تصرف
به هر کار ارادی در یک مال که داراى اثر شرعى است تصرف در آن مال گفته می‌شود.
انسان نمی تواند در مالی که یقین دارد خمسش را نداده اند تصرف کند،ولی در مالی که شک دارد خمس آن را داده اند یا نه، می تواند تصرف نماید.
عنوان مسئله:
انسان نمی تواند در مالی که یقین دارد خمسش را نداده اند تصرف کند،ولی در مالی که شک دارد خمس آن را داده اند یا نه، می تواند تصرف نماید.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا انسان حق دارد در خانهای که از مالی تهیه کرده که خمس یا زکات آن را نداده، نماز بخواند؟
- [سایر] آیا میتوان در مال خمس نداده تصرف کرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که خمس جهیزیّهاش را نداده آیا شوهرش میتواند در آن تصرّف کند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا پذیرفتن هدیه از کسی که یقین داریم خمس اموالش را نمیپردازد، جایز است؟ در صورت جواز، پرداخت خمسش واجب است یا نه؟
- [آیت الله اردبیلی] مالی که پرداخت خمسش واجب بوده و خمسش پرداخت نشده و سپس تلف شده و قیمت و ارزش آن برای ما معلوم نیست، چگونه خمسش محاسبه می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] روزه دار با مالی که متعلّق خمس است و خمس آن را نداده است، در ماه مبارک رمضان افطار می نماید، آیا کفّاره ی جمع دارد؟
- [سایر] آیا شخص میتواند خمس را به ذمه بگیرد و خود را بدهکار اهل خمس بداند؛ آن گاه در تمام مالی که سر سال خمسی آن رسیده تصرف کند؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی خانهای را با پول خمس نداده خریده است. آیا مستأجری که از این موضوع آگاهی دارد، حقّ تصرّف در آن خانه را دارد یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اگر انسان چند سال خمس مالش را نداده باشد، پس از توبه چگونه باید عمل کند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مبلغی را که خمسش را داده ام خرج کنم و تا سال مالی آینده آن مبلغ را مجدداً بدست آورم باید خمسش را حساب و مجدداً پرداخت نمایم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که با دیگری شریک است، اگر خمس منافع خود را بدهد و شریک او ندهد و در سال بعد از مالی که خمسش را نداده برای سرمایه شرکت بگذارد، هیچ کدام نمی توانند در آن تصرف کنند.
- اگر با عین پولی که خمس و زکات آن را نداده ملکی بخرد تصرف او در آن ملک حرام و نمازش هم در آن باطل است. و همچنین است اگر به ذمه بخرد و در موقع خریدن قصدش این باشد که از مالی که خمس یا زکاتش را نداده بدهد.
- اگر مالی به ارث به او برسد، و بداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده، باید خمس آن را بدهد. و نیز اگر در خود آن مال خمس نباشد ولی انسان بداند کسی که آن مال از او به ارث رسیده، خمس بدهکار است،باید خمس را از مال او بدهد.
- اگر انسان نداند معامله ای که کرده صحیح است یا باطل، نمی تواند در مالی که گرفته تصرف نماید. ولی چنانچه در موقع معامله احکام آن را می دانسته و بعد از معامله شک کند، تصرف او اشکال ندارد و معامله صحیح است.
- اگر از کافر یا کسی که به دادن خمس عقیده ندارد، مالی به دست انسان آید، واجب نیست خمس آن را بدهد.
- اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه، باید به دستور شک عمل نماید و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته باید به شک خود اعتنا نکند.
- اگر انسان یقین کند که دیگری مشغول کارهای میت شده، واجب نیست به کارهای میت اقدام کند. ولی اگر شک یا گمان دارد، باید اقدام نماید.
- اگر غیر مال التجاره مالی داشته باشد که خمسش را داده یا خمس ندارد، مثلا به او بخشیده اند، چنانچه قیمتش بالا رود، اگرچه آن را بفروشد مقداری که بر قیمتش اضافه شده خمس ندارد، ولی اگر درختی که خریده نمو کند و بزرگ شود و یا گوسفندی که خریده چاق شود، در صورتی که مقصود او از نگهداری آنها این بوده که از زیادتی عین آن سود ببرد، باید خمس آنچه را زیاد شده بدهد.
- به کسی که در شهر خودش مشهور باشد سید است، اگر چه انسان به سید بودن او یقین نداشته باشد، می شود خمس داد.
- کسی که خمس بدهکار است، نمی تواند آن را به ذمه بگیرد، یعنی خود را بدهکار اهل خمس بداند و در تمام مال تصرف کند، و چنانچه تصرف کند و آن مال تلف شود، باید خمس آن را بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . انسان نمیتواند در مالی که یقین دارد خمسش را ندادهاند تصرف کند، ولی در مالی که شک دارد خمس آن را دادهاند یا نه، میتواند تصرف نماید.
- [آیت الله بروجردی] انسان نمیتواند در مالی که یقین دارد خمسش را ندادهاند تصرف کند، ولی در مالی که شک دارد خمس آن را دادهاند یا نه، میتواند تصرف نماید.
- [آیت الله سبحانی] انسان در مالی که یقین دارد خمسش را نداده اند، می تواند تصرف کند، مشروط بر این که موجب اتلاف حقوق صاحبان خمس نشود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان نمیتواند در مالی که یقین دارد خمسش را ندادهاند تصرّف کند، ولی در مال دیگری که شک دارد خمس آن را دادهاند یا نه، میتواند تصرّف کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] انسان نمی تواند در مالی که یقین دارد خمسش را نداده اند تصرف کند، ولی در مال کسی که شک دارد خمس آن داده شده یا نه، تصرف جایز است و قبول بخشش و معامله یا شرکت در میهمانی چنین کسی اشکال ندارد و تفحص و جستجو لازم نیست.
- [آیت الله خوئی] کسی که مالی از دیگری بدست آورد و شک کند خمس آن را داده یا نه، میتواند در آن مال تصرف نماید بلکه اگر یقین هم داشته باشد که خمس آن را نداده میتواند در آن تصرف نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که مالی از دیگری به دست اورد و یقین دارد که خمسش را نداده نمی تواند در ان مال تصرف کند مگر این که ان دیگری معتقد به خمس نباشد و همچنین است بنابر احتیاط واجب اگر شک داشته باشد که خمس ان را داده یا نه
- [آیت الله علوی گرگانی] انسان میتواند در مالی که یقین دارد خمسش را ندادهاند تصرّف کند و خمس آن بذمه شخصی که مال را به او داده منتقل می‌شود و واجب است پرداخت کند و همچنین است در مالی که شک دارد خمس آن را دادهاند یا نه.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که با دیگری شریک است اگر خمس منافع خود را بدهد و شریک او ندهد و در سال بعد از مالی که خمسش را نداده برای سرمایه شرکت بگذارد هیچکدام نمی توانند در ان مال تصرف کنند مگر در صورتی که شریکی که خمس نداده معتقد به خمس نباشد که در این صورت شریک دیگر می تواند تصرف کند
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که با دیگری شریک است اگر خمس منافع خود را بدهد و شریک او ندهد و در سال بعد از مالی که خمسش را نداده برای سرمایه شرکت بگذارد هیچکدام نمی توانند در آن تصرف کنند.