استحاله
تبدیل صورت نوعی چیزی به چیز دیگر را استحاله گویند. از استحاله در باب طهارت سخن رفته است.
آیا مواد متنجس داخل خوراکی هایی نظیر بیسکویت بعد از پخته شدن استحاله می شود یا خیر؟
استحاله یکی از پاک کننده هاست و معنای آن ، این است که "جنس چیز نجس به طوری عوض شود که به صورت چیز پاکی در آید. مثل آن که چوب نجس بسوزد و خاکستر گردد، یا سگ در نمک‌زار فرو رود و نمک شود، ولی اگر جنس آن عوض نشود مثل آن که گندم نجس را آرد کنند یا نان بپزند پاک نمی‌شود. "[1] به تعبیر بعضی از مراجع عظام تقلید، اگر عین نجس چنان تغییر یابد که آن نام (نام سابق) از آن برداشته، و نام دیگری بر آن اطلاق شود، پاک می‌گردد و می‌گویند (استحاله) شده است. مثل این که سگ در نمک‌زار فرو رود و مبدّل به نمک شود، هم چنین اگر چیزی که نجس شده است به کلّی تغییر یابد، مثل این که چوب نجس را بسوزانند و خاکستر کنند، یا آب نجس تبدیل به بخار شود، امّا اگر تنها صنعت آن تغییر کند مثل این که گندم نجس را آرد کنند پاک نمی‌شود[2] . بعبارت دیگر؛ اگر مواد متنجس داخل بیسکویت یا هر ماده خوراکی دیگر، در اثر پخته شدن یا در فرایند تولید تغییر شیمیایی پیدا کند، استحاله محسوب می شود و پاک به حساب می آید. بهر حال اگر انسان در مواردی شک نماید که استحاله ای صورت گرفته است یا نه، حکم به نجاست می شود؛ یعنی چیز نجسی که معلوم نیست استحاله شده یا نه، نجس است[3] . [1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج1، ص: 120، مسئله ی 195 . [2] همان، آیت الله العظمی مکارم شیرازی. [3] همان، مسأله 197.
استحاله یکی از پاک کننده هاست و معنای آن ، این است که "جنس چیز نجس به طوری عوض شود که به صورت چیز پاکی در آید. مثل آن که چوب نجس بسوزد و خاکستر گردد، یا سگ در نمک‌زار فرو رود و نمک شود، ولی اگر جنس آن عوض نشود مثل آن که گندم نجس را آرد کنند یا نان بپزند پاک نمی‌شود. "[1] به تعبیر بعضی از مراجع عظام تقلید، اگر عین نجس چنان تغییر یابد که آن نام (نام سابق) از آن برداشته، و نام دیگری بر آن اطلاق شود، پاک می‌گردد و می‌گویند (استحاله) شده است. مثل این که سگ در نمک‌زار فرو رود و مبدّل به نمک شود، هم چنین اگر چیزی که نجس شده است به کلّی تغییر یابد، مثل این که چوب نجس را بسوزانند و خاکستر کنند، یا آب نجس تبدیل به بخار شود، امّا اگر تنها صنعت آن تغییر کند مثل این که گندم نجس را آرد کنند پاک نمی‌شود[2] . بعبارت دیگر؛ اگر مواد متنجس داخل بیسکویت یا هر ماده خوراکی دیگر، در اثر پخته شدن یا در فرایند تولید تغییر شیمیایی پیدا کند، استحاله محسوب می شود و پاک به حساب می آید. بهر حال اگر انسان در مواردی شک نماید که استحاله ای صورت گرفته است یا نه، حکم به نجاست می شود؛ یعنی چیز نجسی که معلوم نیست استحاله شده یا نه، نجس است[3] . [1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج1، ص: 120، مسئله ی 195 . [2] همان، آیت الله العظمی مکارم شیرازی. [3] همان، مسأله 197.
پاسخ:
استحاله یکی از پاک کننده هاست و معنای آن ، این است که "جنس چیز نجس به طوری عوض شود که به صورت چیز پاکی در آید. مثل آن که چوب نجس بسوزد و خاکستر گردد، یا سگ در نمک‌زار فرو رود و نمک شود، ولی اگر جنس آن عوض نشود مثل آن که گندم نجس را آرد کنند یا نان بپزند پاک نمی‌شود. "[1] به تعبیر بعضی از مراجع عظام تقلید، اگر عین نجس چنان تغییر یابد که آن نام (نام سابق) از آن برداشته، و نام دیگری بر آن اطلاق شود، پاک می‌گردد و می‌گویند (استحاله) شده است. مثل این که سگ در نمک‌زار فرو رود و مبدّل به نمک شود، هم چنین اگر چیزی که نجس شده است به کلّی تغییر یابد، مثل این که چوب نجس را بسوزانند و خاکستر کنند، یا آب نجس تبدیل به بخار شود، امّا اگر تنها صنعت آن تغییر کند مثل این که گندم نجس را آرد کنند پاک نمی‌شود[2] . بعبارت دیگر؛ اگر مواد متنجس داخل بیسکویت یا هر ماده خوراکی دیگر، در اثر پخته شدن یا در فرایند تولید تغییر شیمیایی پیدا کند، استحاله محسوب می شود و پاک به حساب می آید. بهر حال اگر انسان در مواردی شک نماید که استحاله ای صورت گرفته است یا نه، حکم به نجاست می شود؛ یعنی چیز نجسی که معلوم نیست استحاله شده یا نه، نجس است[3] .
[1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج1، ص: 120، مسئله ی 195 . [2] همان، آیت الله العظمی مکارم شیرازی. [3] همان، مسأله 197.
- [آیت الله بهجت] گازوییل متنجس بعد از سوخته شدن به صورت دوده در می آید آیا استحاله شده و پاک است؟
- [سایر] استفاده دانشجویان از مواد خوراکی دیگران - که در یخچال مشترک نگهداری می‌شود چگونه است؟
- [سایر] آیا جایز است از مواد خوراکی دوستمان استفاده کنیم و پول آن را به او بدهیم؟
- [آیت الله بهجت] آب کشیدن حبوبات و مواد خوراکی که باطن آن ها نجس شده است، چگونه است؟
- [سایر] چرا مواد خوراکی که یک روز قبل از ابتدای سال خمسی خریده می شود باید خمس آن پرداخت شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] باسلام در بعضی از کشورها یکسری از قرصها و داروها از ژلاتین حیواناتی مانند خوک استفاده می شود اما شکل نهایی قرصها مانند قرصهای گچی هست از آنجایی که نمیدانم استحاله شامل این موارد می شود یا نه حکم شرعی استفاده ازان چیست؟.2) در خیلی از کرمهای دست و مواد خوراکی، از گلیسرین یا گلیسرول استفاده می شود از آنجا که این ماده می تواند از گیاه، حیوان و مواد مصنوعی درست شود و روی قوطی این گونه محصولات چیزی ذکر نشده است، حکم استفاده از این مواد که شامل خیلی موارد است چیست؟
- [سایر] آیا احادیثی از پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) درباره خامخواری و گیاهخواری وجود دارد؟ در بعضی از سایتها این حدیث (المِعدَة بیت کلِّ داءٍ، وَ الحَمِئَة رَاس کلِّ دَواءٍ)، را به نخوردن خوراکی پخته تعبیر میکنند.؛ یعنی معنای آن این است: (معده، مرکز و خانه هر دردی است و سرآمدترین دارو، نخوردن خوراکی آتشدیده و پخته است) . آیا این حدیث به این موضوع اشاره دارد؟
- [سایر] آیا خوردن ماده سیاه داخل استخوان مرغ و گوسفند که در غذا ها پخته شده حرام است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در قحط سالی بین حالتی که غذا و موادّ خوردنی در بازار وجود داشته باشد ولی قیمت آن گران باشد، و بین حالتی که موادّ خوراکی کمیاب یا نایاب باشد، فرقی هست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در قحط سالی بین حالتی که غذا و موادّ خوردنی در بازار وجود داشته باشد ولی قیمت آن گران باشد، و بین حالتی که موادّ خوراکی کمیاب یا نایاب باشد، فرقی هست؟
- [آیت الله اردبیلی] داروهای روان، عطر، روغن، واکس، صابون، مواد خوراکی و مانند آنها که از کشورهای غیر اسلامی میآورند، اگر انسان نداند نجس شدهاند، پاک هستند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر باطن بدن انسان مانند داخل دهان و بینی با عین نجاست و یا چیز متنجس آلوده شود، بر طرف کردن آن چیز نجس یا متنجّس کافی است و آب کشیدن باطن بدن لازم نیست؛ ولی چنانچه قسمتی از آنها که معمولاً دیده می‌شود، آلوده شده باشد، بنابر احتیاط واجب باید پس از بر طرف کردن آن چیز نجس یا متنجّس آن قسمت آب کشیده شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ, صحیح است, هرچند پخته شوند, چنان‌که سجده بر آجر و کوزه گِلی که پخته شدهاند, جایز است.
- [آیت الله بهجت] باید بر زمین و چیزهای غیر خوراکی و پوشاکی که از زمین میرویَد، سجده کرد و سجده بر چیزهای خوراکی و پوشاکی صحیح نیست. و منظور از خوراکی، چیزهایی است که خام یا پخته آن عادتاً خورده می‌شود، پس سجده بر گندم و جو و نخاله آنها که در ضمن خورده می‌شود، صحیح نیست، ولی سجده بر پوست برنج و خربزه و هندوانه و انار، حتی در حال اتصال مانعی ندارد، و همچنین سجده بر گیاهان دارویی که اختصاص به مریض دارد و بههیچوجه از آن در حال سلامت استفاده نمی‌شود، جایز است، و سجده بر تنباکو و مانند آن، که خوراکی نیست جایز است، بهخلاف مثل قهوه و چای. و منظور از پوشاکی چیزی است که عادتاً پوشیده می‌شود، ولو بعد از ریسیدن و بافتن، مثل پنبه و کتان و کنف، ولی سجده بر برگ درختان و چوبها و آنچه که از چوب ساخته می‌شود و حصیر و بادبزن و امثال آن جایز است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . سجده بر گل هایی که خوراکی نیستند، صحیح است، ولی سجده بر دواهای خوراکی که از زمین می روید، مانند گل بنفشه و گل گاو زبان صحیح نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] سجده بر گلهائی که خوراکی نیستند صحیح است ولی سجده بر دواهای خوراکی که از زمین می روید مانند گل بنفشه و گل گاوزبان، صحیح نیست.
- [آیت الله بروجردی] سجده بر گلهایی که خوراکی نیستند صحیح است، ولی سجده بر دواهای خوراکی که از زمین میروید مانند گل بنفشه و گل گاوزبان صحیح نیست.
- [آیت الله خوئی] سجده بر گلهایی که خوراکی نیستند، صحیح است، بلکه سجده بر دواهای خوراکی که از زمین میروید، مانند گل بنفشه و گل گاو زبان صحیح است.
- [امام خمینی] سجده بر گلهایی که خوراکی نیستند صحیح است ولی سجده بر دواهای خوراکی که از زمین می روید مانند گل بنفشه و گل گاو زبان صحیح نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] تیمم بر سنگ گچ و سنگ اهک صحیح است و بنابر احتیاط مستحب در حال اختیار به گچ و اهک پخته و اجر پخته تیمم ننماید و اما بر مثل سنگ فیروزه و عقیق و مانند اینها تیمم جایز نیست