گمان
ظن از واژه‌هاي نسبتاً پركاربرد در قرآن کریم است كه به جهت استفاده آن در موضوعات اعتقادي و اخلاقي، از اهميت بالايي در مباحث معرفت‌شناختي و اخلاقيِ قرآن برخوردار است.
اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند، باید قرض نماید ولی کسی که‌می‌داند یا گمان دارد که نمی‌تواند قرض خود را بدهد واجب نیست قرض کند.
عنوان مسئله:
اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند، باید قرض نماید ولی کسی که‌می‌داند یا گمان دارد که نمی‌تواند قرض خود را بدهد واجب نیست قرض کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که به واسطه پیری نمی‌تواند روزه بگیرد و بعداً هم نمی‌تواند قضا کند، آیا لازم است کفاره بدهد؟
- اگر شخصی در حالت عادی مشکل ظاهری نداشته باشد، ولی وقتی روزه میگیرد و چیزی نمیخورد، به سردرد شدید و کمخونی مبتلا میشود، آیا باید روزه بگیرد؟ با توجه به اینکه نمی‌تواند قضا کند، آیا فقط باید کفاره بدهد؟
- باسلام و آرزوی سلامتی و توفیق برای حضرتعالی، همانگونه که مستحضرید در بازار و فضای اقتصادی به وفور از کلاههای شرعی استفاده میشود. قشر متدین خود را فریب میدهد و قشر بیتوجه به دین هم که برایش مهم نیست! یکی از مواردی که در بازار و اقتصاد بسیار مهم است، نرخ سود تضمین شده(نرخ بهره) است. در جامعه ما قرض الحسنه بسیار بی رونق است و علت آن هم تورم اقتصادی است. درجامعه ما درصورتیکه نرخ تورم 20% باشد اگر فردی مبلغ یک میلیون تومان را بصورت قرض الحسنه به فرد دیگری بدهد و بعد از یکسال قرض گیرنده مبلغ یک میلیون تومان را عیناً به قرض دهنده پس بدهد، در اصل به وی یک میلیون تومان نمیدهد بلکه مبلغ معادل هشتصد هزار تومان میدهد؛ چون قدرت آن پول کاهش یافته است و ما درفقه داریم که اگر در یک معامله یک طرف سود برد و طرف دیگر متضرر شد، آن معامله باطل است، مگر آنکه ضرر جبران شود. به نظر میرسد به این خاطر است که از قرض الحسنه استقبال نمیشود و مردم به معاملات ربوی روی آوردهاند. درصورتیکه برخی کل سیستم اقتصادی را متهم به ربوی بودن میکنند و برخی معتقدند که چون حکومت، اسلامی است، پس معاملات بانکی ربوی نیست، ولی در هر صورت مردم سرگردان هستند. خواهشمندم نظر مبارک را ارایه فرمایید.
- آیا در غسل نیز مانند وضو یک بار آب کشیدن واجب و دو بار مستحب است و سه بار حرام است؟
- فرد بیماری مبتلا به یبوست است. اگر او در ماه رمضان با آب اماله کند، روزه او چه حکمی دارد؟ اگر باطل است، برای روزههای سالهای قبل، آیا باید کفاره هم بدهد یا فقط قضا لازم است؟
- اگر مردی به همسرش اجازه اعتکاف بدهد، ولی در روز سوم پشیمان شود، تکلیف زن چیست؟ اگر کفاره واجب شود، بر عهده کیست؟
- اگر کسی نذر کند ایام معینی را معتکف شود و از آن تخلف کند، آیا علاوه بر کفاره، قضای آن نیز واجب است یا صرفاً باید کفاره عمل نکردن به نذر را بدهد ؟
- دختر من سال گذشته به سن تکلیف رسیده است؛ اما در ماه مبارک رمضان به علت ضعف جسمانی و بنیه ضعیفی که دارد، نمیتوانست روزه بگیرد و در آستانه ماه رمضان نتوانسته روزههای سال قبل را قضا کند و امسال هم احتمالاً نمی‌تواند روزه بگیرد. او باید چه کار کند؟ آیا اگر بعد از امسال توانست، باید هر دو سال را قضا کند و یا باید کفاره بدهد؟
- اگر هواپیما در ارتفاع بالا و مسیر طولانی در حال پرواز باشد و پرواز حدود دو ساعت و نیم تا سه ساعت طول بکشد، مهماندار و خلبان هواپیما برای حفظ تعادل خود هر بیست دقیقه احتیاج به نوشیدن آب دارند. در این صورت، آیا در ماه مبارک رمضان، کفاره و قضای روزه بر آنها واجب میشود؟
- هنگام دیدن یک عکس یا فیلم محرک یا دیدن یک صحنه محرک، آبی از انسان خارج می شود که از روی شهوت بوده و ممکن است هم بدن را سست کند. ولی جهنده نیست و رنگ آن مثل آب است. آیا در این مواقع غسل واجب و لازم است یا نه. و آیا انسان نجس می شود و نیاز به تطهیر است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا کسی که می تواند به راحتی با قرض کردن برای وضو یا غسل آب تهیه باید اقدام به قرض کردن نماید؟
- [سایر] کسی که با سختی سرمایهای را تهیه کرده است که اگر خمس آن را بدهد با بقیه آن نمی‌تواند کاری را شروع نماید که با آن میخواهد امرار معاش کند آیا باید خمس این سرمایه را بدهد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا قرض دادن به شرط اینکه قرض گیرنده هرماه مبلغی به قرض دهنده بدهد، صحیح است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان ناچار باشد درآمد چند سال را برای تهیه سرمایه و ابزار کار پس انداز کند، آیا خمس آن واجب است؟ و نیز اگر ناچار باشد برای خرید خانه یا وسیله نقلیه مورد نیاز، چند سال پولش را پس انداز کند، آیا خمس آن لازم است؟
- [آیت الله خوئی] سید فقیر خانهاش کهنه و مرطوبی شده که باید چنین خانه را خراب کند و از بنیاد بسازد چون خرج بنّایی سنگین است ناچار باید پولی به مرور جمعآوری نماید، قهراً تا خانه درست نشده از مخارج سالش باید از خمس زیادتر بگیرد و قرض هم برایش میسّر نیست که از قرض خانه درست کند بعد ادا کند چون میفرمائید نمی‌تواند از مخارج سال زیادتر بگیرد لذا چه کند که هم خانه درست شود و خلاف هم نکرده باشد.
- [سایر] سلام، اگر برای میت با پول قرض، کفن و قبر تهیه شود، چه حکمی برای میت دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر تهیه آب مستلزم پرداخت هزینه باشد تکلیف چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است پدر از اموال طفل برای خودش به عنوان قرض بردارد و یا به دیگری قرض بدهد؟
- [آیت الله سیستانی] خانمی که 68 سال دارد خانه پدرش را فروخت تا برای اینکه قرض پسرش را بدهد ویک خانه کوچکتر برای خودش خرید مابقی از پول خودش را می خواهد به بچه های دیگرش بدهد چون قرض دارند الان می خواهد بداند که آیا با این شرط واجب الحج شده است یا نه ؟
- [آیت الله خامنه ای] کیفیت تطهیر زمینی را که محل خروج آب ندارد و ناچار محل رفت و آمد نیز هست بیان فرمایید.
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر برای زیاد کردن مال یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند نمی‌تواند از منافع کسب آن قرض را بدهد، ولی اگر مالی را که قرض کرده و چیزی را که از قرض خریده از بین برود و ناچار شود که قرض خود را بدهد، میتواند قرض را از منافع کسب ادا نماید.
- اگر زنی مهریه یا خانه او برای رفتن حجّ کافی است ولی شوهر او به آسانی نمی‌تواند مهریه او را بدهد یا خانه دیگری تهیه کند حجّ برای او واجب نیست و همچنین است اگر مهریه او سفر حجّ باشد وقتی حجّ بر او واجب است که شوهرش بتواند به طور متعارف مخارج حجّ او را تهیه کند.
- کسی که بدهکار است و نمی‌تواند بدهی خود را بدهد گرچه مخارج سال خود را داشته باشد، میتواند برای دادن قرض خود زکات بگیرد.
- اگر پیش از آنکه زکات بر او واجب شود، چیزی بابت زکات به فقیر بدهد، زکات حساب نمیشود مگر اینکه به عنوان قرض بدهد.
- اگر برای کشیدن آب از چاه، دلو و ریسمان و مانند اینها لازم دارد و مجبور است بخرد یا کرایه نماید، گرچه قیمت آن چند برابر معمول باشد، باید تهیه کند، و همچنین است اگر آب را به چندین برابر قیمتش بفروشند، ولی اگر تهیه آنها به قدری پول میخواهد که نسبت به حال او آن مقدار ضرر دارد، واجب نیست تهیه نماید.
- کسی که نمی‌تواند کفّاره بدهد، خوب است صدقهای به فقیر بدهد، و اگر نمی‌تواند استغفار کند.
- اگر طلا و نقره یا چیز دیگری را که زکات آن واجب میشود، بخرد یا قرض کند و یک سال نزد او بماند، باید زکات آن را بدهد و بر کسی که قرض داده چیزی واجب نیست، ولی اگر آن چیز گندم، جو، خرما یا کشمش باشد، زکات آن واجب نمیشود.
- اگر پیش از ماه رمضان یا در ماه رمضان فطره را بدهد صحیح نیست ولی اگر به عنوان قرض بدهد و بعد از آنکه فطره بر او واجب شد طلب خود را بابت فطره حساب کند مانعی ندارد.
- کسی که سیّد نیست نمی‌تواند به سیّد فطره بدهد، حتّی اگر سیّدی تحت تکفّل او باشد نمی‌تواند فطره او را به سیّد دیگر بدهد.
- اگر کسی بخواهد پولی قرض کند و ربا بدهد و یا قرض بدهد و ربا بگیرد و با انجام کاری از ربا فرار کند جایز نیست. مثلاً صد هزار تومان قرض الحسنه بدهد و لباسی که قیمت آن هزار تومان است به ده هزار تومان بفروشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند، باید قرض نماید ولی کسی که میداند یا گمان دارد که نمی‌تواند قرض خود را بدهد، واجب نیست قرض کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند، باید قرض نماید؛ ولی کسی که نمی‌تواند قرض خود را بدهد واجب نیست قرض کند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند؛ باید قرض نماید؛ ولی کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد؛ واجب نیست قرض کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند ، باید قرض نماید ولی کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد ، واجب نیست قرض کند .
- [آیت الله سبحانی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند، باید قرض نماید ولی کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد واجب نیست قرض کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند، باید قرض نماید ولی کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد، واجب نیست قرض کند.
- [امام خمینی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند، باید قرض نماید. ولی کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد، واجب نیست قرض کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند باید قرض نماید ولی کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد واجب نیست قرض کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند ، باید قرض نماید . ولی کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد ، واجب نیست قرض کند .
- [آیت الله بروجردی] اگر ناچار شود که برای تهیهی آب قرض کند، باید قرض نماید، ولی کسی که میداند یا گمان دارد که نمی‌تواند قرض خود را بدهد، واجب نیست قرض کند.