روزه مستحبی
روزه مستحب از اقسام روزه است و ازاحکام آن در باب صوم سخن گفتهاند.
روزه گرفتن زن (روزه مستحبی) در صورتی که حق شوهرش از بین برود بدون اجازه او جایز نیست، و اگر حق او از بین نرود نیز، بنابر احتیاط واجب باید با اجازه شوهر باشد، همچنین روزه مستحبی اولاد اگر اسباب اذیت پدر و مادر شود جایز نیست، ولی اجازه گرفتن از آنها لازم نمی باشد.
عنوان مسئله:
روزه گرفتن زن (روزه مستحبی) در صورتی که حق شوهرش از بین برود بدون اجازه او جایز نیست، و اگر حق او از بین نرود نیز، بنابر احتیاط واجب باید با اجازه شوهر باشد، همچنین روزه مستحبی اولاد اگر اسباب اذیت پدر و مادر شود جایز نیست، ولی اجازه گرفتن از آنها لازم نمی باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- رحم بانویی به هر علّت قادر به نگاهداری جنین نیست و سقط می کند. با آمیزش نطفه وی و شوهرش در آزمایشگاه و انتقال جنین به رحم زن دیگری که شوهر ندارد به اصطلاح مادر جانشین و یا مادر قائم مقام نامیده می شود بچه رشد می کند و به موقع، متولّد می شود و برابر قرارداد مزد معیّنی به مادر جانشین داده می شود تا کودک تحویل زن و شوهر گردد. آیا این امر می تواند جایز باشد؟
- بچّه دار شدن تعدادی از زوجین به دلایل طبّی، به طور طبیعی مشکل بوده، و لازم است که از روشهای درمانی مختلف برای کمک به آنها استفاده شود. یکی از این روشها، لقاح خارج از رحمی می باشد; به این معنا که تخمک را از زوجه و نطفه را از شوهرش گرفته و آنها را با هم مخلوط نموده، تا از اختلاط و امتزاج تخمک و نطفه، جنین حاصل شود، سپس این جنین به رحم زوجه منتقل شود، تا حاملگی و بعد زایمان صورت گیرد. لازم به تذکّر است که جنین ها هنگام انتقال به رحم، فقط 24 تا 48 ساعت از زمان لقاحشان گذشته، و دارای 4 الی 8 سلول می باشند. گاهی از اوقات، تعداد جنین های حاصل از نطفه زن و شوهر بیش از حدّ نیاز است، که در این صورت اضافه بر نیاز منجمد شده، و پس از زایمان زن با رضایت زوجین، جنین ها از رده خارج و دور ریخته می شود. از طرف دیگر، تعدادی از زوجها وجود دارند که به دلایل طبّی، به هیچ وجه صاحب فرزند نمی شوند; امّا برای برخی از آنها، این امکان از نظر طبّی وجود دارد که جنین های مازاد دسته اوّل را در صورت عدم نیاز زوجین، به رحم آنان انتقال داد. سؤالاتی که در این زمینه مطرح می شود عبارتند از: 1. انتقال این جنین های بارور نشده به رحم زن ثالث از نظر شرعی چگونه است؟ 2. در صورت عدم نیاز زوجین به جنین خود، آیا موافقت آنها برای هدیه جنین به غیر لازم است؟ 3. آیا والدین صاحب جنین می توانند در ازای اهدای جنین خود وجهی دریافت نمایند؟ 4. آیا ارائه مشخّصات اهداکنندگان جنین به دریافت کنندگان و برعکس لازم است؟ 5. در صورتی که فرزند پسر باشد، آیا با زنی که در رحم او بزرگ شده، محرم است؟ 6. در صورت دختر بودن فرزند، آیا با شوهر مادر جانشین محرم است؟ 7. والدین فرزند حاصل چه کسانی هستند؟ 8. ارث این بچّه ها پس از تولّد چگونه است؟ 9. در صورت موافقت قبلی والدین صاحب جنین (صاحب نطفه و تخمک) در اهدای جنین خود، آیا می توانند پس از تولّد نوزاد و یا سالها بعد، از شخص ثالث متقاضی استرداد طفل شوند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا روزه های مستحبی باید با اجازه پدر و مادر باشد یا خیر و نمازهای مستحبی چطور؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر بچه ای بالغ شود باز هم برای روزه های مستحبی باید اجازه از پدر و مادر بگیرد؟
- [سایر] اگر خانمی از شوهرش اجازه گرفت که به محلی برود، آیا میتواند از آنجا به محل دیگری (مانند خانه پدر و مادر و..) نیز برود؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا شوهر حق دارد به همسرش بگوید که به خانه پدر، مادر، خواهر یا برادر نرود؟ بطور کلی حق قطع صله رحم از طرف زن را دارد؟
- [سایر] آیا در دوران عقد - که دختر در خانه پدر و مادر زندگی می‌کند - برای بیرون رفتن از خانه اجازه شوهر لازم است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی که در موقع زاییدن فوت کند، و بچّه او هم بمیرد، و آن زن پدر و مادر داشته باشد، ماترک آن زن تمامی به شوهرش می رسد، یا به پدر و مادر؟ و مهریه آن زن هم به پدر و مادرش می رسد یا خیر؟ و شوهر می تواند از اثاثیه او بفروشد و قرض او را بدهد یا نه؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا خانمی که مدتی از شوهرش قهر میباشد و در خانه پدر زندگی می‌کند میتواند بدون اذن شوهر به مسافرت برود؟ در ضمن در طول مدت قهر شوهر هزینه یا نفقهای به زن پرداخت نکرده است.
- [آیت الله نوری همدانی] آیا برای محصلینی که نمیتوانند در کنار پدر و مادر ادامه تحصیل بدهند نظیر طلاب خارجی که در حوزه علمیه قم مشغول تحصیل هستند در صورتی که پدر و مادر به خاطر علاقه و محبّتی که به فرزندشان دارند به فرزند اجازه ندهند که ادامه تحصیل دهد، آیا این فرزند میتواند بدون اجازه پدر و مادر ادامه تحصیل بدهد یا جایز نیست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا خانمی که مدتی از شوهرش قهر میباشد و در خانه پدر زندگی می‌کند میتواند بدون اذن شوهر به مسافرت برود؟ در ضمن در طول مدت قهر شوهر هزینه یا نفقهای به زن پرداخت نکرده است.
- [آیت الله مظاهری] با توجّه به مسأله 1317 که آمده است: روزه مستحبّی اولاد اگر سبب اذیت پدر و مادر شود جایز نیست و در مسأله 1318 آمده است: اگر بدون اجازه پدر یا مادر روزه مستحبّی بگیرد و در بین روز او را نهی کنند و روزه سبب اذیت آنها شود، باید افطار کند. اکنون اگر این جوان قدرت بر ازدواج ندارد و تنها راه جلوگیری از فعل حرام را روزه میداند، وظیفهاش چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زن می تواند برای این که از شیرش استفاده کنند اجیر شود و لازم نیست از شوهر خود اجازه بگیرد، ولی اگر به واسطه شیر دادن حق شوهر از بین برود، بدون اجازه او جایز نیست.
- هرگاه زن دائمی از دنیا برود و اولاد نداشته باشد نصف تمام مال او به شوهر می رسد و بقیه را ورثه دیگر می برند و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگری اولاد داشته باشد یک چهارم تمام مال او به شوهرش می رسد و بقیه به وارثان دیگر.
- هرگاه زن دائمی از دنیا برود و اولاد نداشته باشد نصف تمام مال او به شوهر می رسد و بقیه را ورثه دیگر می برند و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگری اولاد داشته باشد یک چهارم تمام مال او به شوهرش می رسد و بقیه به وارثان دیگر.
- : هرگاه کسی بداند زنی شوهر دارد و بداند ازدواج با زن شوهر دار جایز نیست و او را برای خود عقد کند، باید از او جدا شود، بعداً هم چنانچه آن زن از شوهرش طلاق بگیرد، بنابر احتیاط واجب نمی تواند با او ازدواج کند هر چند با او نزدیکی نکرده باشد.
- : زن می تواند بدون اجازه شوهر بچه دیگری را شیر دهد، به شرط آن که حق شوهر از بین نرود، و احتیاط مستحب آن است که به دختر فرزند خود شیر ندهد.
- اگر به قصد دزدی، خیانت، یا کار حرام دیگری سفر کند، باید نماز را تمام بخواند، همچنین اگر خود سفر حرام باشد مثل این که چنان مسافرتی برای بدن او ضرر قابل ملاحظه ای دارد، یا زن بدون اجازه شوهر سفر کند (بنا بر احتیاط واجب) یا فرزند با نهی پدر و مادر سفر نماید بطوری که مایه اذیت آنها شود، باید نماز را تمام بخواند; ولی اگر سفر واجبی مانند حج واجب بوده باشد رضایت شوهر و پدر ومادر شرط نیست و نماز شکسته است.
- هرگاه زن روزه دار شوهر روزه دار خود را مجبور به جماع نماید فقط یک کفاره بر او واجب است و لازم نیست کفاره شوهر را بدهد.
- اگر زن در جایی که احتیاج به اجازه شوهر دارد با اجازه او نذر کند، شوهرش بنابراحتیاط واجب نمی تواند نذر او را به هم بزند یا او را از عمل کردن به نذر جلوگیری نماید.
- هرگاه زنی کودکی را با شرایطی که در مسائل آینده گفته می شود شیر دهد، آن زن به حکم مادر اوست و آن مرد که شیر مربوط به اوست به حکم پدر او، پدر آن مرد به حکم جد و مادرش به حکم جده و برادرش عمو و خواهرش عمه و فرزندانش برادر و خواهر او محسوب می شوند، همچنین پدر آن زن به حکم جد مادری و مادرش جده مادری و برادرش دایی و خواهرش خاله، همچنین دختری را که زن شیر داده بر شوهر او حرام است (به شرط این که با آن زن نزدیکی کرده باشد) و نیز انسان نمی تواند با مادر رضاعی زن خود ازدواج کند زیرا به حکم مادر زن اوست. و به عبارت دیگر هنگامی که بچه ای را با شرایطی که می آید شیر دهد آن بچه به این عده محرم می شود: 1 خود آن زن و او را مادر رضاعی می گویند. 2 شوهر آن زن که شیر مربوط به اوست و او را پدر رضاعی گویند. 3 پدر و مادر آن زن هر چه بالا روند، اگر چه پدر و مادر رضاعی او باشند. 4 بچه هایی که از آن زن به دنیا آمده اند یا به دنیا می آیند. 5 بچه های اولاد آن زن هر چه پایین روند چه از اولاد او به دنیا آمده، یا اولاد او آنها را شیر داده باشند. 6 خواهر و برادر آن زن اگر چه رضاعی باشند. 7 عمو و عمه آن زن اگر چه رضاعی باشند. 8 دایی و خاله آن زن اگر چه رضاعی باشند. 9 اولاد شوهر آن زن که شیر مربوط به اوست هر چه پایین روند، اگر چه اولاد رضاعی او باشند. 10 پدر و مادر شوهر آن زن که شیر مربوط به آن شوهر است هر چه بالا روند. 11 خواهر و برادر شوهری که شیر مربوط به اوست اگر چه خواهر و برادر رضاعی او باشند. 12 عمو و عمه و دائی وخاله شوهری که شیر مربوط به اوست هر چه بالا روند اگر چه رضاعی باشند، همچنین عده دیگری که در مسائل بعد گفته می شود به واسطه شیر دادن محرم می شوند.
- اگر با زن شوهرداری (نعوذ باللّه) زنا کند سپس آن زن از شوهرش طلاق بگیرد بنابر احتیاط واجب نمی¬توند با او ازدواج کند؛ ولی اگر حکم را نمی¬دانسته و ازدواج کرده، می¬تواند به زندگی خود ادامه دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] روزه مستحبی اولاد اگر اسباب اذیّت پدر و مادر، یا جد شود جایز نیست، بلکه اگر اسباب اذیّت آنان نشود ولی او را از گرفتن روزه مستحبی جلوگیری کنند، احتیاط مستحب آن است که روزه نگیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] روزه مستحبی اولاد اگر اسباب اذیت پدر و مادر یا جد به خاطر شفقت بر اولاد شود جایز نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زن با گرفتن روزه مستحبی حق شوهرش از بین برود، جایز نیست روزه بگیرد، بلکه اگر حق شوهر هم از بین نرود، ولی شوهر او را از گرفتن روزه مستحبی جلوگیری کند بنابر احتیاط واجب باید خود داری کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زن به واسطة گرفتن روزة مستحبی حق شوهرش از بین برود ، جایز نیست روزه بگیرد بلکه اگر حق شوهر هم از بین نرود ، احتیاط واجب آن است که بدون اجازة او روزه مستحبی نگیرد .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] روزه مستحبی اولاد؛ اگر اسباب اذیت پدر و مادر یا جد شود حرام است.
- [آیت الله سیستانی] روزه مستحبی اولاد ، اگر اسباب اذیت ناشی از شفقت پدر و مادر شود حرام است .
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زن به واسطه گرفتن روزه مستحبی حق شوهرش از بین برود نباید روزه بگیرد و بنابر احتیاط مستحب اگر حق شوهر هم از بین نرود بدون اجازه او روزه مستحبی نگیرد
- [آیت الله مظاهری] روزه مستحبّی اولاد اگر سبب اذیّت پدر و مادر شود جایز نیست بلکه اگر اسباب اذیّت آنان نشود ولی او را از گرفتن روزه مستحبّی جلوگیری کنند بهتر آن است که روزه نگیرد.
- [آیت الله اردبیلی] روزه مستحبّی فرزند اگر اسباب اذیّت پدر و مادر یا جدّ او شود، جایز نیست.
- [آیت الله خوئی] روز مستحبی اولاد اگر اسباب اذیت پدر و مادر یا جد شود، حرام است.