تنگی وقت
عدم گنجایش زمان برای بهجا آوردن عبادت دارای وقت مشخص با اجزاء و شرایط آن راتنگی وقت گویند و از آن در بابهایی نظیر طهارت، صلات و حج سخن رفته است.
کسی که دریاد گرفتن قرائت و ذکر نماز کوتاهی کرده نمازش باطل است و اگر وقت تنگ شده احتیاط واجب آن است که با جماعت نماز بخواند و اگر دسترسی به جماعت ندارد نمازش در تنگی وقت صحیح است.
عنوان مسئله:
کسی که دریاد گرفتن قرائت و ذکر نماز کوتاهی کرده نمازش باطل است و اگر وقت تنگ شده احتیاط واجب آن است که با جماعت نماز بخواند و اگر دسترسی به جماعت ندارد نمازش در تنگی وقت صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- هرگاه شخصی مطمئن بوده که قرائت و اذکار نمازش را به طور صحیح انجام می داده، و نماز طواف را بر همان اساس خوانده است، اکنون معلوم شده که اشتباهاتی در قرائت نماز دارد. چه باید بکند؟
- آیا نماز در پشت مقام ابراهیم حکم تکلیفی است، یا وضعی؟ به عبارت دیگر، اگر کسی (مثلا) نمازش را نزدیک دیوار زمزم بخواند، آیا نمازش باطل است، یا فقط معصیت کرده، ولی نماز صحیح است؟
- اگر کسی خانواده ای داشته باشد که به او اجازه ی نماز نمی دهند و خودش بخواهد نمازش را سر وقت بخواند، آیا می تواند نمازش را به صورت نشسته بخواند که اگر کسی به اتاقش آمد متوجه نماز خواندن او نشود؟
- اگه شخصی وقت نمازش تنگ باشد به نحوی که بتواند فقط وضو بگیرد و اگر مانعی برای وضو باشد که وقت نماز اجازه نمی دهد مانع را برطرف کند باید چه انجام دهد آیا باید تیمم کند یا وضو جبیره ای باید بگیرد؟
- شخصی که نمازش غلطهای فراوانی دارد، و به احرام عمره تمتّع محرم شده، و وارد مکّه می شود، و (مثلا) هفت روز در مکّه توقّف می کند. آیا واجب است تا آخر وقت در احرام بماند و نمازش را اصلاح نماید، سپس شروع به طواف و نماز کند، یا وظیفه دیگری دارد؟
- شخصی مشغول نماز طواف بود که طواف کنندگان او را حرکت دادند. پس از استقرار ذکری را که در حال حرکت خوانده بود تکرار کرد، ولی دوباره او را حرکت دادند، او نیز ذکر را تکرار کرد. آیا نمازش صحیح است؟
- زنی در اولین عمره خود به واسطه به گردن داشتن غسل های واجب نماز طواف او باطل بوده است و مدت ها بعد ازدواج کرده است و دوباره به عمره رفته است. اگر در عمره دوم غسل های واجب را انجام داده باشد و نماز طواف عمره دوم او صحیح باشد آیا کفایت کننده از عمره اول می باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اگر مطمئن شود وقت نماز شده و به نماز بایستد و وسط نماز بفهمد تازه وارد وقت نماز شده نمازش باطل است؟ 2- اگر درنماز جماعت مغرب و عشاء با اینکه صدای امام را می شنود عمدا ذکر بگوید نمازش باطل است؟ 3- آیا در نماز جماعت چنانچه صدای امام را نشنود هر ذکری خواست می تواند بگوید؟
- [آیت الله سیستانی] آیا ذکر تشهد در نماز جماعت وقت تجافی واجب است؟
- [آیت الله سیستانی] ایا ذکر تشهد در نماز جماعت وقت تجافی واجب است؟
- [آیت الله بهجت] بنابر علتی (مثلاً شک در نماز چهار رکعتی در رکعت سه و چهار) نماز احتیاط بر نمازگزار واجب شده است، پس از خواندن نماز احتیاط فهمید که نمازش صحیح بوده؛ آیا نماز احتیاط اضافی باعث باطل شدن نماز می شود؟
- [آیت الله بهجت] منظور از این که باید قرائت و ذکر نماز صحیح خوانده شود، چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر امام جماعت در حال قرائت تشهد باشد و مأموم یک رکعت دیرتر اقتدا کرده باشد، نشستن در حالت تجافی واجب است یا می توان به صورت معمولی هم نشست؟ ذکر تشهد چه طور، قرائت آن واجب است یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر نمازگزار سهواً ذکر رکوع را در سجده بخواند آیا نمازش باطل می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] منظور از صحیح بودن قرائت امام جماعت چیست؟ آیا باید حروف را از مخارج آن طبق اصول تجوید بخواند؟
- [آیت الله خوئی] زیدی که قرائت نماز او باطل است مثلاً در تصحیح آن کوتاهی میکند، آیا میتواند برای انجام عمره به مکه برود یا نه؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی که قرائت او صحیح نیست، کفایت میکند خودش نمازطواف را بخواند، یا باید نایب هم بگیرد و به جماعت هم بخواند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه در جایی که باید قرائت را بلند بخواند عمداً آهسته بخواند یا در جایی که باید آهسته بخواند عمداً بلند بخواند نمازش باطل است، ولی اگر از روی فراموشی، یا ندانستن مسأله باشد، صحیح است، مگر این که در یاد گرفتن مسأله کوتاهی کرده باشد که بنابر احتیاط واجب اعاده می کند.
- هرگاه کسی در قرائت و ذکر نماز صدای خود را بیش از حد معمول بلند کند و با فریاد بخواند نمازش باطل است.
- اگر عمداً به جستجوی آب نرود تا وقت نماز تنگ شود گناه کرده، ولی نمازش با تیمم صحیح است.
- اگر در وقتی که نماز روزانه واجب است نماز آیات بر او واجب شود، هرگاه برای هر دو وقت دارد، هر کدام را اول بخواند اشکالی ندارد و اگر وقت یکی از آن دو تنگ شود، باید اول آن را بخواند و اگر وقت هر دو تنگ باشد، باید اول نماز روزانه را بخواند.
- اگر در میان حرفها یا کلمات قرائت، یا کلمات ذکر و تشهد سهواً فاصله بیاندازد که صورت قرائت و کلمات از بین برود ولی صورت نماز از بین نرود باید برگردد و بطور صحیح بخواند، مگر آن که وارد رکن بعد شده باشد که نمازش صحیح است و بازگشت ندارد.
- هرگاه ببیند مسجد نجس شده بهتر این است اول مسجد را تطهیر کند بعد نماز بخواند، هم‌چنین اگر طلبکاری ایستاده و طلب خود را مطالبه می کند، اگر نماز و مقدمات آن وقت زیادی را بگیرد واجب است اول تطهیر مسجد کند و اداء دین نماید بعد نماز بخواند، اگر بر خلاف این دستور عمل کند معصیت کرده ولی نمازش صحیح است و در تنگی وقت، نماز مقدم است.
- باید قرائت و ذکر نماز را صحیح بخواند و اگر نمی داند یاد بگیرد، اما کسانی که نمی توانند تلفظ صحیح را یاد بگیرند باید همانطور که می توانند بخوانند و برای چنین اشخاصی بهتر است که تا می توانند نماز خود را با جماعت به جا آورند.
- هرگاه بعد از نماز احتیاط بفهمد کسری نمازش درست به اندازه نماز احتیاط بوده (مثلاً در شک میان سه و چهار یک رکعت نماز احتیاط بخواند و بعد بفهمد نماز راسه رکعت خوانده) نمازش صحیح است و اگر بفهمد کسری نماز کمتر از نماز احتیاط بوده بنابر احتیاط واجب باید کسری نماز را بلافاصله به جا آورد و اصل نماز را هم اعاده کند و اگر بفهمد کسری نماز بیشتر از نماز احتیاط بوده، چنانچه بعد از نماز احتیاط کاری که نماز را باطل کند انجام نداده، احتیاط واجب این است کسری نماز را به جا آورد و اصل نماز را هم اعاده کند.
- هرگاه جماعت برپا شود مستحب است کسی که نمازش را فرادی خوانده دوباره باجماعت بخواند و اگر بعداً بفهمد که نماز اولش باطل بوده نماز دوم کافی است.
- کسی که احتمال می دهد تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند بنابر احتیاط واجب در اول وقت نماز نخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] کسی که یقین دارد وقت نماز تنگ است، اگر بدون جستجو با تیمم نماز بخواند و بعد از نماز و پیش از گذشتن وقت بفهمد که برای جستجو وقت داشته، احتیاط واجب آن است که دوباره نمازش را بخواند.
- [آیت الله سیستانی] کسی که یقین دارد وقت نماز تنگ است ، اگر بدون جستجو با تیمم نماز بخواند و بعد از نماز و پیش از گذشتن وقت بفهمد که برای جستجو وقت داشته ، احتیاط واجب آن است که دوباره نمازش را بخواند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که یقین دارد وقت نماز تنگ است، اگر بدون جستجو با تیمم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد که برای جستجو وقت داشته، احتیاط واجب آن است که دوباره نمازش را بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.
- [آیت الله بروجردی] کسی که یقین دارد وقت نماز تنگ است، اگر بدون جستجو با تیمّم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد که برای جستجو وقت داشته، احتیاط واجب آن است که دوباره نمازش را بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که یقین دارد وقت نماز تنگ است، اگر بدون جستجو با تیمّم نماز بخواند، و بعد از نماز بفهمد که برای جستجو وقت داشته، احتیاط واجب آن است که دوباره نمازش را بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که حمد و سوره و چیزهای دیگر نماز را به خوبی نمیداند و میتواند یاد بگیرد، چنانچه وقت نماز وسعت داشته باشد، باید یا نماز را به جماعت بخواند و یا آن را به نحو صحیح یاد بگیرد و اگر وقت تنگ باشد، بنابر احتیاط واجب در صورتی که ممکن باشد، باید نماز خود را به جماعت بخواند.
- [آیت الله جوادی آملی] .نمازگزاری که میتواند کلمات و ذکر و دعای واجب را صحیح ادا کند و آفتی در زبان ندارد, باید همه آنها را فراگیرد تا صحیح ادا نماید و در تنگی وقت , احتیاط واجب , آن است که نماز را به جماعت اقامه نماید . در صورت عدم امکان جماعت، نمازش با همان وصفی که دارد , صحیح است , هرچند بر اثر یاد نگرفتن کیفّیت ادای کلمات گناه کرده است.
- [آیت الله سیستانی] کسی که حَمد را بخوبی نمیداند باید سعی کند وظیفه خود را انجام دهد ، چه با یاد گرفتن یا تلقین باشد ، و چه با اقتدا در جماعت ، یا تکرار نماز در مورد شک باشد ، و اگر وقت تنگ شده است ، چنانچه نماز را بطوری که در مسأله پیش گفته شد بخواند ، نمازش صحیح است . ولی در صورتی که در یاد گرفتن کوتاهی کرده باشد اگر ممکن باشد ، برای فرار از عقوبت ، نمازش را به جماعت بخواند .
- [آیت الله بهجت] کسی که حمد و سوره و چیزهای دیگر نماز را بهخوبی نمیداند، و میتواند یاد بگیرد، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، باید یاد بگیرد؛ و اگر وقت تنگ است، دو صورت دارد: 1 اگر در یاد گرفتن کوتاهی کرده، در صورتی که عُسر و حرج نباشد، بنابر اظهر باید نمازش را به جماعت بخواند، یا کسی بخواند و او هم همراه او بخواند یا اگر ممکن است از روی نوشتهای بخواند. 2 اگر کوتاهی نکرده، بنابر احتیاط مستحب این کارها را انجام دهد. اگر کسی از قرآن هیچ نمیداند، به مقداری که واجب است در نماز از قرآن بخواند تسبیح و تهلیل و تکبیر میگوید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که به جهت ترس از تنگی وقت بدون جستجو با تیمم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد که برای جستجو وقت داشته، نمازش صحیح است؛ ولی احتیاط مستحب آن است که نمازش را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.