احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
بعد از تکبیر امام اگر صفِ جلو آماده نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد کسی که در صف بعد ایستاده می تواند تکبیر بگوید ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
عنوان مسئله:
بعد از تکبیر امام اگر صفِ جلو آماده نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد کسی که در صف بعد ایستاده می تواند تکبیر بگوید ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در مساجدی که نماز جماعت اقامه می شود و افراد نمازگزار پشت سر امام جماعت، صف کشیده به هم اتصال دارند، اگر مسجد، طبقه فوقانی داشته باشد که زنها در آنجا نماز جماعت می گذارند، اتصال صف جماعت آنها به صف طبقه پایین به چه کیفیت است؟
- شخصی مبتلا به درد پا و زانو است لذا در نماز جماعت که شرکت می کند بین دو سجده بصورت نیم خیز تکبیر می گوید و مجدّداً با امام به سجده می رود، آیا شرکت او در جماعت اشکال دارد؟
- در نماز جماعت، مستحب است بعد از تمام شدن حمد امام، مأموم بگوید (الحمدلله رب العالمین) سؤال این است که آیا در نماز ظهر و عصر که امام حمد را آهسته می خواند، این استحباب وجود دارد؟ و حال این که مأموم وقتی متوجه تمام شدن حمد امام می شود که مشغول سوره شده است؟
- شخصی چشم خود را عمل کرده و نمی تواند سجده طولانی انجام دهد آیا می تواند در نماز جماعت شرکت کند و کمی زودتر از امام سر از سجده بردارد؟ یا اینکه مقداری بعد از امام صبر کند، بعد به سجده برود و همراه امام سر از سجده بردارد، تا سجده او طولانی نشود؟
- کسی که روز جمعه نمازش را فرادی می خواند آیا مستحبّ است حمد و سوره را بلند بخواند؟ و همچنین امام جماعت در روز جمعه که نماز را به جماعت می خواند؟
- معمولا شبهای 19 21 23 ماه مبارک رمضان مردم در مساجد نمازهای قضای احتیاطی خود را به جماعت می خوانند(یک شبانه روز یا بیشتر) امام جماعت هم نماز قضای استیجاری میتی را که قضای یقینی دارد می خواند یا نمازهای خود را احتیاطاً اعاده می کند با فرض اینکه احتیاط امام و مأمومین از جهت احتمال خلل در نمازهای گذشته آنها می باشد. آیااین عمل صحیح است یا اشکال دارد؟
- معمولا شبهای 19 21 23 ماه مبارک رمضان مردم در مساجد نمازهای قضای احتیاطی خود را به جماعت می خوانند(یک شبانه روز یا بیشتر) امام جماعت هم نماز قضای استیجاری میتی را که قضای یقینی دارد می خواند یا نمازهای خود را احتیاطاً اعاده می کند با فرض اینکه احتیاط امام و مأمومین از جهت احتمال خلل در نمازهای گذشته آنها می باشد. آیااین عمل صحیح است یا اشکال دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] پس از تکبیر امام جماعت هنوز صف های جلو تکبیر نگفتهاند ؛ کسی در صفهای بعدی تکبیرةالاحرام میگوید، نمازش چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی در تکبیر اوّل از امام جلو افتاده است، آیا نمازش را می تواند ادامه دهد یا باید تکبیر را اعاده کند؟ هم چنین فردی در حال خواندن نماز میّت، در تکبیر 2 و 3 از امام جلو افتاده، ولی صبر کرده تا تکبیر 4 و 5 را با امام بخواند، آیا نمازش صحیح است؟
- [سایر] با سلام و خسته نباشید من جدیدا حکمی را از آیت الله بهجت شنیدم مبنی بر اینکه "در نماز جماعت وقتی ماموم در صفی غیر از صف اول قرار دارد برای تکبیره الاحرام باید صبر کند تا صف جلویی تکبیر بگویند بعد او تکبیر بگوید." حال سوال من این است اولا صحت حکم .آیا این حکم مال ایشان است؟ ثانیا وظیفه من در مورد نمازهایی که به جماعت خوانده ام و این حکمو به دلیل ندانستن رعایت نکرده ام چیست ( مستقیم بی توجه به صف جلویی بعد از امام تکبیر گفتم)؟ با تشکر
- [آیت الله خامنه ای] اگر مأموم در آخر یکی از دو طرف صف اول نماز ایستاده باشد، آیا می تواند قبل از مأمومینی که بین او و امام ایستاده اند، وارد نماز جماعت شود؟
- [آیت الله سبحانی] چند نفر بچه که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند در صف اول ایستاده اند، آیا نماز افراد دیگر که در ادامه صف ایستاده اند صحیح است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا مأموم میتواند در بین نماز به صف جلو یا عقب برود؟
- [آیت الله بهجت] اگر در صف اوّل نماز، سه یا چهار نفر که لباسشان نجس است، ایستاده باشند، اتصال بقیّه ی صف را به هم می زنند؟
- [امام خمینی] مفاد رساله توضیح المسائل حضرت آیتاللهی در مورد کسی که در نماز جماعت پشت ستون ایستاده باشد این است که اگر از جلو اتصال نداشته باشد نمازش اشکال دارد، آیا در صورتی که از یکی از دو طرف اتصال داشته باشد و صف جلو را هم ببیند باز هم نمازش اشکال دارد؟
- [سایر] اگر در نماز جماعت در صف اول فردی که در سمت راست امام ایستاده و در وسط نماز، نماز را به دلیلی بشکند آیا کسانی که در سمت راست آن فرد ایستاده اند نمازشان را باید اعاده کنند؟ تکلیف بقیه ی مامومین چیست؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا برای اقتدا در نماز جماعت باید منتظر ماند تا ابتدا افرادی که در صف اول هستند تکبیر بگویند تا اتصال برقرار شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر صفهای جماعت تا درب مسجد برسد، کسی که مقابل درب پشت صف ایستاده نمازش صحیح است و نیز نماز کسانی که پشت سر او اقتدا می کنند صحیح است، ولی کسانی که دو طرف او ایستاده اند و صف جلو را نمی بینند بنابر احتیاط واجب اقتدا آنها صحیح نیست.
- احتیاط واجب آن است که بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام بیشتر از یک قدم معمولی فاصله نباشد. و نیز اگر انسان به واسطه مأمومی که جلوی او ایستاده به امام متّصل باشد بنابر احتیاط واجب باید فاصله جای سجده اش از جای ایستادن او بیشتر از یک قدم معمولی نباشد و احتیاط مستحب آن است که جای سجده مأموم با جای کسی که جلو او ایستاده، هیچ فاصله نداشته باشد.
- مستحب است امام در وسط صف بایستد و اهل علم و کمال و تقوی در صف اوّل بایستند.
- اگر به واسطه درازی صف اوّل کسانی که دو طرف صف ایستاده اند امام را نبینند می توانند اقتداء کنند، و نیز اگر به واسطه درازی یکی از صفهای دیگر کسانی که دو طرف آن ایستاده اند صف جلوی خود را نبینند می توانند اقتداء نمایند.
- مأموم نباید تکبیرة الاحرام را پیش از امام بگوید بلکه احتیاط واجب آن است که تا تکبیر امام تمام نشده تکبیر نگوید.
- اگر اطمینان دارد که تا آخر وقت عذر او برطرف شده و می تواند ایستاده نماز بخواند به احتیاط واجب باید صبر کند تا آخر وقت که اگر توانست ایستاده نماز بخواند و اگر ممکن نشد نشسته بخواند، اما اگر احتمال بدهد که تا آخر وقت عذر او برطرف می شود بهتر است تا آخر وقت صبر کند.
- مستحب است صفهای جماعت منظم باشد و بین کسانی که در یک صف ایستاده اند فاصله نباشد و شانه آنان ردیف یکدیگر باشد.
- اگر نماز جمعه با عدد کامل (حداقل 4 نفر به اضافه امام) منعقد شود ولو اینکه فقط تکبیر آنرا گفته باشند و سپس متفرق شوند، نماز باطل می شود چه همه مأمومین یا بعضی از آنها متفرق شوند و امام باقی بماند و چه برعکس، چه یک رکعت کامل نماز را خوانده باشند و چه کمتر ولی احتیاط مستحب آن است که افراد باقیمانده نماز جمعه را تمام کنند سپس نماز ظهر را بجا آوردند اما اگر بعضی از آنها در اواخر رکعت دوم بلکه بعد از رکوع رکعت دوم متفرق شوند نماز جمعه صحیح است و احتیاط مستحب آن است که پس از آن نماز ظهر را بجا آورند.
- اگر نماز همه کسانی که در صف جلو هستند تمام شود یا همه نیّت فرادی کنند اگر فاصله به اندازه یک قدم معمولی بیشتر نباشد نماز صف بعد به طور جماعت صحیح است و اگر فاصله بیشتر از این مقدار باشد فرادی می شود و باید طبق وظیفه فرادی نماز خود را تمام کنند.
- اگر بداند نمازِ یک صف از صفهای جلو باطل است در صفهای بعد نمی تواند اقتدا کند، و اگر نداند نماز آنان صحیح است یا نه، می تواند اقتدا کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] بعد از تکبیر امام، اگر صف جلو آماده نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد کسی که در صف بعد ایستاده، می تواند تکبیر بگوید. ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] بعد از تکبیر امام اگر صف جلو آماده نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد؛ کسی که در صف بعد ایستاده؛ می تواند تکبیر بگوید؛ ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
- [آیت الله نوری همدانی] بععد از تکبیر امام اگر صف جلو آمادة نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد کسی که در صف بعد ایستاده ، می تواند تکبیر بگوید . ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود .
- [آیت الله بروجردی] بعد از تکبیر امام اگر صفِ جلو آماده نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد، کسی که در صف بعد ایستاده میتواند تکبیر بگوید، ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
- [آیت الله خوئی] بعد از تکبیر امام اگر صف جلو آماده نماز، و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد، کسی که در صف بعد ایستاده، میتواند تکبیر بگوید ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
- [امام خمینی] بعد از تکبیر امام اگر صف جلو آماده نماز، و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد کسی که در صف بعد ایستاده، می تواند تکبیر بگوید ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
- [آیت الله سیستانی] بعد از تکبیر امام اگر صف جلو ، آماده نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد ، کسی که در صف بعد ایستاده ، میتواند تکبیر بگوید ، ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود .
- [آیت الله مظاهری] بعد از تکبیر امام اگر صف جلو آماده نماز، و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد کسی که در صف بعد ایستاده، میتواند تکبیر بگوید ولی مستحب است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] بعد از تکبیر امام اگر صف جلو اماده نماز و تکبیر گفتن باشد کسی که در صف بعد ایستاده می تواند تکبیر بگوید ولی احتیاط مستحب ان است که صبر کند تا کسی یا کسانی که از صف جلو واسطه اتصال او هستند تکبیر بگویند
- [آیت الله شبیری زنجانی] بعد از تکبیر امام اگر صف جلو آماده نماز بوده و تکبیر گفتن ایشان نزدیک باشد، کسی که در صف بعد ایستاده، میتواند تکبیر بگوید.