آیا اهل سنت توسط به معصومین را جایز می دانند؟ نخست باید دانست که اکثر اهل سنت به توسل به اهل بیت اعتقاد دارند و گروههای بسیار محدودی مانند وهابیون تحت تاثیر عقاید ابن تیمیه با آن مخالفند. احادیث ذیل مستنداتی است که در منابع اهل سنت وجود دارد و نشانگراین است که بزرگان آنان معتقد به بحث توسل به معصومین علیهم السلام بوده اند اما متاسفانه اکنون برخی از اهل سنت با تاثیر پذیری از فرقه ضاله وهابیت منکر توسل شده اند: -بلال، موذن پیامبر، رسول خدا را در خواب دید که به او می فرماید: ای بلال، این چه جفایی است ؟آیا وقت آن نشده که به زیارت من آیی؟ بلال بیدار شد و اندوهگین و ترسان گشت. بر مرکب خود سوارشده به زیارت قبر پیامبر در مدینه آمد و شروع کرد به گریستن و صورت بر قبر پیامبر مالیدن. چون حسن و حسین علیهمالسلام آمدند، آن دو را درآغوش کشید و بوسید. تاریخ طبری، ج 1 ص 161 و 169 - معجم البلدان، ج 3 ص 2 8 - تاریخ ابن کثیر،ج 1 ص 174 و 197 ؛مستدرک حاکم، ج 4 ص 515 - وفاء الوفاء، ج 2 ص 41 -مروان روزی مردی را دید که صورت و پیشانی بر قبر پیامبر نهاده است. گردن او را گرفت و گفت : می دانی چه می کنی ؟وقتی سربلند کرد، دید ابوایوب انصاری است. ابوایوب گفت : آری ! من سراغ سنگ نیامده ام، سراغ رسول الله آمده ام. از آن حضرت شنیدم که می فرمود: بر دین گریه نکنید وقتی که شایستگان عهده دار آن شوند، بلکه زمانی بر دین گریه کنید که نااهلان عهده دار و والی آن گردند! مستدرک حاکم، ج 4 ص 515 - وفاء الوفاء، ج 2 ص 41 الفقه علی المذاهب الاربعه، ج 1 ص 421 المنهاج، محیی الدین نوری شافعی، ج 1 ص 357 چاپ شده در حاشیه شرح مغنی. تاریخ طبری، ج 1 ص 8 – العرائس ثعلبی، ص 29. حاشیه ابی الاخلاص حنفی، ج 1 ص 168 در حاشیه دررالحکام. تاریخ طبری، ج 1 ص 161 و 169 - معجم البلدان، ج 3 ص 2 8 - تاریخ ابن کثیر، ج 1 ص 174 و 197. - ابن منکدر همراه اصحابش می نشست و گاهی که تشنگی سراغش میآمد، درهمان لحظه برخاسته صورت برقبر پیامبر مینهاد و درمقابل اعتراض همراهانش، میگفت : از قبر پیامبر شفا میگیرم. وی گاهی به صحن مسجد میآمد و در جای خاصی بر زمین میخوابید، علت را که میپرسیدند، میگفت : خودم دیدم که پیامبر در همین جا خوابیده بود. وفاء الوفاء، ج 2 ص 444 المغنی، ج 1 ص 495، درباره چاههای مدینه - الوفاء الوفاء، ج 2 ص 119 تا 149 الفقه علی المذاهب الاربعه، ج 1 ص 421 تاریخ طبری، ج 1 ص 161 و 169 - معجم البلدان، ج 3 ص 2 8 - تاریخ ابن کثیر، ج 1 ص 174 و 197. عبدالله بن احمد حنبل می گوید از پدرم درباره حکم کسی که به منبر رسول خدا دست می کشد و تبرک می جوید و آن را می بوسد و با قبرنیز همین کار را می کند تا ثواب ببرد، پرسیدم. گفت: اشکالی ندارد. مستدرک حاکم، ج 4 ص 515، - وفاء الوفاء، ج 2 ص 41 عبدالله بن عمر، هنگام زیارت قبر پیامبر، دست راست را روی قبر مینهاد و بلال حبشی چهره برآن مینهاد. روشن است که علاقه زیاد و عشق و محبت به این کار فرمان میدهد و این نوعی احترام و بزرگداشت است و مردم به تناسب شوقشان حالات متفاوتی دارند. بعضیها وقتی قبر را می بینند، بی اختیار به سمت آن می شتابند، برخی هم با تاخیر و درنگ، و همه محل خیرند. تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج 1 ص 146 - تاریخ الشام، ابن عساکر، ج 6 ص 1 8 المنتظم، ابن جوزی، ج 5، ص 99 سنن ابن داود، ج 2 ص 72 - صحیح بخاری، ج 2 ص 247 -محمد بن احمد رملی، از بزرگان شافعیه در (شرح منهاج) گفته است : سایهبان گذاشتن روی قبرو بوسیدن صندوق قبر و لمس کردن آن هنگام زیارت، مکروه است، مگر آن که به قصد تبرک باشد، هم چنان که فتوا دادهاند اگر کسی در اثر ازدحام نمیتواند حجرالاسود را لمس کند، با عصا به آن اشاره کند، آن گاه عصا را ببوسد. -مناقب خوارزمی، ص 252، - فرائد السمطین، باب اول - مستدرک حاکم، ج 3 ص 151. (این مطلب از الغدیر، ج 1 ص 3 نقل شده است). - فتوای ابن حنبل : ابن جماعه شافعی می گوید : عبد الله بن احمد حنبل این روایت را از پدرش نقل کرده است : ( از پدرم در باره مردی که منبر و قبر رسول خدا ( صلّی الله علیه وآله ) را برای ثواب مس می کرد و تبرک می جست و می بوسید پرسیدم، در جواب گفت : اشکالی ندارد. (وفاء الوفاء، ج 4، ص 1414) -عبدالله، فرزند احمد بن حنبل می گوید: از پدرم پرسیدم: مسّ منبر رسول الله و تبرّک با مس کردن آن، و بوسیدن و یا مسّ و متبرّک شدن به قبر شریف و یا بوسیدن آن به قصد ثواب، چه حکمی دارد؟ پدرم گفت: هیچ اشکالی ندارد. (الجامع فی العلل و معرفة الرجال، ج2، ص32 - وفاءالوفا، ج4، ص1414) -رملی شافعی می گوید: تبرّک جستن به قبر پیامبر و یا عالم و یا اولیا جایز است و بوسیدن و استلام آن ایرادی ندارد. (کنز المطالب، ص 219( -محب الدین طبری شافعی گوید: بوسیدن قبر و دست گذاشتن روی آن جایز است و سیره و عمل علما و صالحان بر آن است. (اسنی المطالب، ج1، ص331) - زرکشی: تربت قبر حمزه از حکم منع برداشتن خاک حرمین، استثنا شده است، زیرا اتفاق همگان بر جواز نقل آن برای معالجه صداع است.، وفاء الوفا، ج1، ص69) - محمد بن مؤمل شاگرد ابن خُزیمه که شیخ بخاری و مسلم و به اصطلاح شیخ الاسلام است می گوید: به همراه استادم ابن خزیمه و جمعی از اساتید به زیارت بارگاه قبر علی بن موسی الرضا(ع) در طوس رفتیم، استادم ابن خزیمه چنان در برابر آن بقعه متبرکه تعظیم و تواضع کرد که همگی در شگفت ماندیم. (تهذیب التهذیب، ج7، ص339) -ابو علی خلال، شیخ حنابله، می گوید: هرگاه مشکلی بر من عارض شود، قبر موسی بن جعفر(ع) را زیارت می کنم و به ایشان متوسل می شوم و خداوند مشکل مرا آسان می کند. (تاریخ بغداد، ج1، ص 12 ) گردآوری و پاسخ: سید محمد مهدی حسین پور مدیر گروه وهابیت
آیا اهل سنت توسط به معصومین را جایز می دانند؟
نخست باید دانست که اکثر اهل سنت به توسل به اهل بیت اعتقاد دارند و گروههای بسیار محدودی مانند وهابیون تحت تاثیر عقاید ابن تیمیه با آن مخالفند. احادیث ذیل مستنداتی است که در منابع اهل سنت وجود دارد و نشانگراین است که بزرگان آنان معتقد به بحث توسل به معصومین علیهم السلام بوده اند اما متاسفانه اکنون برخی از اهل سنت با تاثیر پذیری از فرقه ضاله وهابیت منکر توسل شده اند:
-بلال، موذن پیامبر، رسول خدا را در خواب دید که به او می فرماید: ای بلال، این چه جفایی است ؟آیا وقت آن نشده که به زیارت من آیی؟ بلال بیدار شد و اندوهگین و ترسان گشت. بر مرکب خود سوارشده به زیارت قبر پیامبر در مدینه آمد و شروع کرد به گریستن و صورت بر قبر پیامبر مالیدن. چون حسن و حسین علیهمالسلام آمدند، آن دو را درآغوش کشید و بوسید.
تاریخ طبری، ج 1 ص 161 و 169 - معجم البلدان، ج 3 ص 2 8 - تاریخ ابن کثیر،ج 1 ص 174 و 197 ؛مستدرک حاکم، ج 4 ص 515 - وفاء الوفاء، ج 2 ص 41
-مروان روزی مردی را دید که صورت و پیشانی بر قبر پیامبر نهاده است. گردن او را گرفت و گفت : می دانی چه می کنی ؟وقتی سربلند کرد، دید ابوایوب انصاری است. ابوایوب گفت : آری ! من سراغ سنگ نیامده ام، سراغ رسول الله آمده ام. از آن حضرت شنیدم که می فرمود: بر دین گریه نکنید وقتی که شایستگان عهده دار آن شوند، بلکه زمانی بر دین گریه کنید که نااهلان عهده دار و والی آن گردند!
مستدرک حاکم، ج 4 ص 515 - وفاء الوفاء، ج 2 ص 41
الفقه علی المذاهب الاربعه، ج 1 ص 421
المنهاج، محیی الدین نوری شافعی، ج 1 ص 357 چاپ شده در حاشیه شرح مغنی.
تاریخ طبری، ج 1 ص 8 – العرائس ثعلبی، ص 29.
حاشیه ابی الاخلاص حنفی، ج 1 ص 168 در حاشیه دررالحکام.
تاریخ طبری، ج 1 ص 161 و 169 - معجم البلدان، ج 3 ص 2 8 - تاریخ ابن کثیر، ج 1 ص 174 و 197.
- ابن منکدر همراه اصحابش می نشست و گاهی که تشنگی سراغش میآمد، درهمان لحظه برخاسته صورت برقبر پیامبر مینهاد و درمقابل اعتراض همراهانش، میگفت : از قبر پیامبر شفا میگیرم. وی گاهی به صحن مسجد میآمد و در جای خاصی بر زمین میخوابید، علت را که میپرسیدند، میگفت : خودم دیدم که پیامبر در همین جا خوابیده بود.
وفاء الوفاء، ج 2 ص 444
المغنی، ج 1 ص 495، درباره چاههای مدینه - الوفاء الوفاء، ج 2 ص 119 تا 149
الفقه علی المذاهب الاربعه، ج 1 ص 421
تاریخ طبری، ج 1 ص 161 و 169 - معجم البلدان، ج 3 ص 2 8 - تاریخ ابن کثیر، ج 1 ص 174 و 197.
عبدالله بن احمد حنبل می گوید از پدرم درباره حکم کسی که به منبر رسول خدا دست می کشد و تبرک می جوید و آن را می بوسد و با قبرنیز همین کار را می کند تا ثواب ببرد، پرسیدم. گفت: اشکالی ندارد.
مستدرک حاکم، ج 4 ص 515، - وفاء الوفاء، ج 2 ص 41
عبدالله بن عمر، هنگام زیارت قبر پیامبر، دست راست را روی قبر مینهاد و بلال حبشی چهره برآن مینهاد. روشن است که علاقه زیاد و عشق و محبت به این کار فرمان میدهد و این نوعی احترام و بزرگداشت است و مردم به تناسب شوقشان حالات متفاوتی دارند. بعضیها وقتی قبر را می بینند، بی اختیار به سمت آن می شتابند، برخی هم با تاخیر و درنگ، و همه محل خیرند.
تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج 1 ص 146 - تاریخ الشام، ابن عساکر، ج 6 ص 1 8
المنتظم، ابن جوزی، ج 5، ص 99
سنن ابن داود، ج 2 ص 72 - صحیح بخاری، ج 2 ص 247
-محمد بن احمد رملی، از بزرگان شافعیه در (شرح منهاج) گفته است : سایهبان گذاشتن روی قبرو بوسیدن صندوق قبر و لمس کردن آن هنگام زیارت، مکروه است، مگر آن که به قصد تبرک باشد، هم چنان که فتوا دادهاند اگر کسی در اثر ازدحام نمیتواند حجرالاسود را لمس کند، با عصا به آن اشاره کند، آن گاه عصا را ببوسد.
-مناقب خوارزمی، ص 252، - فرائد السمطین، باب اول - مستدرک حاکم، ج 3 ص 151. (این مطلب از الغدیر، ج 1 ص 3 نقل شده است).
- فتوای ابن حنبل : ابن جماعه شافعی می گوید : عبد الله بن احمد حنبل این روایت را از پدرش نقل کرده است : ( از پدرم در باره مردی که منبر و قبر رسول خدا ( صلّی الله علیه وآله ) را برای ثواب مس می کرد و تبرک می جست و می بوسید پرسیدم، در جواب گفت : اشکالی ندارد. (وفاء الوفاء، ج 4، ص 1414)
-عبدالله، فرزند احمد بن حنبل می گوید: از پدرم پرسیدم: مسّ منبر رسول الله و تبرّک با مس کردن آن، و بوسیدن و یا مسّ و متبرّک شدن به قبر شریف و یا بوسیدن آن به قصد ثواب، چه حکمی دارد؟ پدرم گفت: هیچ اشکالی ندارد. (الجامع فی العلل و معرفة الرجال، ج2، ص32 - وفاءالوفا، ج4، ص1414)
-رملی شافعی می گوید: تبرّک جستن به قبر پیامبر و یا عالم و یا اولیا جایز است و بوسیدن و استلام آن ایرادی ندارد. (کنز المطالب، ص 219(
-محب الدین طبری شافعی گوید: بوسیدن قبر و دست گذاشتن روی آن جایز است و سیره و عمل علما و صالحان بر آن است. (اسنی المطالب، ج1، ص331)
- زرکشی: تربت قبر حمزه از حکم منع برداشتن خاک حرمین، استثنا شده است، زیرا اتفاق همگان بر جواز نقل آن برای معالجه صداع است.، وفاء الوفا، ج1، ص69)
- محمد بن مؤمل شاگرد ابن خُزیمه که شیخ بخاری و مسلم و به اصطلاح شیخ الاسلام است می گوید: به همراه استادم ابن خزیمه و جمعی از اساتید به زیارت بارگاه قبر علی بن موسی الرضا(ع) در طوس رفتیم، استادم ابن خزیمه چنان در برابر آن بقعه متبرکه تعظیم و تواضع کرد که همگی در شگفت ماندیم. (تهذیب التهذیب، ج7، ص339)
-ابو علی خلال، شیخ حنابله، می گوید: هرگاه مشکلی بر من عارض شود، قبر موسی بن جعفر(ع) را زیارت می کنم و به ایشان متوسل می شوم و خداوند مشکل مرا آسان می کند. (تاریخ بغداد، ج1، ص 12 )
گردآوری و پاسخ:
سید محمد مهدی حسین پور
مدیر گروه وهابیت
- [سایر] بدون هیچ غرض ورزی می خواهم به من بگویید که پیامبر و سایر معصومین(ع) اهل سنت بودند یا تشیع؟
- [آیت الله بهجت] آیا ازدواج مردان سنّی با دختران شیعه جایز است؟ ازدواج مرد شیعه با دختر سنی چه طور؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا ازدواج مردان سنّی با دختران شیعه جایز است؟ ازدواج مرد شیعه با دختر سنّی چطور؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا ازدواج مردان سنّی با دختران شیعه جایز است؟ ازدواج مرد شیعه با دختر سنّی چطور؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا نماز جماعت پشت سر اهل سنت جایز است؟
- [آیت الله بهجت] آیا اقتدا به امام جماعت سنّی مذهب جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا ازدواج مرد شیعه با زن سنی جایز است ؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا ازدواج با دختران سنی جایز است؟
- [آیت الله بهجت] آیا غذا خوردن با اهل سنت جایز است؟
- [سایر] چرا علمای اهل سنت لعن یزید را جایز نمی دانند؟
- [آیت الله سیستانی] از نظر اهل سنّت، زن از همه تَرَکه شوهر اعمّ از منقول و غیرمنقول مانند زمین و غیره، ارث میبرد. حال آنکه از نظر مذهب امامیه، زن از اصل زمین یا قیمت آن ارث نمیبرد و تنها از قیمت بنا و درختان ارث میبرد، نه اصل آنها. بنابراین اگر مذهب اهل سنّت بر شیعه نافذ باشد به گونهای که زن سنّی مذهب از زمین و اصل بنا و درختان ارث ببرد، در صورتی که دیگر ورثه امامی مذهب باشند، زن امامی مذهب نیز میتواند میراثی را که از زمین و اصل بنا و درختان به او میرسد، بگیرد که سایر ورثه اهل سنت باشند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه یکی از اولاد از نظر سنّی بزرگتر و دیگری از جهت بلوغ بزرگتر باشد قضاء نماز بر اولّی واجب است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر چیزی را با اعتقاد به این که راست است از قول خدا یا معصومان علیهمالسلام نقل کند و بعد بفهمد دروغ بوده، روزهاش باطل نمیشود.
- [آیت الله سیستانی] نظر اهل سنّت آن است که مازاد سهمالارث میراث بر آن، به عَصَبه میت مانند برادر او داده میشود. لکن نظر مذهب امامیه خلاف آن است، مثلاً اگر مردی بمیرد و تنها دختری و برادری داشته باشد، از نظر امامیه باید نیمی از ارث را به دختر به عنوان سهمالارث و نیم دیگر را به عنوان ردّ به او بپردازند و به برادر میت سهمی تعلّق نمیگیرد. لکن نظر اهل سنّت آن است که در این فرض نیمی از ارث میت به برادر پرداخت میشود، چون که از عصبه میت به شمار میرود. حال اگر مذهب اهل سنّت بر وارث امامی مذهب نافذ باشد و مازاد سهمالارث به او پرداخت نشود، عصبه میت اگر امامی مذهب باشند، میتوانند از باب قاعده مقاصّه نوعی، مازاد سهمالارث وارثِ سنّی مذهب را بگیرند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که به یکی از معصومین علیهمالسلام دشنام دهد (خواه از روی دشمنی باشد یا نباشد) بنا بر احتیاط نجس است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] تمام فرقه های اسلامی پاکند، مگر آنها که با ائمه معصومین(علیهم السلام)عداوت و دشمنی دارند و خوارج و غلات، یعنی غلوکنندگان در حق ائمه(علیهم السلام).
- [آیت الله شبیری زنجانی] أَشْهَدُ أَنَّ عَلیّاً وَلِیُّ اللَّه) جزء اذان و اقامه نیست؛ البته ولایت امیر المؤمنین و ائمه معصومین علیهمالسلام از ارکان ایمان است و اسلام بدون آن ظاهری بیش نیست و قالبی از معنی تهیست و خوب است که پس از (أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّه)، به قصد تیمن و تبرّک، شهادت به ولایت و امامت بلافصل حضرت امیر المؤمنین و سایر معصومین علیهمالسلام به گونهای که عرفاً از اجزاء اذان و اقامه به حساب نیاید؛ ذکر گردد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر دروغی را که دیگری ساخته عمدا به خدا و معصومان علیهمالسلام نسبت دهد، روزه او بنابر احتیاط باطل میشود؛ ولی اگر از قول کسی که آن دروغ را ساخته نقل کند، اشکال ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی پناه بر خدا به خدا، یا پیامبر(صلی الله علیه وآله) یا یکی از ائمه معصومین(علیهم السلام) یا فاطمه زهرا(علیهم السلام) دشنام و ناسزا گوید یا عداوت داشته باشد، کافراست.
- [آیت الله سیستانی] از نظر اهل سنّت جمع میان عمه و برادرزادهاش یا خاله و خواهرزادهاش جایز نیست، بدین معنا که اگر هر دو را همزمان عقد کنند، هر دو عقد باطل است، و در صورتی که عقد یکی پس از دیگری باشد، عقد دومی باطل است. لکن از نظر فقه امامیه، عقد عمه پس از برادرزادهاش و خاله پس از خواهرزادهاش مطلقاً جایز است. همچنین عقد برادرزاده پس از عقد عمه و عقد خواهرزاده پس از عقد خاله، مشروط بر آنکه پیش از عقد عمه و خاله رضایت داده باشند و یا بعد از عقد رضایت بدهند جایز است. بنابراین اگر پیرو اهل سنّت، در نکاح میان عمه و برادرزادهاش و یا میان خاله و خواهرزادهاش جمع کند، پس اگر عقد آنها متقارن باشد چون به مذهب آنها عقد هر دو باطل است، برای پیرو مذهب امامیه جایز است بر هر یک از آنها و در صورت رضایت عمه یا خاله بر هر دو عقد کند. و اگر عقد مرد سنّی متقارن نباشد، عقد زن دوّم در فرض مذکور به مذهب آنها باطل است و مرد شیعی میتواند با او ازدواج کند. این حکم در مورد هر یک از آن دو زن در صورتی که امامی باشند، نیز جاری است.