دستور
امر (انشا) به واداشتن کسی به انجام کاری از طریق دستور اطلاق میشود.
کسی که نمی‌داند گمانش به یک طرف بیشتر است یا هر دو طرف در نظر او مساوی است، باید به دستور شک عمل کند.
عنوان مسئله:
کسی که نمی‌داند گمانش به یک طرف بیشتر است یا هر دو طرف در نظر او مساوی است، باید به دستور شک عمل کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی جنسی از غریب خریده و پول آن را نداده، هر چه از صاحب آن جنس تفحّص نموده او را پیدا نکرده و مدّتیست از حال او اطّلاعی پیدانکرده نمی‌داند اهل کجاست، آیا زنده است یا مرده، وارثی دارد یا ندارد، تکلیف او چیست؟ و نیز نمی‌داند صاحب آن جنس مسلمان بوده یا یهودی.
- حاج روز عید قربان برای شلوغ بودن، نتوانسته رمی جمره را به دستور آن عمل نماید، لذا در روز یازدهم که خلوت بوده به دستور آن عمل نموده، عمل چگونه خواهد بود؟
- کسی که فعلاً مکانی را محل اقامت خود قرار داده و مثل کسی که در وطنش زندگی میکند، زندگی دارد و نمی‌داند تا آخر عمر در آن جا می‌ماند یا نه، نمازش تمام است در آن جا یا خیر؟
- شخصی زن غریبی را عقد کرد بعد از عقد مسافرت نموده و شوهر ازحال او خبری ندارد و نمی‌داند کجاست و نمیتواند از حالش استعلام کند و شوهر می‌خواهد او را طلاق بدهد، آیا جایز است یا خیر؟
- شخصی ملکی از پدر به او به ارث رسیده و بعد افواهاً می‌شنود که این ملک موقوفه زرتشتیان بوده و هر ساله مال الاجاره آن را خرما و نان می‌خریدند و پس از خواندن اذکاری به دستور خودشان به فقراء از مسلمانان و گبر انفاق می‌نمودند، آیا میتواند این شخص احتیاطاً مال الاجاره این ملک را به مصرف مزبور بدون اطّلاع و دستور گبرها برساند؟
- شخصی بعد از سجده دوّم مثلاً شک بین دو و سه نمود، بعد از آن در همان حال، شک میکند که این نشستن بعد از سجدتین اصل نماز است که در آن شک نموده، یا آن که نشستن برای نماز احتیاط است، تکلیف او چیست؟
- شخصی که زوجه‌اش را می‌خواهد طلاق دهد در حضور عدلین، باید عدالت آنها به نظر زوج مُحرَز باشد، یا این که به نظر وکیل زوج در طلاق؟ و با اختلاف نظر زوج و وکیل در عدالت، میزان چیست؟
- مصلّی در نماز چهار رکعتی در حال قیام شک سه و پنج کرد و در آن حال، شک در سجده نیز کرد که یک سجده کرده یا دو سجده، تکلیف او چیست؟
- در صورتی که شک دارد صبح شده یا نه، نماز شب را به چه نیّت بخواند؟
- شخصی در وضوء برای طواف پیش از مسح پا شک در مسح سر نمود و مظنّه پیدا کرد که سر را مسح نموده و وضو را تمام کرد و طواف نمود، بعد درمحل خود که آمد در صحّت طواف خود شک دارد.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] کسی که در رکعات نماز شک میکند و بعد از مقداری تأمّل، شکّ او تبدیل به گمان میشود و بعد از آن تبدیل به شکّ دیگری میگردد، کدام یک از شکّ اول و گمان بعد از آن و شکّ دوم را باید ملاک عمل خود قرار دهد (مثلاً شک بین سه و چهار میکند و بعد گمان به چهار رکعت پیدا میکند و بعد گمانش تبدیل به شک بین دو و چهار میشود)؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که در رکعات نماز شک میکند و بعد از مقداری تأمّل، شکّ او تبدیل به گمان میشود و بعد از آن، تبدیل به شکّ دیگری میگردد، کدام یک از شکّ اوّل و گمان بعد از آن و شکّ دوّم را باید ملاک عمل خود قرار دهد؟ (مثلاً شک بین سه و چهار میکند و بعد گمان به چهار رکعت پیدا میکند و بعد گمانش تبدیل به شک بین دو و چهار میشود)؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی به هنگام انجام طواف در تعداد دورهای طواف شک کرد، و چون گمانش به یک طرف بیشتر بود بنا را بر آن طرف گذاشت. پس از انجام اعمال، یقین به صحّت طواف پیدا کرد. آیا طوافش صحیح است؟
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی در وقت طواف شک در اشواط پیدا کرد و چون گمانش به یک طرف بیشتر بود بنا را بر ان طرف گذاشت و بعد از انجام اعمال یقین به صحت طواف خود پیدا کرد ایا طواف او صحیح است
- [آیت الله خوئی] گوشت و مرغهای سربریده که از بلد خارج می‌آورند و انسان نمی‌داند به دستور شرع آنها را ذبح کرده‌اند یا خیر، خرید و فروش و خوردن آنها جایز است یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] گوشت و مرغهای سر بریده از بلاد خارج می‌آورند و انسان نمی‌داند به دستور شرع آن را ذبح کرده‌اند یا خیر، خرید و فروش و خوردن آنها جایز است یا خیر؟
- [سایر] اگر دو یا چند مجتهد از نظر مقام علمی مساوی باشند؛ ولی یکی با تقواتر باشد، وظیفه چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] ترویج از مرجعی که مروّج نمی‌داند اعلم است یا نه یا مشکوک به اعلمیّت یا مساوی با دیگران می‌باشد چه صورت دارد؟ اگر یقین دارد دیگری به جهاتی از مرجع مورد نظر مروّج بهتر است یا طبق شهادت چند نفر که گفته‌اند از فلانی میشود تقلید کردو شخص مبلّغ هم طبق شهادت چند نفر از آن مرجع تبلیغ میکند در تمامی صور حکم تکلیفی چیست؟
- [آیت الله سیستانی] آیا بازی فوتبال کامپیوتری که در ان یکی پیروزمیشود یا بازنده و یا مساوی بین طرف و کامپیوتر از نظر شرعی اشکال دارد ؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا مقلّد میتواند در مسائلی که در رساله مرجعش موجود نیست و نمیتواند نظر مرجعش در آن مسائل را به دست آورد، از مجتهد دیگری که از نظر علم با مرجعش مساوی است، تقلید کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر اوّل گمانش به یک طرف بیشتر باشد، بعد دو طرف در نظر او مساوی شود، باید به دستور شک عمل نماید و اگر اوّل دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه‌ی اوست بنا بگذارد، بعد گمانش به طرف دیگر برود، باید همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند.
- اگر بعد از نماز بداند در بین نماز حال تردیدی داشته، که مثلاً دو رکعت خوانده یا سه رکعت و بنا را بر سه گذاشته، ولی نداند که گمانش به خواندن سه رکعت بوده، یا هر دو طرف در نظر او مساوی بوده، باید نماز احتیاط را بخواند.
- کسی که در نماز مخصوصی مثلاً در نماز ظهر زیاد شک میکند، اگر در نماز دیگر مثلاً در نماز عصر شک کند، باید به دستور شک رفتار نماید.
- کسی که در یک چیز نماز زیاد شک میکند، چنانچه در چیزهای دیگرِ نماز شک کند باید به دستور آن عمل نماید، مثلاً کسی که زیاد شک میکند سجده کرده یا نه، اگر در به جا آوردن رکوع شک کند، باید به دستور آن رفتار نماید، یعنی اگر ایستاده رکوع را به جا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نکند.
- اگر شک او از بین برود و شک دیگری برایش پیش آید؛ مثلاً اوّل شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت، بعد شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، باید به دستور شک دوم عمل نماید.
- کسی که دستور زبان عربی را نمی‌داند، اگر قرائتش صحیح باشد و معنای هر کلمه از عقد را جداگانه بداند و از هر لفظی معنای آن را قصد نماید، میتواند عقد را بخواند.
- اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته، باید به شک خود اعتنا نکند.
- اگر در نماز مستحبی دو رکعتی گمانش به سه رکعت یا بیشتر برود، باید اعتنا نکند و نمازش صحیح است و اگر گمانش به دو رکعت یا کمتر برود، بنا بر احتیاط واجب باید به همان گمان عمل کند، مثلاً اگر گمانش به یک رکعت می‌رود، احتیاطاً باید یک رکعت دیگر بخواند.
- کسی که وقتی در جای مخصوصی نماز می‌خواند زیاد شک میکند، اگر در غیر آن جا نماز بخواند و شکی برای او پیش آید، باید به دستور شک عمل نماید.
- اگر بعد از نماز شک کند که در نماز مثلاً بین دو و چهار شک کرده یا بین سه و چهار، احتیاط واجب آن است که به دستور هر دو عمل کند و نماز را هم دوباره بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که نمی‌داند گمانش به یک طرف بیشتر است یا هر دو طرف در نظر او مساوی است باید به دستور شک عمل کند گرچه عمل به شک و ظن نماید بهتر است.
- [آیت الله خوئی] کسی که نمی‌داند گمانش به یک طرف بیشتر است یا هر دو طرف در نظر او مساوی است، باید به‌دستور شک عمل کند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که نمی داند گمانش به یک طرف بیشتر است یا هر دو طرف در نظر او مساوی است؛ باید به دستور شک عمل کند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر اول؛ گمانش به یک طرف بیشتر باشد؛ بعد دو طرف در نظر او مساوی شود؛ باید به دستور شک عمل نماید و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه او است بنا بگذارد؛ بعد گمانش به طرف دیگر برود؛ باید همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد ، بعد دو طرف در نظر او مساوی شود ، باید به دستور شک عمل نماید . و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وطیفة اوست بنا بگذارد ، بعد گمانش به طرف دیگر برود ، باید همان طرف رابگیرد و نماز را تمام کند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد، بعد دو طرف در نظر او مساوی شود، باید به دستور شک عمل نماید. و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه اوست بنا بگذارد، بعد گمانش بطرف دیگر برود، باید طرف گمان را بگیرد و نماز را تمام کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد بعد دو طرف در نظر او مساوی شود باید به دستور شک عمل نماید و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه اوست بنا بگذارد، بعد گمانش به طرف دیگر برود باید همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند.
- [امام خمینی] اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد، بعد دو طرف در نظر او مساوی شود باید به دستور شک عمل نماید، و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه او است بنا بگذارد، بعد گمانش به طرف دیگر برود باید همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد ، بعد دو طرف در نظر او مساوی شود ، باید به دستور شک عمل نماید ، و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه اوست بنا بگذارد ، بعد گمانش به طرف دیگر برود ، باید همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد، بعد دو طرف در نظر او مساوی شود، باید به دستور شک عمل نماید و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه او است بنا بگذارد و بعد گمانش به طرف دیگر برود، باید همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند.