احتیاج
حاجت در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.
17 چنانچه در مساجد دیگر قابل استفاده باشد به آنها بدهند و اگر قابل استفاده نیست، بفروشند و وجه آن را در همان مسجد و اگر احتیاج نباشد، در مساجد دیگر مصرف کنند.
عنوان مسئله:
17 چنانچه در مساجد دیگر قابل استفاده باشد به آنها بدهند و اگر قابل استفاده نیست، بفروشند و وجه آن را در همان مسجد و اگر احتیاج نباشد، در مساجد دیگر مصرف کنند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا می توان از منافع ملکی که برای مسجدی وقف شده و آن مسجد احتیاج ندارد و احتمال هم نمیرود که تا مدّتی احتیاج پیدا کند برای مسجد دیگری استفاده کرد؟
- مبالغی که بابت برگزاری مراسمات ختم در مسجد پرداخت می شود چگونه باید مصرف گردد؟ آیا خادم مسجد هم سهمی دارد؟
- کسی که مستطیع است و در منطقه ای زندگی می کند که مسجد وجود ندارد، آیا می تواند پول حجّ را برای ساختن مسجد مصرف نماید؟
- آیا نفت مصرفی خریداری شده توسط مصرف کننده که وجه آن پرداخت و حواله آن صادر گردیده و به صورت بیع قطعی و شرعی درآمده را می توان به بهانه هدفمندی یارانه به 20 برابر قیمت خریداری شده دریافت نمود، وجه شرعی آن چگونه است؟
- اشیایی که می خواهند به مسجد بدهند (وقف یا تملیک کنند) در صورتی که قدیمی باشد یا مناسب نباشد و استعمال آن فعلا معمول نیست یا مستهلک شده باشد، آیا می توان این گونه اشیا را قبول ننمود و رد کرد؟
- اگر ملکی را وقف مسجدی کنند که از منافع آن به مصرف مسجد و امام جماعت و اذان گو بکنند در این صورت چگونه باید عمل کرد؟
- در مواردی که شرعاً مجاز به فروش اشیای وقف شده یا تملیک شده هستیم، آیا می توانیم با پول آن چیز دیگری که مورد احتیاج مسجد است خریداری کنیم یا بایستی صرف خرید همان شیء و مشابه آن بشود؟
- زمین کشاورزی که از این زمین سالی30 کیلوبرنج وقف امام حسین می شد و در حال حاضر اطراف این زمین مسکونی شده و صاحب زمین فوت کرده ایا ورثه می توانند زمین را بفروشند و در سال 30 کیلو برنج خریده به امام حسین بدهند؟
- وجوهی جهت خرید وسائل صوتی و مانند آن، برای مسجد جمع آوری شده است. بعد از خرید وسایل مذکور، عدّه ای می گویند: (قصد ما این بوده که این وسایل منحصر به مسجد نباشد، بلکه از آن وسایل در اعیاد مذهبی و عزاداری در خارج مسجد نیز استفاده کنند.) و عدّه ای می گویند: (ما پول را فقط جهت خرید وسائل صوتی به عنوان وقف برای مسجد داده ایم.) حال کدام جهت مقدّم است؟
- در نماز شرط است که زن جلوتر از مرد و یا برابر مرد در حالت نماز نباشد. آیا این در نماز جماعت مسجدالحرام (که آنجا رعایت نمی شود) و نماز طواف پشت مقام ابراهیم نیز شرط است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] موقوفهایست وقف بر مسجدی و فعلاً آن مسجد احتیاج به تعمیرندارد، آیا میتوان آن موقوفه را به مصرف تعمیر مسجد دیگر که خراب است رسانید؟
- [آیت الله بهجت] مقداری از پول هیأت و مسجد نزد من است، آیا می توانم فعلاً این ها را خودم مصرف نمایم و هر وقت هیأت احتیاج پیدا کرد بپردازم؟
- [آیت الله خوئی] زید از زمینهای قبرستان کهنه خانه ساخته، حال میخواهد وجه قیمت زمین را به مصرف فرش یا چیز دیگر مسجد محل خود بنماید، جایز است یا آنکه به فقرا بدهد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] هیئت امنای مساجد و حسینیه در دهه اوّل محرّم و ماه مبارک رمضان به قصد و نیّت حقّ الوعظ از مردم پول جمع آوری مینمایند و مردم نیز به همین نیّت وجوهی به عنوان حقّ تبلیغ روحانی در اختیار آنها قرار میدهند هیئت امناء وجه جمع آوری شده را مبلغ کمی به سخنران میدهند و باقیمانده وجه را جهت خرید قند و چای و برنج و روغن آن حسینیه و مسجد مصرف مینمایند آیا وجوهی که به نیّت حقّ تبلیغ جمع آوری شده میتوانند در جای دیگر مورد نیاز مسجد و حسینیه مصرف نمایند یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] مصرف پول مسجد
- [آیت الله خوئی] منزل مسکونی را فروخت و سر سال رسید و به منزل جدید هم احتیاج دارد، آیا وجه منزل خمس دارد یا خیر؟ و اگر احتیاج ندارد به منزل جدید خمس دارد یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است همسایگان مسجد از برق آن برای جوشکاری آهن ساختمان های خود استفاده کنند و پول مصرف برق و حتّی بیشتر از آن را به مسئولین اداره امور مسجد بپردازند؟ و آیا جایز است مسئولین مسجد، اجازه استفاده از برق آن را بدهند؟
- [آیت الله خامنه ای] مصرف خمس در ساخت مسجد و...
- [سایر] پسری 17 ساله هستم که نیاز به ارتباط جنسی دارم چکار کنم تا ارتباطم با جنس مخالف گناه نباشد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در فرض سئوال پیشین اگر ظروف را بفروشند و پول آن را صرف بنا و مایحتاج مسجد نمایند چگونه است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- 16 اگر به هیچ وجه در آن مسجد و مساجد دیگر قابل استفاده نیست، می توانند آن را بفروشند و اشیاء مشابه قابل استفاده ای خریداری کنند.
- هرگاه ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف کنند چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد و احتمال هم نمی رود که تا مدتی احتیاج به تعمیر پیدا کند در آمد آن ملک را می توان به مصرف تعمیر مسجد دیگری رساند.
- اگر مسجد خراب شود نمی توانند زمین آن را بفروشند یا داخل ملک و جاده کنند، حتی فروختن در و پنجره ها و چیزهای دیگر مسجد حرام است و اگر مسجد خراب شود باید آنها را صرف تعمیر همان مسجد کنند و هرگاه به درد آن مسجد نخورد باید در مساجد دیگر صرف شود و اگر به درد مساجد دیگر نیز نخورد باید آن را بفروشند و پولش را اگر ممکن است صرف تعمیر همان مسجد و گرنه صرف تعمیر مسجد دیگر نمایند.
- معامله اموال موقوفه باطل است، ولی هرگاه طوری خراب شود که نتوانند استفاده ای را که برای آن وقف شده ببرند، مثلاً فرش مسجد طوری پاره شود که نتوان از آن برای نماز در مسجد استفاده کرد فروش آن اشکالی ندارد، همچنین مصالح کهنه ای که بعد از تعمیر و نوسازی مسجد زیاد می آید، ولی پس از فروختن باید پول آن را در همان مسجد به همان مصرف برسانند و اگر ممکن نشود به مصرفی که به مقصود واقف نزدیکتر است و اگر نیازی نباشد در مساجد دیگر مصرف کنند.
- درختانی را که برای استفاده از چوبشان پرورش می دهند وقتی موقع فروش چوب آنها رسید باید خمس آن را بدهند، هر چند نخواهند آنها را بفروشند، ولی اگر موقع فروش آنها نرسیده خمس ندارد هر چند سالها بگذرد.
- خرید و فروش رادیو و تلویزیون و سایر وسایلی که دارای منافع مباح و مشروع قابل ملاحظه است، جایز است، ولی هرگاه چیزی را که منافع حلال دارد به کسی بفروشند که آن را قطعاً در حرام مصرف می کند (مثلاً انگور را به کارخانه شراب سازی بفروشند)، معامله¬ی آن حرام است.
- هرگاه نتواند مسجد را تطهیر کند مثل این که مسافر و در حال عبور باشد، یا احتیاج به کمک دارد و پیدا نکند، احتیاط واجب آن است که به دیگران که می توانند تطهیر کنند اطلاع دهد.
- بردن عین نجاست مانند خون و بول در مسجد حرام است هر چند بی احترامی به مسجد نباشد بنابر احتیاط واجب، مگر چیز جزئی که گاه در لباس و بدن شخص وارد شونده یا در لباس بچه های کوچک است، اما بردن متنجس (چیزی که نجس شده مانند لباس و کفش نجس) در صورتی که بی احترامی به مسجد نباشد و سبب آلودگی مسجد نیز نشود حرام نیست.
- تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن و کوشش در تأمین حوائج آن مستحب است و نیز مستحب است کسی که می خواهد به مسجد برود خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه بپوشد و ته کفش خود را به هنگام ورود به مسجد وارسی کند که آلوده نباشد و شایسته است موقع داخل شدن پای راست و موقع بیرون آمدن پای چپ را بگذارد و زودتر به مسجد آید و دیرتر از مسجد بیرون رود.
- خوابیدن در مسجد و سخن گفتن درباره کارهای دنیا و خواندن اشعاری که نصیحت و مانند آن در آن نباشد مکروه است و همچنین انداختن آب دهان و بینی و اخلاط سینه در مسجد و بلند کردن صدا و داد و فریاد و آنچه با موقعیت مسجد منافات دارد مکروه می باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] فروختن در و پنجره و چیزهای دیگر مسجد حرام است و اگر مسجد خراب شود، باید اینها را صرف تعمیر همان مسجد کنند، و چنانچه در آن مسجد قابل مصرف نیست و همان مسجد به پول آن نیاز دارد، بفروشند و صرف نیاز آن مسجد کنند و اگر آن مسجد به خود آن و به پول آن نیاز ندارد در مساجد دیگر آن را مصرف کنند و اگر آنجا هم نیاز نباشد بفروشند و پول آن را صرف مسجد کنند. و غلّه و نذوراتی که برای مسجد معینی قرار داده شده، در صورت بینیاز بودن آن مسجد و یا معذور بودن مصرف در آن مسجد میتوان آنها را در سایر مساجد مصرف کرد؛ و همچنین است حکم غلات و نذورات موقوفه مشاهد مشرفه؛ و با تعذر مصرف در موارد معین شده و یا مماثِل آن، میتوان آن غلات و نذورات را در مطلق خیرات و مبرّات مصرف نمود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند، چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد وانتظار هم نمیرود که تا مدّتی احتیاج به تعمیر پیدا کند، نمیتوانند عایدات آن ملک را به مصرف مسجدی که احتیاج به تعمیر دارد برسانند بلکه باید ذخیره کنند مگر آن که احتمال تلف داده شود که در اینصورت جائز است به مصرف تعمیر مسجد دیگری برسانند.
- [آیت الله علوی گرگانی] فروختن در وپنجره وچیزهای دیگر مسجد حرام است و اگر مسجد خراب شود، باید اینها را صرف تعمیر همان مسجد کنند و چنانچه بدرد آن مسجد نخورد، در مسجد دیگر مصرف شود، ولی اگر بدرد مسجدهای دیگر هم نخورد، میتوانند آن را بفروشند وپول آن را اگر ممکن است صرف تعمیر همان مسجد وگرنه صرف تعمیر مسجد دیگر نمایند.
- [آیت الله مظاهری] اگر ملکی را مثلاً برای تعمیر مسجدی وقف نمایند، چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد با اذن حاکم شرع عایدات آن، در غیر تعمیر، یا تعمیر مسجد دیگر و مانند اینها مصرف می‌شود.
- [امام خمینی] اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند، چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد و احتمال هم نمیرود که تا مدتی احتیاج به تعمیر پیدا کند، در صورتی که غیر از تعمیر احتیاج دیگری نداشته باشد و عایداتش در معرض تلف و نگهداری آن لغو و بیهوده باشد میتوانند عایدات آن ملک را به مصرف مسجدی که احتیاج به تعمیر دارد برسانند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند ، چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد و احتمال هم نمی رود که تا مدّتی احتیاج به تعمیر پیدا کند . می توانند عایدات آن ملک را به مصرف مسجدی که احتیاج به تعمیر دارد برسانند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند، چنان چه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد، و انتظار هم نمی رود که تا مدتی احتیاج به تعمیر پیدا کند، می توانند عایدات آن ملک را به مصرف مسجدی که احتیاج به تعمیرات دارد برسانند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند؛ چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد و انتظار هم نمی رود که تا مدتی احتیاج به تعمیر پیدا کند؛ می توانند عایدات آن ملک را به مصرف مسجدی که احتیاج به تعمیر دارد برسانند.
- [آیت الله بروجردی] اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند، چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد و انتظار هم نمیرود که تا مدتی احتیاج به تعمیر پیدا کند، میتوانند عایدات آن ملک را به مصرف مسجدی که احتیاج به تعمیر دارد برسانند.
- [آیت الله خوئی] اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند، چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد و انتظار هم نمیرود که تا مدتی احتیاج به تعمیر پیدا کند میتوانند عایدات آن ملک را به مصرف مسجدی که احتیاج به تعمیر دارد برسانند.