واسطه
وسیله و علّت ثبوت چیزی برای چیز دیگر را واسطه گویند.
اگر مگس در گلوی روزه‌دار برود، چنان‌چه ممکن باشد، باید آن را بیرون آورد و روزة او باطل نمی‌شود. ولی اگر بداند که به واسطة بیرون آوردن آن قی‌ء می‌کند واجب نیست بیرون آورد و روزة او صحیح است.
عنوان مسئله:
اگر مگس در گلوی روزه‌دار برود، چنان‌چه ممکن باشد، باید آن را بیرون آورد و روزة او باطل نمی‌شود. ولی اگر بداند که به واسطة بیرون آوردن آن قی‌ء می‌کند واجب نیست بیرون آورد و روزة او صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زیدی که قرائت نماز او باطل است مثلاً در تصحیح آن کوتاهی می‌کند، آیا میتواند برای انجام عمره به مکه برود یا نه؟
- شخصی در شوطی از اشواط طواف یا سعی شک می‌کند که صحیح انجام داده یا باطل سپس به قصد استیناف فریضه، 7 شوط کامل بجا میآورد، آیا طواف یا سعیش صحیح است یا خیر؟
- زوجه در اوّل عقد شرط می‌کند از حالا تا 50 سال دیگر وکیل و صاحب اختیار باشد از جانب زوج که هر گاه بخواهد خود را طلاق دهد زوج هم قبول می‌کند، آیا چنین شرطی صحیح است یا خیر؟ و نیز زوجه شرط می‌کند چنان‌چه طلاق واقع شود و زوجه فرزندی داشته باشد برای همیشه حق حضانت با زوجه باشد؟ و نیز زن بتواند بیاذن مرد به روضهها و مشاهد مشرفه و به خانه خویشان و دوستان برود، با تمام این شروط صیغه عقد جاری شده و زوج هم قبول کرده، آیا این شرایط صحیح است یا خیر؟ و آیا اگر مرد زوجه خود را منع کند چنان‌چه زن مخالفت کند به رفتن، آیا معصیت کار است یا خیر؟ آنچه حکم است بیان فرمائید البته این نوع مسائل را برای عوام تشریح نمیتوان نمود ولی مورد حاجت است.
- زیدی (که جاهل مقصر بوده) سالهای زیاد، غسل را بر خلاف معهود یعنی اول سمت راست و بعد سر و گردن و در آخر سمت چپ را میشسته، بفرمائید نماز و روزههای چند سال او باطل است یا نه و بر فرض بطلان آیا کفاره روزه بر او واجب است یا خیر؟
- اگر شخصی وضو گرفت، سپس جدا کند یک پوست کوچکی از اطراف ناخنهایش را، به طوری که زیر پوست ظاهر گردد، آیا واجب است اعاده کند وضو را قبل از نماز، یا آنکه وضوی او صحیح است و باطل نمی‌شود به جدا شدن پوست از دستش؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر مقدار کمی خون از لثه روزه‌دار خارج شود و با آب دهان او مخلوط گردد، فرو بردن آن، روزه را باطل می‌کند یا نه؟
- [آیت الله بروجردی] در ماه رمضان در حال نماز مگسی در دهان روزه‌دار میرود اگر بخواهد آخ بگوید که مگس بیرون جهد نمازش باطل میشود، بخواهد فرو برد روزهاش باطل میشود، تکلیفش چیست؟
- [سایر] اگر شخص روزه‌دار عمل استمنا را با علم به اینکه روزه را باطل می‌کند، چند بار انجام دهد چه حکمی دارد؟ ضمناً تفاوت کفاره روزه و کفاره جمع را نیز بگویید.
- [آیت الله بروجردی] نیّت قطع یا قاطع را که مفطر روزه میدانید، اگر به عذر هم نیّت قطع قاطع کند روزه باطل میشود یا خیر؟ مثل آن که شخصِ روزه‌دار دلش درد میگیرد قصد می‌کند برود خانه آب داغی درست کند بخورد دردِ دلش ساکت شود، وقتی که میرود خانه بدون خوردن آبِ گرم، دلش خوب میشود، آیا در این صورت با این قصد روزه باطل میشود یاخیر؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا تزریق خون به بدن شخص روزه‌دار یا گرفتن خون از او روزه را باطل می‌کند؟
- [آیت الله اردبیلی] چنان‌چه روزه‌دار بداند که اگر به محلّی برود، او را مجبور به افطار میکنند و به آن جا برود، حکم روزهاش از جهت قضا و کفاّره چیست؟ اگر پس از رفتن او را مجبور نکنند، چه طور؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که نمیداند روزه ماه رمضان مسافر باطل است، اگر روزه گرفت و سفر کرد و تا افطار، کاری که روزه را باطل می‌کند، انجام نداد، روزة او صحیح است یا باید قضا کند؟ آیا فرقی می‌کند که قبل از افطار بفهمد که روزهاش باطل است یا بعد از افطار؟
- [سایر] آیا با داشتن روزه قضا نذر به جا آوردن روزه صحیح است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر روزه‌دار در روزههای مستحبّ یا واجب در وسط روز محتلم شود آیا روزهاش باطل میشود؟
- [آیت الله مظاهری] آیا تنفّس مصنوعی روزه را باطل می‌کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر غیر از روزه ماه رمضان روزه معین دیگری بر انسان واجب باشد، مثلًا نذر کرده باشد که روز معینی را روزه بگیرد، چنان‌چه عمداً تا اذان صبح نیت نکند، روزهاش باطل است، و اگر نداند که روزه آن روز بر او واجب است، یا فراموش کند و پیش از ظهر یادش بیاید، چنان‌چه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، و نیت کند روز او صحیح و گرنه باطل میباشد.
- اگر روزه‌دار به قدری تشنه شود که بترسد از تشنگی بمیرد، میتواند بهاندازای که از مردن نجات پیدا کند آب بیاشامد ولی روزه او باطل میشود. و اگر ماه رمضان باشد، باید در بقیه روز از بهجا آوردن کاری که روزه را باطل می‌کند، خودداری نماید.
- کسی که برای بهجا آوردن روزه میتی اجیر شده، اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد. ولی کسی که روزه قضا یا روزه واجب دیگری دارد، نمیتواند روزه مستحبی بگیرد و چنان‌چه فراموش کند و روزه مستحب بگیرد در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید، روزه مستحبی او به هم میخورد و میتواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند و اگر بعد از ظهر ملتفت شود، روزه او باطل است، و اگر بعداز مغرب یادش بیاید، روزهاش صحیح است.
- اگر برای روزه واجب غیر معینی مثل روزه کفاره، عمداً تا نزدیک ظهر نیت نکند، اشکال ندارد. بلکه اگر پیش از نیت تصمیم داشته باشد که روزه نگیرد، یا تردید داشته باشد که بگیرد یا نه، چنان‌چه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، و پیش از ظهر نیت کند، روزه او صحیح است.
- اگر چیزی به زور در گلوی روزه‌دار بریزند، یا سر او را به زور در آب فرو برند، روز او باطل نمی‌شود، ولی اگر مجبورش کنند که روزه خود را باطل کند مثلًا به او بگویند اگر غذا نخوری ضرر مالی یا جانی به تو میزنیم و خودش برای جلوگیری از ضرر، چیزی بخورد، روزه او باطل میشود.
- اگر بداند که روزه است و عمداً برای غسل سر را در آب فرو برد، چنان‌چه روز او روز رمضان باشد، روزه و غسل او هر دو باطل است و همچنین است حکم روزة قضای رمضان بعد از زوال علی الاحوط و اگر روزة مستحب باشد، یا روزة واجبی باشد که مثل روزة کفاره وقت معینی ندارد غسل او صحیح و روزهاش باطل میباشد و ظاهر این است که این حکم در روزة واجب معین نیز جاری است.
- اگر روزه‌دار غیر از جماع و استمناء کار دیگری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد و بعد با حلال خود جماع نماید، برای هر کدام یک کفاره واجب میشود.
- اگر مسافر در ماه رمضآنچه آنکه قبل از فجر در سفر بوده و چه آنکه روزه بوده و سفر نماید چنان‌چه پیش از ظهر به وطنش برسد یا به جائی برسد که میخواهد ده روز در آنجا بماند، چنان‌چه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده، باید آن روز روزه بگیرد، و اگر انجام داده روز آن روز بر او واجب نیست.
- اگر روزه‌دار سهواً یکی از کارهایی که روزه را باطل می‌کند انجام دهد و به خیال این که روزهاش باطل شده، عمداً دوباره یکی از آنها را بهجا آورد، روز او باطل میشود.
- اگر روزه‌دار بدون قصد بیرون آمدن منی مثلًا با زن خود بازی و شوخی کند، چنان‌چه اطمینان دارد که منی از او خارج نمی‌شود، اگرچه اتفاقا منی بیرون آید، روزه او صحیح است. ولی اگر اطمینان ندارد، درصورتی که منی از او بیرون آید، روزهاش باطل است. دروغ بستن به خدا و پیغمبر (مسألة 1605)- اگر روزه‌دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها، به خدا و پیغمبران و جانشینان پیغمبران عمداً نسبتی را بدهد که دروغ است- اگرچه فوراً بگوید دروغ گفتم، یا توبه کند- روزه او باطل است. و احتیاط واجب آن است که به حضرت زهرا سلام الله علیها هم دروغ نسبتی ندهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مگس در گلوی روزه‌دار برود، چنان‌چه ممکن باشد باید آن را بیرون آورد وروزه او باطل نمی‌شود، ولی اگر بداند که به واسطه بیرون آوردن آن، قی می‌کند واجب نیست بیرون آورد وروزه او صحیح است.
- [آیت الله بروجردی] اگر مگس در گلوی روزه‌دار برود، چنان‌چه ممکن باشد باید آن را بیرون آورد و روزهی او باطل نمی‌شود؛ ولی اگر بداند که به واسطهی بیرون آوردن آن قی می‌کند، واجب نیست بیرون آورد و روزهی او صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مگس در گلوی روزه دار برود ، چنان‌چه بقدری پائین رود که به فرو بردن آن خوردن نمی گویند لازم نیست آن را بیرون آورد و روزة او صحیح است و اگر به این مقدار پائین نرود و بداند که به واسطة آوردن آن قی می‌کند واجب نیست بیرون آوردن و روزه اش صحیح است .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر مگس در گلوی روزه دار برود؛ چنان‌چه ممکن باشد؛ باید آن را بیرون آورد و روزه او باطل نمی شود؛ ولی اگر بداند که به واسطه بیرون آوردن آن قی می کند؛ واجب نیست بیرون آورد و روزه او صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] اگر چیزی نظیر مگس در گلوی روزه‌دار برود اگر ممکن باشد باید آن را بیرون آورد و روزه او باطل نمی‌شود و اگر ممکن نباشد فرو بردن آن مانعی ندارد و روزه او هم صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مگس در گلوی روزه‌دار برود، چنان‌چه ممکن باشد، باید آن را بیرون آورد و روزه او صحیح است؛ ولی اگر مجبور باشد که یا آن را ببلعد یا با قی کردن آن را بیرون آورد، واجب است آن را بیرون آورد و در هر دو صورت: بلعیدن و قی کردن، روزه او باطل میشود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مگس در گلوی روزه دار برود چنان‌چه بقدری پائین رود که به فرو بردن آن خوردن نمی گویند لازم نیست آنرا بیرون آورد، و روزه او صحیح است و اگر به این مقدار پائین نرود، و بیرون آوردن آن ممکن باشد باید آنرا بیرون آورد و اگر باعث قی کردن شود، روزه او باطل می شود.
- [آیت الله اردبیلی] روزه‌دار نباید به جایی برود که میداند در آنجا چیزی در گلوی او میریزند یا او را مجبور میکنند که خودش روزه خود را باطل کند و اگر قصد رفتن کند، گرچه نرود یا بعد از رفتن چیزی به خوردش ندهند، روزه او باطل میشود و همچنین اگر از روی ناچاری عملی که روزه را باطل می‌کند انجام دهد، روزه او باطل میشود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر خرده های غذا یا حشره ای مانند مگس بی اختیار در گلوی روزه دار برود چنان‌چه بقدری پایین برود که نمی توان آن را بیرون آورد روزه اش صحیح است و اگر بتواند آن را بیرون آورد باید چنین کند و بیرون آوردنش ضرری برای روزه ندارد، بلکه اگر در این حال فرو برد روزه اش باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مثلا مگس در گلوی روزه دار برود چنان‌چه ممکن باشد بدون قی کردن ان را بیرون بیاورد باید بیرون اورد و روزه او صحیح است ولی اگر ممکن نباشد چنان‌چه طوری باشد که به فرو دادنش خوردن صدق می کند باید بیرون اورد هر چند به واسطه قی کردن باشد و روزه اش باطل است و اگر خوردن صدق نمی کند باید بیرون نیاورد و روزه اش صحیح است