تولید
تولید؛ اصطلاحی کلامی به معنای پدیدآوردن کاری به وسیله کاری دیگر است.
اگر از راه کپی یا تکثیر نرم افزار، خسارتی به تولید کننده وارد آید، آیا موجب ضمان است؟
اگر از راه کپی یا تکثیر نرم افزار، خسارتی به تولید کننده وارد آید، آیا موجب ضمان است؟ آیات عظام امام، تبریزی و سیستانی: خیر، ضمان نمی‌آورد. امام، تحریرالوسیله، ج 2، فروع متفرقه، الثالث، تبریزی، صراط النجاة، ج 5، س 706 ؛ سیستانی، Sistani.org، حق چاپ، ش 1. آیات عظام بهجت، خامنه ای، فاضل، مکارم و نوری: آری، باید خسارت جبران شود. دفتر: مکارم، فاضل، خامنه ای و بهجت. آیةاللَّه صافی: اگر خسارتی وارد آید، ضمان می آورد ؛ ولی باید توجه داشت که سود نبردن، خسارت و ضرر شمرده نمی شود. دفتر: صافی. آیةاللَّه وحید: بنابر احتیاط واجب، ضمان می آورد ؛ ولی باید توجه داشت که سود نبردن، خسارت و ضرر شمرده نمی شود. دفتر: وحید. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 637/500016)
اگر از راه کپی یا تکثیر نرم افزار، خسارتی به تولید کننده وارد آید، آیا موجب ضمان است؟ آیات عظام امام، تبریزی و سیستانی: خیر، ضمان نمی‌آورد. امام، تحریرالوسیله، ج 2، فروع متفرقه، الثالث، تبریزی، صراط النجاة، ج 5، س 706 ؛ سیستانی، Sistani.org، حق چاپ، ش 1. آیات عظام بهجت، خامنه ای، فاضل، مکارم و نوری: آری، باید خسارت جبران شود. دفتر: مکارم، فاضل، خامنه ای و بهجت. آیةاللَّه صافی: اگر خسارتی وارد آید، ضمان می آورد ؛ ولی باید توجه داشت که سود نبردن، خسارت و ضرر شمرده نمی شود. دفتر: صافی. آیةاللَّه وحید: بنابر احتیاط واجب، ضمان می آورد ؛ ولی باید توجه داشت که سود نبردن، خسارت و ضرر شمرده نمی شود. دفتر: وحید. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 637/500016)
پاسخ:
اگر از راه کپی یا تکثیر نرم افزار، خسارتی به تولید کننده وارد آید، آیا موجب ضمان است؟
آیات عظام امام، تبریزی و سیستانی: خیر، ضمان نمی‌آورد. امام، تحریرالوسیله، ج 2، فروع متفرقه، الثالث، تبریزی، صراط النجاة، ج 5، س 706 ؛ سیستانی، Sistani.org، حق چاپ، ش 1.
آیات عظام بهجت، خامنه ای، فاضل، مکارم و نوری: آری، باید خسارت جبران شود. دفتر: مکارم، فاضل، خامنه ای و بهجت.
آیةاللَّه صافی: اگر خسارتی وارد آید، ضمان می آورد ؛ ولی باید توجه داشت که سود نبردن، خسارت و ضرر شمرده نمی شود. دفتر: صافی.
آیةاللَّه وحید: بنابر احتیاط واجب، ضمان می آورد ؛ ولی باید توجه داشت که سود نبردن، خسارت و ضرر شمرده نمی شود. دفتر: وحید. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 637/500016)
- [سایر] کپی و تکثیر نرم افزار بدون اجازه تولید کننده، چه حکمی دارد؟
- [سایر] اگر ندانیم که تولید کننده نرم افزار، به کپی و تکثیر و استفاده آن رضایت ندارد، تکلیف چیست؟
- [سایر] آیا در حکم تکثیر نرم افزار تفاوتی بین تولید داخل و خارج وجود دارد؟
- [سایر] تکثیر نرم افزار بدون اجازه تولید کننده - در صورتی که از نظر قانون ممنوع باشد چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] فردی پس از خرید لوح فشرده (سی دی)، قفل نرم افزار کامپیوتری را شکسته و آن را تکثیر می کند که در نتیجه موجب اضرار به فروشنده (شرکت تولید کننده نرم افزار) می شود. از جهت تکلیفی و وضعی چه حکمی دارد؟ فردی که نرم افزار قفل شکسته را می خرد چه حکمی دارد؟
- [سایر] آیا اصولاً تولید نرم افزار حقی برای تولید کنندگان ایجاد می کند؟
- [سایر] اگر در ضمن معامله نرم افزار، فروشنده (تولیدکننده اصلی) عدم تکثیر و کپی را شرط کند و یا عقد را مبتنی به آن قراردهد؛ حکم تکثیر آن چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر فیلمی به صورت غیر شرعی توسط فرد دیگری کپی و تکثیر شده باشد، مشاهده فرد ثالث در کنار مشاهده افراد دیگر، برای فرد ثالث ضمان آور است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا استفاده از کپی نرم افزاری که در خارج قیمت زیادی دارد ولی به دلیل نبودن قانون کپی رایت در کشور ما رایج است جایز است؟ (شرکت تولید کننده آمریکایی است ولی سهام آن متعلق به افراد حقیقی است.)
- [آیت الله بهجت] برخی از برنامه های نرم افزاری، با استفاده از برنامه های تلویزیونی داخلی یا خارجی اعم از ماهواره... تهیه می شود، تولید، استفاده و خرید و فروش و تکثیر چنین برنامه های تولید شده ای چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان از طریق معقولی گمان کند شخصی قصد هجوم به جان یا مال و یا ناموس وی را دارد و در مقام دفاع و با رعایت مراتب آن، خسارتی به مهاجم برساند و بعد معلوم شود اشتباه کرده، گناهکار نیست، ولی ضامن خسارتی که وارد نموده میباشد.
- [امام خمینی] اگر کسی از مستأجر سابق که مدت اجارهاش گذشته است، آن محل را اجاره کند، اجارهاش صحیح نیست. مگر به اجازه صاحب محل، و توقفش در محل حرام و غصب است، و اگر به محل خسارت وارد شود یا تلف شود، موجب ضمان است برای این شخص، و مادامی که توقف نموده است، باید مثل مال الاجاره را به صاحب محل بپردازد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر حیوان درندهای که متعلّق به شخص دیگری است، به انسان حمله کند، انسان حق دارد از خود دفاع نماید و اگر با رعایت مراتب دفاع به حیوان خسارتی وارد شود، ضامن نیست، مگر در موردی که انسان متجاوز باشد.
- [آیت الله اردبیلی] (ضمانت قهری) ضمانتی است که بدون قرارداد و عقد خاصّی حاصل می‌شود، مانند مواردی که انسان بر دیگری یا بر اموال و منافع و حقوق مشروع او سلطه پیدا کند و از این راه خسارتی بر خود او یا بر اموال و حقوق وی وارد نماید و یا موجب اتلاف و از بین رفتن آن‌ها گردد، خواه خودش اتلاف کند یا دیگری به دستور او اتلاف نماید یا تا زمانی که مال به ناحق در سلطه اوست از هر راهی خسارتی بر مال وارد شود و یا مثلاً حیوانِ متعلّق به او در اثر مسامحه و کوتاهی، ضرر جسمی یا مالی بر دیگری وارد نماید. در تمام این موارد ضمانت قهری ثابت است و در مورد اخیر چنانچه حیوان کسی به دیگری حمله کند و او از خود دفاع نماید و در اثر آن، حیوان بمیرد، او ضامن حیوان نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در مضاربه چنانچه خرید کالای خاصّی شرط شده باشد و عامل برخلاف شرط عمل کند، ضامن سرمایه است و اگر خسارت وارد شد چه کلی، چه جزیی، به عهده او است، بلی چنانچه پس از معامله، مالک اجازه دهد و خسارتی وارد شود برعهده مالک است.
- [امام خمینی] صورت عقد بیمه چند نحو است: یکی آن که بیمهکننده بگوید به عهده من فلان مقدار که در فلان زمان ماهی فلان مقدار بدهم، در مقابل آن که خسارتی که به مغازه من مثلًا از ناحیه حریق یا دزدی وارد شد، جبران نمایی، و طرف قبول کند، یا طرف بگوید بر عهده من خسارتی که به مؤسسه شما وارد می‌شود از ناحیه حریق یا دزدی مثلًا در مقابل آن که فلان مقدار بدهی، و باید تمام قیودی که در مسأله سابق ذکر شد، معلوم شود و قرارداد شود.
- [آیت الله اردبیلی] صورت عقد بیمه چند نحو است: یکی آن که بیمهگزار بگوید: (به عهده من است فلان مبلغ را در فلان تعداد قسط هر کدام به مبلغ فلان بدهم، در مقابل اگر خسارتی به مغازه من، مثلاً از ناحیه حریق یا دزدی وارد شود، جبران نمایی) و طرف هم قبول کند، یا بگوید: (بر عهده من است خسارتی را که به مغازه شما از ناحیه حریق یا دزدی وارد می‌شود در مقابل آن که فلان مقدار بدهی جبران نمایم) و باید تمام قیودی که در مسأله سابق ذکر شد معلوم و قرارداد شوند.
- [آیت الله سبحانی] اگر تخم مال زارع باشد و بعد از زراعت بفهمند که مزارعه باطل بوده، چنانچه مالک و زارع راضی شوند که با اجرت یا بی اجرت زراعت در زمین بماند اشکال ندارد و در غیر این صورت، مالک باید صبر کند تا زراعت چیده شود، و زارع باید اجرت زمین را بپردازد و اگر خسارتی هم به زمین وارد شده جبران کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] در مضاربه خسارت و ضرر بر مالک است و اگر شرط شود که خسارت بر عامل یا هر دو باشد شرط باطل است ولی اگر شرط شود که عامل خسارتی را که در معامله بر مالک وارد می شود جبران کند و از مال خود به مالک ببخشد شرط صحیح است
- [آیت الله وحید خراسانی] بیمه قراردادی است بین بیمه کننده و بیمه شونده بر این که بیمه شونده مالی به بیمه کننده بپردازد چه ان مال عین یا منفعت یا عمل باشد و چه یک جا و یا به اقساط باشد و در مقابل بیمه کننده خسارتی را که بر بیمه شونده یا بر دیگری وارد می شود به طوری که در عقد معین شده بپردازد