ماه گرفتگی
خُسُوف به ماه گرفتگى گفته می شود .
کسی که قضای چند نماز آیات بر او واجب است چه همه آنها برای یک چیز بر او واجب شده باشد، مثلاً سه مرتبه خورشید گرفته و نماز آنها را نخوانده است، چه برای چند چیز باشد، مثلاً برای خورشید گرفتگی، و ماه گرفتگی، و زلزله، نمازهایی بر او واجب شده باشد، موقعی که قضای آنها را میخواند، لازم نیست معین کند که برای کدام یک از آنها است.
عنوان مسئله:
کسی که قضای چند نماز آیات بر او واجب است چه همه آنها برای یک چیز بر او واجب شده باشد، مثلاً سه مرتبه خورشید گرفته و نماز آنها را نخوانده است، چه برای چند چیز باشد، مثلاً برای خورشید گرفتگی، و ماه گرفتگی، و زلزله، نمازهایی بر او واجب شده باشد، موقعی که قضای آنها را میخواند، لازم نیست معین کند که برای کدام یک از آنها است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در مناطق زلزله خیز که پس لرزه های متعدد می آید برای هر لرزه نماز آیات واجب می شود؟
- اگر نماز صبح قضا شود وهنگام ادای قضا مثلا هنگام نماز ظهر آیا باید اول نماز صبح را بجا آورد یا می‌شود بعد از نماز ظهر ویا عصر قضای نماز صبح را بجا آورد واینکه ایا می‌شود موقعی که نیت نماز ظهر کرده ای ومشغول هستی در حین یادت بیاید که نماز صبح را نخوانده ای ایا می‌شود در نماز تغییر نیت کرد وآنرا نماز صبح تبدیل نمود؟
- اگر نماز صبح قضا شود وهنگام ادای قضا مثلا هنگام نماز ظهر آیا باید اول نماز صبح را بجا آورد یا می‌شود بعد از نماز ظهر ویا عصر قضای نماز صبح را بجا آورد واینکه ایا می‌شود موقعی که نیت نماز ظهر کرده ای ومشغول هستی در حین یادت بیاید که نماز صبح را نخوانده ای ایا می‌شود در نماز تغییر نیت کرد وآنرا نماز صبح تبدیل نمود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] چرا باید نماز آیات بخوانیم؟ آیا بهتر نیست به کمک زلزله زدگان بشتابیم و یا پدیده خورشید گرفتگی را تماشا کنیم؟!
- [سایر] اگر زن در گرفتگی خورشید و ماه، حائض باشد، آیا پس از پاک شدن، باید نماز آیات را قضا کند؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در هنگام عادت ماهیانه، خورشید یا ماه گرفتگی باشد آیا نماز آیات، پس از عادت قضا می شود؟
- [سایر] با سلام. آیا نماز آیات باید بلافاصله بعد از گرفتگی خورشید و ماه و یا زلزله یا رعد و برقی که به واسطه آن نماز واجب شود، باید بجا آورده شود؟و اگر بجا آورده نشود بعد از آن باید به نیت ادا خواند یا قضا؟
- [سایر] فلسفه نماز آیات هنگام گرفتن خورشید و ماه چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا زلزله ای که یک ماه قبل صورت گرفته و من امروز مطلع شدم در ذمه بنده تکلیف نماز آیات مثل قضای در خسوف و کسوف ایجاد می کند یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی هنگام وقوع زلزله بیهوش باشد، آیا خواندن نماز آیات بر او واجب است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان از طریق اخبار دسته جمعی یا از قواعد علمی و نجومی مطلع شد که روز بعد خورشید یا ماه می گیرد و اتفاقاً در وقت گرفتگیِ آنها غافل شد یا خواب بود و پس از آنکه کاملاً باز شد یادش آمد یا بیدار شد، آیا باید نماز آیات بخواند؟
- [آیت الله بهجت] اگر در منطقه ای زلزله رخ دهد آیا نماز آیات بر افراد منطقه دیگر که زلزله در منطقه آن ها رخ نداده است هم واجب است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا زلزله ای که یک ماه قبل صورت گرفته و من امروز مطلع شده ام در ذمّه بنده تکلیف نماز آیات ایجاد می کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زن در حال حیض یا نفاس باشد و خورشید یا ماه گرفتگی شود، یا زلزله اتفاق بیفتد، نماز آیات بر او واجب نیست و قضا هم ندارد. دستور نماز آیات:
- نماز آیات که دستور آن بعداً گفته خواهد شد به واسطه سه مورد واجب می‌شود: اوّل: کسوف (خورشید گرفتگی). دوّم: خسوف (ماه گرفتگی). و در این دو مورد هر چند مقدار گرفتگی کم باشد و کسی هم از آن نترسد نماز آیات واجب است. سوّم: زلزله بنا بر احتیاط واجب اگرچه کسی هم نترسد. و اما در رعد و برق، و بادهای سیاه و سرخ، و مانند اینها از آیات آسمانی در صورتی که بیشتر مردم بترسند، و همچنین در حوادث زمینی مانند فرو رفتن زمین، و افتادن کوه که موجب ترس اکثر مردم شود بنا بر احتیاط مستحب نماز آیات ترک نشود.
- چیزهایی که در نمازهای یومیه واجب و مستحب است، در نماز آیات هم واجب و مستحب میباشد، ولی در نماز آیات در صورتی که با جماعت باشد میتواند رجاءً بجای اذان و اقامه سه مرتبه بگویند (الصلاة) و در غیر جماعت چیزی نیست، ولی مشروعیت جماعت در نماز آیات در غیر گرفتن ماه و خورشید ثابت نیست.
- اگر بفهمد نماز آیاتی که برای خورشید گرفتگی، یا ماه گرفتگی خوانده باطل بوده است، باید دوباره بخواند، و اگر وقت گذشته قضا نماید.
- اگر از چیزهایی که نماز آیات برای آنها واجب است بیشتر از یکی اتفاق بیفتد، انسان باید برای هر یک از آنها یک نماز آیات بخواند، مثلاً اگر خورشید بگیرد، و زلزله هم بشود، باید دو نماز آیات بخواند.
- وقت شروع در نماز آیات برای کسوف و خسوف، موقعی است که خورشید یا ماه شروع به گرفتن میکند، و تا زمانی که به حالت طبیعی برنگشته ادامه دارد (اگرچه بهتر آن است که بهقدری تأخیر نیندازند که شروع به باز شدن کند)، ولی تمام کردن نماز آیات را میتوان تا بعد از باز شدن خورشید، یا ماه تأخیر انداخت.
- اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه، بهاندازه خواندن یک رکعت نماز یا کمتر باشد، نمازی که میخواند ادا است، و همچنین است اگر مدت گرفتن آنها بیشتر باشد. ولی انسان نماز را نخواند تا بهاندازه خواندن یک رکعت یا کمتر به آخر وقت آن مانده باشد، در این صورت نماز آیات واجب و اداء است.
- اگر گرفتن خورشید یا ماه را نداند، و بعد از باز شدن بفهمد که تمام آن گرفته بوده، باید قضای نماز آیات را بخواند، ولی اگر بفهمد مقداری از آن گرفته بوده، قضا بر او واجب نیست.
- کسی که نماز یومیه خود را در وقت آن نخوانده ، باید قضای آن را بجا آورد ، اگر چه در تمام وقت نماز خواب مانده یا بواسطه مستی نماز نخوانده باشد . و همچنین است هر نماز واجب دیگری که آن را در وقتش نخواند حتی بنابر احتیاط لازم نمازی را که در وقت معینی به نذر بر او واجب شده . ولی نماز عید فطر و قربان قضا ندارند ، و همچنین نمازهائی را که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده قضا ندارد چه نمازهای یومیّه باشد چه غیر آن ، و حکم قضای نماز آیات خواهد آمد .
- اگر عدّهای بگویند که خورشید یا ماه گرفته است، چنانچه انسان از گفته آنان یقین یا اطمینان شخصی پیدا نکند و نماز آیات نخواند و بعد معلوم شود راست گفتهاند، در صورتی که تمام خورشید یا ماه گرفته باشد، باید نماز آیات را بخواند، ولی اگر مقداری از آن گرفته باشد، خواندن نماز آیات بر او واجب نیست. و همچنین است اگر دو نفر که عادل بودن آنان معلوم نیست بگویند خورشید یا ماه گرفته، بعد معلوم شود که عادل بودهاند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] کسی که قضای چند نماز آیات بر او واجب است، چه همة آنها برای یک چیز بر او واجب شده باشد، مثلًا سه مرتبه خورشید گرفته و نماز آنها را نخوانده است، چه برای چند چیز باشد، مثلًا برای آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله نمازهائی بر او واجب شده باشد، موقعی که قضای آنها را میخواند، لازم نیست معین کند که برای کدام یک آنها باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که چند نماز آیات بر او واجب است ، اگر چه همة آنها برای یک چیز بر او واجب شده باشد ، مثلاً سه مرتبه خورشید گرفته و نماز آنها را نخوانده است یا برای چند چیز باشد مثلاً برای آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله ، نمازهائی بر او واجب شده باشد .موقعی که قضای آنها ر ا می خواند لازم نیست معین کند که برای کدام یک آنها باشد .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که چند نماز آیات بر او واجب است؛ چه همه آنها برای یک چیز بر او واجب شده باشد؛ مثلا سه مرتبه خورشید گرفته و نماز آنها را نخوانده است؛ چه برای چند چیز باشد مثلا برای آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله؛ نمازهائی بر او واجب شده باشد؛ موقعی که قضای آنها را می خواند؛ لازم نیست معین کند که برای کدام یک آنها باشد.
- [آیت الله بروجردی] کسی که [قضای] چند نماز آیات بر او واجب است، اگر همهی آنها برای یک چیز بر او واجب شده باشد مثلاً سه مرتبه خورشید گرفته و نماز آنها را نخوانده است موقعی که قضای آنها را میخواند، لازم نیست معین کند که برای کدام دفعهی آنها باشد و همچنین است اگر چند نماز برای رعد و برق و بادهای سیاه و سرخ و مانند اینها بر او واجب شده باشد؛ ولی اگر برای آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله، یا برای دو تای اینها نمازهایی بر او واجب شده باشد، بنا بر احتیاط واجب باید موقع نیت معین کند نماز آیاتی را که میخواند برای کدامیک آنها است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که چند نماز آیات بر او واجب است اگر همه آنها برای یک چیز بر او واجب شده باشد، مثلاً سه مرتبه خورشید گرفته و نماز آنها را نخوانده است موقعی که قضای آنها را می خواند، لازم نیست معیّن کند که برای کدام دفعه آنها باشد، و همچنین است اگر چند نماز برای رعد و برق و بادهای سیاه و سرخ و مانند اینها بر او واجب شده باشد ولی اگر برای آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله، یا برای دوتای اینها نمازهائی بر او واجب شده باشد بنابر احتیاط واجب باید موقع نیّت معیّن کند; نماز آیاتی را که می خواند برای کدامیک از آنها است.
- [امام خمینی] کسی که چند نماز آیات بر او واجب است اگر همه آنها برای یک چیز بر او واجب شده باشد، مثلا سه مرتبه خورشید گرفته و نماز آنها را نخوانده است موقعی که قضای آنها را می خواند، لازم نیست معین کند که برای کدام دفعه آنها باشد و همچنین است اگر چند نماز برای رعد و برق و بادهای سیاه و سرخ و مانند اینها براو واجب شده باشد ولی اگر برای آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله، یا برای دوتای اینها نمازهایی بر او واجب شده باشد بنابر احتیاط واجب باید موقع نیت،معین کند، نماز آیاتی را که می خواند برای کدام یک آنها است.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که قضای چند نماز ایات بر او واجب است چه همه انها برای یک چیز واجب شده باشد مثل ان که سه مرتبه خورشید گرفته و نماز انها را نخوانده است چه برای چند چیز باشد مثل خورشید گرفتن و ماه گرفتن موقعی که قضای انها را می خواند لازم نیست معین کند که برای کدام یک از انهاست هر چند احتیاط مستحب ان است که معین نماید اگر چه به تعیین اجمالی مثل ان که نیت کند اول نماز ایات یا دوم نماز ایاتی که بر من واجب شده قضای ان را به جا می اورم
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که چند نماز آیات بر او واجب است، اگر همه آنها برای یک چیز بر او واجب شده باشد، مثلاً سه مرتبه خورشید گرفته ونماز آنها را نخوانده است موقعی که قضای آنها را میخواند، لازم نیست معیّن کند که برای کدام دفعه آنها باشد و همچنین است اگر چند نماز برای رعد وبرق وبادهای سیاه وسرخ ومانند اینها بر او واجب شده باشد، ولی اگر برای آفتاب گرفتن وماه گرفتن وزلزله یا برای دوتای اینها نمازهایی بر او واجب شده باشد، بنابر احتیاط واجب باید موقع نیّت معیّن کند نماز آیاتی که میخواند برای کدامیک آنها است.
- [آیت الله اردبیلی] وقت نماز آیات در خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی از وقتی است که خورشید یا ماه شروع به گرفتن میکند و بنابر احتیاط واجب، نباید نماز آیات را به قدری تأخیر بیندازد که خورشید یا ماه شروع به باز شدن کند.
- [آیت الله سبحانی] کسی که چند نماز آیات بر او واجب است، اگر همه آنها برای یک چیز بر او واجب شده باشد، مثلاً سه مرتبه خورشید گرفته و نماز آنها را نخوانده است موقعی که قضای آنها را می خواند، لازم نیست معین کند که برای کدام دفعه آنها باشد و همچنین اگر چند نماز برای رعد و برق و بادهای سیاه و سرخ و مانند اینها بر او واجب شده باشد و امّا اگر نوع اسباب مختلف باشد برای آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله، یا برای دو تای اینها نمازهائی بر او واجب شده باشد بنابر احتیاط واجب; باید موقع نیت، معین کند; نماز آیاتی را که می خواند برای کدام یک آنها است.