اخر
آخِر، واژهای عربی به معنی انجام، سرانجام، بازپسین، پسین، واپسین، فرجام و کران است.
اگر در بین خواندن آیه شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه، یا وقتی آخر آیه را می‌خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
عنوان مسئله:
اگر در بین خواندن آیه شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه، یا وقتی آخر آیه را می‌خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی بود نماز می‌خواند و روزه می‌گرفت و لکن در اکثر اوقات در غسلش خطا می‌کرد و نمی‌داند چه وقت خطا می‌کرده یا آن که در چند غسل که نموده به صورت اشتباه بوده و نمی‌داند چه عدد نماز را با آن خوانده و چه عدد روزه با آن غسلها گرفته رأی حضرت عالی راجع به چنین شخصی چیست با آن که علم دارد به این که بعضی غسلهایش اشتباه بوده لکن نمی‌داند کدام بوده؟
- اگر کسی در آخر وقت به واسطه وجود ابر نتواند یقین به بقاء وقت پیدا کند اگر نماز را به قصد ما فی الذمه بخواند مجزی است یا خیر، و در فرض مذکور اگر با یقین به بقاء وقت نماز را اداء بخواند بعد معلوم شود همه نماز را در خارج وقت خوانده چه صورت دارد؟
- زیارت عاشورا باید با موالات خوانده شود یا اگر زیارت را خواند بعد از ساعتی لعن و سلام را شروع کرد مانعی ندارد یا بین خواندن لعن یا سلام فاصله شد یا بعد از زیارت نماز آن را بعد از ساعتی خواند صحیح است؟
- کف زدن مطلق بدون تکلم به باطل یا به خصوص کف زدن در خواندن اشعار مولودی و مدح و فضایل ائمه جایز است یا نه به عنوان اظهار شادی؟ و همچنین در عروسی‌ها دایره زدن یا کف زدن با اینکه اشعار غیر مهیج می‌خوانند یا اصلاً اشعار هم نمی‌خوانند، آیا جایز است یا نه و مرحوم آیة اللّه حکیم قدس سره در باب مکاسب محرمه منهاج مسئله 17 غناء النساء فی الاعراس را با شرایطی جایز دانسته‌اند، شما چه می‌فرمائید؟
- آیا متابعت میکند زن شوهرش را در وطنش (وطن شوهر) در تمام خواندن نماز و روزه زمانی که مسافرت کند به سوی وطن شوهرش و نیت اقامه نکند و خانه‌ای نداشته باشد در وطن شوهرش مثلاً اگر مسافرت کند زن از وطن و محل خود به بحرین که محل شوهرش است و قصد اقامت در آنجا ندارد آیا نمازش قصر است و روزه‌هایش را بخورد یا نمازش تمام است و روزه‌هایش را هم در بحرین بگیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] نظر شما درباره آیه آخر سورة کهف که گفته می‌شود با خواندن آن می‌توان هر ساعتی که بخواهیم از خواب بیدار شویم چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا کثیر الشکّ، در شک سوم نباید به شک خود اعتنا کند یا در شک چهارم؟
- [آیت الله بهجت] خواندن آیة الکرسی در نماز وحشت و بر سر قبر میّت تا کجا خوانده شود؟ تا "هم فیها خالدون" یا تا: "و هو العلی العظیم"؟
- [آیت الله اردبیلی] در بعضی مساجد، آیة ( إن الله و ملائکته...) در همة نمازها خوانده می‌شود ولی در مفاتیح و در روایات فقط برای نماز مغرب وارد شده است. رعایت روایات وارده مستحسن است یا خواندن آیة مبارکه در همة نمازها؟
- [آیت الله اردبیلی] در بعضی مساجد، آیة ( إن الله و ملائکته...) در همة نمازها خوانده می‌شود ولی در مفاتیح و در روایات فقط برای نماز مغرب وارد شده است. رعایت روایات وارده مستحسن است یا خواندن آیة مبارکه در همة نمازها؟
- [آیت الله سیستانی] خواندن قرآن ، تفسیر قرآن و حفظ قرآن در ایام حیض چه حکمی دارد؟ در رساله نوشته شده است که خواندن بیش از هفت آیه کراهت دارد آیا به این معنی است که نباید خوانده شود ؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی در بین نماز شک میکند کاری را که در نماز انجام داده، صحیح به جا آورده یا نه. آیا این فرد باید به شکّ خود اعتنا کند و وظیفه‌ای برعهده‌اش آمده است یا نباید به شکّ خود اعتنا کند؟
- [آیت الله خامنه ای] در مورد شک کردن زیاد در نماز و وضو و... تکلیف چیست، در مورد شک در ارکان نماز چطور، آیا شخص کثیر الشک می تواند به شک در ارکان نماز هم اعتنا نکند لطفاً به تفصیل و به طور کامل توضیح دهید؟
- [سایر] اگر در حین نماز شک کنیم که مسح پا کشیده ایم یا نه به شک اعتنا کنیم یا نه؟
- [سایر] شأن نزول دو آیه آخر سوره حجر چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بعد از گذشتن وقت شک کند که نماز را درست خوانده یا نه، به شک خود اعتنا نکند.
- موقعی که مشغول نماز احتیاط است اگر در یکی از کارهای آن شک کند، چنان‌چه محل آن نگذشته، باید به‌جا آورد، و اگر محلش گذشته، باید به شک خود اعتنا نکند، مثلًا اگر شک کند که حمد خوانده یا نه چنان‌چه به رکوع نرفته باید بخواند، و اگر به رکوع رفته باید به شک خود اعتنا نکند.
- کسی که نشسته یا خوابیده نماز می‌خواند، اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می‌خواند شک کند که سجده یا تشهد را به‌جا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود، شک کند که سجده یا تشهد را به‌جا آورده یا نه، باید به‌جا آورد.
- کسی که زیاد شک میکند، اگر شک کند چیزی را که رکن نیست به‌جا آورده یا نه و اعتنا نکند، و بعد یادش بیاید که آن را به‌جا نیاورده چنان‌چه از محل به‌جا آوردن آن نگذشته، باید آن را به‌جا آورد و اگر از محل آن گذشته نمازش صحیح است، مثلًا اگر شک کند که حمد خوانده یا نه و اعتنا نکند چنان‌چه در قنوت یادش بیاید که حمد نخوانده، باید بخواند، و اگر در رکوع یادش بیاید، نمازش صحیح است. 5 شک امام و مأموم (مسألة 1201)- اگر امام جماعت در شماره رکعت‌های نماز شک کند، مثلًا شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت چنان‌چه مأموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده، و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است، امام باید نماز را تمام کند، و خواندن نماز احتیاط لازم نیست و نیز اگر امام یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده است، و مأموم در شمارة رکعت‌های نماز شک کند، باید به شک خود اعتنا ننماید. E شک در نماز مستحبی (مسألة 1202)- اگر در شمارة رکعت‌های نماز مستحبی شک کند، چنان‌چه طرف بیشتر شک نماز را باطل میکند، باید بنا را بر کمتر بگذارد، مثلًا اگر در نافلة صبح شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت باید بنا بگذارد که دو رکعت خوانده است. و اگر طرف بیشتر شک نماز را باطل نمی‌کند، مثلًا شک کند که دو رکعت خوانده یا یک رکعت به هر طرف شک عمل کند، نمازش صحیح است.
- اگر شک کند که تکبیرة الاحرام را گفته یا نه، چنان‌چه مشغول خواندن چیزی از قرائت شده، به شک خود اعتنا نکند، و اگر چیزی نخوانده، باید تکبیر را بگوید.
- اگر شک کند عملی را که رکن نیست به‌جا آورده یا نه، چنان‌چه مشغول کاری که بعد از آن است شده، باید به شک خود اعتنا نکند، مثلًا موقعی که مشغول خواندن سوره است، اگر شک کند که حمد را خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند، و اگر بعد یادش بیاید که آن را به‌جا نیاورده، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده، باید به‌جا آورد، و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش صحیح است، بنابراین اگر مثلًا در قنوت یادش بیاید که حمد را نخوانده، باید بخواند و اگر در رکوع یادش بیاید نماز او صحیح است.
- هرگاه شک کند که آیه یا کلمه‌ای را درست گفته یا نه، مثلًا شک کند" قل هو الله احد" را درست گفته یا نه، می‌تواند به شک خود اعتنا نکند، ولی اگر احتیاطا آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید، اشکال ندارد. و اگر چند مرتبه هم شک کند، می‌تواند چندبار بگوید اما اگر به وسواس برسد و باز هم بگوید، بنابر احتیاط مستحب نمازش را دوباره بخواند.
- اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید به‌دستور شک عمل نماید. و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته باید به شک خود اعتنا نکند.
- مستحب است در رکعت اول پیش از خواندن حمد بگوید:" اعوذ بالله من الشیطان الرجیم" و در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر" بسم الله" را بلند بگوید و حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقف کند، یعنی آن آیه را به آیه بعد نچسباند، و در حال خواندن حمد و سوره به معنای آیه توجه داشته باشد. اگر نماز را به جماعت می‌خواند بعد از تمام شدن حمد امام، و اگر فرادا می‌خواند، بعد از تمام شدن حمد امام، و اگر فرادی می‌خواند بعد از آنکه حمد خودش تمام شد بگوید:" الحمد لله رب العالمین". بعد از خواندن سوره" قل هو الله احد" یک یا دو یا سه مرتبه" کذلک الله ربی" یا سه مرتبه" کذلک الله ربنا" بگوید، و بعد از خواندن سوره کمی صبر کند بعد تکبیر پیش از رکوع را بگوید یا قنوت را بخواند.
- اگر بعد از سلام نماز احتیاط شک کند که یکی از اجزاء یا شرایط آن را به‌جا آورده یا نه، به شک خود اعتنا نکند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در بین خواندن آیه‌ای شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه، یا وقتی آخر آیه را می‌خواند شک کند که اوّل آن را خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله بهجت] اگر در بین خواندن آیه‌ای شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه، یا وقتی آخر آیه را می‌خواند شک کند که اولِ آن را خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله بروجردی] اگر در بین خواندن آیه‌ای شک کند که آیة پیش از آن را خوانده یا نه، یا وقتی آخر آیه را می‌خواند شک کند که اوّل آن را خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در بین خواندن آیه‌ای شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه، یا وقتی که آخر آیه را می‌خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه، به شک خود اعتنا نمی‌کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در بین خواندن آیه ای شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه، یا وقتی آخر آیه را می خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه، به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در بین خواندن آیه ای شک کند که آیة پیش را خوانده یا نه ، یا وقتی آخر آیه را می خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه ،باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در بین خواندن ایه ای شک کند که ایه پیش را خوانده یا نه یا وقتی که اخر ایه را می خواند شک کند که اول ان را خوانده یا نه باید به شک خود اعتنا نکند
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در بین خواندن آیه ای شک کند که آیه پیش از آن را خوانده یا نه و یا وقتی آخر آیه را می خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در بین خواندن آیه ای شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه؛ یا وقتی که آخر آیه را می خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه؛ به شک خود اعتنا نکند.
- [امام خمینی] اگر در بین خواندن آیه ای شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه، یا وقتی آخر آیه را می خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه باید به شک خود اعتنا نکند.