تشهد
تَشَهُد از اجزای نماز است که در رکعت دوم و رکعت آخر نماز پس از دو سجده خوانده می‌شود.
اگر پیش از گفتن (السلام علینا) و (السلام علیکم) یادش بیاید که دو سجده رکعت آخر را به‌جا نیاورده، باید دو سجده را به‌جا آورد، و دوباره تشهد بخواند و سلام نماز را بدهد.
عنوان مسئله:
اگر پیش از گفتن (السلام علینا) و (السلام علیکم) یادش بیاید که دو سجده رکعت آخر را به‌جا نیاورده، باید دو سجده را به‌جا آورد، و دوباره تشهد بخواند و سلام نماز را بدهد.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] چرا در نماز سلام می دهیم؟ هدف از این سه سلام: (ایها النبی، علینا و علی عبادالله الصالحین، علیکم) چیست؟ منظور از سلام اول ظاهراً مشخص است که رسول اکرم (ص) است، اما مفهوم سلام دوم (علینا و علی عباد الله الصالحین) و سلام سوم (علیکم) چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر امام جماعت در بعضی از افعال نماز اشتباه کند (مثل این که در رکعت اول نماز، قنوت بخواند یا در نماز چهار رکعتی، بعد از رکعت سوم تشهد بخواند یا سلام بدهد)، مأموم در این موقعیت، چه وظیفهای دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از سجده ی دوم یادش آمد که قنوت به جا نیاورده یا بعد از نماز یادش آمد که قنوت به جا نیاورده، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر در نماز جماعت در رکعت دوم بعد از تشهد اشتباهاً سلام داده شود آیا سجده سهو لازم است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر انسان نماز جماعت را به طور کامل درک نکند و به آخر آن برسد و برای درک ثواب آن، تکبیرة الاحرام را گفته و بنشیند و تشهد را با امام بخواند و بعد از سلام او برخیزد و رکعت اول را بخواند، آیا این کار را در تشهد رکعت دوم نمازهای چهار رکعتی هم می تواند انجام دهد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر در سلام آخر نماز (السَّلَامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُه)، یکی از مبطلات برای نمازگزار به وجود بیاید، نماز او چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] امام جماعت در رکعت سوم و مأموم رکعت دوم نماز است. در صورتیکه مأموم بخواهد سوره حمد را تا آخر بخواند امام سر از رکوع برمیدارد و وارد سجده می‌شود. در این حال آیا مأموم میتواند سوره حمد را رها نموده و همراه امام رکوع را به‌جا آورد؟ یا اینکه باید سوره حمد را تا آخر بخواند و اگر به رکوع امام نرسید، بعد از حمد سوره را نیز بخواند و نمازش را فرادا نماید؟
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی در رکعت دوم نماز تشهد را فراموش کند و در حالت قیام رکعت سوم یادش بیاید، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله سیستانی] پس از گفتن دو سلام آخر هر نماز ، سلام سوم که السلام علیکم ورحمته الله وبرکاته را در حال چرخاندن سر بطرف راست وچپ صحیح گفته شود نماز صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] با عرض سلام. در خصوص کسی که دیر به نماز جماعت میرسد و در رکعت دوم جماعت هنگام تشهد بصورت نیم خیز مینشیند آیا رکعت چهارم جماعت لازم است در تشهد و سلام نماز بصورت نیم خیز بشیند یا میتواند بلافاصله پس از سجده دوم برخیزد و نماز خودش را ادامه دهد. از شما کمال تشکر را دارم.
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک سجده یا تشهد از رکعت آخر را فراموش کرده، باید برگشته و نماز را تمام نموده دو سجده سهو برای سلام بیجا به‌جا آورد.
- هرگاه بعد از سلام نماز عملی انجام دهد که اگر در نماز عمداً یا سهواً اتفاق بیفتد نماز را باطل میکند، مثلًا پشت به قبله نماید و بعد یادش بیاید که دو سجدة آخر رابهجا نیاورده، نمازش باطل است. و اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل میکند، یادش بیاید، باید دو سجدهای را که فراموش کرده به‌جا آورد و تشهد بخواند، و سلام نماز را بدهد و دو سجدة سهو برای سلامی که اول گفته است بنماید.
- اگر تشهد را فراموش کند و بایستد و پیش از رکوع یادش بیاید که تشهد را نخوانده، باید بنشیند و تشهد را بخواند و دوباره بایستد، و آنچه باید در آن رکعت خوانده شود بخواند و نماز را تمام کند، بنابر احتیاط واجب بعد از نماز برای ایستادن بی جا دو سجدة سهو به‌جا آورد و اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید، باید نماز را تمام کند، و بعد از سلام نماز بنابر احتیاط واجب تشهد را قضا کند، و برای تشهد فراموش شده دو سجدة سهو به‌جا آورد.
- کسی که نماز احتیاط بر او واجب است، بعد از سلام نماز باید فوراً نیت نماز احتیاط کند و تکبیر بگوید و حمد را بخواند و به رکوع رود و دو سجده نماید پس اگر یک رکعت نماز احتیاط بر او واجب است، بعد از دو سجده تشهد بخواند و سلام دهد، و اگر دو رکعت نماز احتیاط بر او واجب است، بعد از دو سجده، یک رکعت دیگر مثل رکعت اول به‌جا آورد و بعد از تشهد سلام دهد.
- بعد از تشهد رکعت آخر نماز، مستحب است در حالی که نشسته و بدن آرام است بگوید: (السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته) و بعد از آن باید بگوید: (السلام علینا وعلی عباد الله الصالحین) و یا بگوید: (السلام علیکم) و مستحب است که به جمله (السلام علیکم) جملة (و رحمة الله و برکاته) را اضافه نماید و هر دو صیغه را بخواند.
- اگر شک کند که رکنی را به‌جا آورده یا نه، مثلًا مشغول تشهد است اگر شک کند که دو سجده را به‌جا آورده یا نه، و به شک خود اعتنا نکند و بعداً یادش بیاید که آن رکن را به‌جا نیاورده، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده باید آن را به‌جا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش باطل است، مثلًا اگر پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید که دو سجده را به‌جا نیاورده باید به‌جا آورد و اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید نمازش باطل است.
- اگر پیش از سلام نماز یادش بیاید که یک رکعت یا بیشتر، از آخر نماز نخوانده، باید مقداری را که فراموش کرده به‌جا آورد.
- اگر در جایی که نباید سلام نماز را بگوید سهواً بگوید: (السلام علینا و علی عباد الله الصالحین) یا بگوید: (السلام علیکم) اگر چه (و رحمة الله و برکاته) را نگفته باشد باید دو سجدة سهو بنماید، ولی اگر اشتباهاً بگوید: (السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته) احتیاط مستحب آن است که دو سجدة سهو به‌جا آورد.
- اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند، و پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید، باید برگردد و به‌جا آورد، و بعد از نماز بنابر احتیاط واجب برای ایستادن بیجا دو سجدة سهو بنماید.
- در نه صورت اگر در شماره رکعتهای نماز چهار رکعتی شک کند، بنابر احتیاط مستحب باید فوراً فکر نماید پس اگر یقین یا گمان به یک طرف شک پیدا کرد، همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند، و گرنه بهدستورهایی که گفته می‌شود عمل نماید، و آن نه صورت از این قرار است: (اول) آن که بعد از تمامی ذکر سجدة دوم شک کند دو رکعت خوانده است یا سه رکعت، باید بنا بگذارد که سه رکعت خوانده است و یک رکعت دیگر بخواند و نماز را تمام کند و بعد از نماز بنابر احتیاط واجب یک رکعت نماز احتیاط ایستاده به‌جا آورد. (دوم) شک بین دو و چهار بعد از تمامی ذکر از سجدة دوم، که باید بنا را بگذارد چهار رکعت خوانده و نماز را تمام کند و بعد از نماز دو رکعت نماز احتیاط ایستاده بخواند. (سوم) شک بین دو و سه و چهار بعد از تمامی ذکر از سجدة دوم که باید بنا را بر چهار بگذارد و بعد از نماز دو رکعت نماز احتیاط ایستاده و بعد دو رکعت نشسته به‌جا آورد. (چهارم) شک بین چهار و پنج بعد از تمام کردن ذکر از سجدة دوم که باید بنا را بر چهار بگذارد و نماز را تمام کند، و بعد از نماز دو سجدة سهو به‌جا آورد ولی اگر بعد از سجدة اول، یا پیش از تمامی ذکر از سجدة دوم، یکی از این چهار شک برای او پیش آید، نمازش باطل است. (پنجم) شک بین سه و چهار، که در هر جای نماز باشد، باید بنا را بر چهار بگذارد و نماز را تمام کند، و بعد از نماز یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته به‌جا آورد. (ششم) شک بین چهار و پنج در حال ایستادگی که باید بنشیند و تشهد بخواند و نماز را سلام بدهد و دو رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته به‌جا آورد. (هفتم) شک بین سه و پنج در حال ایستادگی که باید بنشیند و تشهد بخواند و سلام نماز را بدهد و دو رکعت نماز احتیاط ایستاده به‌جا آورد. (هشتم) شک بین سه و چهار و پنج در حال ایستادگی، که باید بنشیند و تشهد بخواند بعد از سلام نماز، دو رکعت نماز احتیاط ایستاده و بعد دو رکعت نشسته به‌جا آورد. (نهم) شک بین پنج و شش در حال ایستادگی که باید بنشیند و تشهد بخواند و سلام نماز را بدهد و دو سجدة سهو به‌جا آورد. و نیز بنابر احتیاط واجب دو سجدة سهو برای ایستادن بیجا در این چهار صورت به‌جا آورد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر پیش از گفتن (السلام علینا) و (السلام علیکم) یادش بیاید که دو سجده رکعت آخر را بجا نیاورده ، باید دو سجده را بجا آورد ، و دوباره تشهّد بخواند وسلام نماز را بدهد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پیش از گفتن " اَلسَّلاَمُ عَلَیْنَا... " و " اَلسَّلاَمُ عَلَیْکُمْ... " یادش بیاید که دو سجده رکعت آخر را به جا نیاورده، باید دو سجده را به جا آورد و دوباره تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پیش از گفتن (السلام علینا) و (السلام علیکم) یادش بیاید که دو سجده رکعت آخر را به جا نیاورده؛ باید دو سجده را به جا آورد و دوباره تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پیش از گفتن (السّلامُ عَلَیْنا وعلی عِبادِ اللَّهِ الصّالحینَ) و (السّلام علیکم) یادش بیاید که دو سجده رکعت آخر را به جا نیاورده، باید دو سجده را بجا بیاورد و دوباره تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پیش از گفتن: (السّلام علینا) و یا (السّلام علیکم) یادش بیاید که دو سجده رکعت آخر را بجا نیاورده، باید دو سجده را بجا آورد و دوباره تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پیش از گفتن (السلامُ علَینا ) و ( السلامُ علیکُم )یادش بیاید که دو سجدة رکعت آخر را بجا نیاورده ، باید دو سجده را بجا آورد و دوباره تشهد بخواند و نماز را سلام دهد .
- [آیت الله بهجت] اگر پیش از گفتن ( السلام علینا ) و ( السلام علیکم ) یادش بیاید که دو سجده رکعت آخر را بجا نیاورده، باید دو سجده را بجا آورد و دوباره تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر پیش از گفتن: (اَلسَّلامُ عَلَینا) و یا (اَلسَّلامُ عَلَیکُم) یادش بیاید که دو سجدهی رکعت آخر را به جا نیاورده، باید دو سجده را به جا آورد و دوباره تشهّد بخواند و نماز را سلام دهد.
- [امام خمینی] اگر پیش از گفتن " السلام علینا " یادش بیاید که دو سجده رکعت آخر را بجا نیاورده باید دو سجده را بجا آورد و دوباره تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر پیش از گفتن السلام علینا و یا السلام علیکم یادش بیاید که دو سجده رکعت اخر را به جا نیاورده باید دو سجده را به جا اورد و دوباره تشهد بخواند و نماز را سلام دهد و برای زیادی تشهد بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو بنماید