پیمانه
پیمانه به نوعی وسیله سنجش گفته می شود و در ابواب مختلف فقهی مثل تجارت کاربرد زیادی دارد.
جنسی را که در بعضی از شهرها با وزن یا پیمانه می‌فروشند و در بعضی از شهرها با شماره معامله می‌کنند اگر در شهری که آن را با وزن یا پیمانه می‌فروشند زیادتر بگیرد ربا و حرام است ولی در شهر دیگر ربا نیست.
عنوان مسئله:
جنسی را که در بعضی از شهرها با وزن یا پیمانه می‌فروشند و در بعضی از شهرها با شماره معامله می‌کنند اگر در شهری که آن را با وزن یا پیمانه می‌فروشند زیادتر بگیرد ربا و حرام است ولی در شهر دیگر ربا نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کسی جنسی را نسیه بخرد و بعد پول آن را از مال حرام بدهد، آیا معامله او صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر دو چیز همجنس که به لحاظ ارزش و قیمت متفاوت می باشند و نیز فروش آنها بصورت وزنی و یا پیمانه ای می باشد با هم معامله شوند آیا این معامله صحیح است؟ اگر در این معامله قصد ربا نباشد ولی اگر بخواهند یکی از آنها جنس خود را جداگانه بفروشد و بعد با پول حاصله جنس دیگری را بخرد و این روش برایش هزینه بردارد آیا در این صورت می توانند آن اجناس را با هم معامله کنند؟ ج) اگر از نظر وزن مساوی باشند، اشکال ندارد ولی اگر از نظر وزن متفاوت باشند، ربا و حرام است مگر اینکه به آن که کمتر است یک چیز دیگر از جنس دیگر ضمیمه کند.س: در صورتی که از تعاونی مصرفی اداره ای و یا حتی از طریق کوپن ارزاق عمومی مثلاً برنجی با کیفیت متوسط دریافت کنیم و بخواهیم این برنج را با نوع بهتری تعویض نماییم حکم این معاوضه چیست؟ آیا می شود آن را به صاحب برنج خوبتر داده و به عوض آن از نظر مقدار برنج بهتری اما کمتر از برنج اولی دریافت کرد؟ و یا اینکه بایستی برنج را فروخت و با پول آن برنج مرغوب را خریداری نمود؟ آیا معامله ی نوع اول از مصادیق ربا هست یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی جنسی را نسیه بخرد و بعد پول آن را از مال حرام بدهد، آیا معامله ی او صحیح است؟
- [آیت الله خوئی] بعضی از محصلین از اطراف شهر قوچان آمده و در حدود 9 ماه تحصیل می‌کنند آیا این مدت سکونت این محل را برای آنها در حکم وطن قرار میدهد یا نه، و همچنین اگر مدت سکونت شخصی در شهری 6 ماه باشد چه میفرمائید؟
- [آیت الله بروجردی] کسانی که از بانک استقراض می‌کنند در موقع پرداخت مازاد، چنان چه نظرشان مقابله عمل کارکنان بانک باشد (کار مزد)، ولی نظر اولیای بانک از مازاد، سود و ربا باشد باز هم شخص مستقرض از لحاظ حرمت تکلیفی معصیت کار است یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] برخی دیگر پولشان را به همان شکل سئوال قبل به غرض فرار از ربا طوری معامله می‌کنند که ظاهراربا نیست ولی قصد همان سود است مثلازمینی را بیع شرط میخرند و در مدّت یک سال به 100 هزار افغانی و دوباره همان زمین را اجاره میدهند به 30 هزار افغانی در سال در حالی که زمین بیشتر از 10 هزار افغانی در سال ارزش ندارد و صاحب پول اصلازمین را نمیبیند و قبض هم نمینماید حکم چیست؟
- [سایر] از دیدگاه شیعه تعیین امام معصوم به خاطر آن واجب است که ظلم و شر از همه جا از بین برود و در همه جا عدالت برقرار شود. سؤال اینجاست که آیا شما میگویید که در هر شهر و آبادی که خدا آفریده معصومی بوده است که ظلم را از مردم دور میکرده یا نه؟! اگر بگویید در هر شهری و آبادی معصومی بوده است. به شما گفته میشود: این گزافه گویی آشکاری است، آیا در شهرهای کفار و مشرکین و اهل کتاب هم معصومی بوده است؟ و آیا مثلادر شام پیش معاویه معصومی بوده است؟ اگر بگویید: معصوم یکی است، اما در سایر شهرها و آبادیها جانشینانی دارد، به شما گفته میشود در همه آبادیها و شهرها نایب دارد یا در بعضی شهرها؟ اگر بگویید در همه شهرها جانشنین و نایب دارد این گزافه گویی و سخن بی جایی است! و اگر بگویید فقط در بعضی جاها جانشنین دارد. به شما گفته می شود: همه آبادیها به صورت یکسان به معصوم نیاز دارند پس چرا شما بین آبادیها فرق میگذارید؟!
- [سایر] دختری هستم که در مکان اینترنت دو سال پیش با پسری که از شهری بسیار دور تر از شهر خودم بود اشنا شدم و به قصد تفریح و کل کل های بچگانه باهم ارتباط وبلاگی و گاها چت داشتیم که کم کم این رابطه افزایش یافت و رابطه ی ما حالت دوستانه گرفت بعد از گذشت یک سال با تبادل شماره مبایل باهم ارتباط تلفنی برقرار کردیم در حد هفته ای یکی دو بار چند دقیقه ای و تا امروز که دو سال و اندی میگذر این ارتباط وجود دارد و هر دو ی ما به شدت به هم احساس علاقه مندی میکنیم ولی سد های زیادی برای رسیدنمان به هم وجو
- [آیت الله نوری همدانی] در میان مردم خرید و فروش چک یا خرد کردن آن به کمتر از مبلغ چک رایج است، مثلاً گاهی شخصی دارای حساب بانکی است - چکی دارد - بنا به دلایلی صاحب چک ناچار است از کسی قرض نماید، آیا میتواند مبلغ مورد نیاز را یکساله یا کمتر و بیشتر از طرف مقابل به زیادتر از موجودی چک بخرد و چک را برای یکساله بعد بنویسید و به او بدهد؟ و اضحتر عرض کنم افرادی هستند شغلشان هیمن است که چک خرد کنند و ثرت زیادی از این طریق هم جمع کردهاند سؤال این است که، از نظر شرعی ربا محسوب میشود و حرام است؟ یا اینکه راههایی وجود دارد که این را از عنوان ربا خارج کند؟
- [سایر] سلام بنده یه دختر 19 ساله را به مدت 8 سال دوستش دارم و از آشنایان دور می باشد فاصله بین شهرمون 6 ساعتی می باشد و هم اکنون دانشجوی سال اول ارشد می باشم که به فاصله 12 ساعت تا شهرمان فاصله دارد و تا شهر عشقم هم 6 ساعت و شغل درآمد زایی ندارم با توجه به آشنایی خانوادگی که با عشقم دارم دختر مذهبی، خانواده مذهبی، وضع مالی هم در حد همدیگه می باشیم. یه مشکل اساسی که دارم اینه که من میترسم که خواستگار برایش بیایید و از ترس دیگرم اینه که اگه بهش درخواست با توجه به عرف خانوادگی و شهری در صورت قبولی بایس تا دو سه ماه دیگه عقد کنیم.که هنوز من یه سال دیگه دانشگاه دارم و کار هم ندارم! ولی کارت پاین خدمت دارم به نظرت درخواست بدم یا نه؟چیکار کنم!؟؟؟؟؟؟ شماره تلفنش هم دارم !!ولی تا الان باهاش تماس نگرفتم. به نظر شما نامه بهتر از تلفن نیست؟میترسم فکر کنه درخواست دوستی و ... دارم. یه مشکل دیگه هم فکر کنم داره واسه کنکور میخونه یه دوماه دیگه داره میخونه. بد موقعی نیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر چیزی را که مثل پارچه با متر و ذرع می‌فروشند یا چیزی را که مثل گردو و تخممرغ با شماره معامله می‌کنند بفروشد و زیادتر بگیرد، مثلاً ده تا تخم مرغ بدهد و یازده تا بگیرد اشکال ندارد.
- ربا خواری حرام است و آن بر دو قسمت است: اوّل: ربای در قرض که در بحث قرض به خواست خدا خواهد آمد. دوّم: ربای در معامله است که اگر مقداری از جنسی را که با وزن یا پیمانه می‌فروشند به زیادتر از همان جنس بفروشد، مثلاً یک من گندم را به یک من و نیم گندم بفروشد، ربا و حرام است، بلکه اگر یکی از دو جنس سالم و دیگری معیوب یا جنس یکی خوب و جنس دیگری بد باشد یا با یکدیگر تفاوت قیمت داشته باشند، چنانچه بیشتر از مقداری که میدهد بگیرد، باز هم ربا و حرام است، پس اگر مس درست را بدهد و بیشتر از آن مس شکسته بگیرد یا برنج درجه یک را بدهد و بیشتر از آن برنج درجه دو و سه بگیرد، یا طلای ساخته را بدهد و بیشتر از آن طلای نساخته بگیرد، ربا و حرام میباشد.
- جنسی را که می‌فروشند و چیزی را که عوض آن میگیرند چهار شرط دارد: اوّل: مشاهد باشد و لازم نیست مقدار آن با وزن یا پیمانه یا شماره و مانند اینها معلوم باشد. دوّم: بتوانند آن را تحویل دهند، بنابراین فروختن اسبی که فرار کرده صحیح نیست. سوّم: خصوصیاتی را که در جنس و عوض هست و به واسطه آنها میل مردم به معامله فرق میکند معیّن نمایند. چهارم: کسی در جنس یا در عوض آن حقّی نداشته باشد، پس مالی را که انسان پیش کسی گرو گذاشته بدون اجازه او نمیتواند بفروشد.
- اگر چیزی را که اضافه میگیرد غیر از جنسی باشد که میفروشد، مثلاً یک من گندم به یک من گندم و ده تومان پول بفروشد باز هم ربا و حرام است، بلکه اگر چیزی زیادتر نگیرد ولی شرط کند که خریدار عملی برای او انجام دهد، ربا و حرام است.
- اگر کسی که قرض میدهد شرط کند که زیادتر از مقداری که میدهد بگیرد، مثلاً ده من گندم بدهد و شرط کند که یازده من بگیرد، یا ده هزار تومان بدهد و شرط کند که یازده هزار تومان بگیرد، ربا و حرام است، بلکه اگر قرار بگذارد که بدهکار کاری برای او انجام دهد باز هم ربا و حرام میباشد، ولی اگر بدون اینکه شرط کند، خود بدهکار زیادتر از آنچه قرض کرده پس بدهد اشکال ندارد بلکه مستحب است.
- در سه مورد معامله باطل است: اوّل: خرید و فروش مال غصبی مگر آنکه صاحبش معامله را اجازه دهد. دوّم: معامله چیزی که منافع معمولی آن حرام باشد، مثل آلات قمار و موسیقی. سوّم: معاملهای که در آن ربا باشد.
- اگر انسان جنسی را به کسی بدهد و قیمت آن را معیّن کند و بگوید این جنس را به این قیمت بفروش و هرچه زیادتر فروختی مال خودت باشد معامله صحیح است و هرچه زیادتر از آن قیمت بفروشد مال خود اوست.
- کسانی را که نمیدانیم خمس میدهند یا نه، معامله با آنها یا رفتن به مهمانی آنها و گرفتن هدیه از آنها جایز است و تفحص و جستجو لازم نیست و همچنین است افرادی که میدانیم خمس نمیدهند یا معامله حرام می‌کنند در صورتی که یقین به حرمت عین مورد تصرّف نداشته باشیم.
- معاملات مکروه ده قسم است: اوّل: ملک فروشی، مگر آنکه با پول آن ملک دیگری بخرد. دوّم: قصابی. سوّم: کفن فروشی، اگر شغل و حرفه او باشد. چهارم: معامله با مردمان پست. پنجم: معامله بین اذان صبح و اوّل آفتاب. ششم: کار خود را خرید و فروش گندم و جو و مانند اینها قرار دهد. هفتم: برای خریدن جنسی که دیگری میخواهد بخرد داخل معامله او شود. هشتم: معامله با کسانی که اموالشان مشکوک است. نهم: معامله در وقت نمازهای یومیّه مخصوصاً نماز جمعه، اگر بیاعتنایی به نماز نباشد و الّا حرام است. دهم: قسم خوردن در معامله اگر راست باشد و الّا حرام است. معاملات حرام و باطل:
- اگر جنسی را که میفروشد و عوضی را که میگیرد از یک چیز عمل آمده باشد، میتواند در معامله زیادی بگیرد و ربا نیست، پس اگر یک من روغن بفروشد و در عوض آن یک من و نیم پنیر بگیرد حلال است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] جنسی را که در بعضی از شهرها با وزن یا پیمانه می‌فروشند و در بعضی از شهرها عددی معامله می‌کنند، اگر در شهری که آن را با وزن یا پیمانه می‌فروشند زیادتر بگیرد، ربا و حرام است و در شهر دیگر اگر عددی معامله کند و زیادتر بگیرد ربا نیست.
- [آیت الله سیستانی] جنسی را که در شهری ، یا غالب شهرها با وزن یا پیمانه می‌فروشند و در بعض از شهرها با شماره معامله می‌کنند ، جایز است که آن جنس را به زیادتر در شهری که با شماره معامله می‌کنند ، بفروشد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . جنسی را که بعضی از شهرها با وزن، یا پیمانه می‌فروشند و در بعضی از شهرها با شماره معامله می‌کنند، در شهری که با وزن، یا پیمانه می‌فروشند جایز نیست به زیادتر از آن بفروشد، و در شهری که با شماره می‌فروشند جایز است به زیادتر از آن بفروشند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] جنسی را که در بعضی از شهرها با وزن یا پیمانه می‌فروشند و در بعضی از شهرها با شماره معامله می‌کنند احتیاط آن است که آن جنس را به زیادتر از آن نفروشند و اگر در شهری هم با شماره و هم با وزن یا پیمانه معامله شود زیاده گرفتن اشکال دارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] جنسی را که در بعضی از شهرها با وزن، یا پیمانه می فروشند و در بعضی از شهرها با شماره معامله می کنند اگر در شهری که آن را با وزن یا پیمانه می فروشند زیادتر بگیرد ربا و حرام است و در شهر دیگر ربا نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] جنسی را که در بعضی از شهرها با وزن یا پیمانه می فروشند ودر بعضی از شهرها با شماره معامله می کنند ، اگر در شهری که آن را با وزن یا پیمانه می فروشند زیادتر بگیرد ربا و حرام است ودر شهر دیگر ربا نیست .
- [امام خمینی] جنسی را که در بعضی از شهرها به وزن یا پیمانه می فروشند و در بعضی از شهرها با شماره معامله می کنند، اگر در شهری که آن را با وزن یا پیمانه می فروشند زیادتر بگیرد ربا و حرام است و در شهر دیگر ربا نیست.
- [آیت الله خوئی] جنسی را که در غالب شهرها با وزن یا پیمانه می‌فروشند و در بعضی از شهرها با شماره معامله می‌کنند، احتیاط واجب آن است که آن جنس را به زیادتر از آن نفروشند. و درصورتی که شهرها مختلف باشند و چنین غلبهای در بین نباشد حکم آن در هر شهری بر طبق معمول آن شهر است.
- [آیت الله بروجردی] جنسی را که در بعضی از شهرها با وزن، یا پیمانه می‌فروشند و در بعضی از شهرها با شماره معامله می‌کنند، احتیاط واجب آن است که آن جنس را به زیادتر از آن نفروشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] جنسهایی که در بعضی از شهرها با وزن یا پیمانه فروخته می شود و در بعضی از شهرها با شماره (مانند تخم مرغ که امروز در بعضی از مناطق با وزن و در بعضی با شماره می فروشند) هرگاه در شهری که با وزن یا پیمانه می فروشند زیادتر بگیرند ربا و حرام است و در شهر دیگر اشکال ندارد.