اشکال دارد
يعنی چنين كاری موجب اسقاط تكليف نيست و نمی‌شود به آن اكتفا كرد؛ ولی در اين مورد می‌توان به فتوای مجتهدی كه در رتبه‌ی بعدی است رجوع كرد. رجوع کنيد به: احتياط واجب
هرگاه گمان کند چیزی نجس شده، تفحص و جستجو و سؤال کردن لازم نیست و اگر جستجو موجب وسواس گردد، آن هم اشکال دارد.
عنوان مسئله:
هرگاه گمان کند چیزی نجس شده، تفحص و جستجو و سؤال کردن لازم نیست و اگر جستجو موجب وسواس گردد، آن هم اشکال دارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- لطفاً در مورد مسأله اضطرار در حدّ سرقت به دو سؤال زیر پاسخ دهید: الف) با توجّه به این که یکی از شروط اجرای حدّ سرقت عدم اضطرار است، آیا لازم است بین سرقتی که بر اثر اضطرار واقع می شود، و رافع اضطرار رابطه مستقیم وجود داشته باشد؟ به عبارت دیگر، آیا لازم است فعل مجرمانه مستقیماً اضطرار و ضرورت را برطرف کند؟ مثلا اگر کسی برای رفع گرسنگی کالایی را به سرقت ببرد تا با فروش آن غذا تهیّه کند، آیا مشمول احکام اضطرار می شود، یا اضطرار فقط در صورتی موجب رفع مجازات است که مضطّر برای رفع گرسنگی، غذا یا متاع خوردنی سرقت نماید؟ ب) آیا در فرض فوق، بین حالتی که امکان سرقت غذا و کالای دیگر جهت فروش و تهیّه غذا یکسان است، و حالتی که یکی از دو طریق مذکور أسهل باشد، یا حالتی که تنها راه رفع اضطرار و به دست آوردن غذا، سرقت کالاهای دیگر و فروش آن و تهیّه غذا باشد، فرقی هست؟
- لطفاً در مورد مسأله اضطرار در حدّ سرقت به دو سؤال زیر پاسخ دهید: الف) با توجّه به این که یکی از شروط اجرای حدّ سرقت عدم اضطرار است، آیا لازم است بین سرقتی که بر اثر اضطرار واقع می شود، و رافع اضطرار رابطه مستقیم وجود داشته باشد؟ به عبارت دیگر، آیا لازم است فعل مجرمانه مستقیماً اضطرار و ضرورت را برطرف کند؟ مثلا اگر کسی برای رفع گرسنگی کالایی را به سرقت ببرد تا با فروش آن غذا تهیّه کند، آیا مشمول احکام اضطرار می شود، یا اضطرار فقط در صورتی موجب رفع مجازات است که مضطّر برای رفع گرسنگی، غذا یا متاع خوردنی سرقت نماید؟ ب) آیا در فرض فوق، بین حالتی که امکان سرقت غذا و کالای دیگر جهت فروش و تهیّه غذا یکسان است، و حالتی که یکی از دو طریق مذکور أسهل باشد، یا حالتی که تنها راه رفع اضطرار و به دست آوردن غذا، سرقت کالاهای دیگر و فروش آن و تهیّه غذا باشد، فرقی هست؟
- دو نفر وسیله نقلیّه (از قبیل اتومبیل، یا موتور سیکت و مانند آن) معامله می کنند. فروشنده هرگونه ایراد و اشکال قانونی و شرعی در مورد مبیع را بر عهده می گیرد. بعداً مشخّص می شود که شماره موتور سیکلت مورد معامله دستکوب است، و مأمورین آگاهی چنین موتورهایی را توقیف می کنند. مشتری از طریق قانون تقاضای استرداد ثمن مورد معامله را می کند، زیرا احتمال مسروقه بودن آن می ورد. لازم به ذکر است که هیچ گونه مالک معارضی در خصوص موتور سیکلت وجود ندارد، و مدّعی مالکیّت غیر مطرح نیست. با عنایت به این که ید در این جا حاکم است، صرفاً دستکوب بودن وسیله مورد معامله موجب فسخ معامله، یا فضولی بودن معامله می شود یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] در حکم به نجاست شیء، یقین لازم است یا گمان غالب و ظاهر نیز کفایت میکند؟
- [آیت الله جوادی آملی] دربارهی حکم به نجاست چیزی، آیا یقین لازم است یا گمان غالب و ظاهر کفایت میکند؟
- [آیت الله جوادی آملی] در حکم به نجاست شیء، یقین لازم است یا گمان غالب و ظاهر نیز کفایت میکند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر در کشورهای غیر مسلمان از صاحب رستوران سؤال شود که غذا حلال است و ایشان بگوید که حلال است آیا تحقیق و تفحص بیشتری لازم است یا خیر و اگر امکان تحقیق بیشتر ممکن نباشد حکم چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چیزی است که احتمال نجس بودن آن را می دهم و شاید با تجسّس و سؤال، نجس بودن آن معلوم شود، آیا تجسّس و سؤال لازم است؟
- [آیت الله بروجردی] اغلب پرستاران و بیماران در مراعات نجاست و طهارت لااُبالی بوده به حدّی که با جزیی دقّت، نجاست تمام ظروف و اشیاء و همه چیز بر شخص، مسلّم میگردد، با این ترتیب، تکلیف چیست؟ و آیا این مقدار تفحّص لازم است یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] گفته شده: (آبی که از زن خارج شود و دارای علامات منی باشد، موجب غسل میگردد و نجس است). اکنون سؤال این است که آیا این غسل، کفایت از وضو میکند یا نه؟
- [سایر] آیا نجاست هر چیزی فقط از سه راه ثابت می شود و راهی دیگر غیر از این راه ها نیست؟ در راه اوّل؛ یعنی- زمانی که خود انسان یقین کند چیزی نجس است و اگر گمان داشته باشد چیزی نجس است، لازم نیست از آن اجتناب نماید-، آیا یقین در صورتی محقق می شود که فقط با چشمانمان نجس شدن چیزی ، یا ذرات نجاست، (مانند خون، بول، مدفوع...) را ببینیم؟
- [آیت الله بهجت] متصدّیان لباسشویی های عمومی که با افراد بی مبالات و حتی بی دین سر و کار دارند، آیا لازم است که در مورد طهارت و نجاست لباس های مشتریان سؤال کنند؟
- [آیت الله خوئی] درب و پنجره مسجدی زیاد است و چون به مسجد دیگری هم که قدری جستجو کردهایم لازم نیست طبق مسئله 919 توضیح فروش شده، بفرمائید تنجیس آنها بعد از فروش هم حرام است یا نه و به فرض حرمت آن آیا تطهیرش واجب است یا نه و معلوم است که اعلام این امر به مشتری موجب تنزل قیمت درب و پنجره یا غیر آنها است و هم چنین خاک داخلی مسجد که زیادی است و باید مبلغی داده تا خاک را ببرند آیا بعد از خارج کردن از مسجد تنجیس آن خاک حرام نیست تا آنکه موجب رغبت خریدار شده و یا استفاده تمام شود یا تنجیس حرام است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه شک کند ظرفی از طلا یا نقره است یا جنس دیگر، استفاده از آن اشکال ندارد، تفحص و جستجو نیز لازم نیست.
- اگر پسر بزرگتر نمی داند که از پدر یا مادرش نماز و روزه ای قضا شده یا نه، چیزی بر او واجب نیست و تفحص و جستجو نیز لازم نمی باشد.
- هرگاه وقت نماز تنگ است و اگر جستجوی آب کند وقت می گذرد و یا خطری وجود دارد، جستجو لازم نیست، ولی اگر بتواند مقداری جستجو کند همان مقدار لازم است.
- هرگاه وقت نماز تنگ است و اگر جستجوی آب کند وقت می گذرد و یا خطری وجود دارد، جستجو لازم نیست، ولی اگر بتواند مقداری جستجو کند همان مقدار لازم است.
- انسان نمی تواند در مالی که یقین دارد خمسش را نداده اند تصرف کند، ولی در مال کسی که شک دارد خمس آن داده شده یا نه، تصرف جایز است و قبول بخشش و معامله یا شرکت در میهمانی چنین کسی اشکال ندارد و تفحص و جستجو لازم نیست.
- هرگاه قبل از وقت نماز جستجو کند و آب پیدا نکند چنانچه تا وقت نماز در همان جا بماند لازم نیست دوباره به جستجوی آب برود مگر این که تغییری در اوضاع محل پیدا شده باشد و همچنین اگر برای یک نماز جستجو کند برای نمازهای دیگر تا تغییری پیدا نشده جستجو لازم نیست.
- هرگاه اطمینان دارد که آب در محلی دورتر از این مقدار، موجود است و وقت نماز نیز تنگ نشده، باید به سراغ آن برود، مگر این که مشقت فوق العاده ای داشته باشد، ولی اگر احتمال دهد یا گمان داشته باشد که آب در فاصله دورتر است جستجو لازم نیست.
- احتیاط زیاد از حد در مسأله طهارت و نجاست از نظر شرع کار پسندیده ای نیست، بلکه اگر سبب وسواس گردد اشکال دارد.
- هرگاه شک کند چیزی از او ساقط شده یا نه، یا چیزی که ساقط شده اگر می ماند انسان می شد یا نه، خونی که از او خارج می شود خون نفاس نیست، و لازم نیست جستجو کند.
- هرگاه در موقع قیام روی یک پا بایستد نمازش اشکال دارد، ولی لازم نیست سنگینی بدن را بطور مساوی روی هر دو پا قرار دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] کسانی را که نمیدانیم خمس میدهند یا نه، معامله با آنها یا رفتن به مهمانی آنها و گرفتن هدیه از آنها جایز است و تفحص و جستجو لازم نیست و همچنین است افرادی که میدانیم خمس نمیدهند یا معامله حرام میکنند در صورتی که یقین به حرمت عین مورد تصرّف نداشته باشیم.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که وقت نماز او تنگ نیست و برای تهیه آب وقت دارد؛ اگر یقین دارد در محلی دورتر از مقداری که باید جستجو کند آب هست؛ باید برای تهیه آب برود و اگر گمان دارد آب هست؛ رفتن به آن محل لازم نیست؛ ولی اگر گمان او قوی و به حد اطیمنان باشد؛ باید برای تهیه آب به آن محل برود.
- [آیت الله بروجردی] کسی که وقت نماز او تنگ نیست و برای تهیهی آب وقت دارد، اگر یقین دارد در محلی دورتر از مقداری که باید جستجو کند آب هست، باید برای تهیهی آب برود و اگر گمان دارد آب هست رفتن به آن محل لازم نیست، ولی اگر گمان او قوی باشد، بنا بر احتیاط واجب باید برای تهیهی آب به آن محل برود.
- [آیت الله مظاهری] نجاست هر چیز از سه راه ثابت می‌شود: اوّل: خود انسان اطمینان کند چیزی نجس است، و اگر گمان داشته باشد چیزی نجس است لازم نیست از آن اجتناب نماید. بنابراین غذا خوردن در قهوهخانه و مهمانخانهها اشکال ندارد. دوّم: کسی که چیزی در اختیار اوست بگوید آن چیز نجس است، مثلاً همسر انسان یا نوکر بگوید ظرف یا چیز دیگری که در اختیار اوست نجس میباشد. سوّم: یک نفر ثقه بگوید چیزی نجس است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . چیز نجسی که انسان شک دارد پاک شده یا نه نجس است و چیز پاک را اگر شک کند نجس شده یا نه، پاک است و اگر هم بتواند نجس بودن یا پاک بودن آن را بفهمد لازم نیست تفحص و تحقیق کند.
- [آیت الله خوئی] کسی که وقت نماز او تنگ نیست، و برای تهیه آب وقت دارد، اگر یقین دارد در محلی دورتر از مقداری که باید جستجو کند آب هست باید برای تهیه آب برود، و اگر گمان دارد آب هست، رفتن به آن محل لازم نیست ولی اگر گمان او قوی و به حد اطمینان باشد، باید برای تهیه آب به آن محل برود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نجاست هر چیز از سه راه ثابت می شود: اوّل: خود انسان یقین کند چیزی نجس است، و اگر گمان داشته باشد چیزی نجس است لازم نیست از آن اجتناب نماید، مگر آن که به واسطه گمان، اطمینانی که مردم عادی آن را علم به حساب می آورند حاصل شود، که در این صورت اجتناب لازم است. بنابراین غذا خوردن در قهوه خانه و مهمانخانه هایی که افراد لاابالی و کسانی که پاکی و نجسی را مراعات نمی کنند، در آنها غذا می خورند، اگر انسان یقین نداشته باشد غذایی را که برای او آورده اند نجس است اشکال ندارد. دوّم: کسی که چیزی در اختیار او است بگوید آن چیز نجس است، مثلاً همسر انسان یا نوکر یا کلفت بگوید ظرف یا چیز دیگری که در اختیار او است نجس می باشد. سوّم: دو مرد عادل بگویند چیزی نجس است، و اگر یک نفر عادل بگوید چیزی نجس است، اجتناب از آن بنابر احتیاط لازم است.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که وقت نماز او تنگ نیست وبرای تهیّه آب وقت دارد، اگر یقین دارد در محلّی دورتر از مقداری که باید جستجو کند، آب هست باید برای تهیّه آب برود مگر این که زحمت زیادی داشته باشد و اگر گمان دارد آب هست، رفتن به آن محل لازم نیست اگرچه بنابر احتیاط مستحبّ رفتن به آنجا لازم است ولی اگر گمان او قوی باشد، بنابر احتیاط واجب باید برای تهیّه آب به آن محل برود.
- [آیت الله سیستانی] کسی که در پاک بودن بدن یا لباس خود شک دارد ، چنانچه جستجو نماید و چیزی در آن نبیند و نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد که بدن یا لباسش نجس بوده ، نماز او صحیح است . ولی اگر جستجو نکرده باشد بنابر احتیاط لازم باید نمازش را دوباره بخواند ، و چنانچه وقت گذشته قضا نماید .
- [آیت الله مظاهری] اگر قبله را نمیداند جستجو لازم نیست، و به هر طرف بنشیند مانعی ندارد، بنابراین در هواپیما و قطار و اتومبیل که قبله را نمیداند، تخلّی کردن اشکال ندارد.