بچه دار شدن
برای فرزندار شدن، در اسلام دستورات و آداب خاصی وارد شده است. از جمله آنها آداب قبل از آمیزش و آداب حین آمیزش و آداب بعد از آمیزش و دعا کردن می‌باشد.
در استفتائات مراجع آمده اگر مردی بخواهد از بچه دار شدن جلوگیری بکند نیازی به اجازه زن ندارد اما جلوگیری زنان مستلزم رضایت شوهرانشان است. چرا در اینجا فرق گذاشته شده است؟
در استفتائات مراجع آمده اگر مردی بخواهد از بچه دار شدن جلوگیری بکند نیازی به اجازه زن ندارد اما جلوگیری زنان مستلزم رضایت شوهرانشان است. چرا در اینجا فرق گذاشته شده است؟ در فقه از جلوگیری به عنوان عزل منی یاد می شود که ممکن است توسط مرد یا با ممانعت زن باشد.حال قبل از آنکه به جواب این سئوال بپردازیم ذکر چند حکم شرعی برای تفهیم بهتر جواب ضروری است. 1)علی رغم آنکه بعضی فقها به طور مطلق قائل به حرمت عزل توسط مرد یا زن وحتی با اجازه از طرف مقابل هستند وآن را مستوجب دیه (10 مثقال شرعی) میدانند ولی مشهور فقهای معاصر آن را مکروه میدانند. 2) عزل توسط زوجه بدون اجازه شوهر حرام است 3). عزل توسط شوهر بدون اجازه همسر مکروه است .[1] حکمت کراهت عزل توسط مرد یا زن حتی با اجازه دیگری به مبانی وفلسفه خانواده وتوالد وتناسل برمی گردد که به نظر می رسد مبنای آن روشن باشد . فلسفه حرمت عزل توسط زوجه بدون اجازه شوهر آن است که علاوه بر تنافی با حکمت فوق با حق تمکین واجب توسط زن که تکلیفی الزامی در مقابل مرد است منافات دارد(لازم به ذکر است چنین تکلیفی را از زمان عقد در مقابل حق نفقه که بر عهده مرد است قبول نموده است) ودر عین حال چنین تمکینی با هیچ حقی از زن منافات ندارد. اگرکسی سئوال کند که لزوم حفظ ونگهداری و شیر دادن و تر و خشک کردن بچه و... مواردی است که با حق زن منافات دارد در جواب می گوییم از نظر فقهی هیچ کدام از موارد بالا تکلیفی الزامی برای زن محسوب نمی شود و هیچ کس طبق هیچ وجه شرعی نمی تواند زن را به آن الزام کند وحتی برای شیر دادن به فرزند می تواند از شوهرش مطالبه اجرت نماید. اما در مورد اینکه چرا عزل توسط شوهر بدون اجازه همسر حرام نیست باید بگوییم که اولا چنین فرضی هم بخاطر منافات با فلسفه ومبانی خانواده در اسلام مرجوح است ثانیا چون عدم عزل و نتیجتا بچه دار شدن مستلزم تکالیف متعددی از جهت نفقه و حضانت و... برای مرد است این امکان برای او حاصل شده تا قوت و امکانات خود را ارزیابی کند و در صورتی که پیش بینی می کند از عهده آن بر نمی آید می تواند از بچه دار شدن جلوگیری کند. در عین حال که از نظر شرعی با عزل او هیچ حق الزامی از همسر فوت نمی گردد وهیچ تکلیفی برای زوجه به وجود نمی آید. خلاصه آنکه عزل زوجه حتی بااجازه شوهر اگر دلیل خاصی نداشته باشد به لحاظ آنکه مخالف فلسفه خلقت و تشکیل خانواده است مکروه و بدون اجازه شوهر بدلیل آنکه با حق تمکین و وظیفه شرعی او به عنوان همسر منافات دارد حرام است . ودر مورد مرد هم عزل آگر دلیل خاصی نداشته باشد مکروه واگر دلیلی از جمله عدم توانایی لازم در جهت انجام تکالیف نسبت به فرزند داشته باشد عزل حتی بدون اجازه همسر جائز است. [1] .محدث قمی.غایه القصوی فی ترجمه عروه الوثقی . منشورات صبح پیروزی 1423.ج 2 ص304
در استفتائات مراجع آمده اگر مردی بخواهد از بچه دار شدن جلوگیری بکند نیازی به اجازه زن ندارد اما جلوگیری زنان مستلزم رضایت شوهرانشان است. چرا در اینجا فرق گذاشته شده است؟ در فقه از جلوگیری به عنوان عزل منی یاد می شود که ممکن است توسط مرد یا با ممانعت زن باشد.حال قبل از آنکه به جواب این سئوال بپردازیم ذکر چند حکم شرعی برای تفهیم بهتر جواب ضروری است. 1)علی رغم آنکه بعضی فقها به طور مطلق قائل به حرمت عزل توسط مرد یا زن وحتی با اجازه از طرف مقابل هستند وآن را مستوجب دیه (10 مثقال شرعی) میدانند ولی مشهور فقهای معاصر آن را مکروه میدانند. 2) عزل توسط زوجه بدون اجازه شوهر حرام است 3). عزل توسط شوهر بدون اجازه همسر مکروه است .[1] حکمت کراهت عزل توسط مرد یا زن حتی با اجازه دیگری به مبانی وفلسفه خانواده وتوالد وتناسل برمی گردد که به نظر می رسد مبنای آن روشن باشد . فلسفه حرمت عزل توسط زوجه بدون اجازه شوهر آن است که علاوه بر تنافی با حکمت فوق با حق تمکین واجب توسط زن که تکلیفی الزامی در مقابل مرد است منافات دارد(لازم به ذکر است چنین تکلیفی را از زمان عقد در مقابل حق نفقه که بر عهده مرد است قبول نموده است) ودر عین حال چنین تمکینی با هیچ حقی از زن منافات ندارد. اگرکسی سئوال کند که لزوم حفظ ونگهداری و شیر دادن و تر و خشک کردن بچه و... مواردی است که با حق زن منافات دارد در جواب می گوییم از نظر فقهی هیچ کدام از موارد بالا تکلیفی الزامی برای زن محسوب نمی شود و هیچ کس طبق هیچ وجه شرعی نمی تواند زن را به آن الزام کند وحتی برای شیر دادن به فرزند می تواند از شوهرش مطالبه اجرت نماید. اما در مورد اینکه چرا عزل توسط شوهر بدون اجازه همسر حرام نیست باید بگوییم که اولا چنین فرضی هم بخاطر منافات با فلسفه ومبانی خانواده در اسلام مرجوح است ثانیا چون عدم عزل و نتیجتا بچه دار شدن مستلزم تکالیف متعددی از جهت نفقه و حضانت و... برای مرد است این امکان برای او حاصل شده تا قوت و امکانات خود را ارزیابی کند و در صورتی که پیش بینی می کند از عهده آن بر نمی آید می تواند از بچه دار شدن جلوگیری کند. در عین حال که از نظر شرعی با عزل او هیچ حق الزامی از همسر فوت نمی گردد وهیچ تکلیفی برای زوجه به وجود نمی آید. خلاصه آنکه عزل زوجه حتی بااجازه شوهر اگر دلیل خاصی نداشته باشد به لحاظ آنکه مخالف فلسفه خلقت و تشکیل خانواده است مکروه و بدون اجازه شوهر بدلیل آنکه با حق تمکین و وظیفه شرعی او به عنوان همسر منافات دارد حرام است . ودر مورد مرد هم عزل آگر دلیل خاصی نداشته باشد مکروه واگر دلیلی از جمله عدم توانایی لازم در جهت انجام تکالیف نسبت به فرزند داشته باشد عزل حتی بدون اجازه همسر جائز است. [1] .محدث قمی.غایه القصوی فی ترجمه عروه الوثقی . منشورات صبح پیروزی 1423.ج 2 ص304
عنوان سوال:
در استفتائات مراجع آمده اگر مردی بخواهد از بچه دار شدن جلوگیری بکند نیازی به اجازه زن ندارد اما جلوگیری زنان مستلزم رضایت شوهرانشان است. چرا در اینجا فرق گذاشته شده است؟
پاسخ:
در استفتائات مراجع آمده اگر مردی بخواهد از بچه دار شدن جلوگیری بکند نیازی به اجازه زن ندارد اما جلوگیری زنان مستلزم رضایت شوهرانشان است. چرا در اینجا فرق گذاشته شده است؟
در فقه از جلوگیری به عنوان عزل منی یاد می شود که ممکن است توسط مرد یا با ممانعت زن باشد.حال قبل از آنکه به جواب این سئوال بپردازیم ذکر چند حکم شرعی برای تفهیم بهتر جواب ضروری است. 1)علی رغم آنکه بعضی فقها به طور مطلق قائل به حرمت عزل توسط مرد یا زن وحتی با اجازه از طرف مقابل هستند وآن را مستوجب دیه (10 مثقال شرعی) میدانند ولی مشهور فقهای معاصر آن را مکروه میدانند. 2) عزل توسط زوجه بدون اجازه شوهر حرام است 3). عزل توسط شوهر بدون اجازه همسر مکروه است .[1] حکمت کراهت عزل توسط مرد یا زن حتی با اجازه دیگری به مبانی وفلسفه خانواده وتوالد وتناسل برمی گردد که به نظر می رسد مبنای آن روشن باشد . فلسفه حرمت عزل توسط زوجه بدون اجازه شوهر آن است که علاوه بر تنافی با حکمت فوق با حق تمکین واجب توسط زن که تکلیفی الزامی در مقابل مرد است منافات دارد(لازم به ذکر است چنین تکلیفی را از زمان عقد در مقابل حق نفقه که بر عهده مرد است قبول نموده است) ودر عین حال چنین تمکینی با هیچ حقی از زن منافات ندارد. اگرکسی سئوال کند که لزوم حفظ ونگهداری و شیر دادن و تر و خشک کردن بچه و... مواردی است که با حق زن منافات دارد در جواب می گوییم از نظر فقهی هیچ کدام از موارد بالا تکلیفی الزامی برای زن محسوب نمی شود و هیچ کس طبق هیچ وجه شرعی نمی تواند زن را به آن الزام کند وحتی برای شیر دادن به فرزند می تواند از شوهرش مطالبه اجرت نماید. اما در مورد اینکه چرا عزل توسط شوهر بدون اجازه همسر حرام نیست باید بگوییم که اولا چنین فرضی هم بخاطر منافات با فلسفه ومبانی خانواده در اسلام مرجوح است ثانیا چون عدم عزل و نتیجتا بچه دار شدن مستلزم تکالیف متعددی از جهت نفقه و حضانت و... برای مرد است این امکان برای او حاصل شده تا قوت و امکانات خود را ارزیابی کند و در صورتی که پیش بینی می کند از عهده آن بر نمی آید می تواند از بچه دار شدن جلوگیری کند. در عین حال که از نظر شرعی با عزل او هیچ حق الزامی از همسر فوت نمی گردد وهیچ تکلیفی برای زوجه به وجود نمی آید. خلاصه آنکه عزل زوجه حتی بااجازه شوهر اگر دلیل خاصی نداشته باشد به لحاظ آنکه مخالف فلسفه خلقت و تشکیل خانواده است مکروه و بدون اجازه شوهر بدلیل آنکه با حق تمکین و وظیفه شرعی او به عنوان همسر منافات دارد حرام است . ودر مورد مرد هم عزل آگر دلیل خاصی نداشته باشد مکروه واگر دلیلی از جمله عدم توانایی لازم در جهت انجام تکالیف نسبت به فرزند داشته باشد عزل حتی بدون اجازه همسر جائز است. [1] .محدث قمی.غایه القصوی فی ترجمه عروه الوثقی . منشورات صبح پیروزی 1423.ج 2 ص304
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا ازدواج با زنان اهل کتاب نیاز به اذن همسر اول مسلمان دارد حتی اگر در ضمن عقد شرط نشده باشد؟ (مراجع دیگر اذن را شرط دانسته اند و حتی برخی با رضایت و اجازه زن نیز جایز نمی دانند).
- [آیت الله سیستانی] بستن لوله های زن و مرد که مستلزم عقیم شدن است چه حکمی دارد و آیا رضایت طرف شرط است و اگر پزشک انجام دهد مستلزم دید می باشد ؟
- [آیت الله سبحانی] دختری به اجازه پدر به عقد موقت مردی درآمده و در ضمن عقد شرط شده که دخول نشود ولی بر خلاف شرط و بدون رضایت زن، بکارت او زائل شده است آیا ارش بدهکار است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا در خروج زن از منزل، علم به رضایت شوهر کافی است یا باید اجازه بگیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مردی برای انتقام و اذیت کردن زن خود به او اجازه ندهد که از منزل خارج شود، آیا زن باید اطاعت کند؟ مثلا همیشه اجازه می داده به محلی برود; ولی حالا برای انتقام اجازه نمی دهد؟
- [آیت الله خامنه ای] مردی که دارای چهار فرزند است اقدام به بستن لوله های منی خود کرده است، آیا در صورت عدم رضایت زن، آن مرد گناهکار محسوب می شود؟
- [آیت الله سبحانی] مردی به لحاظ مالی فقیر است. آیا زن می تواند بدون اجازه ی شوهر، بیرون از خانه کار کند؟
- [آیت الله بهجت] اگر مردی برای انتقام و اذیّت کردن زن خود به او اجازه ندهد که از منزل خارج شود، آیا زن باید اطاعت کند؟
- [سایر] خداوند برای زنانی که با ازدواج دائم همسر مردی میشوند بهره و نصیب مشخصی از ارث شوهرانشان تعیین نموده است. اما زنان متعهای هرگز از شوهران و شوهران از آنان ارث نمیبرند (فروع کلینی 2/47 و التهذیب 2/190) و این دلیلی واضح و روشنی است که به آن دو، زوج و زوجه شرعی گفته نمیشود در غیر این صورت باید آیات میراث آنها را نیز شامل میشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مردی کارمند با زن کارمندی ازدواج می کند; پس از ازدواج، شوهر رضایت به ادامه کارمندی همسرش نمی دهد، با توجه به این که زن در زمان ازدواج کارمند بوده، آیا شوهر حقی دارد یا نه؟
- [آیت الله اردبیلی] کارهایی که زن انجام میدهد و مستلزم پایمال شدن حقوق شوهر نمیشود نظیر وصیّت کردن یا قبول وصیّت احتیاج به اجازه شوهر ندارد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند و بعدا زن و مرد آن عقد را اجازه نمایند عقد صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] معامله با بچّه غیر رشید باطل است گرچه پدر یا جدّ آن بچّه به او اجازه داده باشند که معامله کند، ولی اگر بدانیم چیزی را که میگیرد یا میدهد مورد رضایت ولیّ اوست تصرّف در آن چیز مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] زن در مالکیّت اموال خویش استقلال دارد، یعنی آنچه شرعا به دست میآورد، مال خود اوست و شوهر بدون رضایت وی حقّ تصرّف در اموال او را ندارد، اگرچه در بسیاری از مصارف احتیاج به اجازه شوهر دارد، بلکه خوب است زن در مقام تصرّف در اموال خویش رضایت شوهر خود را تحصیل نموده و از او اجازه بگیرد.
- [آیت الله سیستانی] اگر بواسطه شیر دادن به بچه کسی دیگر ، حقّ شوهر از بین برود ، زن نمیتواند بدون اجازه او شیر دهد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند و بعداً زن و مرد بگویند به آن عقد راضی هستیم عقد صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زنی را برای مردی بدون اذن انان عقد کنند و بعد زن و مرد ان عقدرا اجازه نمایند عقد صحیح است
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازة آنان عقد کنند وبعداً زن و مرد بگویند به آن عقد راضی هستیم ، عقد صحیح است .
- [امام خمینی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند و بعدا زن و مرد بگویندبه آن عقد راضی هستیم عقد صحیح است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند و بعداً زن و مرد بگویند به آن عقد راضی هستیم، عقد صحیح است.