چرا باید نماز آیات بخوانیم؟ آیا بهتر نیست به کمک زلزله زدگان بشتابیم و یا پدیده خورشید گرفتگی را تماشا کنیم؟!

خواندن نماز آیات، برای توجّه دادن به منشأ اصلی آفرینش و دگرگونی طبیعت، از سوی خدای تواناست. در روایت آمده است؛ هنگام درگذشت ابراهیم، فرزند کوچک پیامبر، خورشید گرفت. مردم با خود می گفتند که این کسوف و خورشید گرفتگی، به خاطر فقدان پسر رسول خدا صلی الله علیه و آله است. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله برای تصحیح افکار و برداشت ها منبر رفت و پس از حمد و ثنای پروردگار، فرمود: (ایها النّاسُ! اِنَّ الشَمْسَ والْقَمَرَ آیتانِ مِنْ آیاتِ اللّهِ، یجْریانِ بأمْرهِ مُطیعانِ لَهُ لاینْکَسِف لِمَوْتِ اَحَدٍ وَ لا لِحَیاتِهِ، فَاذَا انْکَسَفتا اَوْ واحِدةٌ مِنْهُما فَصَلُّوا)1؛ (ای مردم! خورشید و ماه، دو نشانه از نشانه های الهی اند، به فرمان او جریان دارند و مطیع اویند، و به خاطر مرگ یا زندگی کسی، گرفته نمی شوند. پس اگر هر دو یا یکی از آن دو گرفت، نماز بگذارید).
امام رضا علیه السلام در بیان علّت نماز آیات به هنگام کسوف فرموده اند: کسوف آیتی است از آیات خدا که نمی دانیم به نشانه رحمت حقّ عزّ و جل ظاهر شده یا به منظور عذاب الهی پدید آمده، باری نبی اکرم صلی الله علیه و آله دوست دارند که امّتشان هنگام ظهور کسوف در مقابل خالق و راحم فزع و جزع و تضرّع نموده تا شرّ آن از ایشان دفع گشته و بدین وسیله از امر مکروه مترتّب بر آن مصون بمانند، چنان چه قوم یونس وقتی در مقابل حقّ عزّ و جل تضرّع و جزع و فزع نمودند باری تعالی عذاب را از آنها برگرداند.2
امام صادق علیه السلام از پدرش نقل می کند که فرمود: زلزله ها و گرفتگی ماه و خورشید و بادهای سخت و وحشت زا، از نشانه های قیامت است. هر گاه یکی از اینها را دیدید، به یاد برپایی قیامت بیفتید، به مسجدها پناه برید و نماز بخوانید.3
و اما درباره کمک به زلزله زدگان و تماشای خورشید گرفتگی باید به امور ذیل توجّه نمود:
1. به طور معمول خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی مدّتی طول می کشد. لذا می توان نماز آیات را خواند و از فرصت نگاه به حوادث و پدیده های طبیعی نیز با رعایت شرایط ایمنی بهره مند شد.
2. مهم ترین وظیفه و اقدام امدادگران و نهادهای مسئول ایجاد احساس آرامش و امنیّت است، با توجّه به خدا و این که همه اینها نشانه های قدرت و عظمت اوست و باید به او استغاثه نمود همه اضطراب ها و دلهره ها برطرف شده، بهترین وضعیت روانی برای تصمیم گیری امدادگران (هم از حیث روحی خودشان و هم از این که مردم دچار اضطراب و ناامنی نیستند از این جهت خیال آنها آسوده می باشد) مهیّا خواهد شد.
3. تمامی زلزله ها، خرابی های سنگین و بنیان کن، به بار نمی آورند و برخی از آنها، جز خسارت های مالی غیرقابل توجّه، چیزی را در پی ندارند. از این رو خواندن نماز آیات، در این فرض، هرگز مخالف عقل و درایت به نظر نمی رسد.
البته به اتّفاق نظر علماء در تلاقی نماز آیات با واجبی مهم تر، نماز آیات به تأخیر می افتد.
پی نوشت:
1. کافی، ج 3، ص 208.
2. علل الشرائع، ترجمه ذهنی تهرانی، ج1، ص 851.
3. وسائل الشیعة، ج 7، ص 487.
منبع: www.porseman.org