دستور
امر (انشا) به واداشتن کسی به انجام کاری از طریق دستور اطلاق می‌شود.
کسی که در یک چیز نماز زیاد شک می‌کند، چنانچه در چیزهای دیگرِ نماز شک کند باید به دستور آن عمل نماید، مثلاً کسی که زیاد شک می‌کند سجده کرده یا نه، اگر در به جا آوردن رکوع شک کند، باید به دستور آن رفتار نماید، یعنی اگر ایستاده رکوع را به جا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نکند.
عنوان مسئله:
کسی که در یک چیز نماز زیاد شک می‌کند، چنانچه در چیزهای دیگرِ نماز شک کند باید به دستور آن عمل نماید، مثلاً کسی که زیاد شک می‌کند سجده کرده یا نه، اگر در به جا آوردن رکوع شک کند، باید به دستور آن رفتار نماید، یعنی اگر ایستاده رکوع را به جا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نکند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مصلّی در نماز چهار رکعتی در حال قیام شک سه و پنج کرد و در آن حال، شک در سجده نیز کرد که یک سجده کرده یا دو سجده، تکلیف او چیست؟
- شخصی به حمّام میرود، پس از غسل شک می‌کند که آیا وقت برای ادای صلات هست که نیّت ادا کند، یا وقت گذشته و باید نیّت قضا کند؟
- شخصی حالی دارد که در اکثر نمازهای یومیّه گاهی در رکعت و گاهی در افعال و اقوال و بعضی اوقات در نیّت و طُمأنینه و گاهی در چیزی که اصلاً سابقه شک نسبت به آن نداشته، شک می‌کند، به طور کلّی کم نمازیست که خالی از شک باشد و لکن طوری نیست که شکّش سه دفعه در مورد معیّن دریک یا سه نماز واقع شود که کثیر الشک نسبت به همان مورد شود. و هم چنین اگر ظن به عدم إتیان یا به عدم صحّت داشته باشد به همین کیفیّت مذکوره، آیا تکلیفش چیست؟ و چنان چه حکم کثیر الشک را داشته باشد نسبت به چه مورد است؟
- شخصِ صائم در ماه رمضان وارد خزینه حمّام می‌شود، سهواً سر زیر آب برده از خزینه دیگر - که از زیر به این خزینه راه دارد - سر بیرون می‌آورد، بعداً متذکّر می‌شود که نماز ظهر و عصر را نخوانده، اگر بخواهد بیرون بیاید ناچار است که سر زیر آب برده از خزینه اوّلی بیرون آید، چون راه خزینه ثانی منحصر به راه خزینه اوّلی است، تکلیف این شخص چیست؟ سر را زیر آب ببرد و برای نماز بیرون بیاید، یا آن که نماز را در همان خزانه دوّمی به طور ایماء در رکوع و سجود، به جا آورد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر شخصی در صورت ایستاده نماز خواندن، قادر به انجام دادن رکوع و سجود نباشد و مجبور باشد آنها را با اشاره به جا آورد، ولی در صورت نشسته به جا آوردن نماز، بتواند رکوع در حال نشسته و سجود را به جا آورد، وظیفهاش چیست؟
- [آیت الله بهجت] به جا آوردن رکوع و سجده با اشاره یعنی چه؟
- [آیت الله خامنه ای] کسی که می تواند نماز را ایستاده بخواند ولی نمی تواند به سجده رود، رکوع و سجده را چگونه انجام دهد؟
- [سایر] آیا حتما باید نماز را به این شکل رکوع و سجود انجام دهیم؟ چه اشکالی دارد مانند مسیحیان ایستاده و با احترام مناجات کنیم؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا در نماز نافله به شک در غیر از رکعت های آن مثل شک در این که یک سجده انجام داده یا دو سجده، اعتنا می شود؟
- [سایر] سلام، آیا گفتن (الله اکبر) در حال رفتن یا برخواستن از رکوع یا سجده نماز را باطل می‌کند؟
- [آیت الله سیستانی] اگر شخصی بتواند قیام و رکوع نمازش را ایستاده به جا آورد ولی نتواند در حالت ایستاده به سجده برود وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله سیستانی] اگر شخصی بتواند قیام و رکوع نمازش را ایستاده به جا آورد ولی نتواند در حالت ایستاده به سجده برود وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] طریقه بجا آوردن نوافل در حال حرکت چگونه است؟ رکوع و سجود و تکبیرةالاحرام آن چگونه ادا می شود؟
- [آیت الله بهجت] بیماری که رکوع و سجود را با اشاره به جا می آورد، در صورتی که شک کند در سجده است یا رکوع، تکلیفش چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در حالی که به سجده میرود شک کند که رکوع کرده یا نه، یا شک کند که بعد از رکوع ایستاده یا نه، به شک خود اعتنا نکند.
- کسی که زیاد شک می‌کند، اگر شک کند رکنی را به جا آورده یا نه و اعتنا نکند، بعد یادش بیاید که آن را به جا نیاورده، چنانچه مشغول رکن بعد نشده، باید آن را به جا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده، نمازش باطل است، مثلاً اگر شک کند رکوع کرده یا نه و اعتنا نکند، چنانچه پیش از سجده یادش بیاید که رکوع نکرده باید رکوع کند و اگر در سجده یادش بیاید، نمازش باطل است.
- کسی که در نماز مخصوصی مثلاً در نماز ظهر زیاد شک می‌کند، اگر در نماز دیگر مثلاً در نماز عصر شک کند، باید به دستور شک رفتار نماید.
- اگر شک کند که در رکوع آخرِ رکعتِ اوّل است یا در رکوعِ اوّل رکعتِ دوم و فکرش به جایی نرسد، نماز باطل است، ولی اگر مثلاً شک کند که چهار رکوع کرده یا پنج رکوع، چنانچه برای رفتن به سجده خم نشده، باید رکوعی را که شک دارد به جا آورده یا نه، به جا آورد و اگر برای رفتن به سجده خم شده، باید به شک خود اعتنا نکند.
- موقعی که مشغول نماز احتیاط است، اگر در یکی از کارهای آن شک کند، چنانچه محل آن نگذشته باید به جا آورد و اگر محلش گذشته باید به شک خود اعتنا نکند؛ مثلاً اگر شک کند که حمد خوانده یا نه، چنانچه به رکوع نرفته باید بخواند و اگر به رکوع رفته باید به شک خود اعتنا نکند.
- اگر بعد از رکوع یا سجود شک کند که کارهای واجب آن مانند ذکر و آرام بودن بدن را انجام داده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
- کثیرالشک اگر در به جا آوردن چیزی شک کند، چنانچه به جا آوردن آن نماز را باطل نمیکند، باید بنا بگذارد که آن را به جا آورده، مثلاً اگر شک کند که رکوع کرده یا نه، باید بنا بگذارد که رکوع کرده است و اگر به جا آوردن آن نماز را باطل می‌کند، باید بنا بگذارد که آن را انجام نداده، مثلاً اگر شک کند که یک رکوع کرده یا بیشتر، چون زیاد شدن رکوع نماز را باطل می‌کند، باید بنا بگذارد که بیشتر از یک رکوع نکرده است.
- کسی که زیاد شک می‌کند، اگر شک کند چیزی را که رکن نیست به جا آورده یا نه و اعتنا نکند و بعد یادش بیاید که آن را به جا نیاورده، چنانچه از محل به جا آوردن آن نگذشته، باید آن را به جا آورد و اگر از محل آن گذشته، نمازش صحیح است؛ مثلاً اگر شک کند که حمد خوانده یا نه و اعتنا نکند، چنانچه در قنوت یادش بیاید که حمد نخوانده باید بخواند و اگر در رکوع یادش بیاید نماز او صحیح است.
- اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته، باید به شک خود اعتنا نکند.
- کسی که در کارهای وضو و شرایط آن مثل پاک بودن آب و غصبی نبودن آن خیلی شک می‌کند، باید به شک خود اعتنا نکند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که فقط در یک چیز نماز زیاد شک می‌کند، چنانچه در چیزهای دیگر نماز شک کند، باید به دستور آن عمل نماید؛ مثلاً کسی که زیاد شک می‌کند سجده کرده یا نه، اگر در به جا آوردن رکوع شک کند باید به دستور آن رفتار نماید، یعنی اگر به سجده نرفته رکوع را به جا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نکند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که در یک چیز نماز زیاد شک می کند، چنان چه در چیزهای دیگر نماز شک کند، باید به دستور آن رفتار نماید، مثلاً کسی که زیاد شک می کند سجده کرده یا نه، اگر در به جا آوردن رکوع شک کند، باید به دستور آن عمل نماید یعنی: اگر ایستاده رکوع را به جا آورد، و اگر به سجده رفته اعتنا نکند.
- [آیت الله بهجت] کسی که در یک چیز نماز زیاد شک می‌کند، چنانچه در چیزهای دیگر نماز شک کند باید به دستور آن عمل نماید، مثلاً کسی که زیاد شک می‌کند سجده کرده یا نه، اگر در بهجا آوردن رکوع شک کند باید به دستور آن عمل نماید؛ یعنی اگر ایستاده است رکوع را بهجا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نکند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که در یک قسمت از نماز زیاد شک می‌کند، چنانچه در قسمتهای دیگر نماز شک کند، باید به دستور آن عمل نماید، مثلاً کسی که زیاد شک می‌کند که سجده کرده یا نه، اگر در بجا آوردن رکوع شک کند، باید به دستور آن رفتار نماید، یعنی اگر ایستاده، رکوع را بجا آورد و اگر به سجده رفته، به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که در یک چیز نماز شک می کند ، چنانچه در چیزهای دیگر نماز بطور معمول شک کند باید به دستور آن عمل نماید ، مثلاً کسی که زیاد شک می کند سجده کرده یا نه اگر در بجا آوردن رکوع شک کند باید به دستور آن رفتار نماید یعنی اگر ایستاده است رکوع را بجا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نکند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که در یک چیز نماز زیاد شک می کند چنانچه در چیزهای دیگر نماز شک کند باید به دستور آن عمل نماید; مثلاً کسی که زیاد شک می کند که سجده کرده یا نه اگر در بجا آوردن رکوع شک کند باید به دستور آن رفتار نماید یعنی اگر هنوز ایستاده، رکوع را بجا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نکند.
- [امام خمینی] کسی که در یک چیز نماز زیاد شک می کند چنانچه در چیزهای دیگر نماز شک کند باید به دستور آن عمل نماید ، مثلا کسی که زیاد شک می کند سجده کرده یا نه، اگر در بجا آوردن رکوع شک کند باید به دستور آن رفتار نماید یعنی اگر ایستاده، رکوع را بجا آورد و اگر به سجده رفته، اعتنا نکند.
- [آیت الله بهجت] کسی که در یک چیز نماز زیاد شک می کند، چنانچه در چیزهای دیگر نماز شک کند باید به دستور آن عمل نماید، مثلاً کسی که زیاد شک می کند سجده کرده یا نه، اگر در بجا آوردن رکوع شک کند باید به دستور آن عمل نماید یعنی اگر ایستاده است رکوع را بجا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نکند.
- [آیت الله خوئی] کسی که در یک چیز نماز زیاد شک می‌کند، چنانچه در چیزهای دیگر نماز شک کند، باید بهدستور آن عمل نماید، مثلًا کسی که زیاد شک می‌کند سجده کرده یا نه، اگر در بهجا آوردن رکوع شک کند باید بهدستور آن رفتار نماید، یعنی اگر به سجده نرفته رکوع را بهجا آورد و اگر به سجده رفته، اعتنا نکند.
- [آیت الله سیستانی] کسی که در یک چیز نماز زیاد شک می‌کند ، بطوری که زیادیِ شک از مختصات آن چیز حساب شود ، چنانچه در چیزهای دیگر نماز شک کند باید به دستور آن عمل نماید ، مثلاً کسی که زیادیِ شک او در این است که سجده کرده یا نه ، اگر در بجا آوردن رکوع شک کند ، باید به دستور آن رفتار نماید ، یعنی اگر به سجده نرفته رکوع را بجا آورد ، و اگر به سجده رفته اعتنا نکند .