مال
مال همان سرمایه و ثروت انسان است که در آموزههای دینی از احکام ویژهای برخوردار است.
اگر کسی چیزی را پیدا کند و دیگری بگوید مال من است ، در صورتی باید به او بدهد که نشانه های آن را بگوید ، ولی لازم نیست نشانه هائی را که بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آنها نیست بگوید .
عنوان مسئله:
اگر کسی چیزی را پیدا کند و دیگری بگوید مال من است ، در صورتی باید به او بدهد که نشانه های آن را بگوید ، ولی لازم نیست نشانه هائی را که بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آنها نیست بگوید .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر صاحب سرمایه پول خود را جهت انجام معاملات (مضاربه) در اختیار عامل قرار دهد، امّا عامل آن را مثلاً به عنوان پیش پرداخت اجاره منزل بپردازد و از جانب خود ماهیانه سودی به صاحب پول بدهد چه حکمی دارد؟
- اگر صاحب سرمایه در همان ابتدای پرداخت پول به عامل، بخواهد اصل سرمایه خود را به طریقی از طرف عامل تضمین کند، آیا میتواند.درضمن عقد مضاربه شرط کند که اگر خسارتی به اصل سرمایه وارد شد عامل آن رااز مال خود بدهد؟
- آیا رساندن آب به زیر پوستِ موهای مژههای چشم لازم است - در صورتی که رساندن آب به زیر موهای صورت لازم نباشد - یا نه؟
- معتکف در روز سوّم اعتکاف از مسجد خارج میشود آیا تنها قضاء لازم است یا کفّاره هم باید بدهد؟
- معتکف در روز سوم اعتکاف از مسجد خارج میشود آیا تنها قضاء لازم است یا کفاره هم باید بدهد؟
- ب: در صورت نیاز به شکایت، آیا برای اجرای حد، صرف مرافعه کافی است، یا مطالبه قطع ید از سوی مال باخته نیز لازم است؟
- آیا از نظر شرعی جایز میباشد که پدر پسر مهریه زن پسرش را از مال خود به پدر زن پسرش بدهد؟
- اینکه در قولنامهها معمولاً مینویسند که هریک از طرفین که پشیمان شد باید فلان مبلغ به دیگری بدهد آیا به این قول و قرار عمل کردن لازم است؟
- اگر در ضمن عقد لازم شرط کند که هرگاه مبیع مستحقٌّ للغیر درآمد فلان مبلغ به مشتری بدهد، آیا مشروط علیه مشغول الذمه میشود؟
- چنانچه زن در غیاب شوهر و یا با عدم اطلاع و یا با عدم رضایت او نذر کند، در صورتی که مال منذور از شوهر باشد و یا مشترک و یا از مال مختص به زن، از قبیل ارث و یا اجرت کاری که از شوهر میگیرد، چه صورت دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که غاصب تغییری در مال غصب شده ایجاد کند و صاحب مال نپذیرد وظیفه غاصب چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر برگرداندن مال غصبی به غاصب ضرری وارد کند، مثلامال مغصوبه را در ساختمان استفاده کرده است در صورتی که صاحب مال عین مالش را میخواهد، وظیفه چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در چه صورتی برای پیدا کردن صاحب اشیایی که پیدا می شود باید تلاش کرد و در چه صورتی لازم به تعریف نیست؟
- [آیت الله سبحانی] کشاورزی که زکات به اموال او تعلق گرفته است، در صورتی که بدهکار باشد و بخواهد زکات مال را هم بپردازد، به عسر و حرج می افتد. آیا می تواند زکات مال را برای بدهکاری مصرف کند و آیا می تواند زکات را به فقیر بدهد، به شرط این که آن فقیر، زکات را به صاحب مال هبه کند؟
- [آیت الله بهجت] در چه صورتی شخص می تواند زکات مال را به داماد یا عروس خود بدهد؟
- [سایر] دروغ نگفتن در چه صورتی نشانه ی قوت ایمان است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا مال پیدا شده را، در صورتی که از یافتن صاحب آن مأیوس شدیم، می توانیم در امورات مسجد صرف کنیم؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا لازم است در مضاربه سود به صورت درصد حاصله برای صاحب مال و عامل معین شود (کسر مشاع) یا اگر هم مقداری معین شود کافی است؟
- [آیت الله بهجت] در صورتی که صاحب خانه پس از پخت غذا متوجه نجاست آن شود، آیا لازم است که به میهمانان اطلاع دهد؟
- [آیت الله مظاهری] آیا غاصب علاوه بر برگرداندن مال غصبی به صاحب آن وظیفه دیگری هم نسبت به صاحب مال دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر امانت دار نشانه های مرگ را در خود ببیند ، چنانچه ممکن است ، باید امانت را به صاحب آن یا وکیل او برساند و اگر ممکن نیست باید آن را به حاکم شرع بدهد وچنانچه به حاکم شرعدسترسی ندارد ، در صورتی که وارث او امین است و از امانت اطّلاع دارد ، لازم نیست وصیّت کند وگرنه باید وصیّت کند و شاهد بگیرد و به وصیّ و شاهد ، اسم صاحب مال و جنس و خصوصیّات مال و محلّ آن را بگوید .
- اگر مالی پیدا کند که نشانه دارد و قیمت آن از6/12 نخود نقرة سکّه دار کمتر است ، چنانچه صاحب آن معلوم باشد و انسان نداند راضی است یا نه ، نمی تواند بدون اجازة او بردارد و اگر صاحب آن معلوم نباشد ، می توان به قصد اینکه ملک خودش شود بردارد و احتیاط واجب آن است که اگر صاحبش پیدا شود در صورتی که تلف نشده خود مال را و در صورتی که تلف شده عوض آن را به او بدهد .
- اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد و بعد بفهمد که مقدار حرام بیشتر از خمس بوده ،لازم است مقداری را که می داند از خمس بیشتر بوده ، از طرف صاحب آن صدقه بدهد .
- اگر صاحب مال برای نگهدار ی مال خود جائی را معیّن کند ولی به کسی که امانت را قبول کرده نگوید که ان را به جای دیگر نبر ، چنانچه امانت دار احتمال دهد که در آنجا از بین می رود باید آن را به جای دیگری که مال در آنجا محفوظ تر است ببرد و چنانچه مال در انجا تلف شود ضامن نیست مگر آنکه صاحب مال هم احتمال تلف شدن مال را درآنجا بدهد در این صورت لازم نیست از انجا ببرد .
- اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را نداند ولی صاحبش را بشناسد ، باید یکدیگر را راضی نمایند . و چنانچه صاحب مال راضی نشود ، در صورتی که انسان بداند چیز معیّنی مال او است و شک کند که بیشتر از آن هم مال او است یا نه ؛ باید چیزی راکه یقین دارد مال او است به او بدهد ، و احتیاط مستحّب آن است مقدار بیشتری را که احتمال می دهد مال او است به او بدهد .
- اگر صاحب مال بمیرد و چند وارث داشته باشد ؛ کسی که امانت را قبول کرده باید مال را به همة ورثه بدهد ، یا به کسی بدهد که همه آنان گرفتن مال را به او واگذار کرده اند پس اگر بدون اجازة دیگران تمام مال را به یکی از ورثه بدهد ، ضامن سهم دیگران است .
- اگر مالی را که نشانه دارد و قیمت آن به 6/12 نخود نقرة سکّه دار می رسد در جائی پیدا کند که معلوم است به واسطة اعلان ، صاحب آن پیدا نمی شود می توان در روز اوّل آن را از طرف صاحبش صدقه بدهد و چنانچه صاحبش پیدا شود و به صدقه دادن راضی نشود باید عوض آن را به او بدهد و ثواب صدقه ای که داده مال خود او است .
- انسان مالی را می تواند گرو بگذارد که شرعاً بتواند در آن تصرّف کند واگر مال کس دیگر را گرو بگذارد ، در صورتی صحیح است که صاحب مال بگوید به گرو گذاشتن راضی هستم .
- اگر بعد از زراعت بفهمند که مُزارَعضه باطل بوده ، چنانچه تخم ، مال مالک بوده حاصلی هم که به دست می آید مال او است و باید مزد زارع و مخارجی راکه و کرایة گاو یا حیوان دیگری را که مال زارع بوده و در آن زمین کار کرده به او بدهد مگر در صورتی که باطل شدن مُزارَعَه به جهت آن باشد که قرارداد کرده باشند همه حاصل مال مالک باشد ؛ در این فرض لازم نیست مالک چیزی به زارع بدهد . و اگر تخم مال زارع بوده زراعت هم مال او است و باید اجارة زمین و خرج هایی که مالک کرده و کرایة گاو یا حیوان دیگری که مال او بوده ودر آن زراعت ، کار کرده به مالک بدهد ، مگر در صورتیکه باطل شدن مزارعه بجهت آن باشد که قرارداد کرد ه باشند همة حاصل مال زارع باشد ، در این فرض لازم نیست زارع چیزی به مالک بدهد .
- اگر نداند مالی را که عاریه کرده غصبی است و در دست او از بین برود ، چنانچه صاحب مال عوض آن را از او بگیرد ، او هم می تواند آنچه را به صاحب مال داده از عاریه دهنده مطالبه نماید ، ولی اگر چیزی را که عاریه کرده طلا و نقره باشد ، عاریه دهنده با او شرط کرده باشد که اگر آن چیز از بین برود عوضش را بدهد ، نمی تواند چیزی را که به صاحب مال می دهد ، از عاریه دهنده مطالبه نماید .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر کسی چیزی را پیدا کند و دیگری بگوید مال من است، در صورتی باید به او بدهد که نشانه های آن را بگوید و اطمینان حاصل شود که مال او است ولی لازم نیست نشانه هائی را که بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آنها نیست بگوید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر کسی چیزی را پیدا کند و دیگری بگوید مال من است و نشانه های آن را بگوید؛ در صورتی باید به او بدهد که اطمینان داشته باشد مال او است و لازم نیست نشانه هائی را که بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آنها نیست بگوید.
- [آیت الله بروجردی] اگر کسی چیزی را پیدا کند و دیگری بگوید مالِ من است، در صورتی باید به او بدهد که نشانههای آن را بگوید، ولی لازم نیست نشانههایی را که بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آنها نیست بگوید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] باید درموقع اعلان کردن طوری بگوید که نشانه های آن روشن نشود و اگر کسی آمد و نشانه های آن را داد بطوری که اطمینان حاصل شد مال اوست باید به او بدهد، ولی لازم نیست نشانه هایی را که بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آن نیست بگوید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کسی چیزی را پیدا کند و دیگری بگوید مال من است و نشانه های ان را بگوید در صورتی باید به او بدهد که اطمینان داشته باشد مال اوست ولازم نیست نشانه هایی را که بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت انها نیست بگوید
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی چیزی را پیدا کند و دیگری بگوید مال من است و نشانههای آن را بگوید ، در صورتی باید به او بدهد که اطمینان داشته باشد مال اوست ، و لازم نیست نشانههائی را که بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آنها نیست بگوید .
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی چیزی را پیدا کند و دیگری بگوید مال من است، در صورتی باید به او بدهد که اطمینان پیدا کند مال اوست و لازم نیست نشانههایی را که بیشتر اوقات صاحب مال هم متوجّه آنها نیست بگوید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی چیزی را پیدا کند و دیگری بگوید مال من است و نشانههای آن را بگوید، اگر اطمینان نباشد مال اوست نمیتواند به او بدهد و اگر اطمینان باشد باید به او بدهد و لازم نیست نشانههایی را که بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آنها نیست بگوید.
- [آیت الله خوئی] اگر کسی چیزی را پیدا کند و دیگری بگوید مال من است و نشانههای آن را بگوید، درصورتی باید به او بدهد که اطمینان داشته باشد مال او است و لازم نیست نشانههائی را که بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آنها نیست بگوید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی چیزی پیدا کند ودیگری بگوید مال من است، در صورتیباید به او بدهد که نشانههای آن را به طوری که موجب علم بصحّت ادّعایاو شود بگوید، ولی لازم نیست نشانههایی را که بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آنها نیست بگوید.