احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
کسی که مثلا چند نماز صبح یا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره انها را نمی داند یا فراموش کرده مثلا نمی داند که سه یا چهار یا پنج نماز بوده چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافیست ولی احتیاط مستحب این است که به قدری نماز بخواند که یقین کند تمام انها را خوانده است مخصوصا در صورتی که یقین به مقدار داشته و بعد از ان مقدار را فراموش کرده باشد
عنوان مسئله:
کسی که مثلا چند نماز صبح یا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره انها را نمی داند یا فراموش کرده مثلا نمی داند که سه یا چهار یا پنج نماز بوده چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافیست ولی احتیاط مستحب این است که به قدری نماز بخواند که یقین کند تمام انها را خوانده است مخصوصا در صورتی که یقین به مقدار داشته و بعد از ان مقدار را فراموش کرده باشد
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] کسی نمازهای قضایش را به ترتیب خوانده و بعد متوجه شده که مثلاً یک نماز صبح را فراموش کرده. آیا باید فقط همان نماز را قضا کند یا پس از آن نماز، همه ی نمازها را نیز قضا نماید؟
- [آیت الله بهجت] کسی که نماز قضا زیاد دارد و مقداری از آن ها ظهر و عصر و مغرب و عشا و اکثر آن ها نماز صبح بوده، آن ها را چگونه قضا کند؟ با توجّه به این که مقدار آن ها را هم نمی داند.
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار نزدیک غروب مشغول نماز ظهر شود و در نماز ظهر بین رکعت 3 و 4 شک کرده و احتیاج به نماز احتیاط دارد؛ و اگر نماز احتیاط را بخواند نماز عصرش قضا می شود؛ تکلیف چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی که نمی داند نماز قضا برذمّه اش هست یا خیر، اگر نماز مستحبی یا نافله بخواند، بر فرض که نماز قضا داشته باشد، آیا به عنوان نماز قضای او محسوب می شود؟
- [آیت الله اردبیلی] امام جماعتی که یک بار نماز ظهر را خوانده است و میخواهد برای بار دوم (در مکان دیگر)، برای نماز ظهر امامت کند. اگر نماز دوم را با نیّت نماز قضای ظهر بخواند، در حالی که نمازهای قضای دیگر (مثل قضای صبح) را نخوانده، آیا نمازش نماز ظهر محسوب می‌شود؟
- [آیت الله خامنه ای] مواقعی، بعد از نماز یا وسط نماز شک میکنم که تشهد گفتهام یا نه. از یک نفر شنیدهام که برای جبران سجده و تشهد فراموش شده، سجده سهو کافیست، ولی برادرم می‌گوید اگر یقین نداشته باشید که گفتهاید، باید نماز، دوباره خوانده شود. در این مورد تکلیف چیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر پس از بیدار شدن برای نماز صبح شک کند که وقت باقی است یانه، باید به چه نیتی نماز بخواند و نیز اگر تاکنون به نیت قضا می خوانده، نماز او صحیح است؟
- [آیت الله اردبیلی] نمازگزاری در رکعات نماز شک میکند و بنا را بر رکعت بیشتر گذاشته، نماز را تمام میکند؛ ولی بعد از سلام نماز، فراموش میکند که شک او بین سه رکعت و چهار رکعت بود تا یک رکعت نماز احتیاط بخواند یا شک بین دو و چهار بود تا وظیفهاش خواندن دو رکعت نماز احتیاط باشد. در این موقع، نماز احتیاط را به چه صورتی بخواند تا نمازش صحیح شود؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی مدت زیادی نماز قضا بر عهده دارد، آیا می تواند آنها را به ترتیب زیر بجا آورد؟ 1 مثلاً بیست بار نماز صبح بخواند. 2 هر یک از نماز ظهر و عصر را بیست بار بخواند. 3 هر یک از نماز مغرب و عشا را بیست بار بخواند و تا یک سال به همین صورت ادامه دهد.
- [سایر] اگر کسی بعد از نماز جمعه، نماز ظهر را احتیاطاً بخواند ولی امام جمعه آن را نخواند، آیا میتوان نماز عصر را به آن امام جمعه اقتدا کرد؟ در صورتی که اقتدا کرده باشد، باید آن نمازهایش را قضا کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر ترتیب نمازهایی را که نخوانده فراموش کند احتیاط مستحب ان است که طوری انها را بخواند که یقین کند به ترتیبی که قضا شده به جا اورده است مثلا اگر قضای یک نماز ظهر و یک نماز مغرب بر او واجب است و نمی داند کدام اول قضا شده اول یک نماز مغرب و بعد از ان یک نماز ظهر و دوباره نماز مغرب را بخواند یا اول یک نماز ظهر و بعد از ان یک نماز مغرب و دوباره نماز ظهر را بخواند تا یقین کند هر کدام را که اول قضا شده اول خوانده است
- اگر یک نماز ظهر و یک نماز عشاء یا یک نماز عصر و یک نماز عشاء از او قضا شود و نداند کدام اول قضا شده است احتیاط مستحب ان است که طوری انها را بخواند که ترتیب حاصل شود و برای یقین به حصول ترتیب مثلا اگر یک نماز ظهر و یک نماز عشاء از او قضا شده و اولی انها را نمی داند می تواند اول یک نماز ظهر و بعد از ان یک نماز عشاء و دوباره یک نماز ظهر بخواند یا اول یک نماز عشاء بعد یک نماز ظهر و دوباره یک نماز عشاء بخواند
- کسی که پنج نماز پشت سر هم از او قضا شده و نمی داند اولی انها کدام است چنانچه نه نماز به ترتیب بخواند مثلا از نماز صبح شروع کند و بعد از ان که ظهر و عصر و مغرب و عشاء را خواند دو مرتبه نماز صبح و ظهر و عصر و مغرب را بخواند یقین به ترتیب حاصل نموده است و اگر شش نماز پشت سر هم از او قضا شده و اولی انها را نمی داند برای یقین به حصول ترتیب ده نماز به ترتیب قضا کند و همین طور برای هر یک نمازی که به نمازهای قضای او اضافه می شود در صورتی که پشت سر هم قضا شده باشد یک نماز بر مقداری که گفته شد اضافه نماید تا یقین به حصول ترتیب پیدا شود
- اگر نماز ظهر یک روز و نماز عصر روز دیگر یا دو نماز ظهر یا دو نماز عصر از او قضا شده و نمی داند کدام اول قضا شده است چنانچه دو نماز چهار رکعتی بخواند به نیت این که اولی قضای نماز روز اول و دومی قضای نماز روز دوم باشد در حاصل شدن ترتیب کافیست
- اگر در بین نماز یادش بیاید که یک نماز یا بیشتر از همان روز از او قضا شده یا فقط یک نماز قضا از روزهای پیش دارد چنانچه وقت وسعت دارد و ممکن است نیت را به نماز قضا برگرداند احتیاط مستحب این است که نیت نماز قضا کند مثلا اگر در نماز ظهر پیش از رکوع رکعت سوم یادش بیاید که نماز صبح ان روز قضا شده در صورتی که وقت نماز ظهر تنگ نباشد نیت را به نماز صبح برگرداند و ان را دو رکعتی تمام کند بعد ظهر را بخواند ولی اگر وقت تنگ است یا نمی تواند نیت را به نماز قضا برگرداند مثل ان که در رکوع رکعت سوم نماز ظهر یادش بیاید که نماز صبح را نخوانده چون اگر بخواهد نیت نماز صبح کند یک رکوع که رکن است زیاد می شود نباید نیت را به قضای صبح برگرداند
- اگر امام جماعت در شماره رکعتهای نماز شک کند مثلا شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت چنانچه ماموم یقین یا گمان داشته باشد که مثلا چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است امام باید نماز را تمام کند و نماز احتیاط ندارد و نیز اگر امام یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده است و ماموم در شماره رکعتهای نماز شک کند باید به شک خود اعتنا ننماید
- اگر انسان کلمه ای را صحیح بداند و در نماز همان طور بخواند و بعد بفهمد غلط خوانده در صورتی که در اعتقاد به صحت قاصر بوده نمازش صحیح است و احتیاط مستحب ان است که دوباره نماز را بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید و در صورتی که مقصر بوده باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید
- نافله نماز عصر پیش از نماز عصر خوانده می شود و وقت ان بنابر احتیاط واجب تا موقعی است که ان مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می شود به چهار هفتم ان برسد و چنانچه بخواهد نافله ظهر یا نافله عصر را بعد از وقت انها بخواند احتیاط واجب ان است که نافله ظهر را بعد از نماز ظهر و نافله عصر را بعد از نماز عصر بخواند و نیت ادا و قضا نکند
- اگر بعد از گذشتن وقت نماز ظهر و عصر بداند چهار رکعت نماز خوانده ولی نداند به نیت ظهر خوانده یا به نیت عصر باید چهار رکعت نماز قضا به نیت نمازی که بر او واجب است بخواند
- اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک روز یادش بیاید باید روزه ان روز را قضا نماید و اگر بعد از چند روز یادش بیاید باید روزه هر چند روزی را که یقین دارد جنب بوده قضا نماید مثلا اگر نمی داند سه روز جنب بوده یا چهار روز باید روزه سه روز را قضا کند
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که مثلاً چند نماز صبح یا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمی داند، مثلاً نمی داند که سه یا چهار یا پنج نماز بوده، چنان چه مقدار کمتر را بخواند کافی است. ولی اگر شماره آنها را می دانسته و فراموش کرده، بهتر آن است که به قدری نماز بخواند که یقین کند تمام آنها را خوانده است، مثلاً اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده است، و یقین دارد که بیشتر از ده تا نبوده، ده نماز صبح بخواند.
- [آیت الله سیستانی] کسی که مثلاً چند نماز صبح ، یا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمیداند ، یا فراموش کرده ، مثلاً نمیداند که سه ، یا چهار ، یا پنچ نماز بوده ، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافی است ، ولی بهتر این است که بقدری نماز بخواند که یقین کند تمام آنها را خوانده است ، مثلاً اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده است و یقین دارد که بیشتر از ده نماز نبوده ، احتیاطاً ده نماز صبح بخواند .
- [آیت الله سبحانی] کسی که مثلاً چند نماز صبح یا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمی داند یا فراموش کرده مثلاً نمی داند که سه یا چهار یا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافی است. ولی بهتر این است که به قدری نماز بخواند که یقین کند تمام آنها را خوانده است مثلاً اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده است و یقین دارد که بیشتر از ده تا نبوده، احتیاطاً ده نماز صبح بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که مثلا چند نماز صبح یا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمی داند یا فراموش کرده؛ مثلا نمی داند که سه یا چهار یا پنج نماز بوده؛ چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافی است؛ ولی بهتر این است که به قدری نماز بخواند که یقین کند تمام آنها را خوانده است؛ مثلا اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده است و یقین دارد که بیشتر از ده تا نبوده؛ احتیاطا ده نماز صبح بخواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمی داند، مثلاً نمی داند دو نماز بوده یا سه نماز، کافی است مقدار کمتر را بخواند، اما اگر قبلاً شماره آنها را می دانسته، ولی به واسطه سهل انگاری فراموش کرده، احتیاط واجب آن است که مقدار بیشتر را بخواند.
- [آیت الله خوئی] کسی که مثلًا چند نماز صبح یا چند نماز ظهر از او قضا شده و شمارهی آنها را نمیداند یا فراموش کرده مثلًا نمیداند که سه یا چهار یا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافی است. ولی بهتر این است که به قدری نماز بخواند که یقین کند که تمام آنها را خواندهاست، مثلًا اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده است و یقین دارد که بیشتر از ده نماز نبوده، احتیاطا ده نماز صبح بخواند.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که مثلاً چند نماز صبح یا چند نماز ظهر از او قضا شده وشماره آنها را نمیداند، مثلاً نمیداند که سه یا چهار یا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار کمتر را بخواند، کافی نیست تکرار کند به قدری که علم به فراغ حاصل کند و همچنین اگر شماره آنها را میدانسته و فراموش کرده باید قدری نماز بخواند که یقین کند تمام آنها را خوانده است، مثلاً اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده است و یقین دارد که بیشتر از ده تا نبوده، باید ده نماز بخواند.
- [آیت الله بروجردی] کسی که مثلاً چند نماز صبح با چند نماز ظهر از او قضا شده و شمارهی آنها را نمیداند، مثلاً نمیداند که سه یا چهار یا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافی است؛ ولی اگر شمارهی آنها را میدانسته و فراموش کرده، بنا بر احتیاط واجب باید به قدری نماز بخواند که یقین کند تمام آنها را خوانده است؛ مثلاً اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده است و یقین دارد که بیشتر از ده تا نبوده، احتیاطاً باید ده نماز صبح بخواند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمی داند مثلاً نمی داند چهار تا بوده یا پنج تا، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافی است، لکن احتیاط واجب آن است چنانچه شماره آنها را قبلاً می دانسته و بعد فراموش نموده مقدار زیادتر را بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر ترتیب نمازهایی را که نخوانده فراموش کند، احتیاط مستحب آن است که طوری آنها را بخواند که یقین کند به ترتیبی که قضا شده به جا آورده است، مثلاً اگر قضای یک نماز ظهر و یک نماز مغرب بر او واجب است و نمیداند کدام اول قضا شده، اول یک نماز مغرب و بعد از آن یک نماز ظهر و دوباره نماز مغرب را بخواند، یا اول یک نماز ظهر و بعد از آن یک نماز مغرب و دوباره نماز ظهر را بخواند، تا یقین کند هر کدام را که اول قضا شده اول خوانده است.