اظهار فضل باشد، حرام است و اعتکاف را نیز باطل می‌سازد. معیار تشخیص آن، قصد و نیت شخص است نوری و مکارم، تعلیقات علی العروة، ج 2، احکام الاعتکاف، م 3 و سیستانی و وحید، منهاج‌الصالحین، الاعتکاف، م 1080. (احکام اعتکاف، سیدمجتبی حسینی، کد: 45/500034)
پاسخ:
آیا جایز است در اعتکاف، دروس خود را مباحثه کرد؟
آیات عظام امام، بهجت، خامنه‌ای، صافی و فاضل: درس خواندن، حل مسائل و مباحثه - به ویژه در امور دینی - بسیار کار پسندیده‌ای است؛ ولی اگر مباحثه و مجادله به منظور غلبه بر دیگری و اظهار فضل باشد، حرام است و بنابر احتیاط واجب اعتکاف را نیز باطل می‌سازد. معیار تشخیص آن، قصد و نیت شخص است امام و فاضل، تعلیقات علی العروة، ج 2، احکام الاعتکاف، م 3 ؛ صافی، هدایةالعباد، ج 1، م 1421 و 1423 و بهجت، وسیلة النجاة، ج 1، م 1208 و 1210..
آیة اللَّه تبریزی: مباحثه - به ویژه در امور دینی - بسیار کار پسندیده‌ای است؛ ولی اگر مباحثه و مجادله به منظور غلبه بر دیگری و اظهار فضل باشد، حرام است؛ ولی اعتکاف را باطل نمی‌سازد. معیار تشخیص آن، قصد و نیت شخص است منهاج‌الصالحین، الاعتکاف، م 1080..
آیات عظام سیستانی، مکارم، نوری و وحید: مباحثه - به ویژه در امور دینی - بسیار کار پسندیده‌ای است؛ ولی اگر مباحثه و مجادله به منظور غلبه بر دیگری و اظهار فضل باشد، حرام است و اعتکاف را نیز باطل می‌سازد. معیار تشخیص آن، قصد و نیت شخص است نوری و مکارم، تعلیقات علی العروة، ج 2، احکام الاعتکاف، م 3 و سیستانی و وحید، منهاج‌الصالحین، الاعتکاف، م 1080. (احکام اعتکاف، سیدمجتبی حسینی، کد: 45/500034)
- [سایر] آیا جایز است در اعتکاف، دروس خود را مباحثه کرد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مباحثه علمی در حال اعتکاف به جرّ و بحث منجر گردد، موجب بطلان اعتکاف می‌شود؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مباحثه علمی در حال اعتکاف به جرّ و بحث منجر گردد، موجب بطلان اعتکاف می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] اگر مباحثه علمی در حال اعتکاف به جرّ و بحث منجر شود، آیا موجب باطل شدن اعتکاف است؟
- [آیت الله مظاهری] آیا مباحثه علمی که موجب جرّ و بحث در اعتکاف شود، به صحت آن ضربه میزند؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا معتکف میتواند قبل از شروع اعتکاف شرط بکند که جهت مباحثه یا تدریس یا درس در وقت معینی از اعتکاف خارج شود یا خیر؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا معتکف برای شرکت در دروس دبیرستان یا دانشگاه یا حوزه میتواند از اعتکاف خارج گردد؟
- [سایر] سلام علیکم بنده دانشجو هستم ولی خیلی علاقه به خواندن دروس حوزه دارم در حال حاضر مشغول کار کردن عربی در کنار دروس دانشگاهی هستم (با چند تن مباحثه ای) لازم به ذکر است اینجانب به دلیل راضی نبودن مادرم به حوزه نرفتم. حال می خواستم مرا راهنمایی کرده و راهی را نشان دهید . متشکرم .
- [آیت الله بهجت] آیا سخن گفتن و مباحثه علمی با جنس مخالف در صورت رعایت حجاب و بدون قصد ریبه جایز است؟
- [سایر] اعتکاف در چه مساجدی جایز است؟ آیا در مساجد دانشگاه ها می توان اعتکاف کرد؟
- [آیت الله سبحانی] اعتکاف در همه اوقات جایز است ولی بهترین زمان آن، ماه مبارک رمضان وبالاخص دهه آخر آن است.
- [آیت الله اردبیلی] به هم زدن اعتکافِ واجب جایز نیست؛ ولی میتواند اعتکافِ مستحب را در دو روز اوّل آن باطل نماید، هرچند این عمل خلاف احتیاط است و پس از گذشتن دو روز، ماندن روز سوم در مسجد واجب است.
- [آیت الله سیستانی] – حداقل زمانِ اعتکاف، سه روز به ضمیمه دو شبِ وسطِ آن سه روز میباشد، و در کمتر از آن صحیح نیست ولی در زیاده حدّی ندارد، و داخل نمودن شب اوّل یا چهارم در نیت اعتکاف مانعی ندارد، بنابراین اعتکاف بیشتر از سه روز جایز است و اگر فرد پنج روز کامل معتکف شد، روز ششم را باید معتکف بماند.
- [آیت الله سبحانی] شرایط صحت اعتکاف عبارتند از امور زیر: 1. اسلام 2. عقل 3. قصد قربت 4. روزه. بنابراین فرد مسافر نمی تواند اعتکاف به جا بیاورد، (مگر در مواردی که روزه برای او جایز باشد) و همچنین زن حائض، و نفساء(تازه زا) و نیز اعتکاف در عید فطر و قربان که روزه در آنها حرام است صحیح نمی باشد.
- [آیت الله سیستانی] - اگر شخص معتکف به وسیله ارتکاب یکی از مُفسداتی که در مسائل پیش بیان شد، اعتکافش را باطل کند، پس اگر اعتکاف واجبِ معین باشد، بنا بر احتیاط واجب باید اعتکاف را قضاء کند، و اگر اعتکاف واجبِ غیر معین باشد مثل آنکه اعتکاف را بدون آنکه در وقت معیّنی باشد نذر کند، واجب است که اعتکاف را دوباره از سر گیرد، و اگر در اعتکاف مستحب باشد و بعد از اتمام روز دوّم اعتکاف را باطل کند، بنا بر احتیاط وجوبی اعتکاف را قضاء کند و اگر قبل از اتمام روز دوم، اعتکاف مستحب را باطل کند، چیزی بر عهده او نیست و قضاء ندارد. دهم: معتکف در مکان اعتکاف باقی بماند و از آن خارج نشود مگر در مواردی که خروج شرعاً جایز است.
- [آیت الله سبحانی] هرگاه شک کند که نقطه ای از نقاط مربوط به مسجد، جزء مسجد هست یا نه اعتکاف در آن جایز نیست.
- [آیت الله سبحانی] هرگاه بر اثر شیاع یا شهادت دو عادل یا یک عادل، ثابت شود که نقطه مورد نظر مسجد است، اعتکاف در آن جایز است.
- [آیت الله سیستانی] - در مواردی که جایز است از مسجد بیرون رود، بیشتر از زمانی که برای انجام آن امر لازم است، نباید خارج مسجد نماند. خروج از محل اعتکاف
- [آیت الله سبحانی] انسان می تواند اعتکاف را از جانب خود و یا از جانب افراد از دنیا رفته انجام دهد، ولی از طرف فرد زنده جایز نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر اعتکاف کننده یکی از مبطلات اعتکاف را سهوا انجام دهد صحت اعتکاف محل اشکال است