تصرف
به هر کار ارادی در یک مال که داراى اثر شرعى است تصرف در آن مال گفته میشود.
انسان نمی‌تواند در مالی که یقین دارد خمسش را نداده‌اند تصرف کند، ولی در مالی که شک دارد خمس آن را داده‌اند یا نه، می‌تواند تصرف نماید.
عنوان مسئله:
انسان نمی‌تواند در مالی که یقین دارد خمسش را نداده‌اند تصرف کند، ولی در مالی که شک دارد خمس آن را داده‌اند یا نه، می‌تواند تصرف نماید.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا پذیرفتن هدیه از کسی که یقین داریم خمس اموالش را نمیپردازد، جایز است؟ در صورت جواز، پرداخت خمسش واجب است یا نه؟
- [آیت الله مظاهری] شخصی اهل پرداخت خمس است، ولی در جایی کار میکند که صاحب آن خمس نمیدهد و حقوق این شخص از مالی که خمس آن را نداده‌اند پرداخت میشود، آیا این شخص می‌تواند با لباسی که از آن پول تهیه میکند، نماز بخواند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زمینی که به انسان ارث رسیده است: الف - اگر صاحب آن زمین خمسش را نداده باشد آیا باید خمسش را بدهد؟ ب - اگر صاحب آن زمین خمسش را داده باشد آیا باز هم باید خمسش را بدهد؟ ج - بر فرض تعلّق خمس آیا قبل از فروش لازم است خمسش را بدهد یا بعد از فروش؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا نماز خواندن با لباسی که خمس به آن تعلّق پیدا کرده یا با لباسی که از مالی تهیه شده که خمس آن را نداده‌اند، صحیح است یا باطل؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که خمس جهیزیّهاش را نداده آیا شوهرش می‌تواند در آن تصرّف کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] انسان چه موقع می‌تواند اعتکاف خود را به هم بزند و چه موقع نمی‌تواند؟
- [آیت الله نوری همدانی] انسان چه موقع می‌تواند اعتکاف خود را به هم بزند و چه موقع نمی‌تواند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] انسان چه موقع می‌تواند اعتکاف خود را به هم بزند و چه موقع نمی‌تواند؟
- [آیت الله جوادی آملی] اگر کسی شک دارد که مالی به او تعلق دارد یا نه، می‌تواند به قصد تملک آن را بردارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مشتری بداند که به عین مالی که خریده، خمس تعلّق گرفته و فروشنده آن را نپرداخته است، آیا تصرّف در آن کالا برای او جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر انسان نداند معاملهای که کرده صحیح است یا باطل، نمی‌تواند در مالی که گرفته تصرف نماید.
- کسی که با دیگری شریک است، اگر خمس منافع خود را بدهد و شریک او ندهد و در سال بعد از مالی که خمسش را نداده برای سرمایهی شرکت بگذارد، هیچکدام نمیتوانند در آن تصرف کنند.
- اگر مالی را که فقیر بابت خمس و زکات و صدقة مستحبی گرفته از مخارج سالش زیاد بیاید، واجب نیست خمس آن را بدهد، ولی اگر از مالی که به او داده‌اند منفعتی ببرد مثلاً از درختی که بابت خمس به او داده‌اند میوهای به دست آورد و از مخارج سالش زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد.
- کسی که خمس بدهکار است، نمی‌تواند آن را به ذمّه بگیرد یعنی خود را بدهکار اهل خمس بداند و در تمام مال تصرف کند و چنانچه تصرف کند و آن مال تلف شود، باید خمس آن را بدهد.
- اگر انسان شک کند که مغرب شده یا نه نمی‌تواند افطار کند، ولی اگر شک کند که صبح شده یا نه، پیش از تحقیق هم می‌تواند کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد.
- اگر تمام شریکها از اجازهای که به تصرف در مال یکدیگر داده‌اند برگردند، هیچ کدام نمیتوانند در مال شرکت تصرف کنند و اگر یکی از آنان از اجازهی خود برگردد، شریکهای دیگر حق تصرف ندارند، ولی کسی که از اجازهی خود برگشته، می‌تواند در مال شرکت تصرف کند.
- انسان مالی را می‌تواند گرو بگذارد که شرعاً بتواند در آن تصرف کند و اگر مال کس دیگر را گرو بگذارد، در صورتی صحیح است که صاحب مال بگوید به گرو گذاشتن راضی هستم.
- اگر وکیل در نگهداری مالی که در اختیار اوست کوتاهی نکند و غیر از تصرفی که به او اجازه داده‌اند، تصرف دیگری در آن ننماید و اتفاقاً آن مال از بین برود، نباید عوض آن را بدهد.
- کسی که قصد دادن خمس را دارد، تا پنج یک مال باقیست می‌تواند در بقیة آن تصرف کند.
- اگر انسان حالی دارد که در آب کشیدنِ چیز نجس یقین پیدا نمیکند، می‌تواند به گمان اکتفا نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان نمی‌تواند در مالی که یقین دارد خمسش را نداده‌اند تصرّف کند، ولی در مال دیگری که شک دارد خمس آن را داده‌اند یا نه، می‌تواند تصرّف کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] انسان می‌تواند در مالی که یقین دارد خمسش را نداده‌اند تصرّف کند و خمس آن بذمه شخصی که مال را به او داده منتقل میشود و واجب است پرداخت کند و همچنین است در مالی که شک دارد خمس آن را داده‌اند یا نه.
- [آیت الله نوری همدانی] انسان نمی تواند در مالی که یقین دارد خمسش را نداده اند تصرّف کند ولی در مالی که شک دارد خمس آن را داده اند یا نه می تواند تصرّف نماید .
- [امام خمینی] انسان نمی تواند در مالی که یقین دارد خمسش را نداده اند تصرف کند،ولی در مالی که شک دارد خمس آن را داده اند یا نه، می تواند تصرف نماید.
- [آیت الله سبحانی] انسان در مالی که یقین دارد خمسش را نداده اند، می تواند تصرف کند، مشروط بر این که موجب اتلاف حقوق صاحبان خمس نشود.
- [آیت الله خوئی] کسی که مالی از دیگری بدست آورد و شک کند خمس آن را داده یا نه، می‌تواند در آن مال تصرف نماید بلکه اگر یقین هم داشته باشد که خمس آن را نداده می‌تواند در آن تصرف نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] انسان نمی تواند در مالی که یقین دارد خمسش را نداده اند تصرف کند، ولی در مال کسی که شک دارد خمس آن داده شده یا نه، تصرف جایز است و قبول بخشش و معامله یا شرکت در میهمانی چنین کسی اشکال ندارد و تفحص و جستجو لازم نیست.
- [آیت الله سیستانی] کسی که مالی از دیگری بدست آورد و شک نماید خمس آن را داده یا نه ، می‌تواند در آن مال تصرف نماید ، بلکه اگر یقین هم داشته باشد که خمس آن را نداده اگر او خمس بده نباشد ، و گیرنده مسلمان اثنا عشری باشد ، می‌تواند در آن تصرف نماید .
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که با دیگری شریک است، اگر خمس منافع خود را بدهد وشریک او ندهد و در سال بعد، از مالی که خمسش را نداده برای سرمایه شرکت بگذارد، ظاهر آن است که کسی که خمس داده می‌تواند تصرّف کند ولی دیگری نمی‌تواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که مالی از دیگری به دست اورد و یقین دارد که خمسش را نداده نمی تواند در ان مال تصرف کند مگر این که ان دیگری معتقد به خمس نباشد و همچنین است بنابر احتیاط واجب اگر شک داشته باشد که خمس ان را داده یا نه