سال خمسی
يكسال تمام كه از تاريخ شروع به كار يا حصول درآمد، و برای كسانی كه مدت زمانی خمس نپرداخته‌اند، از تاريخ نخستين رسيدگی به حساب اموال آغاز می‌گردد.
آیا تغییر زمان حساب سال خمسی جایز است؟
آیا تغییر زمان حساب سال خمسی جایز است؟ همه مراجع (به جز خامنه ای): جلو انداختن حساب سال به هر اندازه، اشکال ندارد؛ ولی تأخیر آن جز با اجازه حاکم شرع جایز نیست.[1] آیه اللّه خامنه ای: تقدیم و تأخیر سال خمسی جز با اجازه حاکم شرع جایز نیست، مگر با شرایط خاص.[2] تبصره. البته جلو انداختن سال خمسی در صورتی جایز است که به صاحبان خمس ضرری وارد نیاید، مثلاً به این طریق که اگر در اثنای سال، منافع خود را تخمیس نماید، می تواند مبدأ را پس از تخمیس مذکور قرار دهد و با گذشت یک سال، به حساب سال خود رسیدگی کند. پی نوشت ها _________________ [1]. مکارم، استفتاءات، ج 1، س 353؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 809؛ نوری، استفتاءات، ج 2، س 320؛ سیستانی، المسائل المنتخبه، م 611؛ صافی، جامع الاحکام، ج 1، س 620؛ دفتر: امام، بهجت و تبریزی. [2]. خامنه ای، اجوبة، س 1000.
آیا تغییر زمان حساب سال خمسی جایز است؟ همه مراجع (به جز خامنه ای): جلو انداختن حساب سال به هر اندازه، اشکال ندارد؛ ولی تأخیر آن جز با اجازه حاکم شرع جایز نیست.[1] آیه اللّه خامنه ای: تقدیم و تأخیر سال خمسی جز با اجازه حاکم شرع جایز نیست، مگر با شرایط خاص.[2] تبصره. البته جلو انداختن سال خمسی در صورتی جایز است که به صاحبان خمس ضرری وارد نیاید، مثلاً به این طریق که اگر در اثنای سال، منافع خود را تخمیس نماید، می تواند مبدأ را پس از تخمیس مذکور قرار دهد و با گذشت یک سال، به حساب سال خود رسیدگی کند. پی نوشت ها _________________ [1]. مکارم، استفتاءات، ج 1، س 353؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 809؛ نوری، استفتاءات، ج 2، س 320؛ سیستانی، المسائل المنتخبه، م 611؛ صافی، جامع الاحکام، ج 1، س 620؛ دفتر: امام، بهجت و تبریزی. [2]. خامنه ای، اجوبة، س 1000.
پاسخ:
آیا تغییر زمان حساب سال خمسی جایز است؟
همه مراجع (به جز خامنه ای): جلو انداختن حساب سال به هر اندازه، اشکال ندارد؛ ولی تأخیر آن جز با اجازه حاکم شرع جایز نیست.[1]
آیه اللّه خامنه ای: تقدیم و تأخیر سال خمسی جز با اجازه حاکم شرع جایز نیست، مگر با شرایط خاص.[2]
تبصره. البته جلو انداختن سال خمسی در صورتی جایز است که به صاحبان خمس ضرری وارد نیاید، مثلاً به این طریق که اگر در اثنای سال، منافع خود را تخمیس نماید، می تواند مبدأ را پس از تخمیس مذکور قرار دهد و با گذشت یک سال، به حساب سال خود رسیدگی کند.
پی نوشت ها
_________________
[1]. مکارم، استفتاءات، ج 1، س 353؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 809؛ نوری، استفتاءات، ج 2، س 320؛ سیستانی، المسائل المنتخبه، م 611؛ صافی، جامع الاحکام، ج 1، س 620؛ دفتر: امام، بهجت و تبریزی.
[2]. خامنه ای، اجوبة، س 1000.
- [سایر] آیا تغییر زمان حساب سال خمسی جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا تغییر زمان حساب سال جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] تغییر سال خمسی
- [آیت الله بهجت] آیا جایز است سال خمسی را برای فرار از پرداخت خمس تغییر داد؟ مثلاً فردی قرار است دو روز پیش از سال خمسی پولی به دستش برسد، سال خمسی را به ده روز جلوتر تغییر می دهد تا آن پول از درآمد سال آینده اش باشد.
- [آیت الله اردبیلی] آیا میتوان سال خمسی را تغییر داد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا میتوان سال خمسی را تغییر داد؟ چگونه؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا غیر از محاسبه خمس در پایان سال خمسی، میتوان مثلاً خمس را در پایان هر روز یا هر ماه و یا پس از هر معامله یا پس از چند معامله حساب کرد یا خیر؟ در صورت جایز بودن، آیا سال خمسی از بین میرود یا باید در پایان سال خمسی، دوباره به حساب خمس رسیدگی کرد؟
- [آیت الله بهجت] آیا می توان سال خمسی را تغییر داد و اگر کسی سود فاصله ی سال اصلی و سال جدید را تخمیس کند، آیا باز هم برای تغییر سال خمسی نیاز به اذن حاکم شرع دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا می توانم سال خمسی خود را تغییر دهم؟
- [آیت الله بهجت] آیا می توان سال خمسی را تغییر داد؟ چگونه؟
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی هزینه های سفر حج یا زیارتهای مستحبی یا عروسی فرزند خود را در روزهای پایانی سال خمسی انجام داد که بخشی از این هزینه ها در پایان سال خمسی و بخش دیگر آن در سال جدید انجام شد، آن مقداری که در سال خمسی جاری هزینه می شود، جزء مؤونه همان سال شمرده می‌شود و خمس ندارد . مقداری که در سال جدید هزینه می شود، مربوط به محاسبات سال جدید است. خمس مطلق درآمد
- [آیت الله مظاهری] پولی را که انسان جهت خرید خانه یا تلفن یا ماشین و مانند اینها پرداخت می‌کند اگر از درآمد همان سال باشد و به آن نیاز متعارف داشته باشد، و سال خمسی هم داشته باشد، خمس ندارد. ولی اگر از درآمد همان سال نباشد، یا سال خمسی نداشته باشد، یا اگر سال خمسی دارد تا سَرِ سال خمسی به او تحویل ندهند و سال بعد تحویل دهند، باید خمس آن را بدهد، مگر آن پول خمس نداشته باشد نظیر مهریه، یا ارث و مانند اینها.
- [آیت الله بهجت] اجناس مغازهای که بهعنوان سرمایه حساب شده و خمس آن پرداخت گردیده، اگر در رأس سال خمسی آینده بهسبب گران شدن اجناس، قیمت آن بالا رفته باشد، ملاک در حساب سرمایه، قیمت فعلی آن است در صورتی که فروش آن جنس به نرخ روز سودآور باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .شخصی که در پایان سال خمسی محاسبه کرد و خمس بدهکار شد، تصرف در آن مال, پیش از پرداختن خمس جایز نیست، مگر آنکه از حاکم شرع اذن بگیرد.
- [آیت الله بهجت] انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید، خمس آن را بدهد و جایز است دادن خمس را تا آخر سال قمری، تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمسِ زراعت و مانند آن، که مطابق سال شمسی انجام می‌شود، سال خمسی را شمسی قرار دهد، اشکال ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که درآمد اضافی ندارد نیاز به قرار دادن سال خمسی ندارد.
- [آیت الله مظاهری] پولی را که انسان جهت ثبت نام حجّ یا عمره و مانند اینها میپردازد، اگر در همان سال برود و سال خمسی هم داشته باشد، خمس ندارد. ولی اگر در همان سال نرود و یا سال خمسی نداشته باشد باید خمس آن را بدهد مگر آن پول خمس نداشته باشد نظیر مهریه یا ارث و مانند اینها.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر قیمت کالا در وسط سال افزایش یافت و تا پایان سال خمسی افزایش داشت؛ ولی مالک عمداً آن را نفروخت و پس از سال خمسی کالا ارزان شد، در این صورت, باید خمس افزایش قیمت را بپردازد. خمس میوه درخت
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که سال خمسی دارد، اگر در اثنای سال بمیرد، باید هزینه تا زمان فوت او از درآمدش کسر و بقیهّ آن را تخمیس نمایند . نباید هزینه تا پایان سال خمسی را کسر نمایند . البته هزینههای کفن و دفن میّت, از درآمدش کسر میشوند. هزینه سفر حج
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مالی را که خرج سفر حج و زیارتهای دیگر می کند اگر مانند مرکب سواری باشد که عین آن باقی است و از منفعت آن استفاده شده، از مخارج سالی حساب می شود که در آن سال شروع به مسافرت کرده اگر چه سفر او تا مقداری از سال بعد طول بکشد، ولی اگر مثل خوراکی ها از بین رفتنی باشد باید خمس مقداری را که سر سال خمسی باقی مانده بدهد.