عقد ازدواج
در اسلام برای ازدواج احکامی تعلق گرفته هست که بدون آن ازدواج صورت نمی گیرد که یکی از احکام ازدواج مساله عقد ازدواج هست که در این مقاله به مساله عقد ازدواج پرداخته می شود.
اگر در عقد ازدواج مهریه ذکر نشود، آیا عقد باطل است؟
اگر در عقد ازدواج مهریه ذکر نشود، آیا عقد باطل است؟ همه مراجع: اگر عقد موقّت باشد عقد باطل می‌شود؛ ولی عقد دائم بدون ذکر مهر صحیح است.امام خمینی، تحریرالوسیله، ج 2، المهر، م 4 والنکاح المنقطع، م 5 ؛ آیت الله صافی، هدایةالعباد، ج 2، المهر، م 4 و.النکاح المنقطع، م 5 ؛ آیت الله تبریزی و آیت الله وحید، منهاج الصالحین، عقد المتعة والمهر، م 1354 ؛ دفتر همه مراجع. (احکام ازدواج، سیدمجتبی حسینی، کد: /500021)
اگر در عقد ازدواج مهریه ذکر نشود، آیا عقد باطل است؟ همه مراجع: اگر عقد موقّت باشد عقد باطل می‌شود؛ ولی عقد دائم بدون ذکر مهر صحیح است.امام خمینی، تحریرالوسیله، ج 2، المهر، م 4 والنکاح المنقطع، م 5 ؛ آیت الله صافی، هدایةالعباد، ج 2، المهر، م 4 و.النکاح المنقطع، م 5 ؛ آیت الله تبریزی و آیت الله وحید، منهاج الصالحین، عقد المتعة والمهر، م 1354 ؛ دفتر همه مراجع. (احکام ازدواج، سیدمجتبی حسینی، کد: /500021)
پاسخ:
اگر در عقد ازدواج مهریه ذکر نشود، آیا عقد باطل است؟
همه مراجع: اگر عقد موقّت باشد عقد باطل می‌شود؛ ولی عقد دائم بدون ذکر مهر صحیح است.امام خمینی، تحریرالوسیله، ج 2، المهر، م 4 والنکاح المنقطع، م 5 ؛ آیت الله صافی، هدایةالعباد، ج 2، المهر، م 4 و.النکاح المنقطع، م 5 ؛ آیت الله تبریزی و آیت الله وحید، منهاج الصالحین، عقد المتعة والمهر، م 1354 ؛ دفتر همه مراجع. (احکام ازدواج، سیدمجتبی حسینی، کد: /500021)
- [آیت الله خوئی] اگر در عقد متعه مدت عمداً یا نسیاناً ذکر نشود اصلاً عقد باطل است و یا اینکه عقد دائمی می‌شود؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر از طرف عاقد صیغة عقد دائم جاری شود و در تعیین مهریه، نحوة پرداخت آن (اعم از عندالاستطاعه یا عندالمطالبه) ذکر نشود تکلیف چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر از طرف عاقد صیغة عقد دائم جاری شود و در تعیین مهریه، نحوة پرداخت آن (اعم از عندالاستطاعه یا عندالمطالبه) ذکر نشود تکلیف چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زنی مهریّه خویش را چه در ازدواج دائم و چه موقّت، قبل از انعقاد عقد ببخشد آیا می‌شود خطبه عقد را بدون ذکر مهریّه خواند؟
- [سایر] آیا زن می‌تواند پیش از خواندن عقد موقّت، مهریه خویش را ببخشد و خطبه عقد را بدون ذکر مهریه بخوانند؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مرد هنگام اجرای عقد ازدواج مهریه ای را قرار دهد که می داند قدرت پرداختن آن را ندارد آیا این عقد باطل است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زنی قبل از عقد مهریّه خویش را چه در نکاح دائم یا موقّت ببخشد، آیا می توان صیغه عقد را بدون مهریّه خواند؟
- [آیت الله بهجت] فردی قبل از ازدواج دایم، ازدواج موقّت کرده است و توافقی که روی مهریّه عقد دایم شده بود را سهوا مهریّه عقد موقّت قرار داده اند، تکلیف چیست؟
- [آیت الله بهجت] پس از تعیین مهریّه در عقد ازدواج و اجرای صیغه، آیا زوجه حقّ ازدیاد مهریّه را دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر در عقد متعه مدّت ذکر شود ولی مجهول باشد، مثل بازگشت فلان مسافر از سفر، آیا متعه باطل است یا به دایم منقلب می شود؟
- [آیت الله اردبیلی] در عقد موقّت اگر مهر معیّن نشود، عقد باطل است و اگر مدّت معیّن نشود، به عقد دائم تبدیل می‌شود.
- [آیت الله مظاهری] در ازدواج موقّت باید وقت و مقدار آن تعیین شود و اگر وقت یا مقدار آن تعیین نشود عقد باطل است.
- [آیت الله مظاهری] اگر صیغه دائم را خود زن و مرد بخوانند و اوّل زن بگوید: (زَوَّجْتُکَ نَفْسی عَلَی الصَّداقِ الْمَعْلُومِ). (یعنی خود را به همسری تو درآوردم با مهریه معیّن) پس از آن مرد بگوید: (قَبِلْتُ التَّزْویجَ). (یعنی قبول کردم این ازدواج را) عقد صحیح است، و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آن‌ها صیغه عقد را بخواند، چنانچه وکیل زن بگوید: (زَوَّجْتُ مَوکِّلَتی مُوَکِّلَکَ عَلَی الصَّداقِ الْمَعْلُومِ). (یعنی وکیل خودم را به ازدواج وکیل تو درآوردم با مهریه معین) و وکیل مرد بگوید: (قَبِلْتُ لِمُوَکِّلی عَلَی الصَّداقِ). (یعنی قبول نمودم این ازدواج را برای وکیل خودم با مهریه معین) صحیح می‌باشد. دستور خواندن عقد غیر دائم:
- [آیت الله بهجت] ولیّ یا وکیل زن یا مرد که صیغه عقد را میخوانند، باید زن و شوهر را به قصد و لفظ معین کنند و در صورتی که زن یا شوهر به لفظ یا قصد معین نشود، چه از روی غفلت باشد یا با قصد خلاف، عقد باطل است.
- [امام خمینی] اقسام ازدواج - به واسطه عقد ازدواج، زن به مرد حلال می شود و آن بر دو قسم است: دائم و غیر دائم. عقد دائم آن است که مدت زناشویی در آن معین نشود، و زنی را که به این قسم عقد می کنند دائمه گویند. و عقد غیر دائم آن است که مدت زناشویی در آن معین شود، مثلا زن را به مدت یک ساعت یا یک روز یا یک ماه یا یک سال یا بیشتر عقد نمایند، و زنی را که به این قسم عقد کنند متعه و صیغه می نامند.
- [آیت الله سیستانی] مرد می‌تواند زنی را که متعه او بوده و هنوز عدّهاش تمام نشده است ، به عقد دائم خود در آورد ، یا اینکه دوباره متعه نماید ، ولی اگر هنوز مدت ازدواج موقت تمام نشده است و عقد دائم کند ، عقد باطل است ، مگر اینکه مدت باقیمانده را به او ببخشد ، سپس عقد کند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان بداند زنی شوهر دارد و با او ازدواج کند این عقد باطل است و باید از او جدا شود و بعداً هم او را برای خود عقد نکند و اگر نداند که زن شوهر دارد و با او ازدواج کند عقد باطل است و اگر با او همبستر نشده باشد موجب حرمت ابدی نمی شود.
- [آیت الله سیستانی] انسان نمیتواند با دو خواهر ، اگر چه رضاعی باشند یعنی بواسطه شیر خوردن ، خواهر یکدیگر شده باشند ، ازدواج کند ، و چنانچه دو زن را عقد کند و بعد بفهمد خواهر بودهاند ، در صورتی که عقد آنان در یک وقت بوده ، هر دو عقد باطل است ، و اگر در یک وقت نبوده ، عقد اولی صحیح ، و عقد دومی باطل می‌باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان نمیتواند در یک زمان با دو خواهر اگر چه رضاعی باشند - یعنی بواسطه شیر خوردن خواهر یکدیگر شده باشند - ازدواج کند و چنانچه دو زن را عقد کند و بعد بفهمد خواهر بودهاند، در صورتی که زوجیت هر دو با یک صیغه نکاح خوانده شده است، هر دو عقد باطل است و اگر با دو صیغه باشد چنانچه در دو زمان بوده، عقد اول صحیح و عقد دوم باطل است و اگر در یک زمان هر دو عقد خوانده شده باشد، شوهر مخیر است هر کدام را بخواهد انتخاب نماید.
- [آیت الله اردبیلی] باید مهریّه برای طرفین عقد (زن و شوهر) به نحوی که رفع جهالت بشود، معلوم باشد.