افزایش
زیاده معنای اعمی دارد که هم به معنی نما در فقه وهم غیر آن استعمال شده است.
اگر قیمت روز چیزی که انسان به ارث برده، افزایش یابد و آن را بفروشد، آیا به مقدار افزوده، خمس تعلق می‌گیرد؟
اگر قیمت روز چیزی که انسان به ارث برده، افزایش یابد و آن را بفروشد، آیا به مقدار افزوده، خمس تعلق می‌گیرد؟ امام، خامنه‌ای، تبریزی، سیستانی، نوری، بهجت و وحید: خمس ندارد.امام، استفتاءات، ج 1، س 87؛ تبریزی، استفتاءات، س 967؛ خامنه‌ای، اجوبة، س 858؛ نوری، استفتاءات، ج 2، س 360؛ وحید، توضیح‌المسائل، م 1778؛ بهجت، وسیلةالنجاة، م 1380. مکارم و صافی: مقدار افزوده، جزء درآمد سال فروش شمرده می‌شود و چنانچه تا سر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد.صافی، جامع‌الاحکام، ج 1، س 684؛ مکارم، توضیح‌المسائل، م 1492. فاضل: مقدار افزوده، جزء درآمد سال شمرده می‌شود و چنانچه تا سر سال زیاد بیاید، بنابر احتیاط خمس آن را بدهد.فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 859. (احکام خمس، سید مجتبی حسینی، کد: 42/500010)
اگر قیمت روز چیزی که انسان به ارث برده، افزایش یابد و آن را بفروشد، آیا به مقدار افزوده، خمس تعلق می‌گیرد؟ امام، خامنه‌ای، تبریزی، سیستانی، نوری، بهجت و وحید: خمس ندارد.امام، استفتاءات، ج 1، س 87؛ تبریزی، استفتاءات، س 967؛ خامنه‌ای، اجوبة، س 858؛ نوری، استفتاءات، ج 2، س 360؛ وحید، توضیح‌المسائل، م 1778؛ بهجت، وسیلةالنجاة، م 1380. مکارم و صافی: مقدار افزوده، جزء درآمد سال فروش شمرده می‌شود و چنانچه تا سر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد.صافی، جامع‌الاحکام، ج 1، س 684؛ مکارم، توضیح‌المسائل، م 1492. فاضل: مقدار افزوده، جزء درآمد سال شمرده می‌شود و چنانچه تا سر سال زیاد بیاید، بنابر احتیاط خمس آن را بدهد.فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 859. (احکام خمس، سید مجتبی حسینی، کد: 42/500010)
عنوان سوال:
اگر قیمت روز چیزی که انسان به ارث برده، افزایش یابد و آن را بفروشد، آیا به مقدار افزوده، خمس تعلق می‌گیرد؟
پاسخ:
اگر قیمت روز چیزی که انسان به ارث برده، افزایش یابد و آن را بفروشد، آیا به مقدار افزوده، خمس تعلق می‌گیرد؟
امام، خامنه‌ای، تبریزی، سیستانی، نوری، بهجت و وحید: خمس ندارد.امام، استفتاءات، ج 1، س 87؛ تبریزی، استفتاءات، س 967؛ خامنه‌ای، اجوبة، س 858؛ نوری، استفتاءات، ج 2، س 360؛ وحید، توضیح‌المسائل، م 1778؛ بهجت، وسیلةالنجاة، م 1380.
مکارم و صافی: مقدار افزوده، جزء درآمد سال فروش شمرده می‌شود و چنانچه تا سر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد.صافی، جامع‌الاحکام، ج 1، س 684؛ مکارم، توضیح‌المسائل، م 1492.
فاضل: مقدار افزوده، جزء درآمد سال شمرده می‌شود و چنانچه تا سر سال زیاد بیاید، بنابر احتیاط خمس آن را بدهد.فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 859. (احکام خمس، سید مجتبی حسینی، کد: 42/500010)
- [سایر] خمس سرمایه (مانند زمین، مغازه، ماشین و ...) را دادهام؛ ولی پس از چند سال قیمت آن افزایش پیدا کرده است. آیا به قیمت افزوده خمس تعلق می‌گیرد؟
- [سایر] از درآمد کسب زمینی تهیه کرده و سر سال، خمس آن را پرداختهام. آن را نگه داشتهام تا قیمت آن افزایش یابد، آیا به قیمت افزوده آن پس از چند سال، خمس تعلق می‌گیرد؟
- [سایر] اگر به قیمت سکهای که به فرد هدیه داده شده و تا پایان سال خمسی آن را نگه داشته، افزوده شود، آیا به این سکه و افزایش قیمت آن، خمس تعلق می‌گیرد؟ همچنین زمین، ملک و امثال آن که یکبار خمسش را پرداخت نمودهایم، آیا در صورت افزایش ارزش آن باید خمس این افزایش قیمت را بپردازیم؟
- [آیت الله نوری همدانی] کالایی بر اثر کاهش ارزش پول، قیمتش افزوده می‌شود؛ آیا به مقدار زیاد شده، خمس تعلّق می‌گیرد یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] ملکی به ارث، به انسان رسیده که در آن زمان قیمت نازلی داشته حالا به قیمت اعلی فروخته آیا به مازاد بر قیمت زمان انتقال، به او خمس تعلق می‌گیرد یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر حجم سرمایه ثابت باشد ولی قیمت آن بر اثر تورّم افزایش پیدا کند مثلاً موجودی فلان زرگر، ده کیلو طلا بوده و الآن هم همان اندازه است ولی قیمت طلا افزوده شده، آیا قیمت افزوده شده خمس دارد؟
- [سایر] اگر ارثیه را به قصد تجارت و افزایش ارزش آن نگه دارد، آیا به ترقی قیمت آن پس از فروش خمس تعلق می‌گیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] باغ پدری از طریق بخشش یا ارث به پسرش منتقل شده است، آن باغ هنگام هدیه یا انتقال به او بابت ارث، قیمت زیادی نداشت، ولی در حال حاضر قیمت آن هنگام فروش با قیمت قبلی آن تفاوت زیادی کرده است، آیا به آن مقدار زیادی که بر اثر افزایش قیمت حاصل شده، خمس تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] چیزی که خمس به آن تعلّق نمیگیرد، اگر قیمت سوقی آن اضافه شود، آیا به اضافه قیمت، خمس تعلّق می‌گیرد؟
- [آیت الله جوادی آملی] اینجانب دارای یک باب منزل مسکونی بوده و از طرف ... یک واحد منزل به من دادند و مدت چند سال این منزل دوّمی خالی است در حال حاضر برای توسعه منزل اوّلی قصد فروش آن دارم، 1- آیا به اصل قیمت منزل دوّمی خمس تعلق می‌گیرد؟ 2- آیا به ارزش افزوده هم خمس تعلق می‌گیرد؟ 3-برای منزل دومی بعد از تحویل گرفتن مقداری هزینه نمودم آیا به مبلغ هزینه شده هم خمس تعلق می‌گیرد.؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن از قیمت اموال غیر منقول در حال فوت متوفی ارث میبرد بنابر این اگر بعد از فوت میت اموال افزایش قیمت داشت زن از قیمت افزوده شده ارث نمیبرد همانطور که از سایر نماءات و منافع ان ارث نمیبرد البته در صورت افزایش قیمت مصالحه با زن میت بسیار پسندیده است خصوصا اگر ندادن قیمت به جهت تاخیر ورثه صورت گرفته باشد.
- [آیت الله اردبیلی] هر جنس و مالی که یک بار خُمس آن داده شود، دیگر خُمس به آن تعلّق نمیگیرد، مگر این که رشد کرده یا قیمت آن افزایش یابد که مقدار رشد کرده یا افزایش یافته، متعلّق خمس است؛ ولی اگر رشد قیمت بر اثر کاهش ارزش پول باشد به گونهای که درآمد و غنیمت محسوب نشود خُمس آن لازم نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مهری که زن در ازدواج دائم می‌گیرد خمس ندارد؛ ولی بنا بر احتیاط واجب مهری که زن در ازدواج موقّت می‌گیرد اگر از مخارج سالش زیاد بیاید باید خمس آن را بدهد. ارثی که به انسان میرسد خمس ندارد، مگر ارث غیرمنتظره باشد که بنا بر احتیاط واجب اگر از مخارج سالش زیاد بیاید باید خمس آن را بدهد. البته مالی که به ارث رسیده اگر رشد کند یا قیمت آن زیاد شود، تا نفروخته پرداخت خمس آن واجب نیست ولی پس از فروش باید خمس مقدار زیادی را بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر غیر سرمایه مالی داشته باشد که خمسش را داده یا خمس ندارد؛ مثلاً مهریه یا ارث یا چیزی که برای مخارج زندگی خریده باشد، چنانچه قیمتش بالا رود، اگر آن را بفروشد خمس مقداری را که بر قیمتش اضافه شده، باید بدهد. لازم به توضیح است که مقداری که در اثر تورّم به قیمت مال افزوده می‌شود خمس ندارد. بنابراین اگر به طور مثال مالی قبلاً هزار تومان ارزش داشته و هنگام فروش به دو هزار تومان برسد، اگر مقدار 50% افزوده شده به جهت تورّم باشد، پانصد تومان افزوده خمس ندارد و تنها لازم است خمس پانصد تومان را بدهد، در هر حال اگر مثلاً درختی را که خریده میوه بیاورد یا گوسفند چاق شود، باید خمس آنچه زیاد شده را بدهد، هر چند مقصودش منفعت بردن از میوه درخت یا چاق شدن گوسفند نباشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی پیش از پرداختن خمسِ مواد معدنی استخراج شده، صنعت یا کاری روی آن انجام دهد که موجب افزایش قیمت آن شود , مثلاً طلا یا نقره استخراج شده را قبل از تخمیس به صورت زیور آلات بسازد، در این صورت, فقط باید خمس اصل مواد معدنی را بپردازد و ارزش افزوده، به عنوان معدن متعلق خمس نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان میتواند خمس هر چیز را از همان چیز بدهد یا به مقدار قیمت خمس پول بدهد، ولی نمیتواند به مقدار قیمت خمس، از جنس دیگری بدهد مگر حاکم شرع آن را اجازه دهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هیچ گونه تفاوتی میان کسب ها و درآمدهای کسب نیست، ولی اگر انسان چیزی را به عنوان وام از دیگری بگیرد خمس ندارد، همچنین اموالی که به عنوان ارث به او می رسد مشمول خمس نیست، مگر این که بداند شخص میّت خمس آن را نداده، یا به خاطر سایر اموالش بدهکار خمس است . و اگر مال ارث ترقّی قیمت پیدا کند و سال خمسی بر آن بگذرد مقدار تفاوت آن خمس دارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر قیمت کالا در وسط سال افزایش یافت و تا پایان سال خمسی افزایش داشت؛ ولی مالک عمداً آن را نفروخت و پس از سال خمسی کالا ارزان شد، در این صورت, باید خمس افزایش قیمت را بپردازد. خمس میوه درخت
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مالی به ارث به او برسد وبداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده، باید خمس آن را بدهد و نیز اگر در خود آن مال خمس نباشد ولی انسان بداند کسی که آن مال از او به ارث رسیده، خمسبدهکار است، باید ذمّه میّت را فارغ نماید از مالی که به او تعلّق گرفتهاست.
- [آیت الله علوی گرگانی] انسان میتواند خمس هر چیز را از همان چیز بدهد، یا به مقدار قیمت خمس که بدهکار است پول یا جنس دیگر بدهد.