احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
اگر در بین نماز جمعه وقت آن تمام شود در صورتی که یک رکعت آن در وقت واقع شده باشد صحیح است، ولی احتیاط مستحب آن است که پس از اتمام آن، نماز ظهر را هم بجا آورد و اگر یک رکعت آن در وقت واقع نشده باطل است ولی احتیاط مستحب آن است که آن را تمام کند و سپس نماز ظهر را بخواند.
عنوان مسئله:
اگر در بین نماز جمعه وقت آن تمام شود در صورتی که یک رکعت آن در وقت واقع شده باشد صحیح است، ولی احتیاط مستحب آن است که پس از اتمام آن، نماز ظهر را هم بجا آورد و اگر یک رکعت آن در وقت واقع نشده باطل است ولی احتیاط مستحب آن است که آن را تمام کند و سپس نماز ظهر را بخواند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا اقتدای ظهر به نماز عصر امام جمعه در روز جمعه صحیح است یا خیر؟
- شرکت مسافرین در نماز جمعه، و اقتدای به امام جمعه، صحیح است یا باید نماز ظهر خود را جداگانه بخوانند؟
- اعاده نماز ظهر بدنبال نماز جمعه، بعد از تمام شدن نماز جمعه چگونه است؟ و اقتدای به امام جمعه در نماز عصر برای کسی که نماز ظهر را احتیاطاً خوانده چگونه است؟
- آیا صحیح است که نافله ظهر و عصر را قبل از ظهر بخوانیم؟ و آیا فرقی است بین روز جمعه و شرکت در نماز جمعه، با روزهای دیگر و عدم شرکت؟
- کسی که روز جمعه نمازش را فرادی می خواند آیا مستحبّ است حمد و سوره را بلند بخواند؟ و همچنین امام جماعت در روز جمعه که نماز را به جماعت می خواند؟
- امام در رکعت دوّم نماز جمعه پس از قنوت، اشتباهاً به رکوع رفت، آیا نمازش از جهت زیاد کردن رکن باطل است؟ و اگر باطل است وظیفه مأمومین چیست؟
- اینجانب، از مرجعی تقلید می کردم که به فتوای او نماز با غسل جمعه، صحیح بوده و فعلا از جنابعالی تقلید می کنم که فرمایید با غسل جمعه، بدون وضو، نماز صحیح نیست. اکنون آن نمازهایی که با غسل جمعه خوانده ام، قضا دارد؟
- شخصی در آخر وقت نماز می خواند، به طوری که اگر نماز را با آرامی و همراه با مستحبات بخواند مقداری از آن در خارج وقت واقع می شود، وظیفه او چیست؟
- شخصی به گمان اینکه وقت نمازظهر گذشته است، قصد نماز عصر کرد و بعد از نماز متوجه شد که برای نماز ظهر لااقل به مقدار یک رکعت وقت داشته است، آیا نیّت کند نمازی که خوانده ظهر باشد و مجدداً نماز عصر را بخواند، یا وظیفه ای دیگر دارد؟
- شخصی در رکعت دوّم نماز جمعه پس از گفتن تکبیرة الاحرام و رفتن به رکوع شک می کند که رکوع امام را درک کرده یا خیر، وظیفه اش چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی به رکعت دوم نماز جمعه برسد، چگونه نماز بخواند و آیا نماز ظهر از او ساقط می‌شود؟
- [سایر] اگر کسی بعد از نماز جمعه، نماز ظهر را احتیاطاً بخواند ولی امام جمعه آن را نخواند، آیا میتوان نماز عصر را به آن امام جمعه اقتدا کرد؟ در صورتی که اقتدا کرده باشد، باید آن نمازهایش را قضا کند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا خواندن خطبه های نماز جمعه قبل از وقت ظهر شرعی صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] خطیب جمعه خطبه اول را قبل از دخول و قت شروع کرد و پس از اتمام خطبتین نماز جمعه را نیز بجا آورد سپس مشغول نماز عصر بود که بنده به نیت نماز ظهر (که بعلت تأخیر نخوانده بودم) به عصر ایشان اقتداء کردم ، آیا نماز من صحیح است؟
- [سایر] درود کسی که نماز جمعه میخواند نماز ظهر نباید بخواند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر نماز جمعه را یک ساعت بعد از اذان ظهر خواندیم آیا باید نماز ظهر را هم بخوانیم؟ ج) در فرض مذکور نماز جمعه مجزی از نماز ظهر است و بجا آوردن نماز ظهر لازم نیست. س: اگر نماز جمعه را بیشتر از دو ساعت بعد از اذان ظهر خواندیم، آیا باید نماز ظهر را هم بخوانیم؟
- [آیت الله سبحانی] آیا می توانیم نماز ظهر را بعد از نماز جمعه احتیاطاً بجا آوریم؟
- [آیت الله خامنه ای] در صورتی که بخواهیم در روز جمعه نماز ظهر و عصر خود را به صورت فرادا در منزل بخوانیم آیا باید صبر کنیم تا نماز جمعه تمام شود یا اینکه می توانیم در اول وقت نماز را بجای بیاوریم؟
- [سایر] نماز جمعه واجب است یا مستحب و به جای نماز ظهر محسوب می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خطبه اول نماز جمعه تهران قبل از اذان ظهر خوانده می شود. آیا نماز جمعه در این حالت صحیح است؟ اگر خیر تکلیف چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر یقین دارد وقت به اندازه ای هست که می تواند حداقل واجب را در تحقق دو خطبه و دو رکعت نماز بجا آورد بین نماز جمعه و ظهر مخیر است و اگر یقین دارد که به این اندازه وقت نیست، باید نماز ظهر را بخواند و اگر شک دارد، نماز جمعه صحیح است ولی در صورتی که پس از نماز معلوم شود که حتی برای یک رکعت هم وقت باقی نبوده، باید نماز ظهر را بجا آورد، گر چه احتیاط مستحب آن است که اگر تنها یک رکعت آن هم در وقت واقع شده، نماز ظهر را بخواند.
- اگر مقدار وقت را می داند ولی شک دارد که در این مقدار می تواند نماز جمعه را بجا آورد یا نه، جایز است نماز جمعه را شروع کند، پس اگر وقت برای همه نماز کافی بود نمازش صحیح است و الا باید نماز ظهر را بجا آورد ولی احتیاط مستحب آن است که در این صورت اساساً نماز ظهر را اختیار کند.
- کسی که نماز جمعه را بجا آورده واجب نیست نماز ظهر را هم بخواند، ولی احتیاط مستحب آن است که آن را نیز بجا آورد.
- اگر نماز جمعه با عدد کامل (حداقل 4 نفر به اضافه امام) منعقد شود ولو اینکه فقط تکبیر آنرا گفته باشند و سپس متفرق شوند، نماز باطل می شود چه همه مأمومین یا بعضی از آنها متفرق شوند و امام باقی بماند و چه برعکس، چه یک رکعت کامل نماز را خوانده باشند و چه کمتر ولی احتیاط مستحب آن است که افراد باقیمانده نماز جمعه را تمام کنند سپس نماز ظهر را بجا آوردند اما اگر بعضی از آنها در اواخر رکعت دوم بلکه بعد از رکوع رکعت دوم متفرق شوند نماز جمعه صحیح است و احتیاط مستحب آن است که پس از آن نماز ظهر را بجا آورند.
- اگر عمداً نماز جمعه را طوری به تأخیر بیاندازند که تنها یک رکعت از وقت آن باقی باشد احتیاط واجب آن است که نماز ظهر را بجا آورند.
- اگر مأمومین پس از اتمام خطبه ها و شروع نماز امام، از اقتدا به او خودداری کنند و امام را تنها بگذارند نماز جمعه منعقد نشده و باطل است و امام می تواند آن نماز را رها نموده و به نماز ظهر بپردازد، ولی احتیاط مستحب آن است که نیت خود را به ظهر برگرداند و پس از اتمام آن مجدداً نماز ظهر را بخواند و احتیاط بیشتر در آنست که نماز را به همان نیت نماز جمعه تمام کند و سپس نماز ظهر را بجا آورد.
- در نماز جمعه و در نماز ظهر روز جمعه مستحب است در رکعت اول بعد از حمد سوره جمعه و در رکعت دوّم بعد از حمد سوره منافقین بخواند و اگر مشغول یکی از اینها شود بنابر احتیاط واجب نمی تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند.
- واجب است دو خطبه را قبل از نماز جمعه بخواند و اگر اول نماز جمعه را بجا آورد باطل است، و در صورتی که وقت باقی است باید پس از ایراد خطبه ها مجدداً نماز جمعه را بخواند ولی اگر نسبت به حکم مسأله جاهل بوده یا اشتباه کرده، اعاده خطبه ها لازم نیست بلکه اعاده نماز هم لازم نیست.
- در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- جائز است دو خطبه نماز جمعه قبل از ظهر شرعی ایراد شود به طوری که پایان خطبه ها با ظهر شرعی مصادف باشد، ولی احتیاط مستحب آن است که آنها را در وقت ظهر بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر یقین دارد وقت به اندازه ای است که می تواند حَدِّاَقَلْ واجب آن را در تَحَقُّقِ دو خطبه ودو رکعت نماز بجا آورد ، بین نماز جمعه وظهر مُخَیَّرْ است .واگر یقین دارد که به این اندازه وقت نیست باید نماز ظهر را بخواند واگر شک دارد ، نماز جمعه صحیح است ؛ ولی در صورتی که پس از نماز معلوم شود که حتّی برای یک رکعت هم وقت باقی نبوده ، باید نماز ظهر را بجا آورد ، گر چه احتیاط مستحبّ آن است که اگر تنها یک رکعت آن هم در وقت واقع شده ، نماز ظهر را بخواند .
- [امام خمینی] در روز جمعه انسان می تواند به جای نماز ظهر، دو رکعت نماز جمعه بخواند. ولی احتیاط مستحب آن است که اگر نماز جمعه خواند، نماز ظهر را هم بخواند، و این احتیاط خیلی مطلوب است.
- [آیت الله اردبیلی] انسان میتواند در روز جمعه به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند، ولی احتیاط مستحب آن است که اگر نماز جمعه خواند، نماز ظهر را نیز بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در زمان حضور امام علیهالسلام واجب است انسان در روز جمعه به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند؛ ولی در زمان غیبت حضرت، خواندن نماز ظهر در وقت امکان حضور در نماز جمعه با شرایط معتبر خلاف احتیاط است، همچنان که اگر نماز جمعه خواند بنا بر احتیاط به آن اکتفا نکرده بلکه باید نماز ظهر را هم بخواند.
- [آیت الله مظاهری] اگر شک کند وقت نماز جمعه باقی است یا نه، نماز جمعه صحیح است و نیز اگر یک رکعت از نماز جمعه در وقت واقع شود نماز جمعه صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] در روز جمعه انسان می تواند بجای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند ، ولی بهتر آن است که نماز جمعه بخواند و احتیاط مستحب آن است که اگر نماز جمعه خواند نماز ظهر را هم بخواند . و این احتیاط خیلی مطلوب است .
- [آیت الله بروجردی] در زمان حضور امام عَلَیْهِ السَّلَام واجب است انسان در روز جمعه به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند، ولی در این زمان اگر کسی نماز جمعه بخواند، احتیاط واجب آن است که نماز ظهر را هم بخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در زمان حضور امام علیه السلام واجب است انسان در روز جمعه به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند، ولی در زمان غیبت اگر کسی نماز جمعه بخواند، احتیاط واجب آن است که نماز ظهر را هم بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مقدار وقت را می داند ولی شک دارد که در این مقدار می تواند نماز جمعه را بجا آورد یا نه ؟ جایز است نماز جمعه را شروع کند ، پس اگر وقت برای همه نمازکافی بود نمازش صحیح است ، وَاِلاّ باید نماز ظهر را بجا آورد ، ولی احتیاط مستحبّ آن است که در این صورت اساساً نماز ظهر را اختیار کند .
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که نماز جمعه را بجا آورد واجب نیست نماز ظهر ر هم بخواند ، ولی احتیاط مستحّب آن است که آن را نیز بجا آورد . شرائط نمازِ جمعه