سبیل الله
هر کار خیر و نیک داراى‌مصلحت براى اسلام يا مسلمانان را سبيل اللَّه گویند. اين عنوان در باب زکات و به مناسبت در باب وقف و وصیت آمده است.
انسان می تواند برای رفتن به حج و زیارت و مانند اینها از
سهم سبیل اللّه زکاه بگیرد؛ اگرچه فقیر نباشد یا اینکه به مقدار خرج سالش زکاه گرفته باشد.
عنوان مسئله:
انسان می تواند برای رفتن به حج و زیارت و مانند اینها از
سهم سبیل اللّه زکاه بگیرد؛ اگرچه فقیر نباشد یا اینکه به مقدار خرج سالش زکاه گرفته باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] بسمه تعالی اگر در بعض سنوات از طرف امام یا ولی فقیه روی مصالحی رفتن حج یا مثلاً زیارت امام حسین (علیه السلام) ممنوع شد در صورت مخالفت و انجام حج و زیارت آیا مثل صلاة در دار غصبی مصداق حرام میشود وکلاً باطل است یا مثل نظر به اجنبیه در حین صلاة موجب بطلان نمیگردد؟ راهنمائی فرمائید اجرکم عند الله
- [آیت الله خوئی] اینجانبان به شوق زیارت بیت اللّه الحرام و ادای حج واجب در سال جاری مشرف شده، ولکن پس از اتیان اعمال عمره اجباراً ما را از خاک سعودی بیرون کردند، لذا سؤال میشود کسی که چند سال است مؤونه راه داشته و در این این چند سال کوتاهی نکرده لکن وسیله رفتن فراهم نشده یا افرادی که در آن چند سال قبلی مسامحه کردهاند در رفتن، تکلیف هر دو دسته که امسال مشرف شده و پول خود را خرج کردهاند و فعلاً از نظر مؤونه قادر به رفتن نیستند چیست؟ و نیز تکلیف کسی که امسال مستطیع شده و مشرف شده لکن او را برگرداندهاند و پولش را هم خرج کرده چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] اینجانب بعنوان مسئول و خادم یک مؤسسه خیریه و هیئت معصومینعلیهالسلام هستم با توجه به اینکه این مؤسسه دارای اعضاء شورا هم میباشد که کلیه اعضای آن فی سبیل اللَّه بدون مزایا و حقوق داوطلبانه کار و فعالیت دارند آیا میشود بعنوان پاداش مبلغی وامِ بلاعوض به نامبردگان جهت دلگرمی - از صدقات، مبرّات و نذورات و یا یک سوم سهم مبارک امامعلیهالسلام و سادات که اجازه آن گرفته شده که جهت مصارف کارهای دینی هیئت خرج شود - پرداخت نمائیم؟
- [آیت الله اردبیلی] در کتاب دینی راهنمایی خواندم که وقتی حج میرویم باید 7 خانه در دست راست و 7 خانه در دست چپ و در دوستان و فامیل فقیری نباشد. آیا این موضوع درست است؟ اگر درست است واقعاً اینهایی که چند دفعه حج میروند یا آنهایی که یکدفعه رفتهاند آیا از این موضوع مطمئنند؟ با توجه به فقر موجود آیا واقعاً اطراف آنها فقیر نیست؟ با توجه به فقر موجود آیا حجهای دو باره یا سه باره لازم است؟ بهتر نیست خرج فقرا و نیازمندان شود؟
- [آیت الله اردبیلی] در کتاب دینی راهنمایی خواندم که وقتی حج میرویم باید 7 خانه در دست راست و 7 خانه در دست چپ و در دوستان و فامیل فقیری نباشد. آیا این موضوع درست است؟ اگر درست است واقعاً اینهایی که چند دفعه حج میروند یا آنهایی که یکدفعه رفتهاند آیا از این موضوع مطمئنند؟ با توجه به فقر موجود آیا واقعاً اطراف آنها فقیر نیست؟ با توجه به فقر موجود آیا حجهای دو باره یا سه باره لازم است؟ بهتر نیست خرج فقرا و نیازمندان شود؟
- [آیت الله بروجردی] چون استظلال مردها در موقع احرام شرعاً ممنوع و موجب فدیه میباشد، اغلب حُجّاج ایرانی با بودن خطرِ گرمای حجاز، به منظور تمسّک به دستورات شرع انور و برای احتراز از دادن چندین فدیه که به اختلاف فتاوی برای هر دفعه، یا هر روز استظلال یک فدیه تَعَلُّق میگیرد با اتومبیلهای بدون سقف مسافرت میکنند و خود را در معرض خطر آفتاب زدگی میگذارند و ممکن است عدّهای از آنها در نتیجه آفتاب زدگی تلف شوند. و هم چنین در موقع رفتن به مسلخ برای قربانی، از استفاده از سایه چتر احتراز مینمایند، لذا از مقام آیت اللَّه العظمی استدعا میشود مقرّر فرمایید در حالت وجود احتمال خطر آفتاب زدگی برای استظلال در تمام مدّت احرام عمره یااحرام حج یک فدیه کافیست یا خیر؟ و آیا ممکن است با دادن فدیه از سایه چتر استفاده کرد؟ آیا در صورتی که حُجّاج مُحرِم در ساعاتی که آفتاب نباشد و مدلول استظلال منتفی گردد، میتوانند در اتومبیلهای سقف دار مسافرت نمایند، یا در این صورت نیز باید فدیه بدهند؟ چون با روشن شدن این دو موضوع مذکور، تکلیف حُجّاج شیعه روشن میشود. کمیسیون دایمی حج در وزارت امور خارجه آقای حاج اکبر اسماعیل نیا را برای عرض جریان به آن مقام محترم به قم اعزام داشت که در این باب از حضرت آیت اللَّه العظمی راجع به دو موضوع سابق الذکر استفتاء نمایند که به وسیله کمیسیون به استحضار آقایان حُجّاج برسد.
- [سایر] با توجه به مطلبی که در زیر می آورم بهتر نیست که تا زمان ظهور حضرت ولی عصر از رفتن به مکه مکرمه خودداری کنیم ؟ طبق آمار بانک جهانی در سال 2008 درآمد کشور عربستان از توریسم یا به زبان ساده از : دکان زیارت مسلمین خانه کعبه معادل مبلغ 29865000000 دلار یا قریب سی میلیارد دلار بوده است. زائرین ایرانی که بصورت تمتع ویا عمره در همان سال به مکه رفته اند 1937000 نفر ( تقریبا2 میلیون نفر) بوده اند که مجموعا مبلغ 487000000 دلار یا بعبارتی قریب به مبلغ پنج میلیارد دلار درآمد تقدیم اقتصاد پادشاهان عربستان کرده اند و در میان تمام کشورهای اسلامی مقام اول را به خود اختصاص داده اند. نظر باینکه هواپیمائی جمهوری اسلامی قدرت جابجائی اینهمه زائر را نداشته است شرکت هواپیمائی عربستان قریب به 54 درصد از زائران ایرانی را به خود اختصاص داده است....طبق گزارش مقامات دیپلماتیک ایران در سال 2008 ماموران کشور عربستان بدترین و توهین آمیز ترین رفتار را با زوار ایرانی داشته اند و ایران از لحاظ توهین ماموران عربستان مقام اول را به خود اختصاص داده است. علمای عربستان در همان سال فتوی صادر کرده اند که ایرانیان شیعه کافر هستند. طبق یک گزارش دیپلماتیک دیگر زائران ایرانی ناخواسته ترین و منفورترین خارجی ها در عربستان محسوب می شده اند. با حسابی سرانگشتی با پولی که ایرانیان سالانه به عربستان (دشمن شیعه ایرانی) تقدیم می کنند می توان تعداد 170,000 مسکن روستائی احداث کرد. می توان 714.286 فرصت شغلی کشاورزی یا 200.000 فرصت شغلی صنعتی برای جوانان ایجاد کرد. می توان10.000.000.000 متر مربع ساختمان مدرسه و ورزشی در کشور ایجاد کرد. یا می توان با پول حجاج دوسال یک پالایشگاه سوپر مدرن با ظرفیت 75000 بشکه احداث کرد. یا با پول پنج سال حجاج می توان ایران را به صادر کننده بنزین مبدل ساخت و دیگر برای واردات بنزین محتاج اعراب نبود.... اما افسوس که با پول حجاج ایرانی قمارخانه های فرانسه توسط شاهزادگان عربستان که انحصار تجارت حج را در اختیار دارند آباد می شود.
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که بدهکار است و نمی تواند بدهی خود را بدهد؛ اگرچه فقیر نباشد؛ انسان می تواند طلبی را که از او دارد؛ بابت زکاه حساب کند.
- به کسی که قبلا فقیر بوده و یا اینکه معلوم نباشد فقیر بوده یا نه و می گوید فقیرم؛ اگرچه انسان از گفته او اطمینان پیدا نکند می شود زکاه داد.
- اگر فقیر بمیرد و مال او به اندازه قرضش نباشد؛ انسان می تواند طلبی را که از او دارد بابت زکاه حساب کند؛ بلکه اگر مال او به اندازه قرضش باشد و ورثه قرض او را ندهند؛ یا به جهت دیگر انسان نتواند طلب خود را بگیرد؛ نیز می تواند طلبی را که از او دارد؛ بابت زکاه حساب کند.
- مسافری که خرجی او تمام شده یا مرکبش از کار افتاده؛ چنانچه سفر او سفر معصیت نباشد و نتواند با قرض کردن یا فروختن چیزی خود را به مقصد برساند؛ اگرچه در وطن خود فقیر نباشد؛ می تواند زکاه بگیرد؛ ولی اگر بتواند در جای دیگر با قرض کردن یا فروختن چیزی مخارج سفر خود را فراهم کند؛ فقط به مقداری که به آنجا برسد؛ می تواند زکاه بگیرد.
- انسان می تواند از زکاه؛ قرآن یا کتاب دینی یا کتاب دعا بخرد و وقف نماید؛ اگرچه بر اولاد خود و بر کسانی وقف کند که خرج آنان بر او واجب است و نیز می تواند تولیت وقف را برای خود یا اولاد خود قرار دهد.
- اگر انسان در چند شهر که فصل رسیدن حاصل آنها با یکدیگر اختلاف دارد و زراعت و میوه آنها در یک وقت به دست نمی آید گندم یا جو و خرما یا انگور داشته باشد و همه آنها محصول یک سال حساب شود؛ چنانچه چیزی که اول می رسد به اندازه نصاب یعنی (288) من (45) مثقال کم باشد؛ باید زکاه آن را موقعی که می رسد بدهد و زکاه بقیه را هر وقت به دست می آید ادا نماید و اگر آنچه اول می رسد به اندازه نصاب نباشد؛ صبر می کند تا بقیه آن برسد؛ پس اگر روی هم به مقدار نصاب شود؛ زکاه آن واجب است و اگر به مقدار نصاب نشود؛ زکاه آن واجب نیست.
- انسان می تواند زکاه را در هشت مورد مصرف کند: اول - فقیر و او کسی است که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد؛ ولی کسی که صنعت یا ملک یا سرمایه ای دارد که می تواند مخارج سال خود را بگذراند فقیر نیست. دوم - مسکین و او کسی است که از فقیر سخت تر می گذراند. سوم - کسی که از طرف امام (ع) یا نائب امام مامور است که زکاه را جمع و نگهداری نماید و به حساب آن رسیدگی کند و آن را به امام یا نائب امام یا فقرا برساند. چهارم - کافرهائی که اگر زکاه به آنان بدهند؛ به دین اسلام مایل می شوند یا در جنگ به مسلمانان کمک می کنند. پنجم - خریداری بنده هائی که در شدت می باشند و آزاد کردن آنان. ششم - بدهکاری که نمی تواند قرض خود را بدهد. هفتم - فی سبیل اللّه؛ یعنی کارهائی که می توان با آنها قصد قربت نمود؛ مثل ساختن مسجد و مدرسه ای که علوم دینیه در آن خوانده می شود و تنظیف شهر و اسفالت راه ها و توسعه آنها و مانند اینها. هشتم - ابن السبیل؛ یعنی مسافری که در سفر درمانده شده. و احکام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد.
- اگر صحرانشین برای زیارت یا حج یا تجارت و مانند اینها مسافرت کند؛ باید نماز را شکسته بخواند. شرط هفتم - آنکه شغل او مسافرت نباشد. بنابر این شتردار و راننده و چوبدار و کشتیبان و مانند اینها؛ اگرچه برای بردن اثاثیه منزل خود مسافرت کنند؛ باید نماز را تمام بخوانند و ملحق می شود به کسی که عملش سفر است کسی که عملش در جای معینی است ولی بیشتر روزها به آنجا سفر نموده و برمی گردد مانند کسی که اقامتش در جائی است و کارش در جای دیگر مانند رفتن برای تجارت و تدریس.
- مسأله 2044 – حج، زیارت کردن خانه خدا و انجام اعمالی است که دستور داده اند در آنجا به جا آورده شود. و در تمام عمر بر کسی که این شرایط را دارا باشد؛ یک مرتبه واجب می شود: اول آنکه بالغ باشد. دوم آنکه عاقل و آزاد باشد. سوم به واسطه رفتن به حج مجبور نشود که کار حرامی را که ترک آن از حج مهمتر است انجام دهد؛ یا عمل واجبی را که از حج مهمتر است ترک نماید. چهارم آنکه مستطیع باشد. و مستطیع بودن به چند چیز است: اول - آنکه توشه راه و مرکب سواری یا مالی که بتواند با آن مال آنها را تهیه کند داشته باشد. دوم - سلامت مزاج و توانائی آن را داشته باشد که بتواند مکه رود و حج را به جا آورد. سوم - در راه مانعی از رفتن نباشد و اگر راه بسته باشد یا انسان بترسد که در راه جان یا عرض او از بین برود یا مال او را ببرند؛ حج بر او واجب نیست؛ ولی اگر از راه دیگری بتواند برود اگرچه دورتر باشد؛ باید از آن راه برود. چهارم - به قدر به جا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد. پنجم - مخارج کسانی را که خرجی آنان بر او واجب است مثل زن و بچه و مخارج کسانی را که مردم خرجی دادن به آنها را لازم می دانند داشته باشد. ششم - بعد از برگشتن؛ کسب یا زراعت یا عایدی ملک یا راه دیگری برای معاش خود داشته باشد که مجبور نشود به زحمت زندگی کند.
- روزه تمام روزهای سال؛ غیر از روزهای حرام و مکروه که گفته شد؛ مستحب است و برای بعضی از روزها بیشتر سفارش شده است که از آن جمله است: 1 - پنجشنبه اول و پنجشنبه آخر هر ماه و چهارشنبه اولی که بعد از روز دهم ماه است و اگر کسی آنها را به جا نیاورد؛ مستحب است قضا نماید و چنانچه اصلا نتواند روزه بگیرد؛ مستحب است برای هر روز یک مد طعام یا 6/12 نخود نقره سکه دار به فقیر دهد. 2 - سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم هر ماه. 3 - تمام ماه رجب و شعبان و بعضی از این دو ماه اگرچه یک روز باشد. 4 - روز عید نوروز. 5 - روز چهارم تا نهم شوال. 6 - روز بیست و پنجم و بیست و نهم ذی قعده. 7 - روز اول تا روز نهم ذی حجه (روز عرفه)؛ ولی اگر به واسطه ضعف روزه نتواند دعاهای روز عرفه را بخواند روزه آن روز مکروه است. 8 - روز عید سعید غدیر (18 ذی حجه). 9 - روز مباهله (24 ذی حجه). 10 - روز اول و سوم و هفتم محرم. 11 - روز میلاد مسعود پیغمبر اکرم (ص) (17 ربیع الاول). 12 - روز پانزدهم جمادی الاولی و نیز مستحب است روز مبعث حضرت رسول اکرم (ص) (27 رجب) را روزه بگیرد و اگر کسی روزه مستحبی بگیرد واجب نیست آن را به آخر برساند؛ بلکه اگر برادر مؤمنش او را به غذا دعوت کند مستحب است دعوت او را قبول کند و در بین روز اگرچه بعد از ظهر باشد افطار نماید. مواردی که مستحب است انسان از کارهائی که روزه را باطل می کند خودداری نماید
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان میتواند برای رفتن به حجّ خانه خدا و زیارت، از سهم سبیل اللَّه زکات بگیرد؛ اگر چه فقیر نباشد یا این که به مقدار خرج سالش زکات گرفته باشد.
- [آیت الله مظاهری] انسان میتواند برای رفتن به حجّ و زیارت و مانند اینها از سهم سبیل اللَّه زکات بگیرد، گرچه فقیر نباشد یا اینکه به مقدار خرج سالش زکات گرفته باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فقیر می تواند برای رفتن به حج و زیارت و مانند اینها زکات بگیرد، ولی اگر به مقدار خرج سالش زکات گرفته باشد، برای زیارت و مانند آن نمی تواند زکات بگیرد ولی از سهم سبیل الله مانعی ندارد.
- [آیت الله سیستانی] انسان میتواند برای رفتن به حج و زیارت و مانند اینها از سهم سبیل اللّه زکات بگیرد ، اگر چه فقیر نباشد ، یا اینکه به مقدار خرج سالش زکات گرفته باشد ، ولی این در صورتی است که رفتن او به حج یا زیارت و مانند اینها دارای منفعت عامه باشد ، و بنابر احتیاط از حاکم شرع برای صرف زکات در آن اذن بگیرد .
- [آیت الله سبحانی] فقیر می تواند از سهم (سبیل الله) برای رفتن به حج و زیارت و مانند اینها زکات بگیرد، حتّی اگر به مقدار خرج سالش زکات گرفته باشد، باز می تواند برای زیارت و مانند آن از سهم سبیل الله زکات بگیرد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . فقیر می تواند برای رفتن به حج و زیارت و مانند اینها زکات بگیرد ولی اگر به مقدار خرج سالش زکات گرفته باشد، برای زیارت و مانند آن نمی تواند از سهم فقرا زکات بگیرد ولی از سهم سبیل الله مانعی ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] انسان می تواند برای رفتن به حج و زیارت و مانند اینها از سهم سبیل الله زکات بگیرد اگر چه فقیر نباشد یا این که فقیر باشد و به مقدار مخارج سالش زکات گرفته باشد و بنابر احتیاط واجب معتبر است که این امور علاوه بر این که طاعت هستند دارای مصلحت عمومی نیز باشند مانند تعظیم شعایر و ترویج دین
- [آیت الله علوی گرگانی] فقیر میتواند برای رفتن به حجّ وزیارت ومانند اینها از سهم سبیل ا& زکاْ بگیرد، ولی اگر به مقدار خرج سالش زکاْ گرفته باشد، برای زیارت و مانند آن نمیتواند زکاْ بگیرد ولی میتواند از سهم سبیل ا& بگیرد و در این وجوه صرف نماید.
- [امام خمینی] فقیر می تواند برای رفتن به حج و زیارت و مانند اینها زکات بگیرد، ولی اگر به مقدار خرج سالش زکات گرفته باشد، برای زیارت و مانند آن نمی تواند زکات بگیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخص فقیر می تواند برای رفتن به حج و زیارت و مانند آن، زکات بگیرد، ولی اگر به مقدار خرج سالش زکات گرفته باشد گرفتن زکات برای زیارت و مانند آن اشکال دارد.