سوره
سوره در اصطلاح قطعه ای از قرآن است که از انسجام محتوایی برخوردار بوده و دارای مطلع و مقطع است. قرآن کریم ۱۱۴ سوره دارد که اول آن فاتحه و آخر آن سوره ناس است.
اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و یادش بیاید که رکوع نکرده، باید اول بایستد و سپس به رکوع رود و اگر بدون اینکه بایستد، به حال خمیدگی به رکوع برگردد، چون قیام متصل به رکوع را به‌جا نیاورده، نماز او باطل است.
عنوان مسئله:
اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و یادش بیاید که رکوع نکرده، باید اول بایستد و سپس به رکوع رود و اگر بدون اینکه بایستد، به حال خمیدگی به رکوع برگردد، چون قیام متصل به رکوع را به‌جا نیاورده، نماز او باطل است.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] ایا فراموش کردن قیام پیش از رکوع ( متصل به رکوع ) نماز را باطل میکند؟
- [آیت الله بروجردی] نماز گزار خم شد برای رکوع، هنوز کف هایِ دست او به زانو نرسیده یقین کرد حمد را نخوانده، میتواند برگردد و حمد را بخواند، یا بگذرد؟
- [آیت الله بروجردی] نماز گزار حمد را فراموش کرد، سوره را خواند داخل رکن شد، بعد از نماز قضای حمد و سجده سهو لازم است یا خیر؟
- [سایر] سلام، 1. جا بجایی عمدی ذکر رکوع و سجود چه حکمی دارد؟ 2. آیا میتوان بعد از سورهی حمد در نماز، به جای سوره، یک بار دیگر حمد را خواند؟ یعنی در هر رکعت دو مرتبه سوره حمد را خواند؟
- [سایر] لطفاً به این سؤالات پاسخ دهید: 1. آیا یک وقفه کوچک و لحظه ای انتظار پس از قرائت هر دو سوره و قبل از رفتن به رکوع لازم است؟ یا آن که می توان بلافاصله پس از قرائت سوره ها (حمد و اخلاص) و بدون هیچ وقفه ای و حتی بدون گفتن ذکر مستحب تکبیر به رکوع رفت؟ 2. در خصوص حکم قیام متصل به رکوع توضیحاتی را ارائه فرمایید؟
- [سایر] پرت شدن حواس در نماز - در حالیکه حمد و سوره میخواند نماز را باطل میکند یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] امام جماعت در رکعت سوم و مأموم رکعت دوم نماز است. در صورتیکه مأموم بخواهد سوره حمد را تا آخر بخواند امام سر از رکوع برمیدارد و وارد سجده می‌شود. در این حال آیا مأموم میتواند سوره حمد را رها نموده و همراه امام رکوع را به‌جا آورد؟ یا اینکه باید سوره حمد را تا آخر بخواند و اگر به رکوع امام نرسید، بعد از حمد سوره را نیز بخواند و نمازش را فرادا نماید؟
- [سایر] آیا میتوان در نماز آیات یک سوره را به پنج قسمت تقسیم کرده و قبل از هر رکوع یک قسمت آنرا بخوانیم؟ آیا می توان در نماز آیات، بعد از هر رکوع یک حمد بخوانیم و بعد از حمد قطعات سوره دیگری را که به پنج قسمت تقسیم کردیم، بخوانیم؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی در نماز بعد از تکبیرة الاحرام، بدون خواندن حمد و سوره سهوا به رکوع میرود. آیا نماز او درست است یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر در رکعت دوم نماز جماعت اقتدا کنیم، آیا در رکعت سوم امام (دوم خودمان), باید هم حمد و هم سوره را بخوانیم, یا خواندن حمد به تنهایی کافی است؟ آیا باید به رکوع رکعت سوم امام, برسیم؟ اگر نرسیدیم چه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که نشسته نماز میخواند، اگر بعد از خواندن حمد و سوره بتواند بایستد، و رکوع را ایستاده به‌جا آورد، باید بایستد و از حال ایستاده به رکوع رود و اگر نتواند، باید رکوع را هم نشسته به‌جا آورد.
- اگر بعد از رسیدن به رکوع یادش بیاید که دو سجده از رکعت پیش فراموش کرده، نمازش باطل است، و اگر پیش از رسیدن به رکوع یادش بیاید، باید برگردد و دو سجده را به‌جا آورد و برخیزد و حمد و سوره یا تسبیحات را بخواند و نماز را تمام کند.
- اگر رکوع را فراموش کند و پیش از آنکه به سجده برسد، یادش بیاید، اگر به قصد رکوع خم شده بود و مختصر مکثی در رکوع کرد؛ فقط قیام بعد از رکوع را انجام نداده، بنابراین برمیگردد و آن قیام را به‌جا آورده و به سجده میرود، والاّ باید ایستاده و بعد به رکوع رود؛ و احتیاط مستحب است اگر فراموش کردن رکوع قبل از خم شدن باشد، نماز را دو مرتبه بخواند؛ و چنانچه به حالت خمیدگی به رکوع برگردد، نمازش باطل است.
- اگر چیزی را که رکن نیست فراموش کند و رکن بعد از آن را به‌جا آورد، مثلاً حمد را فراموش کند و مشغول رکوع شود، و در رکوع یادش بیاید که حمد را نخوانده، باید بگذرد و نمازش صحیح است.
- اگر بعد از رسیدن به رکوع یادش بیاید که دو سجده از رکعت پیش فراموش کرده، نمازش باطل است، و اگر پیش از رسیدن به رکوع یادش بیاید، باید برگردد و دو سجده رابجا آورد و برخیزد و حمد و سوره یا تسبیحات را بخواند و نماز را تمام کند .
- اگر عمداً ترتیب نماز را بههم بزند، مثلاً سوره را پیش از حمد بخواند، یا سجود را پیش از رکوع به‌جا آورد، بنابر احتیاط نماز باطل می‌شود.
- قیام در موقع گفتن تکبیرةالاحرام بنابر ظاهر و قیام پیش از رکوع که آن را قیام متصل به رکوع میگویند، رکن است. ولی قیام در موقع خواندن حمد و سوره و قیام بعد از رکوع رکن نیست و اگر کسی آن را از روی فراموشی ترک کند، نمازش صحیح است.
- اگر پیش از آنکه برای رکوع خم شود، بفهمد که حمد و سوره را نخوانده، باید بخواند. و اگر بفهمد سوره را نخوانده، باید فقط سوره را بنابر احتیاطی که گذشت بخواند؛ ولی اگر بفهمد حمد تنها را نخوانده، باید اول حمد و بعد از آن دوباره سوره را بخواند و بعد از نماز دو سجده سهو بهخاطر زیاد شدن سوره به‌جا آورد؛ و نیز اگر خم شود و پیش از آنکه به رکوع برسد، بفهمد حمد و سوره، یا سوره تنها، یا حمد تنها را نخوانده، باید بایستد و به همین دستور عمل نماید.
- اگر شک کند عملی را که رکن نیست به‌جا آورده یا نه، چنانچه مشغول کاری که بعد از آن است شده، باید به شک خود اعتنا نکند؛ مثلاً موقعی که مشغول خواندن سوره است، اگر شک کند که حمد را خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر بعد یادش بیاید که آن را به‌جا نیاورده، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده، باید به‌جا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش صحیح است؛ بنابراین اگر مثلاً در قنوت یادش بیاید که حمد را نخوانده، باید بخواند و اگر در رکوع یادش بیاید نماز او صحیح است.
- اگر حمد و سوره یا یکی از آنها را فراموش کند و بعد از رسیدن به رکوع بفهمد، نمازش صحیح است، ولی باید دو سجده سهو بهخاطر فراموش کردن قرائت به‌جا آورد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و یادش بیاید که رکوع نکرده؛ باید بایستد و به رکوع رود و اگر بدون اینکه بایستد به حال خمیدگی به رکوع برگردد؛ چون قیام متصل به رکوع را به جا نیاورده؛ نماز او باطل است.
- [امام خمینی] اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و یادش بیاید که رکوع نکرده، باید بایستد و به رکوع رود و اگر بدون این که بایستد، به حال خمیدگی به رکوع برگردد، چون قیام متصل به رکوع را به جا نیاورده، نماز او باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و یادش بیاید که رکوع نکرده باید بایستد و به رکوع رود و اگر بدون این که بایستد به حال خمیدگی به رکوع برگردد چون قیام متصل به رکوع را به جا نیاورده نماز او باطل است
- [آیت الله سبحانی] اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و یادش بیاید که رکوع نکرده، باید بایستد و به رکوع رود و اگر بدون این که بایستد، به حال خمیدگی به رکوع برگردد، چون قیام متصل به رکوع را به جا نیاورده، نماز او باطل است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و یادش بیاید که رکوع نکرده باید بایستد و به رکوع رود و اگر به حالت خمیدگی به رکوع برگردد نماز او باطل است زیرا قیام متصل به رکوع را به جا نیاورده است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . معنای قیام متصل به رکوع این است که از حال قیام به رکوع برود بنا بر این اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و یادش بیاید که رکوع نکرده باید بایستد و به رکوع رود و اگر بدون این که بایستد بحال خمیدگی به رکوع برگردد، چون قیام متصل به رکوع را به جا نیاورده، نماز او باطل است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و به خاطر آورد که رکوع نکرده، باید بایستد و به رکوع رود و اگر بدون این که بایستد، به حال خمیدگی به رکوع برگردد، چون قیام متصل به رکوع را بجا نیاورده، نماز او باطل است.
- [آیت الله بروجردی] اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و یادش بیاید که رکوع نکرده، باید بایستد و به رکوع رود و اگر بدون این که بایستد به حال خمیدگی به رکوع بر گردد، چون قیام متصل به رکوع را به جا نیاورده، نماز او باطل است.
- [آیت الله سیستانی] اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و یادش بیاید که رکوع نکرده ، باید بایستد و به رکوع رود ، و اگر بدون اینکه بایستد به حال خمیدگی به رکوع برگردد ، چون قیام متصل به رکوع را بجا نیاورده ، کفایت نمیکند .
- [آیت الله نوری همدانی] اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و یادش بیاید که رکوع نکرده ، باید بایستد و به رکوع رود و اگر بدون اینکه بایستد به حال خمیدگی به رکوع برگردد ، چون قیام متصل به رکوع را بجا نیاود ، نماز او باطل است .