معامله
معامله ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • معامله (اخص)، عقود و ایقاعات• معامله (اعم)، امور بینیاز از قصد قربت
اگر طلا را به نقره، یا نقره را به طلا بفروشد، معامله صحیح است و لازم نیست وزن آنها مساوی باشد.
عنوان مسئله:
اگر طلا را به نقره، یا نقره را به طلا بفروشد، معامله صحیح است و لازم نیست وزن آنها مساوی باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در سی (30) سال قبل که قران و اسکناس مساوی بوده از حیث قیمت، مهریهء زنی را صد تومان قرار می‌دهند و قید به نقره و اسکناس رایج نمی‌کنند حالا باید قیمت صد تومان نقره را بدهد یا اسکناس معمولی را؟
- در ایران رسم است که غیر از مهر، شیر بها و طلا قرار می‌دهند آیا این دو جزء مهر می‌باشد و دادن آنها واجب است یا نه؟ و در صورتی که جزء مهر نباشد در موقع خواندن عقد ذکر آنها به عنوان ضمیمه و یا شرط لازم است یا نه، و اگر لازم نباشد اگر گفته شود لطمه به عقد می‌زند یا نه؟
- زید جنسی دارد که می‌خواهد بفروشد اما نمی‌گوید از خودم است بلکه می‌گوید از کسی است، بَکر هم خیال می‌کند آن کس غیر از زید است و زید را واسطه می‌داند لذا می‌خرد که اگر بداند مال زید است معلوم نیست که بکر این جنس را می‌خرید یا خیر، در اینجا این معامله برای زید چگونه است؟
- عرض می‌شود به اینکه در میان مردم شایع شده است که معامله با یهود را حضرت عالی تحریم فرموده‌اید آیا صحیح است؟ یا خیر، و علی فرض صحت تحریم، آیا معامله بلاواسطه حرام است؟ یا اینکه عمومیت دارد مع الواسطه را هم شامل است به این معنی که جنس را ما از مسلمان‌ها می‌خریم که آنها از یهود می‌خرند و علی فرض صحت کلا التقدیرین، که حرام باشد، وظیفه درباره اجناس مبتاع چه می‌باشد آیا فروش آنها هم اشکالی دارد؟ یا خیر؟
- شخصی اشجار غیر مثمره از قبیل درخت سپیدار و غیره غرس نموده، موقع انداختنش شد، می‌خواهد بفروشد سال به سال از تمامش خمس نداده و حالیه یک مقدار از این چوب را لازم دارد از برای ساختمان‌سازی که مورد احتیاجش می‌باشد، و یک مقدار را هم می‌خواهد صرف و خرج مسجد بنماید، و یک مقدار را هم می‌خواهد از قیمتش صرف و خرج مؤونه نماید، و مابقی می‌رود روی سرمایه‌اش و خمس آن را از سرمایه می‌دهد، آیا آن سه قسم مصارف اول هم خمس دارد یا خیر جزو مؤونه حساب می‌شود که خمس نداشته باشد؟
- زید مبلغی به مرور سالها جمع‌آوری نموده، و این مبلغ به حدی رسیده که اگر خمس تعلق نمی‌گرفت، این شخص مستطیع بود و چنانچه خمس این مال را بدهد از استطاعت می‌افتد، قیل که باید حج برود و خمس را دست‌گردان کند، هر گاه قدرت پیدا کرد بدهد، آیا این حرف قیل، صحیح است یا خیر؟ جواب مرقوم فرموده بودید در فرض مزبور دادن خمس آن لازم است، در اینجا به عرض می‌رسد که خمس آن لازم است یعنی این شخص فعلاً مستطیع نیست یا اینکه چیزی است که ما درک نمی‌کنیم؟
- در باب چیزهای جزیی که عرفاً آنها را مهم حساب نمی‌کنند آیا رضایت مالک را حاصل کردن لازم است یا خیر، مثلاً می‌گویند مقدس اردبیلی الاغی کرایه کردند که کربلا بروند و قضیه کاغذ و کرایه تعیین شده، و نیز یکی از اصحاب امام صادق علیه السلام را نوشته‌اند چون از مکه خواست جانب کوفه بیاید کسی خواست دو دینار برای عیالات خود در کوفه بفرستد ایشان اول رفتند اجازه از صاحب شتر گرفتند بعد، این دو دینار امانت را قبول کردند، اینها صحیح است آیا تکلیف آنها چیست در چنین مواردی.
- زیدی از عمرو طلبکار است و در عوض چک یا سفته یا سند ثبتی مثلاً در دست دارد چون که مدیون در پرداخت دین مسامحه می‌کند دائن ناچار می‌شود به مقامات مربوطه جهت دریافت طلب خود مراجعه و شکایت کند و معلوم است تا خاتمه دعوی متحمل مخارجی از قبیل تمبر و خرج ایاب و ذهاب و وکیل و غیره خواهد شد، چنانچه طلبکار از طلب خود بگذرد متضرر می‌شود و به علاوه امکان دارد بازار کلاه برداری رواج پیدا نماید. غرض این است که با این وصف وظیفه طلبکار چیست و مخارجی را که کرده علاوه بر طلب خود آیا می‌تواند از بدهکار بگیرد یا نه و چنانچه در ابتداء اقتراض و استقراض شرطی به بیان آید که در صورت مسامحه مدیون و شکایت دائن کلیه مخارج را علاوه بر اصل دین، بدهکار به طلبکار بپردازد آیا این شرط و قرارداد صحیح و لازم است یا خیر؟
- راجع به معامله سلف به عرض رسیده بود که می‌فرمائید: (چنانچه بائع نتوانست تحویل مشتری دهد، مشتری حق فسخ دارد یا صبر کند تا بائع فراهم کند) اینکه نتوانست تحویل دهد، آیا از جهت فقر یا آنکه چون جنس در بلد یا غیر بلد نیست، صبر کند تا فراهم نماید و چنانچه بائع به غیر از مستثنیات دین دارد و در بازار هم جنسی که فروخته موجود است اما گران است، آیا واجب است که جنس را از بازار خریده و به مشتری تحویل دهد؟ و چنانچه تحویل ندهد بائع به وسیله حکومت، از او جنس یا قیمت فعلی جنس را بالاجبار بگیرد، به مشتری حلال است یا خیر؟ جواب مرقوم فرموده بودید میزان نتوانستن تسلیم است، خواه از جهت فقر یا از جهت نبودن جنس و اگر موجود است ولی قیمت بازارش گران است لازم است خریدن و تسلیم کند، و اگر نکند می‌تواند قیمت آن را از او بگیرد، این بود جواب اما جناب شما نفرموده بودید قیمت فعلی یا قیمت خرید اول، امید که بیان فرمائید.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا معامله طلا با طلا در صورت تفاوت وزن اشکال دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا معامله طلا با طلا در صورت تفاوت وزن جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در شهر ما رسم است که، وقتی می خواهند طلا را عوض کنند طلاهای کهنه را به طلا فروش می دهند و آنها را وزن می کنند و 9 ماه بعد به طلا فروش مراجعه می کنند و معادل وزن طلاهای کهنه قبلی طلای نو می گیرند. آیا این کار صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] اگر نابالغی از طرف استاد بالغش جنس بفروشد، آیا معامله او صحیح است یا خیر؟
- [سایر] خرید ظروف نقره و طلا برای جهیزیه چه حکمی دارد؟
- [سایر] چند سوره در قرآن که تعداد آیات آنها با هم مساوی است را نام ببرید.
- [آیت الله بهجت] زرگرها در مقابل ساخت و تبدیل شمش به زیورآلات، مزدی معیّن می پردازند، سپس همان طلای ساخته شده را در مقابل وزن مساوی از طلای شمش، با اضافه ی اجرت ساخت بیشتر به دیگری می فروشند، آیا چنین معامله ای صحیح است؟
- [سایر] آیا خوردن و آشامیدن در ظرفی که آلیاژ آن مخلوط از طلا یا نقره با برنج است حرام است؟ اگر آن ظرف با آب طلا یا نقره باشد چطور؟
- [سایر] آیا استفاده از ظرفهایی که روی آن را آب طلا یا نقره دادهاند، اشکال دارد؟
- [سایر] خوردن چای از استکانهایی که گیرهاش طلا یا نقره است، چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر طلا را به طلا و نقره را به نقره بفروشد، سکهدار باشند یا بیسکه، درصورتی که وزن یکی از آنها زیادتر باشد، معامله حرام و باطل است.
- اگر پولی را که از جنس طلا یا نقره است سلف بفروشد و عوض آن را پول طلا یا نقره بگیرد معامله باطل است، ولی اگر جنسی یا پولی را که از جنس طلا و نقره نیست بفروشد و عوض آن را جنس دیگر یا پول طلا یا نقره بگیرد معامله صحیح است، و احتیاط مستحب آن است که در عوض جنسی که میفروشد پول بگیرد و جنس دیگر نگیرد.
- اگر دو نفر از یک نفر طلبکار باشند یا دو نفر از دو نفر دیگر طلبکار باشند و بخواهند طلبهای خود را به یکدیگر صلح کنند، چنانچه طلب آنان از یک جنس و وزن آنها یکی باشد، مثلًا هر دو ده من گندم طلبکار باشند، مصالح آنان صحیح است، و همچنین است اگر جنس طلب آنان یکی نباشد، مثلًا یکی ده من برنج و دیگری دوازده من گندم طلبکار باشد، ولی اگر طلب آنان از یک جنس و چیزی باشد که معمولًا با وزن یا پیمانه آن را معامله میکنند، در صورتی که وزن یا پیمان آنها مساوی نباشد، مصالح آنان اشکال دارد.
- کسی که طلا و نقره دارد. اگر هیچ کدام آنها به انداز نصاب اول نباشد، مثلا (104) مثقال نقره و (14) مثقال طلا داشته باشد، زکات بر او واجب نیست.
- اگر بخواهند چیزی را که از یک جنس، و وزن آنها معلوم است به یکدیگر صلح کنند، احتیاط واجب آن است که وزن یکی بیشتر از دیگری نباشد، ولی اگر وزن آنها معلوم نباشد، اگرچه احتمال دهند که وزن یکی بیشتر از دیگری است و صلح نمایند صحیح است.
- کسی که زکات چند مال بر او واجب شده، اگر مقداری زکات بدهد و نیت هیچ کدام آنها را نکند، چنانچه چیزی را که داده هم جنس یکی از آنها باشد، زکات همان جنس حساب می‌شود، و اگر از قسم پول بدهد که هم جنس هیچ کدام آنها نباشد، به هم آنها قسمت می‌شود، پس کسی که زکات چهل گوسفند و زکات پانزده مثقال طلا بر او واجب است، اگر مثلًا یک گوسفند از بابت زکات بدهد و نیت هیچ کدام آنها را نکند، زکات گوسفند حساب می‌شود ولی اگر مقداری پول نقره یا اسکناس بدهد به زکاتی که برای گوسفند و طلا بدهکار است تقسیم می‌شود.
- اگر طلا یا نقره را به طلا یا نقره بفروشند باید فروشنده و خریدار پیش از آن که از یکدیگر جدا شوند جنس و عوض آن را به یکدیگر تحویل دهند، و اگر هیچ مقدار از چیزی را که قرار گذاشتهاند، تحویل ندهند معامله باطل است.
- اگر از کسی طلبی دارد که باید بعد از مدتی بگیرد، چنانچه طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند و مقصودش این باشد که از مقداری از طلب خود گذشت کند و بقیه را نقد بگیرد اشکال ندارد. و این حکم درصورتی که طلب از جنس طلا یا نقره یا جنس دیگری باشد که با وزن یا پیمانه فروخته می‌شود، و اما در غیر آنها برای طلبکار جائز است که طلب خود را به بدهکار یا غیر آن به کمتر از طلب صلح نموده یا بفروشد چنانکه در مسأله (2297) خواهد آمد.
- اگر در بین یازده ماه طلا و نقرهای را که دارد با طلا یا نقره یا چیز دیگر عوض نماید، یا آنها را آب کند، زکات بر او واجب نیست، ولی اگر برای فرار از دادن زکات این کارها را بکند، احتیاط مستحب آن است که زکات را بدهد.
- چیزی را که با وزن خرید و فروش میکنند با پیمانه هم می‌شود معامله کرد، به این طور که اگر مثلًا می‌خواهد ده من گندم بفروشد با پیمانهای که یک من گندم میگیرد ده پیمانه بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر طلا را به نقره، یا نقره را به طلا بفروشد، معامله صحیح است و لازم نیست وزن آنها مساوی باشد.
- [امام خمینی] اگر طلا را به نقره، یا نقره را به طلا بفروشد، معامله صحیح است و لازم نیست وزن آنها مساوی باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر طلا را به نقره یا نقره را به طلا بفروشد معامله صحیح است و لازم نیست وزن انها مساوی باشد
- [آیت الله سبحانی] اگر طلا را به نقره، یا نقره را به طلا بفروشد، معامله صحیح است و لازم نیست وزن آنها مساوی باشد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر طلا را به نقره؛ یا نقره را به طلا بفروشد؛ معامله صحیح است و لازم نیست وزن آنها مساوی باشد.
- [آیت الله بروجردی] اگر طلا را به نقره، یا نقره را به طلا بفروشد، معامله صحیح است و لازم نیست وزن آنها مساوی باشد.
- [آیت الله بهجت] اگر طلا را به نقره یا نقره را به طلا بفروشد، معامله صحیح است، و لازم نیست وزن آنها مساوی باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر طلا را به نقره، یا نقره را به طلا بفروشد، معامله صحیح است ولازم نیست وزن آنها مساوی باشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر طلا را به نقره ، یا نقره را به طلا نقداً بفروشد ، معامله صحیح است ، و لازم نیست وزن آنها مساوی باشد ، و لی اگر معامله بامدت باشد باطل است .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر طلا را به نقره، یا نقره را به طلا بفروشند، معامله صحیح است و لازم نیست وزن آنها مساوی باشد.