احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
اگر مسافر قبل از ظهر به سفر رود روزه‌اش باطل می‌شود، چه از شب نیت مسافرت داشته باشد یا نه، ولی احتیاط مستحب این است که اگر از شب قبل تصمیم مسافرت نداشته، مسافرت نکند.
عنوان مسئله:
اگر مسافر قبل از ظهر به سفر رود روزه‌اش باطل می‌شود، چه از شب نیت مسافرت داشته باشد یا نه، ولی احتیاط مستحب این است که اگر از شب قبل تصمیم مسافرت نداشته، مسافرت نکند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی که مأمور گرفتن مالیات در کشوری مثل پاکستان است و برای گرفتن آن گاهی به مسافرت می رود، آیا سفر او حرام و نماز تمام است؟
- آیا مسافر بعد از قصد مسافت و طی مسافت، که نیّت روزه نداشته، چگونه می شود که اگر قبل از ظهر به وطن بازگردد، باید نیّت روزه نماید و حال آن که می فرمایید: نیّت قطع، مبطل صوم است؟
- آیا مراد از ظهر که اگر مسافر قبل از ظهر حرکت کند، روزه اش باطل و اگر بعد از ظهر حرکت کند، روزه اش صحیح است ، ظهر حقیقی است؟
- اگر در عقد متعه مدّت ذکر شود ولی مجهول باشد، مثل بازگشت فلان مسافر از سفر، آیا متعه باطل است یا به دایم منقلب می شود؟
- اگر در جایی از نماز مأموم بفهمد که نماز امام باطل است، اگر نیّت فرادا نکند، نماز خودش هم باطل می شود یا نه؟
- شخصی در سفر بوده و قصد داشت پیش از ظهر به وطن برسد و نیّت روزه کند، ولی در بین راه سهوا چیزی می خورد. آیا می تواند آن روز را روزه بگیرد؟
- شخصی نماز ظهر و عصر را در اوّل وقت نخوانده و مسامحه کرد و بعد مسافرت نمود و در سفر هم نمازش قضا شد؛ بعد از مراجعت اگر بخواهد نماز ظهر و عصرش را قضا نماید، آیا تمام بخواند یا قصر؟
- می دانیم اگر در یوم الشّک که نمی داند آخر شعبان است یا اوّل ماه رمضان نیّت رمضان کند، روزه ی آن روز باطل است. آیا در مسأله ی فوق تفاوتی بین این که قبل از ظهر یا بعد از ظهر بفهمند وجود دارد به این که اگر ساعت 9 صبح فهمیده باشد که ماه رمضان است و تجدید نیّت کرد، آیا باز هم روزه ی آن روز باطل است و اگر باطل است، آیا می تواند افطار کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] در رساله حضرت عالی مسأله 1730 چنین آمده اگر روزه دار بعد از ظهر مسافرت نماید، باید روزه خود را تمام کند و در صورتی که شب نیت سفر کرده باشد احتیاطاً قضای آنرا بجا آورد سؤال این است که این احتیاط واجب است یا مستحب؟
- [آیت الله خوئی] کسی که شغلش سفر است مانند سائق اگر مثلاً سیارهاش را تعمیر میکنند و سیاره رفیقش را مجاناً یا با مزد به مسافرت (حمل بار یا مسافر) برده آیا در این سفر نمازش و روزه‌اش قصر است یا تمام؟
- [سایر] خواندن نمازهای مستحبی روزانه در سفر؛ مانند نافله شب، نوافل ظهر و عصر و نافله صبح، چه حکمی دارد؟
- [سایر] کسی که پیش از ظهر تصمیم به مسافرت دارد، تکلیف روزه او چه می‌شود؟
- [سایر] کسی که پیش از ظهر تصمیم به مسافرت دارد، تکلیف روزه او چه می شود؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی تصمیم قطعی برای باطل کردن روزه بگیرد ولی پیش از انجام مبطل پشیمان شود، روزه‌اش باطل است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی تصمیم قطعی برای باطل کردن روزه بگیرد ولی پیش از انجام مبطل پشیمان شود، روزه‌اش باطل است؟
- [آیت الله بروجردی] شخص در ماه رمضان پس از نیّت روزه و طلوعِ فجر، مسافرت نمود و مفطری به جا نیاورد و قبل از ظهر از سفر برگشت به وطن خود، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر حاجی شب دوازدهم پس از نیمه شب به مکه رود آیا واجب است قبل از ظهر به منی برگردد؟
- [آیت الله خوئی] در سفر حرام مثل مسافرت زن بدون اجازه زوج و عدم رضایت وی که باید نمازهای خود را تمام بخواند بفرمائید تکلیف روزه‌اش چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مسافر بعد از ظهر از مسافرت برگردد و ظهر آن روز در جایی که نماز تمام است نباشد، روزه آن روز باطل است، ولی اگر قبل از ظهر برگردد، در صورتی که افطار نکرده باشد، روزه آن روز بر او واجب می‌شود، بنابراین باید نیت روزه بکند و روزه‌اش هم صحیح است.
- اگر فراموش کند که مسافر است، یا فراموش کند که روزه مسافر باطل است و در سفر روزه بگیرد، روزه‌اش باطل است.
- اگر مسافر، فقط وقت چهار رکعت نماز را داشت و نیت ظهر کرد و در اثنای نماز نیت اقامت ده روز یا بیشتر نمود، نماز او باطل است؛ پس آن نماز را قطع میکند و شروع به نماز عصر مینماید و بعد قضای ظهر را بهجا میآورد؛ ولی اگر این نیت اقامت با اختیار اوست، احتیاطاً این کار را نکند.
- اگر مسافر نداند که روزه در سفر صحیح نیست و روزه بگیرد روزه‌اش صحیح است.
- اگر در نماز ظهر یا در نماز عصر نیت کند که چهار رکعت نماز میخوانم و معین نکند ظهر است یا عصر و تصمیم هیچ کدام از این دو را نداشته باشد، نماز او باطل است. و نیز کسی که مثلاً قضای نماز ظهر بر او واجب است، اگر در وقت نماز ظهر بخواهد نماز قضا یا نماز ظهر را بخواند، باید نمازی را که میخواند، در نیت معین کند؛ بنابر احوط.
- کسی که میخواهد روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان دندانهایش را خلال کند، ولی اگر بداند غذایی که لای دندان مانده در روز فرو میرود باید خلال کند و چنانچه خلال نکند و چیزی از آن فرو رود، روزه‌اش باطل می‌شود و اگر هم فرو نرود باز اخلال به نیت کرده، ولی اگر نمیداند که غذا فرو خواهد رفت یا نه، مستحب است خلال کند و اگر هم اتفاقاً و سهواً فرو برد، روزه باطل نیست.
- اگر در ماه رمضان، پیش از ظهر، کافر مسلمان شود بنابر احتیاط مستحب باید نیت روزه کند و روزه را تمام نماید.
- مسافر نمیتواند در سفر روزه بگیرد، مگر اینکه روزه گرفتن در سفر را نذر کرده باشد، که در این صورت روزه گرفتن صحیح است، و بنابراحتیاط واجب روزه مستحبی را در سفر به نیت رجاء باید گرفت، مگر در مدینه مشرفه که بنابر روایت، مسافر میتواند برای برآورده شدن حاجت سه روز روزه بگیرد.
- اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند، روزه‌اش باطل می‌شود و کسی که وظیفه او تیمم است اگر عمداً تیمم ننماید، روزه‌اش باطل است و حکم قضای روزه ماه رمضان بعداً خواهد آمد.
- انسان میتواند در هر شب از ماه رمضان برای روزه فردای آن نیت کند و همچنین جایز است که شب اول ماه، نیت روزه همه ماه را بنماید، و احتیاط به تجدید نیت در هر شب ترک نشود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که عمداً و بدون عذر روزه خود را باطل کرده، اگر بعد از ظهر مسافرت کند کفاره از او ساقط نمیشود؛ همچنین است اگر پیش از ظهر مسافرت کند و از شب در فکر سفر - حتی به نحو تردید - نباشد، ولی اگر از شب در فکر سفر باشد و پیش از ظهر مسافرت کند کفاره بر او واجب نیست؛ هر چند به جهت فرار از کفاره سفر نماید و احتیاط مستحب این است که در مسافرت پیش از ظهر هم کفاره بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر روزه دار بعد از ظهر مسافرت نماید باید روزه خود را تمام کند و در صورتی که شب نیت سفر کرده باشد احتیاط مستحب آن است که قضای آن را به جا آورد. و اگر پیش از ظهر مسافرت کند، وقتی به حد ترخص برسد، یعنی به جایی برسد که دیوار شهر را نبیند و صدای اذان آن را نشنود باید نیت روزه نداشته باشد و اگر از شب، قصد سفر نکرده باشد، احتیاط مستحب اتمام روزه و قضای آن است. و اگر قبل از ظهر به وطن برگردد و مفطر به جا نیاورده باشد، به حد ترخص که رسید، باید نیت روزه نماید و روزه اش صحیح است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر روزه دار بعد از ظهر مسافرت نماید؛ باید روزه خود را تمام کند. و اگر پیش از ظهر مسافرت کند؛ وقتی به حد ترخص برسد؛ در صورتی که از شب نیت سفر داشته باشد؛ روزه اش باطل می شود و الا بنا بر احتیاط واجب روزه را تمام کند و بعدا قضا لازم نیست. واگر پیش از رسیدن به حد ترخص روزه را باطل کند کفاره بر او واجب است.
- [آیت الله سیستانی] اگر روزهدار بعد از ظهر مسافرت نماید ، باید بنابر احتیاط روزه خود را تمام کند ، و در این صورت قضای آن لازم نیست ، و اگر پیش از ظهر مسافرت کند ، بنابر احتیاط واجب نمیتواند آن روز را روزه بگیرد ، خصوصاً اگر از شب نیّت سفر داشته باشد . ولی در هر صورت نباید پیش از رسیدن به حدّ ترخّص چیزی را که روزه را باطل میکند انجام دهد ، و گر نه کفاره بر او واجب می‌شود .
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که نمیداند روزه مسافر باطل است، اگر در سفر روزه بگیرد و در بین روز مسأله را بفهمد، روزه‌اش باطل می‌شود و اگر تا مغرب نفهمد، روزه‌اش صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] کسی که نمیداند روزه ماه مبارک رمضانِ مسافر باطل است اگر در سفر روزه بگیرد و در بین روز مسئله را بفهمد روزه‌اش باطل می‌شود، و اگر تا مغرب نفهمد روزه‌اش صحیح است.
- [آیت الله بروجردی] کسی که نمیداند روزهی مسافر باطل است، اگر در سفر روزه بگیرد و در بین روز مسأله را بفهمد، روزه‌اش باطل می‌شود و اگر تا مغرب نفهمد روزه‌اش صحیح است.
- [آیت الله خوئی] کسی که نمیداند روز مسافر باطل است اگر در سفر روزه بگیرد و در بین روز مسأله را بفهمد، روزه‌اش باطل می‌شود، و اگر تا مغرب نفهمد، روزه‌اش صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] کسی که نمیداند روزه مسافر باطل است ، اگر در سفر روزه بگیرد و در بین روز مسأله را بفهمد ، روزه‌اش باطل می‌شود و اگر تا مغرب نفهمد ، روزه‌اش صحیح است .
- [آیت الله مظاهری] در هر روزه واجب اگر به واسطه عذری مثل خواب یا مرض یا مسافرت یا غفلت تا پیش از ظهر نیّت نکند و کاری که روزه را باطل میکند انجام نداده باشد باید نیّت روزه کند.