معامله
معامله ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • معامله (اخص)، عقود و ایقاعات• معامله (اعم)، امور بی‌نیاز از قصد قربت
در صورتی که فروشنده آنتن ماهواره، بداند که خریدار آن را به منظور استفاده حرام تهیه می‌کند، حکم این معامله چیست؟
در صورتی که فروشنده آنتن ماهواره، بداند که خریدار آن را به منظور استفاده حرام تهیه می‌کند، حکم این معامله چیست؟ آیات عظام امام خمینی، خامنه‌ای و مکارم: فروش آن به خریدار یاد شده، جایز نیست.امام خمینی، تحریرالوسیله، ج 1، م 10؛ آیت اللّه خامنه‌ای، اجوبة، س 1212. آیت اللّه تبریزی و آیت اللّه فاضل: تنها دانستن باعث نمی‌شود که فروش آن حرام گردد؛ ولی [اگر در این زمینه قانونی وجود داشته باشد] باید بر طبق آن عمل کند.آیت اللّه تبریزی، توضیح المسائل، م 2076 و استفتاءات، س 1605 و 1198؛ دفتر آیت اللّه فاضل. آیت اللّه صافی: تنها دانستن باعث نمی‌شود که فروش آن حرام گردد؛ ولی اگر مجتهد جامع شرایط با ملاحظه مصالح مهمه‌ای، آن را ممنوع کرده باشد باید به آن عمل کند.آیت اللّه صافی، جامع الاحکام، ج 1، س 976. آیت اللّه سیستانی: خرید و فروش آنتن ماهواره جایز نیست؛ مگر در صورتی که اطمینان پیدا شود که او و یا دیگران، از آن استفاده حرام نمی‌کنند.آیت اللّه سیستانی، سایت ماهواره، س 3. آیت اللّه وحید: اگر منافع مشروع و حلال آن بسیار نادر باشد، خرید و فروش آن جایز نیست و در غیر این صورت تنها دانستن باعث نمی‌شود که فروش آن حرام گردد و اگر در این زمینه قانونی وجود دارد، باید مراعات گردد. آیت‌اللّه بهجت: با توجه به اینکه منافع مشروع و حلال ماهوار بسیار نادر است، خرید و فروش آن جایز نیست. (احکام نگاه و پوشش، سید مجتبی حسینی، کد: 70/500018)
در صورتی که فروشنده آنتن ماهواره، بداند که خریدار آن را به منظور استفاده حرام تهیه می‌کند، حکم این معامله چیست؟ آیات عظام امام خمینی، خامنه‌ای و مکارم: فروش آن به خریدار یاد شده، جایز نیست.امام خمینی، تحریرالوسیله، ج 1، م 10؛ آیت اللّه خامنه‌ای، اجوبة، س 1212. آیت اللّه تبریزی و آیت اللّه فاضل: تنها دانستن باعث نمی‌شود که فروش آن حرام گردد؛ ولی [اگر در این زمینه قانونی وجود داشته باشد] باید بر طبق آن عمل کند.آیت اللّه تبریزی، توضیح المسائل، م 2076 و استفتاءات، س 1605 و 1198؛ دفتر آیت اللّه فاضل. آیت اللّه صافی: تنها دانستن باعث نمی‌شود که فروش آن حرام گردد؛ ولی اگر مجتهد جامع شرایط با ملاحظه مصالح مهمه‌ای، آن را ممنوع کرده باشد باید به آن عمل کند.آیت اللّه صافی، جامع الاحکام، ج 1، س 976. آیت اللّه سیستانی: خرید و فروش آنتن ماهواره جایز نیست؛ مگر در صورتی که اطمینان پیدا شود که او و یا دیگران، از آن استفاده حرام نمی‌کنند.آیت اللّه سیستانی، سایت ماهواره، س 3. آیت اللّه وحید: اگر منافع مشروع و حلال آن بسیار نادر باشد، خرید و فروش آن جایز نیست و در غیر این صورت تنها دانستن باعث نمی‌شود که فروش آن حرام گردد و اگر در این زمینه قانونی وجود دارد، باید مراعات گردد. آیت‌اللّه بهجت: با توجه به اینکه منافع مشروع و حلال ماهوار بسیار نادر است، خرید و فروش آن جایز نیست. (احکام نگاه و پوشش، سید مجتبی حسینی، کد: 70/500018)
عنوان سوال:
در صورتی که فروشنده آنتن ماهواره، بداند که خریدار آن را به منظور استفاده حرام تهیه می‌کند، حکم این معامله چیست؟
پاسخ:
در صورتی که فروشنده آنتن ماهواره، بداند که خریدار آن را به منظور استفاده حرام تهیه می‌کند، حکم این معامله چیست؟
آیات عظام امام خمینی، خامنه‌ای و مکارم: فروش آن به خریدار یاد شده، جایز نیست.امام خمینی، تحریرالوسیله، ج 1، م 10؛ آیت اللّه خامنه‌ای، اجوبة، س 1212.
آیت اللّه تبریزی و آیت اللّه فاضل: تنها دانستن باعث نمی‌شود که فروش آن حرام گردد؛ ولی [اگر در این زمینه قانونی وجود داشته باشد] باید بر طبق آن عمل کند.آیت اللّه تبریزی، توضیح المسائل، م 2076 و استفتاءات، س 1605 و 1198؛ دفتر آیت اللّه فاضل.
آیت اللّه صافی: تنها دانستن باعث نمی‌شود که فروش آن حرام گردد؛ ولی اگر مجتهد جامع شرایط با ملاحظه مصالح مهمه‌ای، آن را ممنوع کرده باشد باید به آن عمل کند.آیت اللّه صافی، جامع الاحکام، ج 1، س 976.
آیت اللّه سیستانی: خرید و فروش آنتن ماهواره جایز نیست؛ مگر در صورتی که اطمینان پیدا شود که او و یا دیگران، از آن استفاده حرام نمی‌کنند.آیت اللّه سیستانی، سایت ماهواره، س 3.
آیت اللّه وحید: اگر منافع مشروع و حلال آن بسیار نادر باشد، خرید و فروش آن جایز نیست و در غیر این صورت تنها دانستن باعث نمی‌شود که فروش آن حرام گردد و اگر در این زمینه قانونی وجود دارد، باید مراعات گردد.
آیت‌اللّه بهجت: با توجه به اینکه منافع مشروع و حلال ماهوار بسیار نادر است، خرید و فروش آن جایز نیست. (احکام نگاه و پوشش، سید مجتبی حسینی، کد: 70/500018)
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا استفاده کودکان از برنامه های ماهواره ای مجوّز تهیّه و نصب آنتن و استفاده از آن می باشد؟
- [آیت الله خامنه ای] . اگر از آنتن ماهوارهای برای امور حرام استفاده شود که غالباً همینطور است و یا تعمیر کننده و یا نصب کننده علم داشته باشد به اینکه کسی که قصد تهیه آنتن ماهواره ای را دارد، برای امور حرام از آن استفاده می کند، خرید و فروش و نصب قطعات و راه اندازی و تعمیر و فروش قطعات آن جایز نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا خریدن ضایعات آهنی کسانی که آنتن ماهواره تولید می کنند کمک به آن‌ها محسوب شده و حرام است یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا دادن مبلغی پول قبل از معامله به فروشنده به منظور نگهداری مال برای خرید تا زمان انجام معامله صحیح است؟ این کار برای هر یک از خریدار و فروشنده چه الزامی میآورد؟
- [آیت الله اردبیلی] در بیع یک باب خانه به بهای 121 میلیون تومان، خریدار 66 میلیون تومان به فروشنده پرداخت می‌کند و بقیه ثمن (یعنی 55 میلیون تومان) با طلبی که خریدار از فروشنده دارد و آن طلب ناشی از رباست محاسبه می‌شود یعنی در حقیقت خریدار فقط 66 میلیون تومان به فروشنده پرداخت می‌کند. به نظر حضرتعالی آیا معامله و بیع به شرح فوق ربوی و حرام است؟ اگر خریدار حاضر شود 55 میلیون تومان را به فروشنده بدهد آیا شرعاً مالک خانه مالک می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا فروشنده می تواند ضمن عقد شرط کند که خریدار مورد معامله را برای منظور خاصی استفاده کند مثلاً شخصی زمینی را به کسی بفروشد و با خریدار شرط کند که او زمین را فقط برای کشاورزی استفاده کند؟
- [آیت الله خامنه ای] ج: اگر این معامله با قصد جدّی صورت نگرفته بلکه صوری و ظاهری بوده و به این منظور انجام شده که فروشنده وامی را دریافت کند و خریدار سودی ببرد، چنین معامله ای حیله برای فرار از ربای قرضی است که شرعاً حرام و باطل می باشد. در این قبیل معاملات خریدار فقط حق دارد اصل مبلغی را که به عنوان قیمت خانه به فروشنده داده است، پس بگیرد.
- [آیت الله بهجت] آیا بعد از ظاهر شدن عیب در جنس فروخته شده، خریدار می تواند جنس را به قیمت معیب از فروشنده مطالبه کند؟ و اگر در این معامله فروشنده دروغ بگوید یا قسم دروغ بخورد، معامله چه صورتی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا خرید و نصب آنتن های ماهواره ای در منازل جایز است؟ و ثانیاً استفاده افراد از برنامه ها چگونه است؟ و ثالثاً آیا منع کودکان از دیدن برنامه ها، مجوّز تهیه و نصب آنتن و استفاده بزرگترها (پدر و مادر) می باشد یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] آیا فروشنده باید عیب موجود در کالا را به خریدار بگوید؟ در صورتی که نگوید حکم عمل وی و معامله چه خواهد بود؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان گندم یا جو یا خرما یا انگور را بخرد و بداند که فروشنده زکوه آن را داده ، یا شک کند که داده یا نه ، چیزی بر او واجب نیست . واگر بداند که زکوه آن را نداده ، چنانچه حاکم شرع معاملة مقداری را که باید از بابت زکوه داده شود . اجازه ندهد معاملة ان مقدار باطل است . وحاکم شرع می تواند مقدار زکوه را از خریدار بگیرد و اگر معاملة مقدار زکوه را اجازه دهد ، معامله صحیح است و خریدار باید آن مقدار را به حاکم شرع بدهد ودر صورتی که قیمت آن مقدار را به فروشنده داده باشد ، می تواند از او پس بگیرد .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان گندم یا جو یا خرما یا انگور را بخرد و بداند که فروشنده زکاه آن را داده؛ یا شک کند که داده یا نه؛ چیزی بر او واجب نیست. و اگر بداند که زکاه آن را نداده؛ چنانچه حاکم شرع معامله مقداری را که باید از بابت زکاه داده شود؛ اجازه ندهد؛ معامله آن مقدار باطل است. و حاکم شرع می تواند مقدار زکاه را از خریدار بگیرد و اگر معامله مقدار زکاه را اجازه دهد؛ معامله صحیح است. و خریدار باید قیمت آن مقدار را به حاکم شرع بدهد و در صورتی که قیمت آن مقدار را به فروشنده داده باشد؛ می تواند از او پس بگیرد.
- [امام خمینی] اگر انسان گندم یا جو یا خرما یا انگور را بخرد و بداند که فروشنده زکات آن را داده یا شک کند که داده یا نه، چیزی بر او واجب نیست و اگر بداند که زکات آن را نداده چنانچه حاکم شرع معامله مقداری را که باید از بابت زکات داده شود اجازه ندهد معامله آن مقدار باطل است و حاکم شرع می تواند مقدار زکات را از خریدار بگیرد و اگر معامله مقدار زکات را اجازه دهد معامله صحیح است و خریدار باید قیمت آن مقدار را به حاکم شرع بدهد و در صورتی که قیمت آن مقدار را به فروشنده داده باشد می تواند از او پس بگیرد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان تمام گندم یا جو یا خرما یا انگور را بخرد و بداند که فروشنده زکات ان را داده چیزی بر او واجب نیست و اگر بداند که زکات ان را نداده در صورتی که فروشنده زکات ان را بدهد معامله صحیح است و همچنین اگر مشتری زکات را بدهد و می تواند به فروشنده رجوع کند و در غیر این دو صورت چنانچه حاکم شرع معامله مقداری را که باید بابت زکات داده شود اجازه نکند معامله ان مقدار باطل است و حاکم شرع می تواند مقدار زکات را از خریدار بگیرد و اگر معامله مقدار زکات را اجازه دهد معامله صحیح است و خریدار باید قیمت ان مقدار را به حاکم شرع بدهد و در صورتی که قیمت ان مقدار را به فروشنده داده باشد می تواند از او پس بگیرد و اگر شک کند که زکات ان را داده یا نه حکم به نبودن زکات فعلا در ان مال محل اشکال است
- [آیت الله سبحانی] هر گاه خریدار از اول قصدش این باشد که پول جنس را ندهد و یا قصدش این باشد که از پول حرام بدهد، معامله باطل است ولی اگر از اول قصدش این نباشد، بعداً از حرام بدهد معامله صحیح است، ولی تکلیف شخص خریدار این است که پول حرام از او گرفته به صاحبش برگرداند و به فروشنده، پول حلال بدهد.
- [آیت الله جوادی آملی] .بهای کالا باید برای خریدار معلوم باشد, پس اگر در داد و ستد نسیهای، خریدار بدون آگاهی از بهای کالا آن را بخرد، معامله باطل است . در صورتی که خریدار از بهای کالا آگاه باشد، فروشنده می تواند به او بگوید فلان مبلغ معیّن جهت نسیه بودن معامله افزوده می شود و خریدار اگر قبول کند، خرید و فروش صحیح است.
- [آیت الله جوادی آملی] .خرید و فروش چیزی که منفعت حلال هم دارد، اگر فقط برای مصرف حرام باشد, به صورتی که انشای عقد روی منفعت حرام باشد مانند فروش انگور برای شراب سازی داد و ستد آن حرام و باطل است، اگر فروشنده بداند که خریدار از آن بهره حرام می برد؛ ولی در متن داد و ستد هیچگونه قصدی به بهره حرام نباشد، اشکال ندارد.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان گندم یا جو یا خرما یا انگور را بخرد و بداند که فروشنده زکات آن را داده، یا شک کند که داده یا نه، چیزی بر او واجب نیست و اگر بداند که زکات آن را نداده، چنانچه حاکم شرع معامله مقداری را که باید از بابت زکات داده شود، اجازه ندهد معامله آن مقدار باطل است و حاکم شرع میتواند مقدار زکات را از خریدار بگیرد و اگر معاملهی مقدار زکات را اجازه دهد معامله صحیح است و خریدار باید قیمت آن مقدار را به حاکم شرع بدهد و در صورتی که قیمت آن مقدار را به فروشنده داده باشد، میتواند از او پس بگیرد.
- [آیت الله اردبیلی] (معامله نسیه) آن است که فروشنده کالا را به خریدار بسپارد، ولی قرار بگذارند خریدار بهای آن را در وقت دیگری به فروشنده بدهد.
- [آیت الله جوادی آملی] .در معامله بیع شرط , اگر در زمان تعیین شده، فروشنده پول را به خریدار برنگرداند، بیع مشرو طْ لازم می شود و کالا ملک خریدار خواهد شد و فروشنده, حق مطالبه ملک از خریدار یا از وارثان او را ندارد.