اطمینان
سکون و آرامش را اطمینان گویند.
بنا بر احتیاط واجب باید در جایی نماز بخواند که اطمینان داشته باشد، نماز را تمام می‌کند و در جایی که به واسطه‌ی احتمال باد و باران و زیادی جمعیَّت و مانند اینها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، احتیاط واجب آن است که نماز نخواند.
عنوان مسئله:
بنا بر احتیاط واجب باید در جایی نماز بخواند که اطمینان داشته باشد، نماز را تمام می‌کند و در جایی که به واسطه‌ی احتمال باد و باران و زیادی جمعیَّت و مانند اینها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، احتیاط واجب آن است که نماز نخواند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کثیر السفر بعد از اقامه عشره در وطن، در سفر اوّل تکلیف او قصر است، همین شخص مسافرت به چهار فرسخی با نیّت بیتوته شب کرده و بنا بر فرمایش حضرت عالی در فرض مزبور وجوب اتمام خالی از رجحان نیست و هم چنین صوم، این شخص عمل کرده دوباره میخواهد سفر کند به قدر مسافت، تکلیف این شخص چیست؟ مرقوم فرمایید. به عبارة اخری: بعد از اقامه عشره در سفر اوّل قصر خواندن نماز موضوعیّت دارد یا ندارد، بلکه مجرّد صدق سفر در اوّلی کفایت می‌کند در اتمام نماز بعدی و لو این که در اوّلی نماز را نخوانده و یا جاهل به حکم بوده تمام خوانده است؟
- شخصی بعد از سجده دوّم مثلاً شک بین دو و سه نمود، بعد از آن در همان حال، شک می‌کند که این نشستن بعد از سجدتین اصل نماز است که در آن شک نموده، یا آن که نشستن برای نماز احتیاط است، تکلیف او چیست؟
- هر گاه شخص جنب پیش از دخول وقت نماز، به نیّت وجوب غسل کند که بعد از دخول وقت با آن غسل نماز بخواند، آیا غسل او صحیح است یاخیر؟ و آیا فرقی بین کسی که یقین به عدم دخول وقت دارد یا شک دارد، میباشد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] شخصی وارد نماز می‌شود؛ ولی در بین نماز اطمینان پیدا می‌کند که هنگام شروع نماز وقت نماز نبوده است، در این صورت چه وظیفهای دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] خانمها در هنگام زیادی جمعیت اگر بخواهند طواف را در محدوده 5/ 26 ذراع بجا آورند یا نماز را پشت مقام ابراهیم بجا آورند. مردان نامحرم به آنها تنه می زنند، تکلیف در اینصورت چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] نمازگزاری در رکعات نماز شک می‌کند و بنا را بر رکعت بیشتر گذاشته، نماز را تمام می‌کند؛ ولی بعد از سلام نماز، فراموش می‌کند که شک او بین سه رکعت و چهار رکعت بود تا یک رکعت نماز احتیاط بخواند یا شک بین دو و چهار بود تا وظیفهاش خواندن دو رکعت نماز احتیاط باشد. در این موقع، نماز احتیاط را به چه صورتی بخواند تا نمازش صحیح شود؟
- [آیت الله اردبیلی] الف. آیا احتیاط واجب، به معنی احتمال واجب یا حرام بودنِ یک مسأله در نظر فقیه است؟ مثل این که احتمال واجب یا حرام بودن آن، بین چهل تا شصت در صد است؟
- [آیت الله خامنه ای] کسی که به رکعت سوم نماز جماعت برسد و به خیال اینکه امام در رکعت اول است، چیزی نخواند، آیا اعاده نماز بر او واجب است؟
- [آیت الله نوری همدانی] در یک دهستانی که قریب 100 خانواده جمعیت دارد مسجدی غیر از مسجد قدیمی بنا شده به این منظور که جوابگوی برنامههای جدید باشد و لذا عدهای در این بنا کمک و همکاری کردهاند و عدهای همکاری نکردهاند، آیا آن تعداد که همکاری نکردهاند میتوانند در این مسجد جدید اقامه نماز نمایند یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] زیدی تقلید مجتهدی میکرده که تسبیحات، را سه مرتبه احتیاط واجب میدانسته و همان وقت نماز قضا بر ذمه زید بوده پس از فوت مجتهدش تقلید از شما می‌کند، آیا میتواند به یک تسبیحات نماز قضای آن وقت را بخواند یا خیر؟
- [سایر] اگر کسی بعد از نماز جمعه، نماز ظهر را احتیاطاً بخواند ولی امام جمعه آن را نخواند، آیا میتوان نماز عصر را به آن امام جمعه اقتدا کرد؟ در صورتی که اقتدا کرده باشد، باید آن نمازهایش را قضا کند؟
- [سایر] اگر زن احتمال بدهد که وسط یا پایان وقت حائض می‌شود، آیا باید نماز را اول وقت بخواند؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که به علت ازدحام جمعیت نمیتواند نماز طواف را نزدیک به مقام ابراهیم علیهالسلام بخواند و آن را در پشت مقام و در فاصله دورتر میخواند، اگر قبل از انجام دادن سعی بین صفا و مروه بتواند نزدیک به مقام نماز بخواند، آیا تکرار نماز لازم می‌شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر از روی معصیت یا به واسطه‌ی عذری نماز مغرب، یا نماز عشا را تا نصف شب نخواند، بنا بر احتیاط واجب باید تا قبل از اذان صبح، بدون این که نیت ادا و قضا کند به جا آورد.
- اگر چیزی ندارد که در نماز خود را با آن بپوشاند، چنانچه احتمال دهد که پیدا می‌کند، بنا بر احتیاط واجب باید نماز را تأخیر بیندازد و اگر چیزی پیدا نکرد در آخر وقت مطابق وظیفهاش نماز بخواند.
- بنا بر احتیاط واجب باید جلوتر از قبر پیغمبر و امام عَلَیْهمُالسَّلَام نماز نخواند.
- اگر به واسطه‌ی خوردن یا آشامیدن عمدی موالات نماز به هم بخورد یعنی طوری شود که نگویند نماز را پشت سر هم میخواند بنا بر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند.
- اگر به واسطه‌ی ندانستن مسأله کاری انجام دهد که روزه را باطل می‌کند، چنانچه میتوانسته مسأله را یاد بگیرد، بنا بر احتیاط کفاره بر او واجب می‌شود و اگر نمیتوانسته مسأله را یاد بگیرد کفاره بر او واجب نیست.
- اگر انسان به گفتهی کسانی که از روی قاعده علمی وقت گرفتن خورشید و ماه را میدانند، اطمینان پیدا کند که خورشید یا ماه گرفته، بنا بر احتیاط واجب باید نماز آیات را بخواند و نیز اگر بگویند فلان وقت خورشید یا ماه میگیرد و فلان مقدار طول میکشد و انسان به گفتهی آنان اطمینان پیدا کند، بنا بر احتیاط واجب باید به حرف آنان عمل نماید، مثلاً اگر بگویند آفتاب فلان ساعت شروع به باز شدن می‌کند، احتیاطاً باید نماز آیات را تا آن وقت تأخیر نیندازد.
- اگر به واسطه‌ی یقین یا ترس ضرر تیمّم کند و پیش از نماز بفهمد که آب برایش ضرر ندارد، تیمّم او باطل است و اگر بعد از نماز بفهمد، بنا بر احتیاط واجب باید دوباره نماز را با وضو یا غسل بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.
- از وقتی که خورشید یا ماه شروع به گرفتن می‌کند انسان باید نماز آیات را بخواند و بنا بر احتیاط واجب باید به قدری تأخیر نیندازد که شروع به باز شدن کند.
- اگر در شب چیزی بخورد که میداند به واسطه‌ی خوردن آن، در روز بیاختیار قی می‌کند، احتیاط واجب آن است که روزهی آن روز را قضا نماید.
- صدف از حیوان حرام گوشت است و اگر انسان احتمال بدهد که تکمهی صدفی و مانند آن، از آن حیوان است، احتیاط واجب آن است که با آن نماز نخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] بنا بر احتیاط مستحب در جایی نماز بخواند که اطمینان داشته باشد نماز را تمام می‌کند و در جایی که به واسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و مانند اینها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، نماز نخواند؛ ولی اگر علم هم داشته باشد که نمیتواند نماز را تمام کند، چنانچه قصد قربت داشته باشد و اتفاقاً نماز را تمام کند، نمازش صحیح است. شرط سوم: آن که بنا بر احتیاط مستحب در جایی که ماندن در آن حرام است؛ مثلاً زیر سقفی که نزدیک است خراب شود نماز نخواند. شرط چهارم: آن که بنا بر احتیاط مستحب روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است؛ مثل فرشی که اسم خدا بر آن نوشته شده، نماز نخواند. شرط پنجم: جلوتر از مراقد معصومین علیهمالسلام نباشد.
- [آیت الله سیستانی] روی خرمن گندم و جو و مانند اینها که نمیشود بی حرکت ماند ، نماز باطل است . شرط سوم : باید در جائی نماز بخواند که احتمال بدهد نماز را تمام می‌کند ولی اگر در جائی که بواسطه باد و باران و زیادی جمعیّت و مانند اینها اطمینان دارد که نمیتواند نماز را تمام کند ، رجأً نماز بخواند و اگر چه اتفاقاً تمام کند ، اشکال ندارد .
- [آیت الله مظاهری] در جایی که به واسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و مانند اینها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، اگر شروع کرد و به مانعی بر نخورد، نمازش صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] در جایی که به واسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و مانند اینها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، اگر به امید تمام کردن شروع کند، اشکال ندارد و اگر به مانعی برنخورد، نمازش صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] شرط سوم باید در جایی نماز بخواند که احتمال بدهد می تواند نماز را تمام کند و نماز خواندن در جایی که به واسطه باد و باران و زیادی جمعیت و مانند اینها اطمینان دارد که نمی تواند ان را تمام کند باطل است اگر چه اتفاقا نماز را تمام کند
- [آیت الله نوری همدانی] آنکه در جایی نماز بخواند که اطمینان به تمام کردن نماز داشته باشد . در جائی که به واسطة احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و مانند اینها ، اطمینان ندارد که بتواند نماز راتمام کند ، احتیاط واجب آن است که نماز نخواند . شرط چهارم آنکه در جائی که ماندن در آن حرام است ، مثلاً زیر سقفی که نزدیک است خراب شود باید نماز نخواند باطل است . شرط پنجم آنکه روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است ، مثل فرشی که اسم خدا بر آن نوشته شده ، نباید بخواند اگر خواند باطل است . شرط ششم آنکه در جائی که سقف آنکوتاه است و نمی تواند در آنجا راست بایستد یا به اندازه ای کوچک است که جای رکوع و سجود ندارد ، نماز نخواند و اگر ناچار شود در چنین جائی نماز بخواند ، باید به قدری که ممکن است قیام و رکوع و سجود را بجا آورد .
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که احتمال می دهد تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند بنابر احتیاط واجب در اول وقت نماز نخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] روی خرمن گندم و جو و مانند اینها که نمی شود بی حرکت ماند؛ نماز باطل است. شرط سوم باید در جائی نماز بخواند که احتمال بدهد نماز را تمام می کند. و نماز خواندن در جائی که به واسطه باد و باران و زیادی جمعیت و مانند اینها اطمینان دارد که نمی تواند نماز را تمام کند؛ صحیح نیست اگرچه اتفاقا نماز را تمام کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در جایی که به واسطه احتمال باد و باران یا فشار جمعیت و مانند آن اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند اگر به امید تمام کردن شروع کند و به مانعی برخورد ننماید نمازش صحیح است.
- [امام خمینی] در جایی که به واسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و مانند اینها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، اگر به امید تمام کردن شروع کند، اشکال ندارد. و اگر به مانعی برنخورد، نمازش صحیح است. و در جایی که ماندن در آن نماز نخواند، ولی اگر خواند نماز باطل نیست. و همچنین روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است، مثل فرشی که اسم خدا بر آن نوشته شده، باید نماز نخواند، ولی اگر خواند، صحیح است. شرط سوم: آنکه در جایی که سقف آن کوتاه است و نمی تواند در آنجا راست بایستد، یا به اندازه ای کوچک است که جای رکوع و سجود ندارد، نماز نخواند. و اگر ناچار شود که در چنین جایی نماز بخواند، باید به قدری که ممکن است قیام و رکوع و سجود را بجا آورد.