تکبیر
تکبیر، در لغت به معنای بزرگ شمردن، بزرگ داشتن خداوند، به بزرگی یادکردن و اللّه اکبر گفتن است و تنها یک بار در قرآن ذکر شده است.
مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید: سَمِعَ اللهُ لِمَنْ حَمِدَه و نیز پیش از هر رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید، ولی بعد از رکوع پنجم و دهم گفتن تکبیر به عنوان بعد از رکوع مستحب نیست. ولی مستحب است به قصد قبل از سجده تکبیر بگوید.
عنوان مسئله:
مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید: سَمِعَ اللهُ لِمَنْ حَمِدَه و نیز پیش از هر رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید، ولی بعد از رکوع پنجم و دهم گفتن تکبیر به عنوان بعد از رکوع مستحب نیست. ولی مستحب است به قصد قبل از سجده تکبیر بگوید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر نمازگزار در هنگام گفتن (سمع الله) شک کند که رکوع را انجام داده یا نه تکلیفش چیست؟ و همچنین اگر در حال قنوت شک کند که حمد و سوره را خوانده است یا خیر، شک او شک بعد از محل است یاخیر؟
- بیماری که رکوع و سجده را با اشاره انجام می دهد، در صورتی که شک کند در حال رکوع است یا سجده، تکلیف چیست؟
- فردی در شرایطی است که اگر بخواهد رکوع و سجود متعارف انجام دهد وضویش باطل می شود آیا می تواند رکوع و سجود را در حال ایستاده ایماءاً انجام دهد یا حتماً باید رکوع و سجود را به صورت متعارف انجام دهد ولو وضوی او باطل شود.
- شخصی مبتلا به درد پا و زانو است لذا در نماز جماعت که شرکت می کند بین دو سجده بصورت نیم خیز تکبیر می گوید و مجدّداً با امام به سجده می رود، آیا شرکت او در جماعت اشکال دارد؟
- اگر مأموم در رکعت دوّمِ نماز جمعه پس از قنوت اشتباهاً به رکوع رفت و متوجّه شد که اشتباه کرده و باید همراه جماعت به سجده می رفت، لذا سر از رکوع برداشته و به سجده رفت، آیا این زیادی رکوع مبطل نماز است؟
- اگر میت بالغ نباشد امام (رحمه الله) در رساله می فرماید بعد از تکبیر چهارم این دعا خوانده شود: (اللهم اجعل لأبویه ولنا سلفاً و فرطاً و اجراً) آیا نظر حضرتعالی هم همین است؟
- کسی که وظیفه اش نشسته نماز خواندن است آیا قبل از شروع به حمد رکعت دوّم مستحب است بگوید: (بحول الله و قوته اقوم واقعد)؟ در رکعت سوم و چهارم چطور؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا گفتن "ربّنا فلک الحمد" به جای "سمع اللّه لمن حمده" صورت شرعی دارد؟
- [آیت الله بهجت] گفتن ذکر "سمع اللّه لمن حمده" و "بحول اللّه و قوته أقوم و أقعد"، برای کسی که نشسته نماز می خواند چه صورتی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی از طرف میّت نماز آیات خوانده و بعد از تقسیم سوره توحید از جهت ندانستن مسئله بعد از هر رکوع سمع اللّه لمن حمده گفته و بعد بقیه سوره را خوانده و بعد از خواندن نمازها متلفت شده که اشتباه کرده حالا نمیداند که چه مقدار نماز بوده و اسم شخصهائی که اجیر شده هم از یادش رفته آیا نیاز به نماز قضا دارد یا احتیاج نیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر مأموم آن چنان دچار حواس پرتی باشد که مثلاً در حال "سمع اللّه " نمی داند که همراه جماعت رکوع کرده یا نه؛ چگونه باید عمل کند؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه شخص در حال قیام، خود را مشغول سمع اللَّه ببیند، در اثنای آن شک کند که رکوع کرده یا نه، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله بهجت] قبل از رفتن به سجده ی سهو تکبیر لازم است یا نه؟ و آن تکبیر آیا تکبیرة الاحرام است یا تکبیرِ رفتن به سجده، (مثل تکبیر مستحبی قبل از رفتن به سجده)؟
- [آیت الله بهجت] هرگاه انسان تکبیری گفت و شک کرد که تکبیرة الاحرام یا تکبیر پیش از رکوع یا تکبیر بعد از رکوع بوده، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله خوئی] آیا مجزی است صلوات بر محمد صلی الله علیه و آله از ذکر رکوع و سجود اگر تکرار کند آن صلوات را سه مرتبه در سجود و رکوعش؟
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار در هنگام گفتن "سمع اللّه " شک کند که رکوع را انجام داده یا نه؛ تکلیفش چیست؟ هم چنین اگر در حال قنوت شک کند که حمد و سوره را خوانده یا نه؛ چه کار باید بکند؟
- [سایر] «رب صل علی محمد و آل محمد» بعد از ذکر سجده یا رکوع نماز، به چه معنا است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مستحب است پیش از رفتن به رکوع در حالی که راست ایستاده تکبیر بگوید و در رکوع زانوها را به عقب دهد و پشت را صاف نگهدارد و گردن را بکشد و مساوی پشت نگهدارد و بین دو قدم را نگاه کند و پیش از ذکر یا بعد از آن صلوات بفرستد و بعد از آنکه از رکوع برخاست و راست ایستاد در حال آرامی بدن بگوید سَمِعَ اللهُ لِمَنْ حمده.
- نماز عید فطر و قربان دو رکعت است که در رکعت اول بعد از خواندن حمد و سوره باید پنج تکبیر بگوید، و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند و بعد از قنوت پنجم تکبیر دیگری بگوید و برکوع رود و دو سجده بجا آورد و برخیزد و در رکعت دوم چهار تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر قنوت بخواند وتکبیر پنجم را بگوید و برکوع رود و بعد از رکوع دو سجده کند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
- نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد و دستور آن این است که انسان بعد از نیّت، تکبیر بگوید و یک حمد و یک سوره تمام بخواند، و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد دوباره یک حمد و یک سوره بخواند باز به رکوع رود تا پنج مرتبه و بعد از بلندشدن از رکوع پنجم دو سجده نماید و برخیزد و رکعت دوم را هم مثل رکعت اوّل بجا آورد و تشهّد بخواند و سلام دهد.
- سجده واجب قرآن، تکبیرة الاحرام، تشهّد و سلام ندارد و احتیاط مستحب آن است که پس از سر برداشتن از سجده، تکبیر بگوید.
- در نماز آیات ممکن است انسان بعد از نیّت و تکبیر و خواندن حمد، آیه های یک سوره را پنج قسمت کند و یک قسمت از آن را بخواند و به رکوع رود و سر بردارد و بدون اینکه حمد بخواند، قسمت دوّم از همان سوره را بخواند و به رکوع رود و همینطور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید، مثلاً به قصد سوره قُل هوالله احد، بِسم الله الرحمن الرّحیم بگوید و به رکوع رود، بعد بایستد و بگوید: قُل هُوَالله اَحَد دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع بایستد و بگوید: اَللهُ الصَّمَد باز به رکوع رود و بایستد و بگوید: لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یوُلَد و به رکوع رود، باز هم سر بردارد و بگوید: وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحد، و بعد از آن به رکوع پنجم رود و بعد از سر برداشتن، دو سجده کند و رکعت دوّم را هم مثل رکعت اوّل بجا آورد و بعد از سجده دوّم تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
- اگر عمداً قنوت نخواند قضا ندارد و اگر فراموش کند و پیش از آنکه به اندازه رکوع خم شود یادش بیاید، مستحب است بایستد و بخواند، و اگر در رکوع یادش بیاید، مستحب است بعد از رکوع قضا کند و اگر در سجده یادش بیاید، مستحب است بعد از سلام نماز قضا نماید.
- بعد از تکبیر امام اگر صفِ جلو آماده نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد کسی که در صف بعد ایستاده می تواند تکبیر بگوید ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
- نمازگزار باید در هر رکعت از نمازهای واجب و مستحب بعد از رکوع دو سجده کند. و سجده آن است که پیشانی و کف دو دست و سر دو زانو و سر دو انگشت بزرگ پاها را به زمین بگذارد.
- اگر اشتباهاً سر از رکوع یا سجده بردارد و سهواً یا به خیال اینکه به امام نمی رسد به رکوع یا سجده نرود، نمازش صحیح است.
- کسی که نماز احتیاط بر او واجب است بعد از سلام نماز باید فوراً نیّت نماز احتیاط کند و تکبیر بگوید و حمد را بخواند و به رکوع رود و دو سجده نماید پس اگر یک رکعت نماز احتیاط بر او واجب است بعد از دو سجده تشهد بخواند و سلام دهد، و اگر دو رکعت نماز احتیاط بر او واجب است بعد از دو سجده یک رکعت دیگر مثل رکعت اول بجا آورد و بعد از تشهد سلام دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] مستحب است پیش از رکوع وبعد از آن تکبیر بگوید و بعد از رکوع پنجم و دهم قبل از تکبیر" سمع الله لمن حمده" نیز بگوید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید: (سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ) و نیز پیش از هر رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید؛ ولی بعد از رکوع پنجم و دهم، گفتن تکبیر مستحب نیست.
- [آیت الله مظاهری] مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید: (سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ) و نیز پیش از هر رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید حتّی بعد از رکوع پنجم و دهم تکبیر مستحب است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید، "سَمِعَ اللهُ لِمَنْ حَمِدَهْ"و نیز پیش از هر رکوع و بعد از آن، تکبیر گوید ولی بعد از رکوع پنجم و دهم گفتن تکبیر مستحب نیست.
- [امام خمینی] مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید "سمع الله لمن حمده" و نیز پیش از رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید، ولی بعد از رکوع پنجم و دهم، گفتن تکبیر مستحب نیست.
- [آیت الله بهجت] مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید: (سَمِعَ اللّه لِمَنْ حَمِدَه)، و نیز قبل از هر رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید، ولی بعد از رکوع پنجم و دهم گفتن تکبیر مستحب نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید : سمع اللهُ لمَن حمدهُ و نیز پیش ازهررکوع و بعد از آن تکبیر بگوید ولی بعد از رکوع پنجم و دهم گفتن تکبیر مستحب نیست .
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است بعد از سر برداشتن از رکوع پنجم و دهم بگوید سمع الله لمن حمده و نیز پیش از هر رکوع و بعد از ان تکبیر بگوید ولی بعد از رکوع پنجم و دهم گفتن تکبیر مستحب نیست
- [آیت الله سیستانی] مستحب است پیش از رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید، و بعد از رکوع پنجم و دهم تکبیر مستحب نیست. بلکه مستحب است بگوید: (سَمعَ الله لِمَنْ حَمِدَهُ).
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحبّ است بعد از رکوع پنجم ودهم بگوید: )سمع ا& لمن حمده(، و نیز پیش از هر رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید ولی بعد از رکوع پنجم ودهم گفتن تکبیر مستحبّ نیست.