شرط نافذ
شرطی كه قابل اجراست.
زن باید برای بیرون رفتن از منزل از شوهر خود اجازه بگیرد و یا علم به رضایت او داشته باشد، مگر در واجبات شرعی؛ و چنانچه در ضمن عقد شرط کرده باشد که زن برای شلغش مثلاً بتواند به خارج از منزل برود، و یا عقد مبتنی بر این شرط واقع شده باشد، این شرط نافذ است.
عنوان مسئله:
زن باید برای بیرون رفتن از منزل از شوهر خود اجازه بگیرد و یا علم به رضایت او داشته باشد، مگر در واجبات شرعی؛ و چنانچه در ضمن عقد شرط کرده باشد که زن برای شلغش مثلاً بتواند به خارج از منزل برود، و یا عقد مبتنی بر این شرط واقع شده باشد، این شرط نافذ است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا زن برای یادگیری مسایل شرعی و دینی می تواند بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود؟
- اگر خانمی بدون رضایت و اجازه ی شوهر از منزل خارج شود، تکلیف او از لحاظ نماز و روزه چیست؟ آیا او ناشزه می شود؟
- در زمان عقد (قبل از عروسی) اجازه پدر عروس در بعضی موارد، مثل هم خوابی و بیرون رفتن با همسر شرط است؟
- اگر شوهر بداند و یا احتمال دهد که اگر همسر او بدون پوشانیدن صورت و دست به بیرون از خانه برود به او نگاه حرام می شود، آیا واجب است به پوشاندن زن امر کند و یا اجازه ی بیرون رفتن به او ندهد؟
- در عرف، معمول است که زن کارهای خانه را انجام می دهد. آیا می توان گفت زن و شوهر با توجّه به این عرف به صورت ارتکازی، عقد را به این مبنا انجام می دهند که زوجه در منزل کار کند؟ لذا زوجه جهت انجام کارهای منزل آیا مزدی طلب کار نیست؟
- مردی که زنی را به عقد دایم خود درآورده است، ولی بنا به شرایط [اقتصادی[ مثلاً بگوید که سه ماه دیگر او را به خانه می برم حقّ خرج او بر پدر است یا شوهر؟ و آیا اجازه ی خروج از منزل پدری در راه های دور و نزدیک با پدر است یا شوهر؟
- در مادّه ی 1128 قانون مدنی آمده: "هر گاه صفت خاصّی در یکی از زوجین شرط شود و بعد از عقد معلوم گردد که طرف، فاقد صفت مقصوده بوده، برای طرف مقابل حقّ فسخ ایجاد می شود. حال اگر صفت ایمان و تقوی شرط گردد [انجام فرایض دینی از قبیل به جا آوردن نماز و...] و بعد از عقد معلوم گردد که زوجه نه تنها نسبت به واجبات دینی بی توجّه است؛ بلکه حتّی نسبت به انجام محرّمات نیز ابایی ندارد، در این جا آیا حقّ فسخ برای طرف دیگر ایجاد می شود یا خیر؟
- مردی زنی را به این صورت فریب داده که به او گفته من تو را به نکاح دایم خود درمی آورم، ولی شرط نکاح دایم این است که اوّل تو را به عقد موقّت درآورم. او را بدون تعیین مهر به عقد موقّت درآورده، با رضایت زن، و پس از آن، از او ازاله ی بکارت کرده و مبلغی را به او داده و او را رها کرده است. آیا این عقد صحیح است؟ حکم قضیه را بیان فرمایید.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا زن در ضمن عقد میتواند شرط کند که شوهر پس از عقد، اجازه خروج از منزل را به عهده او بگذارد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا زن می تواند در ضمن عقد شرعی ازدواج شرط کند که بدون اجازه ی شوهر از خانه بیرون برود، البته نه در حدّی که منافات با حق شوهر داشته باشد؟
- [سایر] آیا زن برای رفتن به اعتکاف، نیاز به اجازه شوهر دارد؟ اگر بدون اجازه برود، آیا اعتکافش صحیح است؟
- [سایر] آیا زن برای رفتن به اعتکاف، نیاز به اجازه شوهر دارد و اگر بدون اجازه برود، آیا اعتکافش صحیح است؟
- [سایر] آیا زن برای رفتن به اعتکاف، نیاز به اجازه شوهر دارد و اگر بدون اجازه برود، آیا اعتکافش صحیح است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا زن میتواند برای فراگیری مسائل شرعی، بدون اجازه شوهر به مسجد یا کلاس برود؟
- [سایر] آیا در ازدواج موقت هم برای بیرون رفتن از منزل، اجازه شوهر لازم است؟
- [سایر] آیا در ازدواج موقت هم برای بیرون رفتن از منزل، اجازه شوهر لازم است؟
- [آیت الله سبحانی] دختری به اجازه پدر به عقد موقت مردی درآمده و در ضمن عقد شرط شده که دخول نشود ولی بر خلاف شرط و بدون رضایت زن، بکارت او زائل شده است آیا ارش بدهکار است؟
- [سایر] آیا زن میتواند بدون اجازه شوهر، از منزل خارج شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زن میتواند برای آنکه از شیرش استفاده کنند اجیر شود، و اگر اطمینان دارد حق شرعی شوهرش از بین نمیرود، لازم نیست از شوهر خود اجازه بگیرد، ولی اگر بهسبب شیر دادن حق شوهر از بین برود، بدون اجازه او نمیتواند اجیر شود، مگر اینکه شوهر، خودش او را برای شیر دادن طفل دیگر اجیر کند.
- زنی که عقد دائم شده، نباید بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود، و باید خود را برای هر لذتی که او میخواهد تسلیم نماید و بدون عذر شرعی از نزدیکی کردن او جلوگیری نکند، و اگر در این امور از شوهر اطاعت کند، تهیه غذا، لباس، منزل و لوازم دیگری که در کتب فقهی ذکر شده بر شوهر واجب است، و اگر تهیه نکند، چه توانایی داشته باشد، یا نداشته باشد، مدیون زن است.
- اگر شوهر در حال مرض عیالش را طلاق دهد، اگرچه طلاق بائن باشد، و قبل از گذشتن دوازده ماه هلالی بمیرد، زن با دو شرط از او ارث می برد: اول آن که در این مدت شوهر دیگر نکرده باشد. دوم آن که شوهر در ادامه همان مرضی که در آن مرض زن را طلاق داده، به واسطه آن مرض یا به جهت دیگری بمیرد، پس اگر از آن مرض خوب شود و به جهت دیگری از دنیا برود، زن از او ارث نمی برد.
- کسی که میخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد، یا ده روز در محلی بماند، و نیز کسی که مردّد است که از وطنش بگذرد یا ده روز در محلی بماند، اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود، باز هم باید نماز را تمام بخواند. ولی اگر باقیمانده راهش هشت فرسخ باشد، یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و برگردد، باید نماز را شکسته بخواند. شرط پنجم: برای کار حرام سفر نکند، و اگر برای کار حرامی مانند دزدی سفر کند، باید نماز را تمام بخواند، و همچنین است اگر خود سفر حرام باشد، مثل آنکه برای او ضرر داشته باشد، یا زن بدون اجازه شوهر و فرزند با وجود نهی پدر و مادر سفری بروند که بر آنان واجب نباشد، ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد، باید نماز را شکسته بخوانند.
- نگاه کردن مرد به صورت زنی که میخواهد با او ازدواج کند جایز است، به شرط آنکه بداند که مانع شرعی از ازدواج با او نیست و احتمال هم بدهد که زن ازدواج را قبول میکند و احتمال بدهد که با این نگاه کردن اطلاع تازهای پیدا میکند. و با این شرایط، نگاه کردن فقط برای این مرد جایز است، اگرچه چند مرتبه باشد، بلکه چنین نگاه کردنی برای جلوگیری از نزاع بعد از عقد، مستحب نیز هست و اجازه زن هم در آن لازم نیست، و بنابر اظهر نگاه کردن به مو و محاسن دیگر آن زن هم با همین شرایط جایز است. و وجهی دارد که زن هم بتواند به مردی که میخواهد با او ازدواج کند با شرایطی که گفته شد نگاه کند.
- دیه چند چیز مثل دیه قتل است که مقدار آن در مسئله 2269 گفته شد: 1 اگر دو چشم کسی را کور کند، یا چهار پلک چشم او را از بین ببرد؛ و اگر یک چشم او را کور کند، باید نصف دیه قتل را بدهد. 2 اگر دو گوش کسی را ببُرد، یا کاری کند که هر دو گوش او کر شود؛ و اگر یک گوش او را ببرد یا کر کند، باید نصف دیه قتل را بدهد؛ و اگر نرمه گوش او را ببرد باید ثلث دیه قتل را بدهد. 3 اگر تمام بینی یا نرمه بینی کسی را ببُرد. 4 زبان کسی را از بیخ ببُرد، در صورتی که شخص لال نباشد. 5 تمام دندانهای کسی را از بین ببرد و دیه هر کدام از دوازده دندان جلو دهان که شش عدد بالا و شش عدد پایین می‌باشد، پنجاه مثقال شرعی طلاست و هر مثقال شرعی 18 نخود است، و اگر یکی از شانزده دندان عقب را که هشت عدد آنها بالا و هشت عدد پایین است از بین ببرد، باید 2? مثقال شرعی طلا بدهد. 6 اگر هر دو دست کسی را از مچ جدا کند، و اما اگر یک دست را از مچ جدا کند، باید نصف دیه قتل را بدهد. 7 اگر ده انگشت کسی را ببُرد. و دیه هر انگشت، ده یک (1.10) دیه قتل است. 8 اگر پشت کسی را طوری بشکند که دیگر درست نشود و یا خمیده بماند. 9 اگر هر دو پستان زنی را ببرد، و اما اگر یکی از آنها را ببرد، باید نصف دیه قتل را بدهد. 10 اگر هر دو پای کسی را تا مفصل یا بالاتر، یا همه ده انگشت پا را قطع کند؛ و دیه هر انگشت، ده یک (1.10) دیه قتل است. 11 اگر بیضههای مردی را از بین ببرد و یا آلت مردی کسی را از ختنهگاه یا بیشتر قطع کند، و برای حکم دیه زنها در این مورد باید به کتابهای مفصّل مراجعه شود. 12 اگر طوری به کسی آسیب برساند که عقل او از بین برود. 13 اگر به کسی صدمهای بزند که دیگر بوها را احساس نکند. 14 اگر تمام موی سر و یا موی ریش کسی را از بین ببرد، بهطوریکه دیگر نَرویَد، و اگر موی ریش بعداً برویَد، بنابر اظهر و احوط، یک سوم دیه باید داده شود، و اگر موی سر برویَد باید تفاوت قیمت کسی که بنده است و چنین نقصی پیدا کرده داده شود. 15 شکسته یا کوبیده شدن تمام گردن، بهطوریکه نتواند آن را به طرف دیگر برگرداند. 16 کندن و یا قطع کردن تمام دو استخوان فک بهطوریکه همراه دندانها نباشد (مانند کودک یا پیر که دندان ندارند) وگرنه برای از بین رفتن دندانها دیه جداگانه لازم است. 17 از بین بردن یا قطع نخاع، اگرچه صاحبش بعداً زندگی کند. 18 افضا کردن زن به طوری که دیگر سالم نشود، البته اگر شوهر او بعد از تمام شدن نُه سال زن بهوسیله نزدیکی کردن موجب این کار بشود دیه بر او لازم نیست. 19 اگر دو قسمت برجسته پشت (الیتین) کسی را از بین ببرند. 20 اگر هر دو لب کسی را ببُرند. 21 اگر کاری کنند که شخص دید چشمش از بین برود و یا صدایش بیرون نیاید و صوت او از بین برود و یا مبتلا به بیماری ریزش بول شده و نتواند جلو ادرار خود را بگیرد که در هر یک از این موارد دیه کامل است. و بعضی موارد دیگر نیز موجب دیه کامل میشود که به کتابهای مفصل مراجعه شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] زنی که عقد دائم شده، نباید بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود، امّا اگر بیرون رفتن زن برای حوائج شخصی و لازم، منافاتی با حقوق شوهر نداشته باشد، بیرون رفتن او حرام نیست، ولی زن باید خود را برای هر لذّت متعارفی که شوهر او میخواهد، تسلیم نماید و بدون عذر شرعی از آمیزش با او جلوگیری نکند و اگر زن در این موارد از شوهر اطاعت کند، تهیّه غذا و لباس و منزل او و لوازم دیگری که عرفا جزیی از هزینه زندگی زن می‌باشد، بر شوهر واجب است و اگر تهیّه نکند چه توانایی داشته باشد و چه نداشته باشد مدیون زن است.
- [آیت الله مظاهری] زن باید برای هر لذّت جنسی متعارف تسلیم شوهر باشد مگر اینکه عذری داشته باشد، و اگر عقد دائمی است باید بیرون رفتن او از منزل با اجازه شوهر باشد ولی در کارهای دیگرش که منافی با لذّت جنسی شوهرش نیست اجازه او لازم نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که صیغه شده میتواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود ولی اگر به واسطه بیرون رفتن، حقّ شوهر از بین میرود، بیرون رفتن او حرام است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که صیغه شده، میتواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود، ولی اگر به واسطه بیرون رفتن حقّ شوهر از بین میرود، بیرون رفتن او حرام است.
- [آیت الله اردبیلی] زنی که متعه شده میتواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود، ولی اگر به واسطه بیرون رفتن او حقّ شوهر از بین برود، بیرون رفتن او حرام است.
- [آیت الله وحید خراسانی] زنی که به ازدواج موقت در امده می تواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود ولی اگر به واسطه بیرون رفتن حق شوهر از بین برود بیرون رفتن حرام است
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه شوهر در حال بیماری، همسرش را طلاق دهد و پیش از گذشتن یک سال(قمری) از دنیا برود، زن با سه شرط از او ارث می برد: (اول) این که شوهر در همان مرض از دنیا برود. (دوم) این که زن بعد از طلاق و گذشتن عده، شوهر نکند. (سوم) آن که طلاق به رضایت زن نباشد و اگر با رضایت او باشد، ارث بردنش مشکل است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زنی که متعه شده می تواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود. ولی اگر به واسطه بیرون رفتن، حق شوهر از بین می رود، بیرون رفتن او حرام است.
- [امام خمینی] زنی که صیغه شده، می تواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود، ولی اگر به واسطه بیرون رفتن، حق شوهر از بین می رود بیرون رفتن او حرام است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی که صیغه شده، می تواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود، ولی اگر بواسطه بیرون رفتن، حق شوهر از بین می رود بیرون رفتن او حرام است.