آیا احادیثی از پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) درباره خام‌خواری و گیاه‌خواری وجود دارد؟ در بعضی از سایت‌ها این حدیث (المِعدَة بیت کلِّ داءٍ، وَ الحَمِئَة رَاس کلِّ دَواءٍ)، را به نخوردن خوراکی پخته تعبیر می‌کنند.؛ یعنی معنای آن این است: (معده، مرکز و خانه هر دردی است و سرآمدترین دارو، نخوردن خوراکی آتش‌دیده و پخته است) . آیا این حدیث به این موضوع اشاره دارد؟
خوردن برخی مواد به صورت خام، به خودی خود اشکال ندارد و عرف بشر از دیرباز تا کنون نیز این بوده که بسیاری از گیاهان و میوه‌جات را به صورت خام مصرف می‌کردند. با این وجود، هیچ روایتی دال بر توصیه به خام‌خواری به معنای مطلق آن و یا گیاه‌خواری صِرف، وجود ندارد، بلکه حتی روایاتی وجود دارد که خوردن غذاهای آتش‌دیده و گوشت را نیز توصیه می‌کند؛ مانند روایت زیر: یونس بن بکر نقل می‌کند که؛ امام رضا(ع) در خطاب به من فرمود: «چرا رنگت زرد شده است؟» یونس گفت: کسالت و ضعف بر من عارض گشته است. امام(ع) فرمود: «گوشت بخور». گوشت خوردم. پس از یک هفته آن‌حضرت مرا به همان حال دید و فرمود: «مگر نگفتم گوشت بخور». گفتم در آن‌روز که شما به من امر فرمودید جز گوشت چیزی نخوردم، فرمود: «گوشت را چگونه درست کردی؟» گفتم به صورت پخته، امام(ع) فرمود: «کباب کن و بخور»، بعد از یک هفته حضرت به دنبال من فرستاد که خون در صورتم افتاده بود، امام فرمود: «خوب شدی».[1] اما درباره روایتی که در پرسش به آن اشاره شده، و برخی از آن توصیه به خام‌خواری، را به دست آورده‌اند، باید گفت: این روایت در منابع حدیثی از پیامبر اسلام(ص) این‌گونه نقل شده است: «أَنَّ الْمَعدَةَ بَیْتُ الدَّاءِ وَ الْحِمْیَةَ هِیَ الدَّوَاءُ»؛[2]  ترجمه درست آن چنین است: «معده خانه درد است و پرهیز، درمان هر درد است»؛ زیرا «حمیه» در لغت از ریشه «حمی» به معنای پرهیز است.[3] چنانچه برخی از محققان نیز این‌گونه ترجمه کرده‌اند.[4] بنابراین، از این روایت اشاره و توصیه‌ای به خام‌خواری به دست نمی‌آید.   [1] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 6، ص 324، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 164، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق. [2] . شیخ صدوق، الخصال، ج 2، ص 512، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش. در برخی نسخه‌ها نیز کلمه «کلّ» به هر دو فقره حدیث اضافه شده است: «الْمَعِدَةُ بَیتُ کُلِّ دَاءٍ وَ الْحِمْیةُ رَأْسُ کُلِّ دَوَاء»؛ مستغفری، جعفر بن محمد، طبّ النبی(ص)، ص 19، نجف، مکتبة الحیدریة، چاپ اول، 1385ق. همچنین این روایت با اندکی تفاوت از امام علی(ع) نیز نقل شده است: «الْمَعِدَةُ بَیتُ الْأَدْوَاءِ وَ الْحِمْیةُ رَأْسُ الدَّوَاء»؛ قطب الدین راوندی، سعید بن هبة الله، الدعوات (سلوة الحزین)، ص 77، قم، مدرسه امام مهدی (عج)، چاپ اول، 1407ق. [3] . ر. ک: فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج 3، ص 312 – 313، قم، هجرت‏، چاپ دوم، 1409ق؛ طریحی، فخر الدین بن محمد، مجمع البحرین، ج ‏1، ص 109، تهران، مرتضوی‏، چاپ سوم، 1375ش. [4] . ر. ک: بستانی، فواد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی، ص 345، تهران، اسلامی‏، چاپ دوم، 1375ش؛ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه احادیث پزشکی، ج ‏1، ص 413، قم، دار الحدیث، چاپ ششم، 1385ش.
عنوان سوال:

آیا احادیثی از پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) درباره خام‌خواری و گیاه‌خواری وجود دارد؟ در بعضی از سایت‌ها این حدیث (المِعدَة بیت کلِّ داءٍ، وَ الحَمِئَة رَاس کلِّ دَواءٍ)، را به نخوردن خوراکی پخته تعبیر می‌کنند.؛ یعنی معنای آن این است: (معده، مرکز و خانه هر دردی است و سرآمدترین دارو، نخوردن خوراکی آتش‌دیده و پخته است) . آیا این حدیث به این موضوع اشاره دارد؟


پاسخ:

خوردن برخی مواد به صورت خام، به خودی خود اشکال ندارد و عرف بشر از دیرباز تا کنون نیز این بوده که بسیاری از گیاهان و میوه‌جات را به صورت خام مصرف می‌کردند. با این وجود، هیچ روایتی دال بر توصیه به خام‌خواری به معنای مطلق آن و یا گیاه‌خواری صِرف، وجود ندارد، بلکه حتی روایاتی وجود دارد که خوردن غذاهای آتش‌دیده و گوشت را نیز توصیه می‌کند؛ مانند روایت زیر:
یونس بن بکر نقل می‌کند که؛ امام رضا(ع) در خطاب به من فرمود: «چرا رنگت زرد شده است؟» یونس گفت: کسالت و ضعف بر من عارض گشته است. امام(ع) فرمود: «گوشت بخور». گوشت خوردم. پس از یک هفته آن‌حضرت مرا به همان حال دید و فرمود: «مگر نگفتم گوشت بخور». گفتم در آن‌روز که شما به من امر فرمودید جز گوشت چیزی نخوردم، فرمود: «گوشت را چگونه درست کردی؟» گفتم به صورت پخته، امام(ع) فرمود: «کباب کن و بخور»، بعد از یک هفته حضرت به دنبال من فرستاد که خون در صورتم افتاده بود، امام فرمود: «خوب شدی».[1]
اما درباره روایتی که در پرسش به آن اشاره شده، و برخی از آن توصیه به خام‌خواری، را به دست آورده‌اند، باید گفت:
این روایت در منابع حدیثی از پیامبر اسلام(ص) این‌گونه نقل شده است: «أَنَّ الْمَعدَةَ بَیْتُ الدَّاءِ وَ الْحِمْیَةَ هِیَ الدَّوَاءُ»؛[2]  ترجمه درست آن چنین است: «معده خانه درد است و پرهیز، درمان هر درد است»؛ زیرا «حمیه» در لغت از ریشه «حمی» به معنای پرهیز است.[3] چنانچه برخی از محققان نیز این‌گونه ترجمه کرده‌اند.[4] بنابراین، از این روایت اشاره و توصیه‌ای به خام‌خواری به دست نمی‌آید.   [1] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 6، ص 324، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 164، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق. [2] . شیخ صدوق، الخصال، ج 2، ص 512، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش. در برخی نسخه‌ها نیز کلمه «کلّ» به هر دو فقره حدیث اضافه شده است: «الْمَعِدَةُ بَیتُ کُلِّ دَاءٍ وَ الْحِمْیةُ رَأْسُ کُلِّ دَوَاء»؛ مستغفری، جعفر بن محمد، طبّ النبی(ص)، ص 19، نجف، مکتبة الحیدریة، چاپ اول، 1385ق. همچنین این روایت با اندکی تفاوت از امام علی(ع) نیز نقل شده است: «الْمَعِدَةُ بَیتُ الْأَدْوَاءِ وَ الْحِمْیةُ رَأْسُ الدَّوَاء»؛ قطب الدین راوندی، سعید بن هبة الله، الدعوات (سلوة الحزین)، ص 77، قم، مدرسه امام مهدی (عج)، چاپ اول، 1407ق. [3] . ر. ک: فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج 3، ص 312 – 313، قم، هجرت‏، چاپ دوم، 1409ق؛ طریحی، فخر الدین بن محمد، مجمع البحرین، ج ‏1، ص 109، تهران، مرتضوی‏، چاپ سوم، 1375ش. [4] . ر. ک: بستانی، فواد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی، ص 345، تهران، اسلامی‏، چاپ دوم، 1375ش؛ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه احادیث پزشکی، ج ‏1، ص 413، قم، دار الحدیث، چاپ ششم، 1385ش.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین