طلا و نقره
نَقدَین (تثنیه نقد) این اصطلاح در فقه شیعه برای طلا و نقرهٔ مسکوک به کار می‌رود. به نقدین (با شرایطی) زکات تعلق میگیرد. همچنین در باب ربا، از بابهای فقهی، از نقدین سخن رفته است.
اگر در ماه دوازدهم پول طلا و نقره را آب کند، باید زکات آن‌ها را بدهد، و چنان‌چه به واسطة آب کردن، وزن یا قیمت آن‌ها کم شود، باید زکاتی را که پیش از آب کردن بر او واجب بوده بدهد.
عنوان مسئله:
اگر در ماه دوازدهم پول طلا و نقره را آب کند، باید زکات آن‌ها را بدهد، و چنان‌چه به واسطة آب کردن، وزن یا قیمت آن‌ها کم شود، باید زکاتی را که پیش از آب کردن بر او واجب بوده بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] الف: آیا زکات واجب لزوماً فقط بر آن 9 مورد معروف است؟ ب: این که می گویند حضرت علی (ع) بر اسب هم نصابی قرار داده بود، از چه باب بوده است؟ و نیز روایاتی که زکات را بر سایر اشیاء یا بر کلّ اموال می دانند؟ ج: گاه گفته شده که طلا و نقره که مورد زکات بوده در آن زمان واحد پول و مبادله بوده است. در نتیجه معادل آن در امروز فقط جواهر آلات ساخته شده از طلا و نقره نیست، بلکه خود پول (اموال و اسکناس) می باشد. آیا این برداشت صحیح است؟ د: آیا طلا و نقره ای که در اسلام به عنوان مورد زکات آمده همان دینار و درهم است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی زمینی دارد که قیمت آن بالا رفته و به واسطه همین زمین مستطیع شده، حال قسمتی از زمین را فروخته تا صرف حج کند، آیا باید خمس پول آن را بدهد؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی چند سال پیش به قیمت روز، پول کفّاره ی روزه را به واسطه داده باشد و گیرنده، آن را به مستحقّ نداده تا قیمت گندم افزایش پیدا کرده است. الآن که می خواهد آن را بدهد، آیا افزایش قیمت را باید روی آن بگذارد یا خیر؟ و آیا اگر در فرض سؤال خود گیرنده مستحقّ بوده، ولی به عنوانِ تصرّف، نگرفته است بلکه از طرف دهنده وکیل در خرید نان شده بوده چه طور؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در یک روستایی که 600 نفر جمعیّت دارد، می شود زکات فطره خودشان را در زدن چاه آب و حمّام و... به مصرف برسانند. با اینکه می توانند از جای دیگر تأمین کنند؟ در صورت مثبت بودن جواب، آیا می توانند پول جمع شده را بعد از چند ماه به مصرف برسانند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در توضیح المسائل مسأله 2631 فرموده اید: (مال گمشده که انسان پیدا کند اگر نشانه نداشته باشد که به واسطه آن صاحبش معلوم شود و قیمت آن کمتر از یک درهم (6/12 نخود نقره سکه دار) نباشد، احتیاط واجب آن است که از طرف صاحبش صدقه دهد.) الف) اگر چنان‌چه پیدا شده، مثلاً یک عدد صد تومانی باشد، آیا این نشانی محسوب می شود؟ ب) قیمت یک درهم نقره به پول در زمان فعلی چه مقدار است؟
- [آیت الله بهجت] طلایی است مسکوک که مقدار آن بیش از حدّ نصاب می باشد و چندین سال است زکات آن داده نشده است، آیا نسبت به تأخیر در پرداخت زکات سال های گذشته، اشتغال ذمّه است یا فقط معصیت کرده و با پرداخت زکات فعلی، تدارک می شود؟ اگر از چهل دینار یک دینار را باید بدهد، در صورتی که به پول رایج، به قیمت در آورده و پرداخت نمود و آن یک دینار در ملک او باقی ماند، آیا باز هم نصاب زکات، نسبت به چهل دینار باقی است؟ پس از پرداخت زکات، اگر در سال های بعد، بقیه طلا که باز هم بیش از حدّ نصاب است باقی مانده، آیا مجدّدا مشمول حکم زکات می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] مبلغ معیّنی پول به یک زرگر دادم تا آن را در خرید و فروش بکار بگیرد، و چون او همیشه سود می برد و خسارت نمی بیند، آیا جایز است هر ماه مبلغ خاصی از سود را از او مطالبه کنم؟ و در صورتی که اشکال داشته باشد، آیا جایز است عوض آن مقداری جواهرات بگیرم؟ و آیا اگر آن مبلغ توسط شخصی که بین ما واسطه است پرداخت شود، اشکال برطرف می شود؟ و اگر مبلغی را به عنوان هدیه در برابر آن پول به من بدهد، باز هم اشکال دارد؟
- [آیت الله بروجردی] در کتاب (انیس التُجّار) نراقی قدس سره در احکام نقد و نسیه میفرماید: هر گاه کسی حقّی در ذمّه دیگری داشته باشد خواه مبیع باشد، یا قیمت چیزی که به او فروخته، جایز نیست که آن را تأخیر بیندازد تا مدّت معیّنی به شرط آن که قدری از آن چه میخواهد زیادتر بگیرد، در صورتی که عمرو باید آن وجه را فی الحال بدهد و در صورتی که عمرو باید وجه را بعد از یک ماه بدهد جایز نیست که زید او را دو ماه مهلت دهد که آن پول را قدری زیادتر بگیرد (74) و محل ابتلا اینست که مقروض در این دو فرع اگر به طلبکار بگوید: مبلغ معیّنی فی الحال به تو میبخشم و در ضمن این هبه شرط میکنم که مطالبه خود راتا مدّت معلوم ساقط نمایی و از من مطالبه ننمایی، داین هم قبول نماید. آیا این هبه و شرط جایز است، یا حکم در فرع مذکور تفاوت دارد و اگر رأس موعد و حلول طلب مدیون هبه به شرط را عمل نکرد، بلکه وجهی به داین بدهد و خواهش کند که یک ماه دیگر مهلت بدهد داین هم قبول کند، چگونه خواهد بود؟
- [امام خمینی] در استفتائی که به حضرت مقدس آیتاللهی نسبت داده می‌شود چنینآمده است که: (هرگاه کسی مؤونهای را بخرد و پس از گذشت سال آن را بفروشد باید خمس آن را فوراً بدهد) مستدعی است بیان فرمائید: اولاً: آیا این حکم اختصاص به قیمت خرید دارد و مبلغ مازاد بر خرید نفع جدید و جزء درآمد همان سال فروش حساب می‌شود و یا آنکه اداء خمس نفع هم فورا واجب است؟ ثانیاً: آیا این حکم مختص به موردیست که مؤونه از ربح سنه خریداری شود و یا در جایی هم که از پول مخمس و یا ارث خریده شود جریان دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] الف اگر کسی بیست سال پیش، مبلغی به دیگری بدهکار بوده است، با توجهقدرت خرید، آن رقم به یکصدم و احیاناً کمتر کاهش یافته است! آیا ادای بدهی مطابق با رقم پیشین، امروز او را بریءالذمّه می کند؟ یک نمونه عام البلوی از این دیون، مهریه همسران است، که معمولا بعد از فوت شوهر یا طلاق، پس از دهها سال محاسبه و پرداخت می شود. ب اگر سرمایه کسی مخمس شد و با گذشت یک سال مالی، در اثر تورم ناشی از افزایش حجم پول در گردش، ارزش پولی آن افزایش یافت، آیا در اینجا ربح صدق می کند و مشمول خمس می شود یا خیر؟ ج اگر کسی مبلغی را به مدت یکسال به دیگری قرض داد و تورم ناشی از افزایش حجم پول در گردش، قدرت خرید پول او را به شدت کاهش داد، آیا حق مطالبه مابه التفاوت را دارد یا خیر؟ د با توجه به اینکه افزایش حجم پول با سیاستهای انبساطی پول، موجب کاهش قدرت خرید پول در دست مردم می شود، این اقدامات از سوی دولت، آیا مطلقاً مجاز و مشروع است؟ یا در صورت ضرورت، و با وجود مصلحت ملزمه و احیاناً با اِعمال ولایت، مجاز شمرده می شود؟ ه آیا خرید و فروش اسکناس صحیح می باشد؟ و آیا احکام ربای معاملی در آن جریان می یابد یا نه؟ و آیا دیگر احکام صرف (معامله نقدین) مانند وجوب قبض و اقباض در مجلس عقد، در مورد پول اعتباری هم مترتب است؟ ز آیا زکات که بر درهم و دینار تعلق می گیرد شامل اسکناس و سکه های ریالی نیز می شود؟ ح طبق فتوای مشهور، در مضاربه، سرمایه باید درهم و دینار باشد، آیا اسکناس می تواند جایگزین درهم و دینار در سرمایه گذاری گردد؟ ط آیا پول از مثلیات است یا قیمیات، و اصولا ملاک مثلی و قیمی چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که زکات چند مال بر او واجب شده، اگر مقداری زکات بدهد و نیت هیچ کدام آن‌ها را نکند، چنان‌چه چیزی را که داده هم جنس یکی از آن‌ها باشد، زکات همان جنس حساب می‌شود، و اگر از قسم پول بدهد که هم جنس هیچ کدام آن‌ها نباشد، به هم آن‌ها قسمت می‌شود، پس کسی که زکات چهل گوسفند و زکات پانزده مثقال طلا بر او واجب است، اگر مثلًا یک گوسفند از بابت زکات بدهد و نیت هیچ کدام آن‌ها را نکند، زکات گوسفند حساب می‌شود ولی اگر مقداری پول نقره یا اسکناس بدهد به زکاتی که برای گوسفند و طلا بدهکار است تقسیم می‌شود.
- اگر فقیر شتر و گاو و گوسفند و طلا و نقره را بابت زکات بگیرد، چنان‌چه شرطهایی که برای واجب شدن زکات گفته شد در آن‌ها جمع شود، باید زکات آن‌ها را بدهد.
- اگر انسان یازده ماه مالک گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره باشد، اگرچه اول ماه دوازدهم زکات بر او واجب می‌شود ولی اول سال بعد را باید بعد از تمام شدن ماه دوازدهم حساب کند.
- اگر زکات خرمای خشک یا کشمش بر او واجب باشد نمیتواند زکات آن را خرمای تازه یا انگور بدهد بلکه چنان‌چه ملاحظ قیمت نماید و انگور یا خرمای تازه یا کشمش یا خرمای خشک دیگر از بابت قیمت بدهد نیز محل اشکال است و نیز اگر زکات خرمای تازه یا انگور بر او واجب باشد، نمیتواند زکات آن را خرمای خشک یا کشمش بدهد بلکه چنان‌چه به اعتبار قیمت خرما و یا انگور دیگری بدهد اگرچه تازه باشد محل اشکال است.
- اگر بعد از آن که زکات گندم و جو و خرما و انگور واجب شده زراعت و درخت را بفروشد، فروشنده باید زکات آن‌ها را بدهد و چنان‌چه داد بر خریدار چیزی واجب نیست.
- اگر گندم و جو و خرما را پیش از خشک شدن مصرف کند چنان‌چه خشک آن‌ها به انداز نصاب باشد، باید زکات آن‌ها را بدهد.
- جایز نیست جنسی را به زیادتر از قیمت واقعی حساب نموده و بابت خمس بدهد و در مسألة (1797) گذشت که دادن جنس دیگر غیر از پول طلا و نقره و مانند آن‌ها مطلقاً محل اشکال است.
- در موقع واجب شدن زکات گندم و جو و کشمش و خرما که در مسأل پیش گفته شد، چنان‌چه صاحب آن‌ها بالغ و عاقل و آزاد و متمکن از تصرف باشد، باید زکات آن‌ها را بدهد و اگر بالغ یا عاقل نباشد واجب نیست.
- اگر مالک گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در بین سال بالغ شود، مثلًا بچهای در اول محرم مالک چهل گوسفند شود و بعد از گذشتن دو ماه بالغ گردد، یازده ماه که از اول محرم بگذرد، زکاتی بر او نیست بلکه بعد از گذشتن یازده ماه از بلوغش زکات بر او واجب می‌شود.
- کسی که طلا و نقره دارد. اگر هیچ کدام آن‌ها به انداز نصاب اول نباشد، مثلا (104) مثقال نقره و (14) مثقال طلا داشته باشد، زکات بر او واجب نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در ماه دوازدهم، پول طلا و نقره را آب کند، باید زکات آن‌ها را بدهد و چنان‌چه به واسطه آب کردن، وزن یا قیمت آن‌ها کم شود، باید زکاتی را که پیش از آب کردن بر او واجب بوده بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در ماه دوازدهم پول طلا و نقره را آب کند، باید زکات آن‌ها را بدهد وچنان چه به واسطه آب کردن، وزن یا قیمت آن‌ها کم شود، باید زکاتی را که پیش از آب کردن بر او واجب بوده بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در ماه دوازدهم پول طلا و نقره را اب کند باید زکات انها را بدهد و چنان‌چه به واسطه اب کردن وزن یا قیمت انها کم شود باید زکاتی را که پیش از اب کردن بر او واجب بوده بدهد
- [امام خمینی] اگر در ماه دوازدهم پول طلا و نقره را آب کند، باید زکات آن‌ها را بدهد،و چنان‌چه به واسطه آب کردن وزن یا قیمت آن‌ها کم شود، باید زکاتی را که پیش از آب کردن بر او واجب بوده بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در ماه دوازدهم پول طلا و نقره را آب کند، باید زکات آن‌ها را بدهد، و چنان‌چه بواسطه آب کردن، وزن یا قیمت آن‌ها کم شود، باید زکاتی را که پیش از آب کردن بر او واجب بوده بدهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر در ماه دوازدهم پول طلا و نقره را آب کند، باید زکات آن‌ها را بدهد و چنان‌چه به واسطهی آب کردن وزن یا قیمت آن‌ها کم شود، باید زکاتی را که پیش از آب کردن بر او واجب بوده بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در ماه دوازدهم پول طلا و نقره را آب کند؛ باید زکاه آن‌ها را بدهد و چنان‌چه به واسطه آب کردن؛ وزن یا قیمت آن‌ها کم شود؛ باید زکاتی را که پیش از آب کردن بر او واجب بوده بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر در ماه دوازدهم پول طلا و نقره را آب کند ، باید زکات آن‌ها را بدهد ، و چنان‌چه بواسطه آب کردن ، وزن یا قیمت آن‌ها کم شود ، باید زکاتی را که پیش از آب کردن بر او واجب بوده بدهد .
- [آیت الله سبحانی] اگر در ماه دوازدهم پول طلا و نقره را آب کند، باید زکات آن‌ها را بدهد، و چنان‌چه به واسطه آب کردن، وزن یا قیمت آن‌ها کم شود، باید زکاتی را که پیش از آب کردن بر او واجب بوده بدهد. زکات شتر و گاو و گوسفند
- [آیت الله اردبیلی] اگر در ماه دوازدهم طلا و نقره را ذوب کند، باید زکات آن‌ها را بدهد و چنان‌چه به واسطه ذوب کردن، وزن یا قیمت آن‌ها کم شود، باید زکاتی را که پیش از ذوب کردن بر او واجب بوده، بدهد.