اشکال دارد
يعنی چنين كاری موجب اسقاط تكليف نيست و نمی‌شود به آن اكتفا كرد؛ ولی در اين مورد می‌توان به فتوای مجتهدی كه در رتبه‌ی بعدی است رجوع كرد. رجوع کنيد به: احتياط واجب
معامله مساقات در درختهایی که مثل بید و چنار میوه نمی دهد صحیح نیست و در مثل درخت حنا که از برگ ان استفاده می کنند اشکال دارد
عنوان مسئله:
معامله مساقات در درختهایی که مثل بید و چنار میوه نمی دهد صحیح نیست و در مثل درخت حنا که از برگ ان استفاده می کنند اشکال دارد
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زمین را به دیگری واگذار کنند که در آن درخت بکارد و آنچه عمل میآید مال هردو باشد، آیا این معامله صحیح است؟ و آیا این معامله را می توان مساقات نامید ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مورد درختانی که احتیاج به آبیاری ندارند و از آب باران یا رطوبت زمین استفاده میکنند، آیا معامله مساقات صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در بعضی از نقاط کشور، درختهایی از قبیل درخت گز و انگور مشاهده می شود، که عدّه ای از عوام نخ هایی به آنها گره می زنند، و اعتقاد به تقدّس، یا شفا گرفتن، یا روا شدن حاجت، و بعضاً شفاعت توسّط آن درختان دارند! و می گویند: (در صورت کج اعتقادی و شک نسبت به درخت، حادثه ناگواری برای شخص پیش می آید!) عدّه ای درختان مزبور را متعلّق به امام علی(علیه السلام)، یا حضرت ابوالفضل(علیه السلام)، یا دیگر اولیای الهی دانسته، و می گویند: (ما به این درخت ها معتقد بوده، و توسّل جسته، و حاجت گرفته ایم. و کسانی که درختان مزبور را سوزانده اند، مصیبتی به آنها، یا فرزندان، یا بستگانشان رسیده، یا بیمار شده اند.) خواهشمند است بفرمایید: اوّلا: عقیده به تقدّس این گونه درختها صحیح است، یا باطل؟ ثانیاً: گره زدن نخ، یا بستن پارچه به این درختها، و گرفتن حاجت از آنها جایز است؟ ثالثاً: آیا سوزاندن، یا از بین بردن چنین درختانی به عنوان مبارزه با خرافات، باعث گرفتاری و مصیبتی برای سوزاننده، یا بستگان او، خواهد شد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر دو چیز همجنس که به لحاظ ارزش و قیمت متفاوت می باشند و نیز فروش آنها بصورت وزنی و یا پیمانه ای می باشد با هم معامله شوند آیا این معامله صحیح است؟ اگر در این معامله قصد ربا نباشد ولی اگر بخواهند یکی از آنها جنس خود را جداگانه بفروشد و بعد با پول حاصله جنس دیگری را بخرد و این روش برایش هزینه بردارد آیا در این صورت می توانند آن اجناس را با هم معامله کنند؟ ج) اگر از نظر وزن مساوی باشند، اشکال ندارد ولی اگر از نظر وزن متفاوت باشند، ربا و حرام است مگر اینکه به آن که کمتر است یک چیز دیگر از جنس دیگر ضمیمه کند.س: در صورتی که از تعاونی مصرفی اداره ای و یا حتی از طریق کوپن ارزاق عمومی مثلاً برنجی با کیفیت متوسط دریافت کنیم و بخواهیم این برنج را با نوع بهتری تعویض نماییم حکم این معاوضه چیست؟ آیا می شود آن را به صاحب برنج خوبتر داده و به عوض آن از نظر مقدار برنج بهتری اما کمتر از برنج اولی دریافت کرد؟ و یا اینکه بایستی برنج را فروخت و با پول آن برنج مرغوب را خریداری نمود؟ آیا معامله ی نوع اول از مصادیق ربا هست یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خانمی چند سال پیش یک میلیون تومان به پسرش پرداخته تا پسرش ماهی 15 هزار تومان به او بدهد، مشروط بر اینکه اصل مبلغ باقی باشد. ولی برای اینکه از لحاظ شرعی اشکال نداشته باشد مادر شفاهاً و بدون تنظیم سند خودرو وانت پسر را به مقدار یک میلیون تومان می خرد و آن را به ماهی 15 هزار تومان اجاره به فرزند خود واگذار می کند. فعلا بعد از چند سال مادر می گوید یک میلیون پولم را بده و ماشین برای خودت باشد. آیا این معامله صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چندی قبل منزل مسکونی ام را فروختم، در بنگاه املاک وقتی می خواستیم سند را قول نامه کنیم ده میلیون از پول آن را مشروط به زمان انجام مراحل قانونی (حدودا 20 روز بعد ) نمودند و قرار بر این شد که پس از گذشت این مدت هر یک از طرف معامله در تحویل پول یا بنام زدن سند تاخیر کند به ازاء هر روز مبلغ 30 هزار تومان جریمه بپردازد. من که آمادگی کامل برای بنام زدن سند را داشتم مدت شش ماه چشم انتظار خریدار بودم که نهایتا مراجعت نموده و معامله را ختم نمودیم، سوال این است که آیا اینگونه شرط در ضمن عقد صحیح است و گرفتن این مبلغ به لحاظ ربا یا عناوین دیگر اشکال دارد یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- صحت معامله مساقات در میوه هایی که ریشه ثابت ندارند مانند بوته خربزه و خیار محل اشکال است
- باید قرار مساقات را پیش از ظاهر شدن میوه بگذارند یا بعد از ظاهر شدن میوه و پیش از رسیدن ان در صورتی که کاری مانند ابیاری که برای تربیت درخت و زیاد شدن میوه لازم است باقی مانده باشد و در غیر این دو صورت اگر چه احتیاج به کاری مانند چیدن میوه و نگهداری ان داشته باشد معامله صحیح نیست بلکه اگر احتیاج به ابیاری برای زیاد شدن و بهتر شدن میوه نداشته باشد هر چند کاری باشد که برای تربیت درخت لازم است صحت معامله محل اشکال است
- در معامله مساقات لازم نیست صیغه بخوانند بلکه اگر صاحب درخت به قصد مساقات ان را واگذار کند و کسی که کار می کند به همین قصد تحویل بگیرد معامله صحیح است
- فروش میوه ای که گل ان ریخته و دانه بسته پیش از چیدن صحیح است و نیز فروختن غوره بر درخت اشکال ندارد ولی خرمای نخل را قبل از سرخی و زردی نباید بفروشند
- مدت مساقات باید معلوم باشد و کمتر از زمانی که میوه به دست می اید نباشد و اگر اول ان را معین کنند و اخر ان را موقعی قرار دهند که میوه ان سال حاصل می شود صحیح است
- اجاره دادن درخت برای ان که از میوه اش استفاده کنند در صورتی که میوه اش فعلا موجود نباشد اشکال ندارد و همچنین است اجاره دادن حیوان برای شیرش
- اگر درخت بید و چنار و مانند اینها را بکارد در صورتی که خمس انها را داده باشد باید هر سال خمس نمو انها را بدهد و همچنین اگر مثلا از شاخه های درخت که معمولا هر سال می برند استفاده ای ببرد و به تنهایی یا با منفعتهای دیگر کسبش از مخارج سال او زیاد بیاید در اخر هر سال باید خمس انها را بدهد اما در صورتی که خمس ان درخت را نداده و نمو کرده باشد باید خمس اصل درخت و نمو ان خمس و خمس نمو حصه خود را بدهد
- دو نفری که معامله مساقات کرده اند با رضایت یکدیگر می توانند معامله را به هم بزنند و نیز اگر در ضمن قرارداد مساقات شرط کنند که هر دو یا یکی از انان حق به هم زدن معامله را داشته باشد مطابق قراری که گذاشته اند به هم زدن معامله اشکال ندارد و اگر در ضمن معامله مساقات شرطی کنند و به ان شرط عمل نشود کسی که به نفع او شرط کرده اند می تواند معامله را به هم بزند و همچنین می تواند مثل سایر موارد شروط طرف مقابل را به وسیله حاکم شرع به وفای به شرط اجبار کند
- درختی که از اب باران یا رطوبت زمین استفاده می کند و به ابیاری احتیاج ندارد اگر در زیاد شدن یا بهتر شدن میوه به کارهای دیگر مانند بیل زدن و کود دادن محتاج باشد مساقات در ان صحیح است
- اگر شرط شود که تمام حاصل برای مالک باشد مساقات باطل است و میوه مال مالک می باشد و کسی که کار می کند نمی تواند مطالبه اجرت نماید ولی اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگری باشد مالک باید مزد ابیاری و کارهای دیگر را به مقدار معمول به کسی که درختها را تربیت کرده بدهد و چنانچه مقدار معمول بیشتر از مقدار قرارداد باشد لزوم دادن زیادی محل اشکال است و احوط صلح است
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] معامله مساقات در درختهائی که میوه نمی دهد مثل بید و چنار صحیح نیست و در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده می کنند اشکال دارد؛ ولی معامله به عنوان جعاله باشد در هر دو قسم صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] معامله مساقات در درختهایی که مثل بید و چنار میوه نمیدهد صحیح است و همچنین در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده میکنند یا درختی که از گل آن استفاده میکنند اشکال ندارد.
- [امام خمینی] معامله مساقات در درختهایی که مثل بید و چنار میوه نمیدهد صحیح نیست، ولی در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده میکنند یا درختی که از گُل آن استفاده میکنند اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] معاملة مساقات در درختهایی که مثل بید و چنار میوه نمی دهد صحیح نیست ولی در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده می کنند یا درختی که از گل آن استفاده می کنند ، اشکال ندارد .
- [آیت الله بروجردی] معاملهی مساقات در درختهایی که مثل بید و چنار میوه نمیدهد صحیح نیست و در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده میکنند، اشکال دارد.
- [آیت الله سبحانی] معامله مساقات در درخت هائی که مثل بید و چنار میوه نمی دهد صحیح نیست ولی در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده می کنند یا درختی که از گل آن استفاده می کنند اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] معامله مساقات در مورد درختهایی مثل بید و چنار که میوه نمیدهند صحیح نیست، ولی در مثل درخت (حَنا) که از برگ آن استفاده میکنند یا درختی که از گُل آن استفاده میکنند، اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] معامله مساقات در درختهایی که میوه نمیدهد؛ مثل بید و چنار، صحیح نیست، بلکه بنا بر احتیاط در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده میکنند مساقات انجام ندهند.
- [آیت الله علوی گرگانی] معامله مساقات در درختهایی که مثل بید وچنار میوه نمیدهد صحیح نیست، ودرختانی که مثل حنا که از برگ آن استفاده میکنند جائز است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . معامله مساقات در درخت هایی که مثل بید و چنار میوه نمی دهند صحیح نیست. و در مثل درخت حنا که از برگ آن یا درختی که از گل آن استفاده می کنند صحت آن بعید نیست.