احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
اگر در محل خودش مستحق پیدا شود، احتیاط مستحب آن است که فطره را به جای دیگر نبرد و اگر به جای دیگر ببرد و تلف شود، باید بنابر احتیاط عوض آن را بدهد.
عنوان مسئله:
اگر در محل خودش مستحق پیدا شود، احتیاط مستحب آن است که فطره را به جای دیگر نبرد و اگر به جای دیگر ببرد و تلف شود، باید بنابر احتیاط عوض آن را بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- چند روستا نزدیک هم قرار دارند مثلاً روستایی با روستای دیگر تنها هزار متر فاصله دارد . آیا هر دو یک محل محسوب می شوند یا دو محل؟ آیا شخص مکلّف می تواند با وجود مستحق در روستای خودش زکات را به روستای مجاور ببرد؟
- کشاورزی در شهر سکونت دارد و جهت زراعت به روستایی در 25 کیلومتری آن شهر می رود. هم در آن روستا و هم در شهر محل سکونت خود، افراد مستحقّ وجود دارند. او زکات زراعتش را به کدام دسته از فقرا بدهد بهتر است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که مقلّد مرجعی است که میگوید، احتیاط واجب آن است که زکات فطره از محلّ خارج نشود در حالی که او مدّت زیادی از محلّ خارج مینموده است و الان متوجّه مسئله شده، آیا باید دوباره زکات فطره را بدهد یا این که میتواند به مرجعی رجوع کند که احتیاط او مستحبّی است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] با توجّه به این که زکات فطره را با بودن مستحقّ از محلّ و روستا نباید خارج کرد، اگر فقیری از روستائی به روستای دیگر رفت آیا میتوان به او زکات داد یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی شب عید فطر، زکات فطره را کنار گذاشته است؛ ولی همسرش در همان شب یا در روز عید، فطریه را (بدون این که بداند زکات فطره است) برداشته و خرج کرده است. اکنون تکلیف چیست؟ آیا دوباره باید فطریه را جدا کند و به مستحق بدهد؟ در موقع دادن، نیّت ادا کند یا قضا؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا از نظر آیت الله مکارم شیرازی، حرام بودن ازدواج موقت با زن فاحشه بنابر احتیاط مستحب است یا احتیاط واجب؟
- [آیت الله اردبیلی] اینجانب در خارج از کشور زندگی میکنم. آیا اگر از بستگان خود در ایران بخواهم زکات فطریه را از طرف من بدهند با این شرط که بعد از مراجعت به کشور تأدیه خواهم کرد جواز شرعی دارد؟ در هر حال اگر بخواهم معادل ریالی قوت غالب را به فرد مستحق در ایران بپردازم میزان محاسبه، قیمت آن در ایران است یا محل سکونت فعلی؟
- [آیت الله خامنه ای] 1. برخی از مراجع تقدّم مسح پای راست بر دست چپ را بنابر احتیاط واجب و برخی مستحب می دانند، نظر مبارک مقام معظم رهبری (دام ظله) چیست؟ 2. اگر مسح پای راست با دست راست و مسح پای چپ با دست چپ بطور هم زمان انجام دهیم چطور؟
- [سایر] طبق نظر آیت الله سیستانی، اگر زنی از قوم قریش نباشد و بین سن 50 تا 60 سالگی خون ببیند و آن خون نیز آثار و نشانه های حیض را داشته باشد، بنابر احتیاط مستحب، باید هم به وظیفه ی زن مستحاضه، عمل کند و هم نباید کارهایی را که حائض از آن ها منع شده است، انجام دهد. چطور می شود این را فهمید؟ من مخصوصاً نمی فهمم که اگر آن زن تصمیم گرفت که به این احتیاط مستحب عمل کند، آیا باید آنرا خون حیض حساب کند یا باید مانند قبل از 50 سالگی، عمل کند؟ من نیاز به توضیحات دقیق دارم.
- [سایر] خداوند در آیه 183 سوره بقره به سفارش روزه میپردازد و میفرماید: این دستور برای این است که پرهیزکار شوید. و در آیه 184 ذکر میکند که اگر بنا به دلایلی مثل سفر یا بیماری نتوانستید روزه بگیرید، عوض هر روز فدیه دهید، یک مد طعام آن قدر که فقیر گرسنهای سیر شود. اگر فایده روزه در رسیدن به پرهیزکاری است، طعام دادن به گرسنه چگونه مرا به پرهیزکاری خواهد کشاند؟ وجود چنین آیهای سبب شده که دکانداران دین برای دیگر امور عبادی نیز برای خود قوانین غیر معقول بتراشند تا در پناه آن به نوایی برسند؛ مثلاً کسی که مرده است پسر بزرگش نمازهای نخوانده او را برایش بخواند و اگر پسری نداشت به کسی پول بدهند، تا نمازهای نخوانده او را جبران کند. یا کسی که نتواند به سفر حج برود باید به کسی پول بدهند تا نایب الزیارة او در این امر عبادی باشد. معلوم نیست چگونه فیض این عبادات نصیب کسی میشود که خود کمترین حضوری در انجام این فرایض نداشته است؟ بنابر این، هرکس میتواند تمام نماز و روزه خود را بخرد. یا حتی پول دو برابر بدهد تا نماز بیشتر برایش بخوانند که آن دنیا حوریان بهشتی که نصیبش میشوند، دو برابر شوند.
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در شهر سیّد مستحقی نباشد و احتمال هم ندهد که پیدا شود، یا نگهداری خمس تا پیدا شدن مستحق ممکن نباشد، باید خمس را به شهر دیگری ببرد و به مستحق برساند و هزینه بردن خمس، بنابر اظهر از خمس برداشته میشود؛ اگرچه خلاف احتیاط است، و اگر خمس از بین برود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی کرده، باید عوض آن را بدهد و اگر کوتاهی نکرده، چیزی بر او واجب نیست.
- اگر در شهر خودش مستحق پیدا شود، میتواند زکات را به شهر دیگر ببرد، ولی مخارج بردن به آن شهر را باید از خودش بدهد، و اگر زکات تلف شود ضامن است، مگر آنکه به درخواست حاکم شرع برده باشد.
- اگر مالی را که برای فطره کنار گذاشته از بین برود، چنانچه دسترسی به فقیر داشته و دادن فطره را تأخیر انداخته، باید عوض آن را بدهد، و همچنین است اگر دسترسی به فقیر نداشته، ولی در نگهداری آن کوتاهی کرده باشد، و اگر در نگهداری آن کوتاهی نکرده باشد نیز بنابر احتیاط واجب ضامن است.
- کسی که نماز عید فطر میخواند، بنابر احتیاط واجب باید فطره را پیش از نماز عید بدهد، ولی اگر نماز عید نمیخواند، میتواند فطره را تا ظهر به تأخیر بیندازد؛ و ابتدای وقت واجب شدن فطره، وقت رؤیت هلال عید است.
- اگر در شهرِ زکاتدهنده مستحقی نباشد و نتواند زکات را به مصرف دیگری که برای آن معین شده برساند، چنانچه امید نداشته باشد که بعداً مستحق پیدا کند، باید زکات را به شهر دیگر ببرد و به مصرف زکات برساند، و مخارج بردن به شهر دیگر به عهده او نیست؛ گرچه احتیاط مستحب در این است که خودش مخارج را بپردازد و اگر زکات تلف شود ضامن نیست.
- هرگاه در شهر خودش مستحقی نباشد، ولی احتمال دهد که پیدا شود، اگرچه نگهداری خمس تا پیدا شدن مستحق ممکن باشد، میتواند خمس را به شهر دیگر ببرد و چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکند و تلف شود، لازم نیست چیزی بدهد، ولی نمیتواند هزینه بردن آن را از خمس بردارد.
- اگر در نگهداری چیزی که عاریه کرده کوتاهی نکند و در استفاده از آن هم زیادهروی ننماید و اتفاقاً آن چیز تلف شود ضامن نیست؛ ولی چنانچه شرط کنند که اگر تلف شود عاریهکننده ضامن باشد، یا چیزی را که عاریه کرده طلا و نقره باشد، بنابر اظهر باید عوض آن را بدهد.
- کسی که فطره چند نفر را میدهد، لازم نیست همه را از یک جنس بدهد و اگر مثلاً فطره بعضی را گندم و فطره بعض دیگر را جو بدهد کافی است، و همچنین میتواند بعضی را جنس و بعضی دیگر را قیمت بدهد، خواه قیمت همان جنس یا قیمت جنس دیگر، ولی بنابر احتیاط واجب یک فطره را از دو جنس ندهد و اگر قیمت را میدهد قیمت دو جنس را مخلوط نکند.
- کسی که از مستحق طلبکار است و میخواهد طلب خود را بابت خمس حساب کند، بنابر احتیاط واجب باید خمس را به او بدهد و بعد مستحق بابت بدهی خود به او برگرداند، ولی اگر با اذن حاکم شرع باشد این احتیاط لازم نیست.
- اگر بداند یکی از دو سجده سهو را بهجا نیاورده، در محل تدارک میکند و در غیر محل بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو بهجا آورد و اگر بداند سهواً سه سجده کرده، بنابر احتیاط مستحب دوباره دو سجده سهو بنماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در محلّ خودش مستحق پیدا شود، احتیاط واجب آن است که فطره را بجای دیگر نبرد، و اگر بجای دیگر ببرد و تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در محل خودش مستحق پیدا شود احتیاط واجب ان است که فطره را به جای دیگر نبرد و اگر به جای دیگر ببرد و تلف شود باید عوض ان را بدهد
- [آیت الله بروجردی] اگر در محل خودش مستحق پیدا شود، احتیاط واجب آن است که فطره را به جای دیگر نبرد و اگر به جای دیگر ببرد و تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در محل خودش مستحق پیدا شود، احتیاط واجب آن است که فطره را به جای دیگر نبرد و اگر به جای دیگر ببرد و تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در محل خودش مستحق پیدا شود؛ احتیاط واجب آن است که فطره را به جای دیگر نبرد و اگر به جای دیگر ببرد و تلف شود؛ باید عوض آن را بدهد. احکام حج
- [آیت الله بروجردی] اگر در محل خودش مستحق پیدا شود، احتیاط واجب آن است که فطره را به جای دیگر نبرد و اگر به جای دیگر ببرد و تلف شود، باید عوض آن را بدهد.مصرف زکات فطره
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در محلّ خودش مستحقّ پیدا شود، احتیاط مستحبّ آن است که فطره را به جای دیگر نبرد و اگر به جای دیگر ببرد وتلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که زکات فطره را از مال خود جدا کرده باشد، اگر در محل خودش مستحق پیدا شود، احتیاط واجب آن است که فطره را به جای دیگر نبرد و اگر با وجود مستحقّ در شهر خود، آن را به جای دیگر ببرد و تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر در محل خودش مستحق پیدا شود ، احتیاط واجب آن است که فطره را به جای دیگر نبرد ، ولی اگر برد و به مستحق رساند کافی است ، و اگر به جای دیگر ببرد و تلف شود ، باید عوض آن را بدهد .
- [امام خمینی] در صورتی زکات فطره را از مال خود جدا کرده باشد، اگر در محل خودش مستحق پیدا شود، احتیاط واجب آن است که فطره را به جای دیگر نبرد. و اگر به جای دیگر ببرد و تلف شود، باید عوض آن را بدهد.