پشت بام
بام همان طرف بیرونى سقف که بر آن سقف دیگرى نباشد و از آن به مناسبت در بابهاى طهارت، صلات، اعتکاف، حج، اجاره و نکاح سخن رفته است.
پشت بام مسجد و محراب آن، و شبستان ها، جزء مسجد محسوب می شود مگر این که در شهری که در آن معتکف می شود، برخی از آنها را اهالی محل جزء مسجد ندانند.
عنوان مسئله:
پشت بام مسجد و محراب آن، و شبستان ها، جزء مسجد محسوب می شود مگر این که در شهری که در آن معتکف می شود، برخی از آنها را اهالی محل جزء مسجد ندانند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- پاداش پایان سال بازنشستگی متوفی جزء ماترک محسوب می شود؟
- آیا زرتشتیان جزء اهل کتاب محسوب می شوند؟
- گوشی موبایل و ماشینی که معمولاً پدر از آن استفاده می کند، آیا جزء اشیای شخصی پدر محسوب شده و به پسر بزرگتر می رسد؟
- زمینی در پشت حسینیه که چهل سال قبل قبرستان بوده و اکنون به جهت احداث قبرستان جدید این مکان متروکه مانده است آیا می توان آن را جزء حسینیه کرد؟
- مسجدی قدیمی به مساحت یک صد متر مربع در طرح توسعه ی خیابان واقع شده و چهل متر آن باقی مانده است و متدینین، مسجد جدیدی در کنار این مسجد احداث نموده اند. آیا باقیمانده از مسجد قدیمی را می توان جزء حیاط و صحن یا فضای سبز در محدوده ی حیاط مسجد جدید قرار داد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اعتکاف در مکان هایی که شک داریم جزء مسجد است (مانند بام، سرداب و مقداری که به مسجد افزوده می شود) چگونه است؟
- [سایر] ورود زن حائض به مکانهایی که شک دارد جزء مسجد است (مانند بام، سرداب و مقداری که به مسجد افزوده می‌شود)، چگونه است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اعتکاف در مکانهایی که شک داریم جزء مسجد است (مثل بام، سرداب، حیاط و مقداری که به مسجد افزوده شده) چه حکمی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] در صورتی که از اول طبقه فوقانی مسجدی را به نام مهدیه نام گذاشته که درست بر روی سالن شبستان مسجد قرار دارد آیا میتواند این طبقه فوقانی را از مسجد خارج کرد و جزء مسجد ندانست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا احداث محلّ تخلّی (دستشویی) در پشت بام یا طبقه دوم یا سوم مسجد، جایز است یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] اگر مسجد سهله عرفاً جزء شهر کوفه محسوب شود، نماز مسافر در آن قصر است یا تمام؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که نیّت کرده مثلاً در شبستان مسجد معتکف شود، آیا خارج شدن از شبستان و ورود به حیاط یا دیگر قسمتهای مسجد، ضرری برای اعتکاف او دارد یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] در روستایی مسجد نوسازی وجود دارد که در مکان مسجد قبلی بنا شده است. در گوشه ای از این مسجد که زمین آن جزء مسجد قبلی است، بر اثر جهل به مسأله، اتاقی برای تهیه چای و مانند آن و کتابخانه ای در نیم طبقه قسمتی از شبستان مسجد در داخل شبستان مسجد ساخته شده است. خواهشمندیم نظر خود را در این باره و مسأله تکمیل و کیفیت استفاده از نصف دور داخلی مسجد، بیان فرمایید.
- [آیت الله مظاهری] در حیاط مسجد هم اعتکاف صحیح است یا خیر؟ همچنین در زیرزمین و پشت بام مسجد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا پشت بام مسجد تابع مسجد است یا بستگی به وقف کننده دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هرکس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را برطرف کند. و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند، و اگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند مگر آنکه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
- هرگاه نذر کند که سه روز معتکف شود، نخستین شب از سه روز، جزء اعتکاف نیست، و همچنین اگر یک ماه را نذر کند، نخستین شب از یک ماه، جزء اعتکاف نیست، مگر این که، به هنگام نذر نخستین شب را هم جزء اعتکاف قراردهد.
- هرگاه شک کند که نقطه ای از نقاط مربوط به مسجد، جزء مسجد هست یا نه اعتکاف در آن جایز نیست.
- حقوق بازنشستگی و یا مبلغی که به عنوان بازخرید کار داده می شود جزء درآمد همان سال محسوب می گردد و اگر چیزی تا آخر سال از آن باقی نماند خمس ندارد، اما اگر اضافه بماند خمس دارد.
- هر گاه محراب در درون دیوار مسجد باشد، و امام در آن قرار گیرد نماز کسانی که پشت سر امام هستند و او را می بینند صحیح است ولی نماز کسانی که در دو طرف صف قرار دارند و امام را نمی بینند اشکال دارد. ولی صف های طولانی که پشت سر فردی یا افرادی که امام را می بینند قرار دارد صحیح است، هر چند امام را نبینند.
- مسافر می تواند در مسجدالحرام و مسجد پیغمبر(صلی الله علیه وآله وسلم) و مسجد کوفه نمازش را تمام بخواند و تمام افضل و شکسته احوط است. ولی اگر بخواهد در جائی که اول، جزء این مساجد نبوده و بعد از زمان ائمه(علیهم السلام) به این مساجد اضافه شده نماز بخواند، باید شکسته بخواند و نیز مسافر می تواند در حرم حضرت سیدالشهداء(علیه السلام)در شعاع 25 ذراع(تقریباً 11متر) از ضریح مقدس نماز را تمام بخواند.
- اگر جای مأموم بلندتر از جای امام باشد در صورتی که بلندی به مقدار متعارف زمان قدیم باشد مثل آنکه امام در صحن مسجد و مأموم در پشت بام بایستد اشکال ندارد ولی اگر مثل ساختمان های چند طبقه این زمان باشد که از جماعت دور است اشکال دارد. سوم: نبودن فاصله میان مأمومین
- کمترین مدت اعتکاف، سه روز است، هرگاه کمتر از آن را نیت کند،اعتکاف او صحیح نیست، ولی فزون تر از سه، مانعی ندارد، ولو یک روز یا یک شب، یا بخشی از آنها. و اگر پنج روز معتکف شود، اعتکاف روز ششم برای او واجب می گردد و همچنین اگر هشت روز معتکف شد، روز نهم برای او واجب می گردد. و مقصود از روز، طلوع فجر تا غروب آفتاب است، بنابراین، شب نخست، و شب چهارم، جزء اعتکاف نیست، در این صورت اقل اعتکاف، سه روز و دو شب می باشد.
- کسی که می خواهد نماز بخواند، باید برای پیداکردن قبله کوشش نماید، تا اطمینان پیدا کند که قبله کدام طرف است، و می تواند به گفته یک شاهد عادل که از روی نشانه های حسّی شهادت می دهد یا به قول کسی که از روی قاعده علمی قبله را می شناسد و محل اطمینان است عمل کند و اگر اینها ممکن نشد باید به گمانی که از محراب مسجد مسلمانان یا قبرهای آنان یا از راه های دیگر پیدا می شود عمل نماید حتی اگر از گفته فاسق یا کافری که به واسطه قواعد علمی قبله را می شناسد گمان به قبله پیدا کند، کافی است.
- هر گاه برای ادب دست ها را به عنوان جزء نمازش روی هم بگذارد، بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند، ولی اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا برای کار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن، دست ها را روی هم بگذارد اشکال ندارد. چهارم از مبطلات نماز آن است که بعد از خواندن حمد، (آمین) بگوید. ولی اگر اشتباهاً یا از روی ناچاری بگوید، نمازش باطل نمی شود. پنجم از مبطلات نماز آن است که عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله کند، یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد، بلکه اگر عمداً به قدری برگردد که نگویند رو به قبله است، اگر چه به طرف راست یا چپ نرسد، نمازش باطل است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر امام در محراب باشد، و کسی پشت سر او اقتدا نکرده باشد، کسانی که دو طرف محراب ایستاده اند، و به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند، نمی توانند اقتدا کنند، بلکه اگر کسی پشت سر امام اقتدا کرده باشد، اقتدا کردن کسانی که دو طرف او ایستاده اند، و اتصال دارند و به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند محل تأمل است.
- [آیت الله جوادی آملی] .نجس کردن مسجد زمین، دیوار درون و سقف آن حرام است; همچنین نجس کردنِ سمت بیرون دیوار و بیرون سقف؛ یعنی بام آن, اگر جزء مسجد باشد , حرام است ; وگرنه احتیاط , ترک آن است . برطرف کردن نجاست مسجد, بر کسی که به آن آگاهی یافت, واجب است.
- [آیت الله اردبیلی] نجس کردن زمین، سقف، بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر کس بفهمد که این مکانها نجس شده است، باید فورا نجاست آن را برطرف کند و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را نیز نجس نکنند و اگر نجس شود، نجاست آن را برطرف نمایند، مگر آن که واقف، آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر کس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را بر طرف کند . و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند ، واگر نجس شود نجاستش را بر طرف نمایند ، مگر آنگه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هرکس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را برطرف کند، و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون مسجد را هم نجس نکنند، و اگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند، مگر آنکه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] تابش آفتاب، زمین و پشت بام را پاک می کند، ولی پاک کردن ساختمان و درب و پنجره و مانند آن محل اشکال است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر امام در محراب باشد و کسی پشت سر او اقتدا نکرده باشد کسانی که در دو طرف محراب ایستاده اند و به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند نمی توانند به او اقتدا کنند، بلکه اگر کسی هم پشت سر امام اقتدا کرده باشد کسانی که دو طرف او ایستاده اند و به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند جماعت آنها اشکال دارد، ولی صفهایی که پشت سر آنها قرار دارد نمازشان صحیح است، همچنین اگر صفها به در مسجد برسد و از آن خارج گردد.
- [آیت الله بهجت] نجس کردن زمین، سقف، بام، ظاهر و باطن مسجد حرام است و هر کس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را برطرف کند؛ و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند و اگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند، مگر آنکه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد. و بنابر احوط کافر نباید وارد مساجد مسلمین شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مسافری که قصد اقامه ده روز در محلی کرده، اگر از اول قصد داشته باشد که در بین ده روز به اطراف برود چنانچه جایی که می خواهد برود به اندازه ای دور نیست که جزء مسافرت محسوب شود باید نماز را تمام بخواند، اما اگر طوری است که جزء مسافرت محسوب می شود باید تمام ده روز را شکسته بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] فروختن در و پنجره و چیزهای دیگر مسجد چه جزء بنا حساب بشود یا نه باطل است و اگر مسجد خراب شود؛ باید اینها را صرف تعمیر همان مسجد کنند و چنانچه به درد آن مسجد نخورد؛ باید در مسجد دیگر مصرف شود؛ ولی اگر به درد مسجدهای دیگر هم نخورد چنانچه جزء بنا حساب نشود می توانند آن را بفروشند و پول آن را اگر ممکن است صرف تعمیر همان مسجد و گرنه صرف تعمیر مسجد دیگر نمایند.