خرید و فروش
بیع، مبادله‌ی مال در برابر مال است. معنای یاد شده، معنای لغوی بیع است و در باب تجارت یا بیع- بنابر اختلاف تعبیر در کلمات فقها- به تفصیل از احکام، اقسام و شرایط آن سخن رفته است.
برخی از برنامه های نرم افزاری، با استفاده از برنامه های تلویزیونی داخلی یا خارجی اعم از ماهواره... تهیه می شود، تولید، استفاده و خرید و فروش و تکثیر چنین برنامه های تولید شده ای چه حکمی دارد؟
اگر آن برنامه ها مشتمل بر حرام نباشد و حق دیگران نیز به آن تعلق نداشته باشد، جایز است.
اگر آن برنامه ها مشتمل بر حرام نباشد و حق دیگران نیز به آن تعلق نداشته باشد، جایز است.
عنوان سوال:
برخی از برنامه های نرم افزاری، با استفاده از برنامه های تلویزیونی داخلی یا خارجی اعم از ماهواره... تهیه می شود، تولید، استفاده و خرید و فروش و تکثیر چنین برنامه های تولید شده ای چه حکمی دارد؟
پاسخ:
اگر آن برنامه ها مشتمل بر حرام نباشد و حق دیگران نیز به آن تعلق نداشته باشد، جایز است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- سیستم تهیه برنامه های نرم افزاری به گونه ای است که هر برنامه ای به کمک برنامه های موجود در بازار و با ضمیمه آن ها تولید می شود که آن برنامه ها یا به صورت اصل یک برنامه نرم افزاری است یا بخشی از آن را تشکیل می دهد و یا موسیقی ها و آوازها و یا تصاویر آن متعلق به دیگران است، آیا خرید و فروش، تکثیر و استفاده از چنین نرم افزارهایی، در صورتی که غرض اصلی همان برنامه تولیدی آن شرکت باشد، جایز است؟
- آیا ضبط برنامه های تلویزیونی و خرید و فروش و مشاهده آن جایز است؟
- برخی از افراد یا شرکت ها، نرم افزارهایی تولید می کنند که از برنامه های تولیدی دیگران در برنامه خود استفاده می کنند، اگر بدانیم آنان بدون اجازه از برنامه های دیگران بهره جسته اند، آیا استفاده از چنین برنامه هایی اشکال دارد؟ اگر ندانیم که آن ها اجازه گرفته اند یا نه، تکثیر و فروش و استفاده از آن ها چه حکمی دارد؟
- برخی از نرم افزارهای کامپیوتری از کشورهای خارجی به داخل ایران آورده و تکثیر می شود. در آن کشورها (کشورهای سازنده این نرم افزارها) تکثیر آن، ممنوع اعلام شده است، حکم تکثیر چنین نرم افزارهایی چیست؟
- برخی از شرکت ها و افراد بدون اجازه از تولیدات دیگران استفاده می کنند و سپس اجازه تکثیر یا فروش محصول تولیدی خود را به دیگران نمی دهند، در صورت علم مشتری به نحوه تولید غیر شرعی چنین برنامه هایی، خرید و فروش و استفاده از چنین برنامه هایی چه حکمی دارد؟
- فردی پس از خرید لوح فشرده (سی دی)، قفل نرم افزار کامپیوتری را شکسته و آن را تکثیر می کند که در نتیجه موجب اضرار به فروشنده (شرکت تولید کننده نرم افزار) می شود. از جهت تکلیفی و وضعی چه حکمی دارد؟ فردی که نرم افزار قفل شکسته را می خرد چه حکمی دارد؟
- برخی از نرم افزارها و برنامه ها متشکل از برنامه های مختلف یا تصاویر، آهنگ، فیلم و امکانات جانبی است که ممکن است مثلاً آهنگ و امکانات جانبی آن متعلق به شرکت های ایرانی بوده و بقیه برنامه ها متعلق به کفار باشد، آیا کپی گرفتن از چنین نرم افزارهایی شرعا جایز است؟ در صورتی که هدف اصلی انسان، استفاده از برنامه های خارجی (متعلق به کفار) آن نرم افزار باشد چه طور؟
- آیا آنتن ماهواره جزو آلات لهو است؟ خرید و فروش و استفاده از آن، چه حکمی دارد؟
- نظر مبارک را در خصوص کشت، تولید، نگهداری، مخفی کردن، حمل، توزیع و خرید و فروش مواد مخدر بیان فرمایید؟
- کشیدن قلیان و پیپ چه حکمی دارد؟ خرید و فروش و تولید آن ها چه صورتی خواهد داشت؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا در حکم تکثیر نرم افزار تفاوتی بین تولید داخل و خارج وجود دارد؟
- [سایر] کپی و تکثیر نرم افزار بدون اجازه تولید کننده، چه حکمی دارد؟
- [سایر] اگر از راه کپی یا تکثیر نرم افزار، خسارتی به تولید کننده وارد آید، آیا موجب ضمان است؟
- [سایر] اگر ندانیم که تولید کننده نرم افزار، به کپی و تکثیر و استفاده آن رضایت ندارد، تکلیف چیست؟
- [سایر] تکثیر نرم افزار بدون اجازه تولید کننده - در صورتی که از نظر قانون ممنوع باشد چه حکمی دارد؟
- [سایر] آیا خرید و نگهداری و استفاده از دستگاه گیرنده برنامه های تلویزیونی از ماهواره جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] مشاهده برنامه های تلویزیونی که از ماهواره دریافت می شوند، چه حکمی دارد؟ اگر ساکنان استانهای مجاور دولتهای خلیج فارس برنامه های تلویزیونی آن دولتها را مشاهده کنند، حکم آن چیست؟
- [سایر] حکم خرید و فروش آنتن ماهواره چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] شغل ما تعمیر دستگاههای گیرنده برنامه های رادیو و تلویزیونی است، در این اواخر مراجعات زیادی برای نصب قطعات و تعمیر آنتن های ماهواره ای صورت می گیرد، تکلیف ما در این باره چیست؟ خرید و فروش قطعات آن‌ها چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] خرید و فروش و نصب آنتنهای ماهواره چگونه است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] - هرگاه معتکف برای تهیه مواد خوراکی یا آشامیدنی یا سایر حوائج اعتکاف ناچار به خرید و فروش شود و شخص غیر معتکفی که این کار را به وکالت انجام دهد، نیابد و تهیه اجناس مذکور بدون خرید مثل هدیه یا قرض گرفتن امکان نداشته باشد، در این صورت، خرید و فروش مانعی ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] 47 خرید و فروش خون برای نجات جان بیمار جایز است، ولی در مورد خرید و فروش اعضای بدن مانند کلیه و امثال آن، احتیاط آن است که اگر پولی می خواهند بگیرند در مقابل اجازه برداشتن عضو از بدن شخص دهنده بوده باشد، نه در مقابل خود عضو و اصل این کار در صورتی جایز است که برای دهنده تولید خطر نکند.
- [آیت الله وحید خراسانی] خرید و فروش پول های خارجی مانند دینار به تومان به زیادتر از انچه خریداری شده یا کمتر یا مساوی با ان جایز است و فرق نمی کند که معامله با مدت باشد یا بدون مدت
- [آیت الله اردبیلی] اگر چیزی را که میشود استفاده حلال از آن ببرند، به این قصد بفروشند که آن را در حرام مصرف کنند، حرام و باطل بودن آن معامله معلوم نیست، مگر این که عرفا فروش آن را کمک رساندن به انجام عمل حرام بدانند و اگر فروش آن به قصد استفاده حرام نباشد، جایز است؛ بنابر این خرید و فروش چیزهایی مانند تلویزیون، ویدئو و دستگاه گیرنده ماهواره که زمینه کاربرد حرام نیز دارند، اگر به قصد استفاده حرام نباشد، اشکال ندارد و در انگور اگر آن را به این قصد بفروشند که از آن شراب تهیّه نمایند، معامله آن حرام و باطل است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] خرید و فروش گوشت و پیه و چرمی که از بازار مسلمانان یا سرزمین اسلامی تهیّه شده، اشکال ندارد، چنانچه در مسأله 95 و 96 گذشت، ولی اگر دلیل معتبری نزد انسان باشد که این گوشت و پیه و چرم بدون تحقیق از ممالک غیر اسلامی وارد شده است، خرید و فروش آن‌ها اشکال دارد.
- [آیت الله اردبیلی] تکثیر، خرید، فروش و هرگونه استفاده کردن از کتابها، مجلاّت، برنامهها، لوحهای فشرده و امثال آن‌ها که تصرف و استفاده از آن‌ها منوط بر رعایت (حقّ مؤلّف) شده است، چنانچه مؤلّف و تولید کننده آن‌ها مسلمان باشد، بدون رضایت آن‌ها جایز نیست و اگر غیر مسلمانی باشد که با مسلمین در حال جنگ است، اشکال ندارد و اگر غیر مسلمانی باشد که با مسلمین در حال جنگ نیست، جواز تصرف در آن‌ها بدون اجازه صاحبانشان محلّ تأمّل است. (حقّ طبع) و (حقّ اختراع) نیز همین حکم را دارند.
- [آیت الله مظاهری] ساخت، خرید، فروش، نگهداری، دیدن و شنیدن فیلمها و داستانهایی که از تلویزیون و رادیو و نظایر آن )مثل ویدئو، ماهوار و نرم افزارهای رایانهای( پخش میشود اگر محرّک باشد حرام است بلکه اگر محرّک هم نباشد ولی موجب فساد اخلاق یا تزلزل عقاید شود نیز حرام است.
- [آیت الله سبحانی] خوردن یا نوشیدن چیزی که برای انسان ضرر مهمی دارد حرام است، کشیدن سیگار و سایر انواع دخانیات مخصوصاً مواد مخدر مطلقاً حرام است خواه به صورت تزریق یا دود کردن یا خوردن و یا به هر طریق دیگری بوده باشد. و همچنین تولید، خرید و فروش و هر گونه کمک به انتشار آن حرام است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در موارد زیر معامله باطل است: 1 خرید و فروش عین نجس یعنی چیزهایی که ذاتاً نجس است بنابر احتیاط واجب ( مانند بول و غائط و خون) بنابراین، خرید و فروش کودهای نجس اشکال دارد، ولی استفاده از آن‌ها بی مانع است، اما خرید و فروش خون در عصر و زمان ما که برای نجات مجروحین و بیماران مورد استفاده قرار می گیرد جایز است و همچنین خرید و فروش سگ شکاری و نگهبان. 2 خرید و فروش اموال غصبی، مگر آن که صاحبش معامله را اجازه دهد. 3 خرید و فروش چیزهایی که منافع معمولی آن حرام است، مانند آلات موسیقی و قمار. 4 خرید و فروش چیزهایی که در بین مردم مال محسوب نمی شود هرچند برای شخص خاصی ارزش داشته باشد مانند بسیاری از حشرات. 5 معاملاتی که در آن ربا باشد. 6 فروختن اجناس تقلبی که خریدار از وضع آن خبر ندارد، مانند فروختن شیر مخلوط با آب یا روغنی که آن را با پیه یا چیز دیگری مخلوط کرده اند، این عمل را (غش) می گویند و یکی از گناهان کبیره است; از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) نقل شده است که فرمود: (کسی که در معامله با مسلمانان غش کند، یا به آن‌ها ضرر برساند، یا تقلب و حیله نماید از ما نیست و هر کس با برادر مسلمانش غش کند خداوند برکت را از روزی او می برد و راه معاش او را می بندد و او را به خودش وامی گذارد. 7 خرید و فروش اعضای بدن مانند کلیه و امثال آن; ولی احتیاط آن است که اگر پولی می خواهند بگیرند در مقابل اجازه برداشتن عضو از بدن شخص دهنده بوده باشد، نه در مقابل خود عضو و اصل این کار در صورتی جایز است که برای دهنده تولید خطر نکند. 8 اراضی موات با ثبت دادن ملک کسی نمی شود، و خرید و فروش آن جایز نیست، بلکه باید آن را احیاء کند یعنی آماده برای کشت و زرع نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] خوردن یا نوشیدن چیزی که برای انسان ضرر مهمّی دارد حرام است، کشیدن سیگار و سایر انواع دخانیّات مخصوصاً مواد مخدّر مطلقاً حرام است؛ خواه به صورت تزریق یا دود کردن یا خوردن و یا به هر طریق دیگری بوده باشد. همچنین تولید، خرید و فروش و هرگونه کمک به انتشار آن حرام است. و بر افراد معتاد به سیگار یا مواد مخدّر واجب است شرعاً برای ترک اعتیاد تلاش کنند.